장음표시 사용
11쪽
: Ideri forte poteris non paucis, qui hasse Franc. Pare. contemplationes legerit, eum, aliquando Arasotelem acerbi culi nominasse, at quando etiam irri sime sua rimata reprehensidis . Atque haec ab odio potius erga Arri fotelem, quam a veritatis amore fuse profuia . Id autem philo ophum decere non satis isdetur . presertim erga wrum tantum . cui philoso io dissidebeant plurimum, utpote a quo sapientiae plurimos hauserant latices o qui fama reliquis phil phis omnibus sit celebratior. uae res Patricio, ab amicissimo homine obtecti, Vse, ita iura sua dessendis. Sibi quidem,cum Ansotele, qui bis mille iam annis vita si functus, nihil esse rei, ob quam eum odio prosequatur , nisi unius veritaras amor alce sudium. Cuius causea fatetur Patricius sese iam ante aliquot annos , Arisoteli fuisse μω ium , ct adhuc eme. Idque uribus de causis. Garum prima atque potissima ea est, quod erg
Deumsit tmpnis, dum vel narchiam, vel Polyarchiam mundo praefecit, es Deo tum omni florentiam, tum prouidentiam adimi Et tu dogmatibus, quot proxime ostendimus ei Cath ι- 'cae hosis sit acerrimus. In quibus latissimam stargit impietatem, o incautis euam persuadet. Impium autem hominem, se Dei hestem, quis non odio prosiquatur ingenti ' Platonem e contra, Platonicorique philosophorum,tesimonio D.-DIZmι nobilissimos, Pu non intimo ex comaee plurimum adamet, qui tot dogmatibus, ct Deo seni amici, nosrae concordes, ut qui paucis mutatis, quod ausatur idem, rara ani sent, o tum quibus ait, nullum fere christianis esse conflictum. Secunda ergo hac causa, Patricius Platonem, Horique omnes, maxime adamavit. eis; totum si dedidst. Inde factum ut eos semper Aristoteli praetulerit.Et te
ria de causa. Euod Alexandrum Magnum a quo maximopere fuerat cultus, Hermolai, Philotae, o aliorum, cominatione non siemel imperauis, o tandem veneno extinxit, virum quotquot o bis tulit,optimum is de toto hominum genere menti mum. Cuius actiones pi quam Heroricas supra omnes,aliorum hominum omnium,alias Patricius ingentipro mus e I semper ad-mrratione. Euarta de causa eum etiam odio habuit, Dra vir Ingratissimus, cY ut Aelianus ait, omnium ursor, Platonem, a quo per viginti annos omnia cientiarum dulci um laeyuxisset, eoque esset impinguatus, sicuti mulus matrem calcibus impetiuit, o viventem de fibria eiecit, o mortuumscriptis suis, pia quam alium quemquam in omnem dilaceravis posteritatem. Sed se quinta accedit causa, quodsii traditum,eum, veterum Fer orumque libros igni combussisse, ut dogmata quae ab istis Furripuerat , sua inuenta uiderentur. Σuas res Telesus virventari amicus hordisticho perstrinxit.
Doctorem calamo ingruus, Dommumque veneno, Perdidit,igne patrum dogmata, nos tenebras.
Sed tota res, copiosius es a Patricio in Peripateticis suis Disicussoribus demon ata. miliber quoniam iam rarus est,ut lecZores labore eum quaerato , lueremus huc ea transcribere, quae ad hanc rem pertinent, operae duximus se precium . Da ergo si habent verba, quae Tomo III. libro I. earum aestu num a Patricio sum scripta. integrum autem adscribemus locum is .
12쪽
CGeordiam in storalis cum et ueritis Hilosophis in omni philosophia parte antecedentis Tomi libris octo prosecuri semus, uti nobis persuad rimus non negligenti e . Praesinu vero i
bris sieptem ali , d corae am ei dem cum Udem, eodem certe labore, utinam eodem etiam effectu squi in animo rari. I arear. cordiam onensurum messerem inter utram hune , ac pira torem Platonem Eum Porph ius VII.libris, quos Simplicius,Boethius, Picus,Viceme catus,viri magni concordes esse omnino,ct asseuerarunt,et etiam perscri rem,aut in mente persiribere labuerunt. rarum nullius tamen'ipta adposuros peruenerunt. I lbus ortuna pepercssi,vitaq; ea amasset,aM eos concordes es se consant verae ut labore hoc,aut errore me libera ent. m.n in hac'tentia,&feviros, vel no pol e promissis ure,vel Arist.aliud cogitasse, aliudsi si se aut me nunqua qui qua ulla in re inullaxis e. Potasse quide Ag ,6 -- Ana ingeni, vi cstsemina dubi. quibus excesiuerunt,eandem hanc, qua nos hac ingeni, exilitate
ac martate onge melius,uberius,clarius,ornatius concordiam praestare; nusia discordia,=ter eos duos Asophos maximos bisse, nulla in re .a Pla.dissentire uoltusse,idet ero eostrenare, potuisse arbitror. uibus.n.argumetis aut collationibus, idestans creda svideam risaetou Iam dogmata sua explicvrre quam philosi hora vetera omnia dogmata proflare, in proposito habu eu i eos, a qu/bus dogma usiuora omniam latices hau syra, acerrimo quodamidio prosecutus esse vides r. os plusiqua CCL. locis nominatim cavsi 'sine non vero plusit milla' Antiquiores, suique temporis philosophos, atque alios authores nebiles , reprehendit
quam XLVI. praeser eos quos Rhesoricis, ac Poeticis libris refellit. Thalesa, Anaximandrum Anax cuim, Anaxagoram, Hermotimum, Diogenem , Xenophanem, Parmeni dem , Zenonem , Melissum, Empedoclem , Heraclitum, Leucinum, Dimocritum , Protagorram, Gorgiam, Leophanem, Ani boni. m, Xutum, Paronem, L ophronem, Alcmaeonem
, Hippasium, H ponem, Crmem, bene , Pol bam, Hippocratem Chium, Eudoxum, Axi sippum, Epicharmum, Cratuum, Eur sum, Speusippum, Homerum, Hesiodum, Euripiadem , Soploclem , Isecratem, Herodorum, Hertaesum, Ctesiam, Pythagoram , integra*ε e scias, Pythagoreos, timentos, inegaricos, Socratem, opis quam alium quemquaminariatmem praeceptorem , quem L X. Ur sorte amplius locis nominatim est inficiatus. Sic enim placuit homini/ui, omnia uti Aelianus tradidit, irasori, immenso vexare venerae silem illam sienem: cuius doctrinae uberrimus laci bus impinguatus fueras, e fi oti et,cere, et procacibus'iptis,in omne aeternitate danare. Primi apud Graecos,Xenophanes ac Parmenides. aliorum opiniones refutaresunt aggress. Plato Sophistas omnes hilosophu nem nε, preter duos Anaxagora atq; Heraclitu argust. Arip.in hoc quoq; aduersarius Platoni philosophos omnes orphiata nemine eraeter duos Protagora er Gorgia,nonseia arguis e turgys etia acerrimis in fAu.Balbutiente.n. Empedoclis atq; ommu antiquora philosophia appes r. Xenophangat Melisi
ἀγροικ'ερρους agrestiore1 vocat.Parmenide oculatiore,taqua alty caeciserint,nominat.
pueritis,iliora 'miones nuncupat. Anaxagora, ia, ά λῶ ,s ά λ ἡ mmis simpliciter se in cosideratepronuciasse pronunciat . pi e ευ ante, χειουρ, δεχMors ibi Hos Bros dicit. Ignorantia,άγ,Maj,crassam illis obiseu deniq; Hrfuriosis fisse assient. T-- yi ιιιι διὰ μανία ου δἰν δοκει λαο ει ιν. me quibusn ob βurore nihilvidentur iusserre. In tanta liceri illia in tantos viros,certe vel odiu, vel nimia sui perfusio euerit. Archelao AtheniEs,nesia qua de cause pepercit.Hippocratis Coi cuius doctrinae comentaria tantum. fur librisiunt ut anthor es Galenus nomen cotica I. Xenocratis c3isi uti quidesidianis sint,a quo deflub Hys Platonica scholaefuerat deturbatus,n qua meminit .Pcato cos. YM erus effacta meIIo,de Lumero Arist. Groru ia pride eiecimus forte quod timeres erisimi Abus viri authoritatem γι isis aliquor etiam annos seupernixis,verereturq; nesssi qua lance rependeretur. Auodia Cephi Motus secratis a Dor,quatuor librufecerat. in Ocelis,a quo mulsa etia etsis verbis dogmata, traser se rat, Theagis, Metopi, Hippodami, Perictiones, Fur phami, Eicrandae,nulla ab ea Vcit acta, nullae gratia red Iae,nulla nominatione dignos censuit. Si quId illi antiquiores,in homoemerysatomis, a*s,in philosophia deliquerat, arguedisne fuerat vulga mordacitate , philosophica
ct modestia o ingenuitate Sem forte ac paucis verbis,non aut e XXXV. locis AnaxagorE.XV. Parmenide. L. pedocle, . Democratu XXX. Pythagora. thagoreos; L istone dicam
13쪽
as portus eoru errata qua pias a Lmidias ra libro parre Hegris no siemel voluminibus is fictassi ita visi quis ex eius Hil ophia antiquora reprenensiones demat,quod titi Dicam ob oris cribit Laertius longe minima eoru uolumis pars e remisera. At GD maximu in rebus 'riti errauerant, insectandi acerbis fuerat Uantia, guttis, Poliditas, ignorantia, insania adis Ohciendatat cur octago, ea ,ssetvst Archytae, ranocrati aliquet ratiaru ageri non fuit'Cur fassus no ea philosophico animo, ueritatis amore,ea quae ab Utis mutuabatur.Sed nolimati veteta a,sgratias habendas praedico,abos excuse m MLI.videri mutat. quod in eo,non Magnopere laui, in me ais, accusent. 1 ,- ri, ea opinione ducerer, Aristoteluos libros , fere omnes , tumultuario quodam opere ab eo conscriptos, nec satis a se ante obitu reuises , aut critigatos , castigandorique reticus
Theophracto, acra veherer in eum ossio. Sed quia ita credam, inconctantiam tot Illarum redargutiona excuso. Satis.n mihi persuadeo, vita in ny acutissimi iudicyq; acris si si os libros rem sit,is reprihensiones tot Grtatas modestior fecisset, Inconisantia rara emta sit. si antiquors ab eo repreheseruincripta, vel omnia,velplura salte,qua habemus extaret,apertissima forte res haec est.Sed ex i pauculis fragmentis, quae illora Cr nosba,no m nus fortuna in qu nobis reliqua fecit. . ex νs,quansferiorastri ora relatu habemus,ac ex i us mei Arista
Ω--js agiquot ostendemus qud. in rebus veteres in q; ,atq; extra re ab e uni uexati.Sedia mansimufaciemus in Platoni obiectis.Eius .nstri Uere omnia extant. Haec omnia quo dixό-mus loco Patricius siri s eaq- verissima esie octendit.Ω ita es.Visu Ir ore omnia reprehensore,omni; in uerbis carptore,quis aequo animo ferat' Dissere,Eo horreat' 'uis occultu serreptorem odio non habeat si erga tale homine,quis excadescat, certe no homosed ligneus homo est
exictimandus. Natura .n. humana, tanta animI nonferastupiditate.Etsi Aristotelis lata arroganti ustinetur,cur Patricio, duo aus tria dicteris,in aequiore presierum causa, non condonentur' diata, maiore etiam in moia anxit, Arist. ilia in Platone, o ingratitudo,cr uere dis rim impuras qua in iniquus hic discipulus,toties dimerauit. A quo Platone, Patricius omnes, si quas tamen habet,animi urnutes, or ingeni, ornatus, recognoscit, atq; ab eius dogmatibus, in se e prosectas libere confitetur.n aliusfuerit alium ex eodem Discussion tomo III. libro aute IIII. locum huc transferre ut alia causea cognoscatur clarius, ob quam, Patricius Aristoteli fit
iratus. In hunc ergo modum siribit. Sumes se Aristortaem uniuersese a philosephiae , summa omnia capita,apris sphilosophis, octo antecedentis tomi libris late Aculenterq; ut nobis persea
demus demon sitratu eis. Inter quae multa a Platone preceptore exfri Ne ostendimus precedentd.ditu. itisse tomi libris,quaris in eos,a quibus dogmata non paucasum erat inuectussit, palafam esit. Nunc maius nobis opus maior moles pro Platone Aperest,ac maior nobis pro eo labor examblandus es. Ue uenerabile uim,discipulus iste sepius, acrius, acerbius, qua antiquiors quequam uexauit,exagitauit, cophantaq; in eu egis. Hil potuit in eo Xenocratis,ab illa μhi insicholapraelati iniugnatio, ut no uereretur ea in doctoresius scriptis mandare,quaestatim locta , Cr cum illiusfcriptis colgata manifestae fassuis, eu coarguere possent. 'u'd ne si uiuo feret nitans,it os fere omnes Fuppressos tenuit. Uta uiuerent multi, ancti illat enis oer auditores, et amatores,qui possentscophantias ligas ei detegere, o etiam conuincere. Post obitum eius,libri
centa ct amplius annos latuere,quo pacis temporis,o discipuli illi obierant, e se cessores rara
alia dogma a Induxerant.Sedposiqua libri,a Drannione Grammatiso, ab Andronico Rhodio in luce uni re ut, inter tot celeberrimos tot admirabiles,Platon cos, qui natalitia Plaunis tam sanisa cclebrarent, dogmata illius explanarent, docerent, eueherent, in admiratione haberent , Non parua est admiratione sequendum, neminem quod sciamus,extiti se, qui eius tutelam contra ristotelis calumnias susciperet. Non defuerunt quidem Plotinus, Porphyrius, Iamblichus, Syrianus, Proctus, obiter inter commenandum, ab quia pro Platone inre ponere , at eam prouinciam aperte qui Asiriperet, calumnias in auctorem eorum philosephiae, ab Aristotele confictra , detegeret , ac eum defensaret, nemo est inuentus. Nos quamquam nulla in re eminenti is Huioris comparandi, audenti satis animo , id munus nobis desiimpsimus , non aliam ob causim , quam uentatis studio, atque amor. . Cuius ueritatis precipuam curam , pHAHophos, si modo eo nomine simus digni , decet habere .
14쪽
Atque etiam ut verum fateamur, quoniam tiaram quandam indignationem in nos is cerim uet , tam malignum, tam acre, tam acerbum persecutionis, ac lacerationis stadium, in nritissim disii is, contra sanctissimumsinem, deque illo tme meritum. Idq; non Flum are gans , deluserium , sed etiam falsum aperti e . Ea falsitas non hac mura quinimonia, stare ima, verborum inementiarum, calummarum Minoteticarum, cum Platonicis, o uerbis, sententys coliatione Vparebit Hac igitur sexta esst cause,cur Patricius i temperare non potuerit quin indignationis ali quid aduersus Aristotelem ostenderat . Sed cur eius dogmata pleraque non probarit sed eorum falsitatem detexerit, non solum excusationem nultam quaerit, sed magnopere, se ab aequis puerit ophis,ab ira et Aristotele quoque laudandum esse arbitratur. Idque non aha ratione, quam Annotesco monisu, uti vulgato, quo dixerit, Amicum esse Socratem amicum Platonem, ma. os tamen amicam esse veritatem. Et siententia hac sua alia, quae estprimo Nicomachio. , Videatur autem forte melius me, se oportere, ob saturem veritatis,etiam propria desisue re presertim 's qui simi philosophi . Vtrumque enim cum fit amicum , pium eis praeferre, o maiore prosilus amore veritatem. Itaque cum haec sint Arictotelis monita , philosophis phil sophice pronunciata, quis Patricium iure accusit, si Ariuoleti veritatem tot locis praetulerit, Atque etiam ubique inpos terum praelaturus' Nemo igitur pHI hac eum accuset, si ubere, aluc
15쪽
de uniuersis coditurus Philosophiam, sequentia, uti in ira verissima, pronunciare est
ausus. Pronunciata, ordine persecutus, Divinis oraculis , Geometricis necessitatibus, Philosophicis rationibus,clarissisimisci; experimentis comprobauit. Ante Primum, nihil. Post Primum,omnia. Α Principio,omnia. Ab uno, omnia. A Bono,omnia A Deo,Uno Trino omnia. Deus,Bonum,Vnum,Principium a rimum. idem.
Ab Vno, Unitas primaria. Ab Vnitate primaria, Unitates omnes. Ab Unitatibus, Estentiae. Ab Essent ijs,Vitae. A vitis, Mentes. A Mentibus, Animi. . Ab Animis. Natum. A Naturis, Qualitates. Α Qualitatibus, Formae. A Formis, Corpora. Haec omnia sunt in Spacio. Haec omnia sunt in Lumine. Haec omnia sunt in Calore. Per haec paratur ad Deum reditus. Hae Finis & scopus nostrae huius Philosophiae, esto germanus. Inaudita haec a seculis forsan omnibus &axiomata, di paradoxa, cercissimis constare rationibus, ut demostremus, in hunc modum
philosbphemur. Philosonhia, studium est sapientiae. Sapien
tia,uniuersitatis est cognitio. Rerum uniue sitas, constat ordine. Ordo priore constat,&
posteriore . Si quis a posteris plutosophari
coeperat , rerum ordinem confuderit, eisq;
sibiq; tenebras offuderit. A primis ergo plu-losophandi initium nobis esto. A primis, cognitisne 3 an ab incognitis Z Si ab incognitis
incipiamus, sequentia, incognita erunt Omnia . De incognitis,nulla nobis condetur Philosophia. A cognitis ergo initium sumendum. Cognitio omnis, a mente primam originem : a lensibus exordium habet primum. Inter sensus, & naturae nobilitate,& virium
praestantia, & actionum dignitate, visus est primarius. Visui prima, & primo cognita, iunt lux, & lumen. Eorum ope , & Opera, plurimς patescunt rerum differentiae. Lux &lumen, statim natis, se se offerunt. Per haec, pristi homines, sublimia, & media , & ima conspexerunt. Conspecta , sunt admirati. Admirando,sunt contemplati, Contemplan-
16쪽
do, sunt philosophati . Philosophia ergo, lucis, luminis, admirationis, contemplationis
siroles est verissima. A luce ergo, eiusq; proleumine, rerum sensibilium pi stantia omni primis, primarioq; sensui, primo cognitis, Philosophiae nostrae, prima iaciamus fundamenta. Quod si Philosophi veteres seciment,
. nec ignota sensibus, ac mentibus omnibus, Chaos, Homoeomerias , Atomos, Materias primas, secandasve, rerum principia statuis. sent; nec in tantas ipsi diit ensiones venissent :neque in abyssam tenebrarum, philosophiam coniecissent . Lux ergo , & lumen primaria et M proles, ante omnia sunt nobis cognoscenda. Per ea, ad primam lucem, patremq; lumin uni ascendendum . Apud eum tanti per commorandum. Ab eoque res omnes deducendae. Per deductas ad eum iterum reuertendum: ut apud eum mansionem perpetuam iaciamus. A luce igitur, & lumine, quae nos maxime admiramur, exordium sumamus. A luce inquam, quae Dei ipsius,eiusq; bonitatis est im go . inae omnem supramandanam , Omne in circummundanain, omnemq; mundariarn, d lustrat regionem. Quae sese per omnia extendit. Per omnia se fun lit. Per omnia permeat . Omnia permeando sermat, &efficit. Omnia vini sicat. Omnia continet. Omnia sustinet. Omnia congregat. Omnia unit. Omnia disgregat . Omnia quae vel sunt, vel illuminantur, vel calescunt, vel viuunt, vel gignuntur, vel nutriuntur, vel augescunt, vel perficiuntur, vel mouentur, ad se conuertit. Conuersa purgat. Omnia perficit. Omnia renouad. Omnia conseruat: de ne in mitilum abeant, essicit. Omnium rerum est, & nume- Ius de mensura. Lux teram omnium purissima. Inalterata , inalterabilis : Impermista,
impermiscibilis: Indomita indomabilis. Nullius indiga. Diues omnium. Ab omnibus
Optata: Omnibus optabilis. Coelorum orna
mentum . Ornamentum corporum omnium.
Mundi decor: Mundi pulchritudo: Mundi gaudium . Mundi risus. Qua, aspectui nihil
iucundius . Nihil animo laetius . Nihil vitae commodius. Nihil cognitu praestantius. Nihil ad agendum utilius. Sine qua, iacerent in tenebris, inertia sibi ipsis omnia, nobisq; incognita. Hanc ergo lucem contemplationis omnis primariam causam, contemplando prosequa mur, & propositorum probationes exordia
Lux in corporibus quibusdam cernitur: in alijs non cernitur . Corpora ergo distin. guenda. Corporum igitur, alia sui natura,li
cida sunt, Sol, stellae, ignis. Alia sui natura
sunt opaca, Luna, terra, nubes Alia neque lucem habent, neq; opacitatem. Vtramque ita men in se recipiunt , neutram vero retinent. AEther, aer, aqna. Haec Graeci dia phana, Latini perspicua . de transpicua appellauere. Lucida, luce plena sua , alienis tenebris sunt imperuia. Opaca , tenebris plena suis, alieno lumini, non sunt per uia. Diaphana proprijs Sc lumine, & tenebra catentia, alienis. & lumine, & tenebra permeantur. Lucida ergo corpora, ea sunt, quae semperlucent. Lucent autem semper, quae lucem ropri.im, sibiq, innatam , & connatam ha .ent. vi Sol, sidera, ignis. Qii id ergo triplex luΣΘ& non una vel una in tribus An his, aliqua pilor 3 An vero hae primae sunt luces Pto- secto, si tres hae, sunt inter se diuersae, multitudo sunt, Sc numerus. Ante vero numerum
5 multitudinem omnem, est unitas. Neque vita, aut est; aut esta potest multitudo, quae a sua non proquat unitate. Ergo de ante hasce tres tu s: videtur una lux existere necessario. Si hoc una haec lux, prima ne luctum omnium erit Z An vero ante ipsam aliae & ante hane alia 3 & in infinitum fiet lucium' progressus Hoc nequaquam. Ergo una,erit Om 'nium, lux prima . Hete lux una, ac prima,cum nullam aliam ante se Labeat,corporea ne erit an incorporeae Si corporea dicatur: necesse est eam, vel in corpore alio esse, antequam in Sole, vel in astris, vel in igne. Uel harum ali. Iam esse primam. Ignis quidem unius,a no io hoc disserentis ei te, dici non videtur posise . cum nullus alius conspiciatur. Neq; ex nostratis genere videtur esse posse. Quian que unas in corporibus est,quia de ptimus sit, neq; lux eius , lucem reliquis, aut dare, aucdedisse videri potest. Una ergo illa lux, de prima, ignis corporei non est. An vero est siderea, de sideris alicuius' Neq; id videtur. Nullum enim sidus apparet usquam, a quo in reliqua lux sit dissiusa,aut diffundatur. Quid si dicamus,cum Philosophorum multis, & astrologis omnibus , qui adhuc in ea perstant opinione, a Sole uno, in reliqua astra omnia, lucem diffundi 3 Hoc secus est, ut postea ostendetur. Hoc in praesentia dicatur. Si Sol, i
cium. corporeatum, non sit causa; nullam corpoream lucem, uuam illam, ac primam elleposta lucem, quae luctum aliarum omnium sit fons, & prima scaturigo. Si corporea non est, haec prima, incorpo ream eam esse, est necessb. Si incorpotea sit, necesse erit eam,de in se consistere, 6c a se su sistere, de per se existere: de pet se substantiam
esse. Hae enim sunt in corporeorum entium proprietates. Luces vero hasce multas, quae
in Sole, in astris,in ignibus sui genr,ab ea luce
17쪽
vna profluxisse est necessatium. Lucida enim
ut essectus, a luce, ut a causa sunt. non autem
lux causa , est a lucidis eskctus. An vero.&liae multae, ab illa una derivatae subitantis esunt, &ipiae ἰ de illa harum genus unum sit. hae vero eius species, in dubio est maximo . Nam qui de luce, quamuis parum, sunt aliis
quid philosophati; neque haee dubia attigerunt , neque eorum solutionem ullam attulerunt; Se in dubio alio sunt versati. hoc scilicet. ιAn lux, quae in Sole, quae in astris, & quq in igne cernitur, qualitas sit simpliciter an qualitas qu dam fer E diuina an etiam qualitas prima, primi corporis coeli Qui primum,
terrestrius. Qui tertium coelestius . Qui medium iuinius pronunciarunt, Omnium pessime, qui lucem, eolorem esse assit marunt. In genus ergo qualitatis, eam omnes coniecerunt. Quia sorte viderent, lucem in ignibus
esse variam: eamque omnem, minorem esse
quam in astris. Quorum itidem aliqua, minimam haberent . In Sole veto esse maximam . Hqc autem varietas, in substantias, non est eis visa, cadere posse. Cadere autem polle in accidentia,&precipue in qualitatem, quae magis recipiat, de minus. Sed utrumq; errore maximo. Nam accidentia reapse, de adesse subiecto,&ab eo abesse, eo seruato, postunt. At lux a lucido natura, a Sole, ab stris, ab ignibus, nec naturae vi, nec vi huma-
cinae cogitationis potest abesse. Neq, enim Sol, si non luceat, Sol remaneat. Neque sidera, ablata luce, sidera iam essent. Neq; ignis i peterit esse ignis perseuerare & non lucere. Id si nequit heri, lux neque accidens est ultu, neque est in Sole, in astris,in igne .ut qualitas. Sed est ipsis pars essentialis. At Solinastra.& ignis, corpora sunt, substantiae sunt. Ergo de lux, ad corpora eorum constituenda pertinet, deessentiae eorum pars est principalis. Neque magis recipiunt lueis & minus, singula in ipsis. etiam si Sol maxime omnium luceat, &stellae magis fulgeant quim ignes :&ignis ide magis hodie lucere appareat, quam
cras. Idem pro materiae ardentis, raritate &densitate,& copia & inopia euenit. essentiam ramen ignis, nequaquam mutat. Resert equi- Ciui. dem D. Augustinus, ex M.Varrone, Castorem
quendam histotieum, testimonijs Adrasti Ci-Σyceni,& Dionis Neapolitae,nobilium mathematicorum, scriptum reliquisse, sub Ogyge: Venetis stellam nobilissimam, & colorem mutasse de magnitudinem, de figuram de cursum. Quod nec antea, nec postea factum est umquam . Sub Iustiniano vero Caesare narrant historiae, Solem sereno coelo, sex continuis
mensibus, languidius luxisse. Ex quibus quis arguat, de in venere, & in Sole lucem esse ac-
cidens. Si ita sit, verum non fuerit,lucem ad eorum essentiam pertinere, nec illa sine luce, esse non posse. At si hoc verum sit. Substa tia magis recipiet, de minus. V el qualitas n5 erit accidens: vel lux non erit qualitas, & si qualitas sit accidens, lux qualitas non erit,sed excellentius quiddam . Excellentias autem si sit qualitate, pio culdubio fuerit substantia. At quae substantia Z Tri plicem veteres secere. materiam, formam, ex his compositum .iSi lux Solis,siderum, ignium, substantia sit ut materia,& materia sola,ac nuda sine serma state nequeat,& forme subiiciatur 1 emper,lux qu que alicui suberit sotniae .,At cui nam formae Quae ei scilicet superueniati de eam intus, s
risq; , quasi obuestiat. Nihil autem lucis
peruenire posse videtui, ita ut lux adhuc pe maneat. Sin vero lux composita substantia isit, materiam habere, de Armam est necesse.
At quaenam materia tali subest compositora utuae serma inest sed ne cogitatione quiem id allequi videmur posse. Solis equidem&astrorum forte materia suerit aether. Ignis materias videmus multas, sed nos lucis solius materiam vii compositae substatiae, nunc quin
rimus. Eius quidem lucis , quae in Sole est. quae in astris, quae in igne, materia forte alia nulla fuerit, quam sol,&astra, de ignis. Atq;
ita horum luees, aut aethera, aut iplam et astra solem,ignem, pro materia habebunt;& lux eorum forma erit. Atque hinc est, ut veterum
nonnulli dixerint lucem, primam esse so mam aetheris totius, ac Coeli. Quod quidem a Chaldaeis venit. Neque enim solum in so le,aut solis sideribus dixerunt esse lucem, verum etiam eam uniuersum tenere coelum,&coeli totius substantialem sermam esse. Quae lux, & quae serma uniuersalis Coeli, sit etiam
lucidorum omnium astrorum,& Solis estiuciens caula. Quae ab ea sint lucida, non tamen
ipsa sit lux uniuersalis,sed ad corpora illorum
singularia, partibus suis sit contracta. Lux ergo quae in coelo, quae in astris, quaeq; in sole
est, iub stantia eorum est, non ut materia,non vi compositum, sed ut forma. Quod de authotitas magnorum sapientum autumat, de rationes dictant & iam allatae, &eae quas nunc addemus.
Si solis,& astrorum lux,composta sit ex materia, δc serma quaeremus, ea materia,ea sor
ma, lucidae ne de ipsae sint, vel diaphanae, velopaeae λ Si opacae dicantur esse, quomodo tenebrae lucere poterunt Si diaphanae , quomodo, quod lucem propriam non habet, de quod est saepe tenebris oppletum,poterit Pe petuo lucere λ Si id nequeat fieri, igitur &materia, & sorma lucidae necessario erunt, vel
alterutra, vel utraque. Si id detur, per lucem
18쪽
Iueidas esse est necesse. De hac ergo. iterum quaeremus luce, an ipsa ex lucidis sit composita 3 Atque ita vel ex duobus illis, dia phano& opaco, necesse erit eam componi. quod nemo dixerit vel de luce, in lucem abibimus in infinitum. Quod itidem fieri nequit. V xius ergo fuerit, lucem in sole ac sideribus, sorinam esse asserere. Formam inquam eam, retquam res sit, de quae rei det et se lux enim solis.
soli dat, ut sol sit: de sine qua sol non ellet sol,
Idem de astris: est dicendum. An vero eistiam de ignibus,aereis .nostratibus 8 Si rationibus demonstretur.solem de astra. se ignes, etiam de ignibus hisce dicendum erit, lucem
Si astra de solem, ignes non esse demonstratio valida ostendat, nostiorum agnium sertasse lux sorma non erit: sed , vel calor, vesa. liud quid, quod in eo sit; vel etiam virumq, . . i Sed hoc alias. Nunc de sole dc altris. Nel, etiam de lole tantum, donec appareat verum, an astra, propria luceant luce, an aliena
Ergo in Gle sorma haec lux in superficie ne itantum solis est. Ser materiam aliam interi irem,exm n secus obuestit An vero totum solis corpus penetrat intrinsecus de permeat. In nostris.quidem ignibus,tur,dc extrinsecus totum vestit, ec intrinsecus totum corpus replet. Cur non in similibus igni,astris,dc sole, idem eueniat Quae id res, quae ratio prohibet 8 ignes certe nostrates, crassam plerumque, dc unpuram materiam habent , attamen toti, quaquaversum collucent. Multo id magis o astris, in sole, fiat est necelle. Idq; necessitate multa. si aether,astris ac soli, materia isit, quem aethera primum diaphanum posui. imus,&diaptiana tota, omnibus suis partibus pellucent. An vero,quia sol,naturale corpus esse dicatur, materiam aliam, quam aethera sub lucis forma latentem habeat λ Si ea materia,ut ignium nostrat itim erassa sit, d ignes hi collucent,de pellucent toti,qui ab ea impedi-ri,de opacari videbantur posse , nihil vetabit id in sole etiam euenire. Si vero materia eius, . aether sit, diaphanotum primus, multo magis pellucebit. Sin vero materia eius, famigerata illa quinta essentia dicatur esse, quae non
materia, verum tota coelestium corporum esse
sentia. de duri, de docta suit; nihil itidem vetabit, lem totum, de intus, & extra collucere,& pellucere. Tota enim coelorum essentia dia pliana videtur . Si sol, si astra, corpora sunt simplicia, ut coelum reliquum,materia ne eadem constabunt, qua costat coelum, an alia Si eadem cur non ut coelum, de ipsa sunt dia- phanae Cur non ut astra, ut sol, coelum quoque fulget uniuersum e Si alia, purior ne ea
est,an impurior coelesti Si impurior dicatur.
sol ergo de astra, coelo sunt praestantia minus. At pulcherimae sunt, totius coeli partium. Pulcritudo autem in diuinitatis limine sedet. Ergo, de praestantior,& purior, solis de astroruni in materia, quam sit materia coeli reliqui. At quae nam alia ea esse poterit, quam ipsa metlux, caelo pulchrior, de fulgentior 3 Sed dux haec eadem. serma erat etiam solis,sorma,etia astrorum.όErgo lux, vel duplex est, alia λω ima, alia materia .rvel eadem una, de materia
sibi estde forma. At lux simplicissima rei u est. Non ergo duplex est ut alia materia sit; alia sit Dima. Unica igitur est, sibi ipii de materia, dc forma. Atq; hac quidem piae stantia, diminas attingit essentias quamproximc, earu inq; est imago simillima . incorporeotum scilicet incorporea. Sed de corporea eorum est ima- Lgo. Quia sol dc astra. trine sunt dimensa, de
mole maxima extenduntur. Ergo dc corpo- arx videtur et se. de lux eorum, corporum quo ique imago ei Ie. quia dc ipsa trine sit dimens a. Lux erno de incorporeorii, de corpor si ςque, simul aelitum est de imago, de medium quoddam inter diuina incorporea,Sc corporum naturam . Sol igitur, de astra si haec proprijs, si
luce quoque solis luceant,mediae quaedam essentiae sunt Zc substantiae. Incorporeae simul, quo ad lucem, de corporeae quo ad dimensiones. Cuius autem diuinitatis sunt imagines Lucis sci licet incorporeae . A qua de factaea, initio sunt: δ: ab ea seruantur, de in ea conseruantur, Ne ab ea veluti a proprio sonte, eoq; fulgentissimo,deriuatur perpetita, de perenni quadam derivatione, sed oculis corporeis ob nimium fulgorem inuisibili. Nihil enim hi, nisi eorporeum discernunt. Deriuatio autem haec, uti postea ostedetur. per media quaedam in selem,in astraq; descendit, apii missima illi luce,lucium sonte omnium. Quae quamuisi refinita in se sit, eo ipso quod finita non est, a finitis oculorum viribus, non discernitur. Si cuti etiam solis finita lux, oculis nullis,vel ex- tr ,vel intra discernitur plene. Qua ratione, solis finita lux , infinitae primae lucis, satis plena est imago. Infinita enim illa, infinitarumq; virium,finitam hanc, infinitarum tame prope virium ad imaginem suam produxit. Eamque Praeter vires lucendi, de producendi, duplicialia praeditam infinitate protulit. Figurae nimi tum orbicularis. In qua, nullum principiu, nullus finis. Et centri, cuius itidem,neq; princi tum, neq; finem squae est infinitorum proprietas reperias ullum . Et praeter hoc ue centrum,quamuis rerum sit minimum, est tamen infinitum. infinitasq, ex se vires ad circumserentiam emittit.
Qiba ergo centrum, de infinitum Je immensuma
19쪽
' sum de suas vires infinitas, tametsi non tinme. sis: ad infinitum, etiamsi non immensum,sui orbis superficiem protedit. de extra eam quasi' in infinitum, suae lucis propaginem aliam lumen scilicet in immensum, ac sorte in infinitum porrigit ad eam, & vltra eam, quae putatur, supremi coeli, superficie in infinitum so te spatium,quo ea superficies ambitur. Sed de his postea. Lux igitur corporea, varie infinita infinitae illius simpliciter incorporeae,deve re infinitae, verissima est imago. Alia re forte
nulla ab ea degenerans, quam quod per dimensionem trinam, corporea euadit, finita
simul & infinita. Quid autem utraq; est Fulgor nimirum. Ille metalis, de intelligibilis de simpliciter in
corporeus. Haec veto, inter incorporeum &corporeum,medius visualis. At sulgor,iterum 'uid est λ Forte non aliud dicere eum poterimus, aut significantius, quam candorem Ita*t sulgor maximus, sit etiam cador maximus.
Candor quoque medius, & minimus, sulgor quoq; sit, de medius & minimus.
certe, solem elle fulgorem, oculis cernimus. Hunc vero fulgorem, esse candorem,quomodo probamus oculis itidem eisdem. Sed illum, fulgore ipso oblaesis: hunc vero laesis nihil. Si quis enim per nubem tenuem,oculos
in Solem di riga adorem maximum, & qu lem in te alia sorte nulla, intuebitur. Si quis
vero sereno aere, no lippus, in eundem solem visam intendat,candorem eundem,sed fulgotissi mim,de quem visus non sustineat, conspiciet. Itaq; is,qui inter veteres,sole esse flauii mdixit eum vel nunquam,vel lippis oculis aspexit. Est enim candidissimns. Candorem hunc solarem lucem appellamus. Candor hie in sole, purissimus est, a macula omni: a nigrore omni, atq; alio colore procul positus. Et quia
talis est candorum ac luctum corporearu omnium,etiam est maximus. ibi enim,ratio di.ctat,esse candorem maximum, ubi nihil est nigroris. Candor igitur in Sole, est simplicissimus. Ideoq; sui gentissimus. ita ut fulgentior, non videatur esse posse. Itaq; candor, & fulgor non solum uti diximus in solis superficie apparet. Sed in intimo quoq; solis corpore, eum esse ratio suadet.Nisi enim fulgor in intimo solis esset,sol,lotus, lux non esset. & nigrorem haberet intus. Qui nigror, a candore necessario, vel seiunctus eῖset, vel ei coniunctus . Si seiunctus esse die tur,vel interstitium aliquod, vel terminus in-
ter eos intercederet. Interstitium omne alieni est corporis. At solem, nec sensus indicat, nec ratio ostendit, ex suo, Ne alieno corpore , esse constatum. Terminus vero, quales in luna conspicimus plures, in sole visus est numquam.Neq; eo quo minus splenduit tempore Iustiniani. nec quando eclipsim patitur. Nec sentiis igitur, nec ratio ostendit in sole candorem esse a nigrore ullo separatum. At neq; coniunctos esse indicant. neq; commistos,
neq; foris,neq; intus contemperatos. Nullus erῖo nigror, vel apparet, vel est in sole. Ergo sol totus est candor. Ergo, & soris ei candor est & intus. de qui foris apparet candor, idem est cum eo candore,qui solis viscera,& tota,&omnia replet. Et eadem lux interior e st soli,& exterior. lmo,quod ex his rationibus colligitur; sol de candor, & sulgor, & lux, nimirum corporea,& corpori innata,vna eademq;
sunt res. Neq; exterior, quod quidam volueruntὶ imago est interioris. Neq; interior sons est exterioris . sed unum & idem sunt reipsa; partibus tantum sui, & locis dillita.
De astrorum vero luce; rte non est ita sentiendum. Namq; est ab Astronomis obseruatum, te tanto steliarum numero,quinque esse nebulosas. obscuras novem. Habent ergo la
nigroris in se non parum. scuti de luna. Reliquas vero,quet clare lucentieiusdem sunt cum sole rationis. Nimirum unaquaeque, de stella est, de candor, δc fulgor, Sc lux, una eademq; res. Sed quia non omnes eadem luce lucent; neq; eodem candore fulgent: sed lucibus ita inter se disserunt inuicem, ut singularum luces , specie videantur a singulis aliarum luctibus distaret necesse est in lucibus earum nigro rem aliquem, aut colorem alium esse admistum . minore de maiore copia prout luctum claritas, vel maior est, vel minor. Aliae, quae clarissimae visuntur, ut Venus,ut Sirius,ut Spisca, ut aliae quae primae dicuntur esse magnitudinis, dc quae ad polum Antarcticum, ex ne tericorum nauigationibus,sulgentissimae omnium,crucis figuram sormant, nullum nigrorem,neq; intra, neq; extra habere est necesse.
Sed de hae luctum syderearum disseretia suo
loco agetur postea. De luee ergo corporea ,
coelestiq;. Nam de ignea suo loco haec nobis
dicta sunto. Quae, ni fallimur, neque veteres, neque neoterici vili philosophi , aut attentarunt , aut attigerunt ; rei lucentissitimae , nimia , uti remur, deterriti obscuris
20쪽
R i V M generum corpora, in uniuerso esse diximus, Lucida, Diaptiana, & Opaca. Lucida ea esse,quae lucem habent ingenitam &perpetuo tibi haerente. Lucida enim omnia a luce sunt,& nominantur. Sed addidere optici, lucida corpora ea clue, quae lunt sui luminis diffusiua. Quod sicuti optime dixerunt, ita lucem eis elle innatam videntur esse obliti. Integra etaso lucidorum corporum suerit des sinitio.Lucida corpora esse quae innatam habent lucem,
ex qua lumen dissunditur. At quae in loeta, &quo versum, lumen hoc diffunditur rin corpora generis secundi, & generis et i tertij, diaptiana, de opaca,& in lucida quoque seueris pii mi. ed in omnia proprio quodammodo; & conditione non eadem in omnia. Ad opaca enim & lucida, non peruenit lucidornm lumen, nisi pilustraseat per diaplaana. de postquam eo peruenit, diuersos in utroque edit essectus. De quibus locis suis . Nunc de Diaphani . Optici ijdem,Corpus diaphanum esse,per quod lumini est tranlitus, distimere. Opacum vero,per quod lumini non est transitus. Recte quide hqc.Sed nos planius in hunc
modum Lucida & opaca corpora inter se co-traria esse asterimus. Diaptiana vero inter ii cs trema esse media. Haec diuelsitas in eo cosistit,vi sicuti lucida corpora illa, i,astra,ignis, lucem sibi inexi stente habent, vel lux ipsa corporea sunt, ita opaca corpora, sui natura sunt tenebricosa. &sicut lucida a luce sua, lumen diffundunt. ita op ca ab obscuritate innata, enebras extra se effundunt. Distundunt ergo v inq; extra se,veluti germina quaedam sua, de suarum naturarum,quasi testimonia,lucida lumen,opaca tenebras. Dissiisio aute utriusq; in una fit diaphana.Quet nec lucida sunt, nec Opaca.Inter liqc vero extrema veluti mediu poma diaphana,vtriusq; extremi germina in se recipiunt per vices, eque tenebras ac lumina.Tria
specie suerunt lucida, sol, stellae, ignis, unum
participatione: Ignea. Tria specie lunt,& opaca,tuna, nubes,terra. & quartu participatione terrea. Totidem sunt,&diaphana, aether,ae
aqua. & quae hanc participant,aquea. De lucis dis, de luce iam est actum. De opacis postea. Nunc de diaphanis, breuibus agamus. Diaphan a Graeco nomine, dicta sunt haec
corpora,quoniam rum transparent. ita ut
per ea lux cernatur,& lumen,& colores; de visus etiam per ea transeat. Ideoq; Latinis,&transparentia, &ttaspicua,&perspicua,a meliore osticio sunt appellata,lucis inquam S laminis vehendi, atq; oculis representandi. Nanon minus,quam luce & lumen.tenebras,atq; obscuritatem,& vehunt & representant. Sed de his suo loco, nunc meliora. Dubia res apud veteres, nec minus posteris seculis,an diaph
na corpora per se est ent luminosa, vel per se essent obscura. de tertio dubio, an per se sub visum caderent: de per se ellent vitilia aether, aer,aqua. Quςstiones sane, non faciles solutu. I)etipati magister docuit lumen esse energia,& entelechiam diaphani. Utraeq; liae voces, solent illi es lentialem forma significare. Si id ita esset,lume elset diaphani forma essentialis. At singulis diebus, & sngulis saepe horis, aet&aqua, umbris, tenebrisq; obruuntur. lumenq; amittunt Pisus. Quod esse talibus nullis formis accidit, ut & adueniat, & recedant, α etia reuertantur. Si vero energia haec ad visum reseratur, ut sine eo,visilia no cernatur,&cum eo cernatur rursum, veru serte id fuerit,
quo ad colores, qui lumine in diaphano exus tete,cospiciuntur, atq; ita per lumen diaph nu coloribus & visui fieret diaphanum,no au- te per se in sui natura consideratum,lumen est diaphani energia vel actus essentialis.NO ergo nos docuit, aut quid lumen esset, aut quid stdiaphanum . Sin vero e contra, liaphan a per se essent, de essentialiIer obscura, lumen recipere nequiret; perpetuo namq; tenebris obsiderentur. Diaphana ergo, non sunt sui natura