Titi Livii

61쪽

ID. FRE INSUE SVΡΡLEM. Prudens suisse consilium eventus etiam docuit: quippE conspectu eius ad reverentiam moti, facinoris invidiam transtulerunt in paucos.

XVII. Ille, leniter increpans hominum serociam , qui ne sibi quidem ipsi possent parcere, divisit agros, et Praemia non meritis modo, sed etiam quibusdam aliis dedit. Indulsit etiam, ut in bello interfectorum patribus aut liheris, qui debiti illis fuerant, agri tribuerentur. Ergo vulgus militum, ut est ad omnes affectus natura sua mobile, iuvenis animum liberalita temque admirans, conquiri iussit ad supplicium qui Nonium occidissent. At Caesar, tempore bene USUS . se quidem non ignorine, dixit, auctores facinoris, sed

Poenitentia contentum poenam remittere. Tum vero COD- clamatum est ab omnibus, laudesque et grates Certatim insonuerunt. Sed neque hic malorum sinis, turbato semel concordiae vinculo: nec enim pax et quies consistere eum iniustitia potest. Igitur quibus causis savere miles Caesari, iisdem plebs irasci coepit; passimque in Urbe et per Italiam pugnae caedeSque factae, militem superiore armorum praesidio et peritia, plebem defendente numero, et aedificiis, unde spargebat missilia ; sed his saces subdente veterano , plura passim incendia exstiterant. XVIII. His malis compulsus adolescens, et quod missi in Hispaniam milites, Placentiae pecuniis Per vim extortis, transitu Alpium a Caleno et entidio prohibebantur, conditiones offerebat Antonio et Ful-Viae, et rem per se frustra saepe tentatam, veteranis commiserat. Sed quanto intentius pax a Caesare quaerebatur , tanto magis bellum placebat Antonianis. L. Manius, Caesarem perosus, Fulviam in bellum mulie-

62쪽

IΝ LOC. I IB. CXXV LII IAM 5qbri aemulatione stimulabat, Antonium dictitans, nisi turbatis rebus in Italiam retrahatur , totum CleoAasraefore; iam enim de his amoribus inaudiri coeperat. Ideo Fulvia , cuncta potius ruere CupienS, quam hunc dolorem perserre, L. Antonii vanum alias et malignum ingenium , parque vitiis fratris, virtutum eius expers , potenter impulit, ut eorum, quibus adempti erant agri, causa palam suscipienda, sic allicerent Voluntates, ut magnus mox eX eo numero exercitus cogeretur.

XIX. Sed interim reliquas colonias deducentem Caesarem , Antonius cum fratris liberis sequi statuit, ne solus apud armatos conspectus ille, vim omnem in se traheret: sed mox cum iisdem, dubium vero, an simulato metu, profugus, Antonianorum obiit colonias , praesidium quaerens; sibi enim et pueris necem paratam a Caesare suisse criminabatur per equitatum eius : quem Caesar adversus Pompeianorum incursiones in Bruttios missum excusabat; probavitque Causam ducibus Antonianorum , et his conditionibus sublata est contentio Teani: α Vt liceat per Trium-ra viros, more patrio, consulibus administrare rempura blicam ; agri ne cui, praeterquam his , qui bello is Philippensi navassent operam, dividerentur; Ρec is nia redacta redigendaque ex bonis hostium, exu aequo; veterani quoque Antoniani per Italiamra aequis portionibus distribuerentur in colonias; is neutris delectuum in Italia agendorum ius esset; ii duae Iegiones Antonianae Caesari contra Sex. PO-ra peium militarent : Caesaris militibus transitus AI- . Pium pateret, nec iidem ab Asinio Pollione Hispa-

63쪽

IO. FnE1NSMEMII SUPPLEM. γγ niis excluderentur; Lucius horum pactorum sidii is cia dimitteret custodiam, remque publicam sinera metu et suspicione capeSSeret. υXX. Ex tot legibus duae tantum postremae ratae fuerunt: Salvidienus cum exercitu Caesaris Alpes, invitis custodibus, perrupit. Cetera quum disserrentur, Lucius et Fulvia Praeneste secesserunt: ille , CaEsarem timere dicens, triumvirali satellitio armatum , quum inermis ipse esset; haec, Lepidum liberis suis insidiantem; huius enim nomen tum PraeteXere , quam Caesaris, maluerat. Angebatur his rebus Caesa Phaud mediocriter, negotium habens cum hominibus,

quos nec opprimere armis, nec placare per amiCOS posset. Idcirco gratanter accepit, utriusque exercitus primores coniurasse , daturos Operam , uti lis imperatorum ex aequo et bono dirimeretur οῦ Coacturosque eum,quii stare iudicio detrectasset: ex iis ipsis legatos ad Lucium de pace misit, saturum sperans, quod accidit,

ut insolentiam eorum odisset, sperneret vilitatem. Per haec ad veteranos redintegrata gratia, senatum etiam Populumque romanum adversum Lucio reddidit, per eum stare putans, quominus pax el securitas cunctis redderetur. Igitur concursus senatorum alioromque iactus ex Vrbe est, Lucium Fulviamque orantium, descierent aliquando irarum et Contentionis, Patriamque, tot malis .ictam , re veri concordia Palerentur. XXI. Et videbatur Lucius tum iis, quae dicerentur, tum auctoritate dicentim commoveri; Manli asperius responsum fuit: α Longe disparem duorum impe- . Patorum, ut animum, ita conditionem esse. Anto-

is nium nihil aliud nisi ab externis gentibus regibus-

64쪽

IN LOC. LIB. CXX v Livi , Ni 61 γ que pecuniam ad communes usus cogere; Caesam rem exercitus et opportuna Italiae sibi mancipareis beneficiis. Sed et Galliam , quae data prius Anto-M nio suerit, in fraudem eius liberari; et pro civita-υ tibus octodecim universam sere Italiam in colonias. Veteranorum Concedere: neque tantum duodetriis ginta legionibus, quae bello interfuissent, sed aliis M praeterea sex, dividi agros; pecuniam auferri e sanis, is Pompeiani belli praetextu, quod tamen in tantan Vrbis fame nondum apparetur; revera militibus D dari, ut adversus Antonium emantur: ab eodem D animo bona proscriptorum ita vendi, ut donariis potius appareat. Denique talia multa sieri, quae, ιν si serio cupiat pacem Caesar, defendenda sint ein prius, nihilque deinceps agendum, nisi de M. Anis tonii sententia. nXXII. Cogebatur in ordinem Caesar, ut nihil deinceps agere pro potestate posset. Igitur ille, Pacta cum Marco testatus, quae utrique summum imPerium, neque rationibua reddendis obnoxium, in Parte sibi assignata dabant, alterumque rata habere alterius acla iubebant, iterum ad veteranos se applicuit; bellumque aduersiam se instrui testatus, ipse quoque se parare coepit. Ea res audita, duas legiones Antonianas, quae apud Anconam stativa habebant, ad Siculum bellum ducendae, commovit, ut pro pari in utrumque imperatorem affectu, legatos mitterent Romam, rogatum utraS-que Partes, Pagem mutuo colerent. Responsum est a

Caesare antiquum illud : sibi pacem esse cum Marco , sed a Lucio se imρugnari. Igitur hi, re cum ceteris veteranis in Capitolio communicata magna enim eorum multitudo Romam, quasi Cum Senatu ac Popu- Io de praesentibus consilium initura, venerat , Pacta Cuesuvis et Antonii asserri recitarique iusserunt:

65쪽

62 IO. FREINS HEMII SUPPLEM. probatisque his, uter eorum pactis non stetisse diceretur , ea de re suscepturos arbitrium professi, decreta sua retulerunt in tabulas, asservarique iusserunt a Vestalibus. XXIII. Inde ex omnibus delectos ad Lucium miserunt postulatum, uti iudicio militum controuersias disc*tandas traderet; aut, si nollet, quid ipsi Possent, emeriretur. Lucio non recusante, illi Fulviaeque dixerunt diem, ad quem adessent, uti et Caesarem Comparere iusserant, Gabiis serme medio inter Romam et Praeneste spatio. Prior praesto fuit Caesar, equitibusque emissis, ne quae sorte collocatae insidiae forent, exploravit. Hi quum incidissent in Antonianos, manu

Conserta quosdam occiderunt. Retrocessit ergo Lucius, periculum, ut aiebat, metuens: neque Postea voluit accedere , quum tribuni praesectique exercituum , deducturos se illum, profiterentur. Vehementer ea contumacia Caesari profuit, et quum irridere iudicium Lucius et Fulvia dicerentur, senatum Caligatum appellantes, adeo accensi sunt ira veterani, ut, Caesaris causam amplexi, ab illis ortam iniuriam , ibique consistere arbitrarentur. XXIV. Pluribus deinde consultationibus cum Caesare initis , bellum instruere coeperunt Serio , Pecu nia undique etiam ex ornamentis templorum conflata,

non per Italiam modo , sed etiam per Galliam , quam Togatae nomine , et Alpibus divisam, Italiae nuper

contribuerant, ne, seorsim habita, daret ansam potentibus, per speciem eius obtinendae provinciae , legiones intra Italiam habendi. Neque segnius ab altera

parte arma simul atque convicia insonuerunt, ama -

66쪽

IN LOC. LIB. GXXu Livi ΛΝ i 63rulentis utrinque dictis Se invicem petentium ducum.

L. Antonius, quum adipisceretur Consulatum, sex legiones habuerat: hae tum quoque sequutae sunt eum , eum aliis Marci fratris undecim, quarum curam Calenus agebat. Caesari quatuor legiones erant Capuae, cum praetoriis cohortibus; Sex adducebat ex Hispania Salvidienus. Lucio. Pecuniae Suppetebant ex paca-

iis Marci provinciis : Caesar , uti diximus , e sanis

sumebat mutuam, e Capitolio praecipue, deinde ex celebrioribus delubris, Antiano, Lanuvino , Nemo-xensi, Tiburtino. XXV. Inter hos Italiae motus, ne vicina quidem satis quieta erant. Pompeius, aucta quotidie potentia, quum et proscripti, et Veteres agris eiecti coloni frequenter ad eum proficiscerentur, haud iniuria timebatur ; praesertim , postquam Statius Murcus , cum

omni sua classe ad illum sct conserens, duas legionses cum sngittariis quingentis , pecuniasque multas , Et naves octoginta adduxerat; aliasque insuper revocabat e Cephalenta. Neque desunt, qui tum opPortunum tempus invadendae Italiae praetermissum ei putent, oppressae same, et ab ipso expectantis remedium, dum Perusina contentione diversarum partium duces distrahuntur. Sed et Ahenobarbus , sitos ad Ionium mare Triumviris obedientium agros vastare solitus, Brundisinis intra muros compulsis, triremes Caesaris

Crema Pat, aut abduXerat.

XXVI. Igitur adversus hunc una legio mittenda Caesari suit, alieno sane tempore ; quum interim initium belli iactum esset, pluribusque Iocis varia sortuna concursum. Sic autem comparatae ParteS erant,so Appian.

67쪽

IO. FRElNSHEMII SvPPLEM. ut, quibus placebant novae Coloniae, Caesarem Sequerentur; populi, quorum agri in discrimen venerarit, se coniungerent Antonio. Quum in eo res eSsent, Vocato senatu Caesar, atque etiam equitibus romatiis adhibitis, α Quantum, inquit, temerariae fiduciae Lucio

is ceterisque accesserit ex Ienitate mea, non sumis nescius ; quod amor Patriae ac quietis erat, imbeis cillitatem et metum interpretantibus. Ego vero et is exercitum validum habeo, Succinctus tum vetera-υ nis, quorum praemia inteinpestivo intervertun-M tur, tum meis legionibus; cetera quoquo firma is sunt omnia , neque dudum abfuit quidquam, quod, ad bellum gerendum Portineret , praeter voluntadia tem. Nec euim me delectat, Si qua supersedereis liceat, civilia bella gerere, et reliquo romano San D guine ad mutuam perniciem abuti; praesertim eius is modi bella , quae non ex Macedonia, aut Thraciara audiantur, sed quorum sedes sutura sit Italia, mula, tis assigienda miseriis , etiamsi numerus cadentium

is in rationem non veniat.

XXVII. is Haec, haec sunt, quae me pridem insolenaa tiam pessimorum hominum opprimere gestientem is continent ac vetardant. Quod enim ad Marcum atti- . net,nunc etiam vos testor, nec de illo me queri, neciis commisisse, cur ille de me queratur. Et haec qui- . dem a vobis Lucium, quique cum eo Sunt, edon Ceri, publicae vestraeque rei vehementer interest.

. Quod si frustra susceptus hic labor erit, et insa n nire hic Lucius perget, tum vero ostendam homini. ra aliquando mihi propositum, nunquam vires ad defen-ra den Iain dignitatem meam, propulsandasque iniu- is vias defuisse. Atque horum omnium vos mihi testes.

68쪽

n et apud vosmetipsos, et apud Marcum eritis. D At illi rursus Praeneste proficiscuntur , Pacem quaerentes irritam. Quippe Lucius, serum id esse, respondit,

postquam Dentum ad manus sis fraudemque hanc esse Caesaris , alia Praeferentis perbo, quum rebus φsis Marcum impugnet, Dyione etiam Brundisium missa, ad arcendum eum aditu Daliae.

XXVIII. Manius etiam literas ostendebat Marci in ectum an fictas, quibus dignitatem suam defendi iubebat vel armis : senatusque legatis, quis ergo di Atatem eicis laederet, quaerentibus, offerentibusque iudices , alia quacitam Manius obiecit; donee insectare reditum: ne renuntiata quidem Caesari, Pudore, ut creditur, irriti incepti, legatio est. Idcirco Caesar, Lepido cum duabus legionibus ad tutelam Vrbis De licto, contendit Albam, ubi duae legiones Lucii, tribunis expulsis, tumultuabantur. Sed ubi, Se prae- Ventum a Lucio, militesque donis atque promissis placatos accepit, in Sabinos prosectus, Praesidium , quod apud Nursiam Antoniani collocaverant, deiecit

loco; ne oppido potiretur, Tisieni Galli virtute de-Pulsus, et fama venientis cum exercitu C. Furnii. Ad hunc excipiendum prosectus in Vmbriam, PO- Stremumque aggressus agmen, Furnium in tumulum quendam, atque inde noctu Sentiam profugere coegit: nec statim inscquutus, insidiarum metu, Postquam illuxit, adductis copiis, et oppidum , et Castra Furnii oppido coniuncta obsedit. Inter haec Lucius, re cum nobilibus composita, quorum magna multitudo ad partes eius se transtulerat, tribuSogminibus milites noctu Romam praemittit; ipse cum

69쪽

sequitu P.

XXIX. Excivit is terror Lepidum. Ut cum exercitum obviam iret. Sed ubi susus est equitatus, qui Praecurrerat, Lepidus Cum legionibus intra moenia se recepit. Antonio Nonius, ad custodiam portae relictus, aditum dedit; Seque, et SuOS, quos seCum habebat, milites, ei tradidit. Lepidus suga evasit ad Caesarem; neque praeterea quisquam resistebat, etiam P. Servilio, qui consulis gerebat nomen, segniore ad pericula. Idcirco Lucius, ad concionem ocato populo , sic disseruit, ut Caesarem atque Lepidum mox poenas diceret daturos Scelerum; fratrem ero suum, triumviratu abiurato, Se Pro Consule gerentem , tyrannicam potestatem civili, et extraordinariam iranslatitia commutaturum. Ad haec laetis adstrepebat ominibus plebes; Imperatoremque appellatum ad reliqua componenda ire iusserunt. Erat tum Antonius militari habitu, quomodo ante illum populi concionem habuerat nemo. XXX. Sed et senatusconsulto mundavi sibi bellum iusserat; egressusque Roma, quaCumque inCederet novas colligebat vires ex populis, qui favebunt Antonio , et Opportuna OPPida passi in Communiebat. Sed haec agenti non modicus Obex obiectus est a M. Barbatio, quem quaestorem Suum M. Antonius, Propter nescio quam Offensam, dimiserat. Id quum vulgus ignoraret, plerique hunc percontabantur, ecquo animo Antonius turbas Italicas acciperet 8 Ille respondebat, misisse hunc irassi, contra potentiae sω-

Cium ei communes iatriusque rationes arma mouentibus.

lnde permulti, deserto Lucio, cuius acta displicero

70쪽

IN LOG. LIB. CXX v Iavi Axi 67s atri existimabant, ad Cacsarem se contulerunt. Lucius in Galliam erat iturus, ut properantem ad Caesaris castra Q. Salvidienuin Rufum interciperet. Eundem Asinius Pollio et P. Ventidius, Antoniani duces,

cum suo quisque exercitu, Sequebuntur.

XXXI. Idcirco M. Agrippa, Salvidieno timens, ipse

quoque promovit copias, ut ab Salvidieno in se retraheret Lucium; et vicissim , si ab hoc ipse urgeretur, a tergo Lucii Salvidienum liuberet adiutorem. Res bene cessit; omissoque priore Consilio . Lucius, quum utrinque se peti animadverteret, alio declinavit, cum Asinio et Ventidio coniuncturus copias; deinde sic quoque metuens ab hostibus, inter angustias haerentem invasuris, Perusiae substitit, in urbe munita Ventidium atque Pollionem exspectaturus. Hic eum legati Caesaris Agrippa et Salvidienus obsederunt. At Caesar, simul Antonium Romae esse Cognoverat, ad urbem festinavit, et, illo dudum

egreSSO , citra certamen receptuS , protinus ad insequendum exiit: nec adeptus hominem, qui iam Perusiae moenibus se clauserat, rediit Romam, ut eum a curatiore in posterum custodia firmaret.

XXXII. Discessus Caesaris praeter opinionem Sentiatibus exitio fuit, quum eo sublatum esSe Periculum crodidissent. Sed Furnius, abeuntem ab obsidione Caesarem insequutus, interim advenienti Salvidieno

spasum oppidi capiendi diripiendique dedit: ne aedificiis quidem pepercit ira, iniectoque igne Sentiu

Concremata est. Nursinos tempestiva deditio praesentibus exemit malis; sed tumulus postea publice Oxstructus his, qui cum Caesare pugnantes oppetierant, adiecto titulo, Pro libertate O ubuisse, Sic exa-