장음표시 사용
261쪽
a Tractatus de Ius ilia, s Itire. Ipsius donat sone , labore , ae industria expectabatur . si
an iuste abductus non fuisset. eommunis Ientent a . iatria utrique fecit inauriam damnosam: nam quisque h het rus strictum, ne via in 'ussa bonum ejus impediatur . Talis tamen seductor non tenetur ipse religionem ingredi ; tum quia forte non est aptus, tum quia status religio nas , quum sit status perfereonis , requirR Dei voca-xionem , L nullus ad illum nisi sponte volens admitti dea. Ex communi sententia , qui alterum sine vi , fraude, mendacio , aliave via injuna, sed sine iusta cauis. sa avertit a religionis ingressu, vel professione non tenetur ad restitutionem ς quia nemini fecit iniuriam. Sed Peccat contra charitatem, retrahendo eum sine iusta cauia a maximo bono ; ti constat ea Conc,I. Trid. IDII. a 3. cap. 18. ubi excommunicat eos, qui Lanctam vire inum , vel a I. artim muIiertim υι Iuniarem υeIi accipiendi , vel voti emittendi , quoquo modo sena , tisa causa impedie-ν t: Nam tanta poena supponit culpam mortalem . Ea dem autem est ratio si iuvenis, vel uir abducatur a religione . Nulla tamen erit culpa , si adsit catusa iusta dis suadendi religionem , ut si quis non sit aptus . vel si in illa religi ne , seu monasterio observantia religiosa non vigeat, via si parentes a viter egeant filii auxilio. Licet etiam parentibus, si prudenter dubitent de viribus , vel constantia suorum liberorum , ilIos ad tempus non longum retinere , & probare: sed graviter peccant, si eos exponant periculis peccandi, vel alliciant per se, audatios ad voluptates , aliave illicita , ut sic a pioposito
Reis. 3. Qui religiosum, etsi s ne vi. R dolo, sed Ἀ-
Io consilio, vel precibus a religio oe abduxit, leuetur ex iustitia equa pensare monast rio damna temporalia inde secuta. Ouia fecit iniuriam religioni; nam haec habet ius retinendi suos subditos tamquam membra , R religiosus Der vota totum se tradidit religioni in honorem Dei, tis e religio habet' ius ad commoda , quae praestitisset , RJuibus privatur per abductionem . Sic abducens servum a omino, tenetur ad restitutionem.
De injuriis in σάrpus proximi , per homicidium ,
. . , - resistitisse. ,. NOTA . I. NRAECEPTO Non eeeides prohibentur homi eidium, 2 a mutuatio . percussio. & similis afflictio . ac , , damni icatio corporalis iniusta ; Item horum ea uta , & di pos-- tiones ut odium, vindicta. ira, rixae . Ima ut a Chri u M Y.micatur . est etiam affirmat sum praecipiens humanitatem i
mansuetudinem , patientiam . injuriarum condonationem .s, Poria
262쪽
Yensatus de Ius ilia, oe Iure. Iras
.. Porro homieidium . quod est iniusta hominis oeelso, Eraviqi- mum e i mea est . qmina per Klno in tuae adimatur proximo ho-
. . amn temporale maximum , & irreparabile . Fit etiam gravis em,. cireumf2ntia personae quR Occiditur , ut si Pater , consanguineus ,
'tuo :' , Est de fida licite oceidi bruta animalia in usus h
βs animantibus, eua movenstur super ster am . Tenetur tamen homo abstinere a crudelitate, qua utendo . & hestias doloribus M sine causa eonfi. tendo. Peccat saltem vere aliter : quia in hoc
se est quaedam inordinatio. & abusus domini ι . Η me lituo . Proπ-M II. Novist linias i timentorum suorum animas e viscera su ens,, impi iam crudelia.
Quaest. I. An Ileeat peceatores oleidere re p. I. Licet authoritate publica occidere peccatMes
Prob. I. Ex Exodi 21. Maleficos non patieras υιυere , R ad Rom. 13. de suurenio principe dicitur et nou si σε eavisa o Indiam portat g Dei enim minisser es , vindex imiram eἰ qui malum agit. a. Quia talis potestas necessataria est reipubl. ad bonum commune , ti publicam tranquillitatem : ideoque a Deo reipubl. concella est. Et quia pars noxia toti, potest ob totius coaservationem excludi, quum pars sit propter totum. Resp. a. Non licet authoritate privata peccatores occhis de re, praecise propter eorum sceleta. Ita omnes, est Matisth 26. Omnes, qui acceperint gladium , stadio per ιbunt. Et ex eap. Qui eumque 23. quaest. 8. Quia non licet occidere peccatores , nisi aut horitate a Deo concessa propter bonum commune; ac proinde id ad eum solum pertinet, euius est procurare bonum publicum . Nec obstat, quod interdum permittatur, ut quivis possit occidere quosdam subditos reipubl. publicos hostes ; quia tunc non occiduntur privata, sud publica aut horitate concessa a principe . Sed an Ileeat verberare aIi quem ob culpam , quam adis mi , 3 - . Reis. Non licet, nisi habenti potestatem in delinquentem. Quia c ut ait S. Thomas I. a. quaest. 6 I. art. a. Per verberationem notumentum infertur corpori otis . qui verberatur e nocumentum autem ἐnferre alicui non licet ,
nisi per modum poenae, propter justitiam . Nullus autem
jus e pustir ati tiem, nisi βr ejus jurisdictioni subjectus.
fatem aliquam super itium , qui verberatur. Et quia δε- ιius subdiιαν potesati patris, oe servus potesata domiani , ite ite pote' verberare pateν flium, oe dominus fervum esu D eorrectis nix , er disiρι ine . Idem dic de Magistro, A Tutore; quia gerunt vicem patri . Quaest. II. an Iiceat Oeeidere uxorem , vel filiam in aduιterio deprehensam , vel tuum aduIterum t
263쪽
Reis. Neg. communis fearent. Prob. I. ex eap I ter baec, A seq. 33. q. a. Et S. Aug. lib. ia de adult. eonia, tig. c. I s. ibi : μα licet taxorem adulteram occidere , Ieci tantum dimittere. 2. Quia non licet Propria auth ritate , ut patet ; neque etiam ullae lege numana potest
id fieri licitum : tum quia ubi obserὐari potest ordo judicii , iniquum est reum inauditum , destitutum omni defetria fons remedio, nullo servato iuris ordine, & sine iudieio
Punire , poenaeque executionem committere ipsi offenso . R quidem illico , quum animus recenti offensa maxime Perturbatus est: Hinc re g. iuri I 36. Non es singulis eo n- edendum . quod per magis raetim pωbIice fieri potesset tum quia est contra charitatem sine urgenti necessitate recusare reo spatium ad poenitentiam ; sed illum statim eum periculo certo damnationis aeternae occidere. 3 Alexander VI l. damnavit hanc propositionem : Non peccat maritus oecidens propria aut boritate uxorem in adulterio deprehensam. Porro leges civiles, quae hoc factum non improbant , id faciunt per meram tolerantiam , ne videantur favere adulteris, & ob iustum, ac gravissimum doIorem in tali casu, & vehementiorem irae motum quem quis
facile temperare nequit. Quaest. III. as liceae seipsum oecidere. υσι mutilare Reis. 1. Non licet sine aut horitate diuina seipsum oc-eidere. Ita omnes. Constat I. ex s. August. l. I. de eiv. cap. I7. , di can. 9. R seq. 23. Ruaest. I. , & ex generali praeiscepto : Non occides. a. Quia homo non est dominus suae
vitae . sed solus Deus, ex Deuter. 31. Ego oecidam ia oeego vivere Dei. . Erga homo non potest sine authotiis late Dei se ipsum destruere et nam est illicitum , & iniustum destruere rem alterius sine eius eonsensu , R ius eius usurpare; destructio enim rei propria authoritate facta, est actus dominii in illam . 3. Quaelibet pars is quod
, es totius et quilibet autem homo es pars eommunitatis: tinde in hoe , quod Diuum interseit, injuriam communitati facit, ait S. Thonιas quaest. εα , art. S. Porro Martyres, qui se id rogum coniecere . ia se eerunt ex spe iaciali Dei inspiratione, ac proinde authoritate divina. Hinc I. non licet authoritate privata occidere aliquem volentem , & petentem : quia nullus potest dare hanc facultatem , quum solus Deus habeat dominium vitae. R. Nunquam liciti sunt erga se ipsum actus per se mortiferi , qui immediate , & ex propria natura tendunt ad mortem, ut jugulatio , stranSulatio , sumptio veneni , Praecipitatio ex alto loco, pro rectio in rogum . ti similes ; quia esset seipsum directe , A positive occidere. 3.
Quilibet tenetur vitam. & membra conseruare mediis oria uinariis e tum quia sicut Deus vctat propriam vitam sibi auferri, itR iubet, ut quisque tanquam a Deo constitutus vitae , ac membrorum suorum custos , vitam , ac membra conservet: tum quia moraliter censetur mortem sibi inferre, qui non utitur mediis , quae aut hor naturae pro
264쪽
providit ad ordinariam vitae conservationem. Tamen juxiata multos non tenemur uti mediis valde extraordinariis ,
vel pretiosissimis cum iactura omnium bonorum; quia hodnon est se occidere , sed solum suam mortem permittere
Reis. a. Ex communi sententia lieet ob graτissimam ae iustam eausam aliquid facere , vel omittere , unda
praeter intentionem mors certo sequatur : nam non est
prohibitum homini , ne vitam suam periculis unquam exponat , nec praeceptum est , ut semper conetur eam positive servare quantitm potest , sed tantum ne absque; usta eausa illam periculo exponat. si e miles potest, &tenetur manere in statione ob bonum commune , & aggredi hostes cum certa mortis periculo. Item reo morte damnato licet non fugere e carcere ad satisfaciendum
Deo , R reipublicae. Res . 3. Non licet seipsum mutilare , nisi hoe sit ne
cessarium ad salutem corporis. Ita omnes. Quia homo non est dominus membrorum suorum , sicut nec sui ip sius; sed habet dumtaxat convenientem eorum usum . &adininistrationem ad bonum totius corporis . Hinc nunquamlieet se castrare ad Uitandas tentationes , servandamque eastitatem: idque vetat Concit. Nicaen. I Canon. I. Nam mutilatio nunquam est medium neeessarium ad salutem animae, quum membra perniciem animae nunquam afferre
possint: alioqui Deus prave naturam instituisset. Imo haec mutilatio non est remedium ad castitatem utile , quum non tollat tentationes earnis, ut docent Ss. Patres Basil. Chrisost. R Augustin. Item non lieet parentibus castrare pueros, etsi consentientes ad coia servandam uocis suavita tem , etiam in obsequium Eeclesiae ; quia solus Deus est dominus corporis, & membrorum , qui sic concessit homini usum fructum membrorum , ut eorum qbscissionem permiserit tantum ob salutem totius. Dixi, nisi sit oeeessarium oee. Quia pars ordinatur ad
totum , Λ est propter totum e ergo resecare potest membrum ad servandum totum eorpus. Imo tenetur homo permittere abscissionem membri, si haec a me di eis iudicetur necessaria ad vitae eonservationem , nee periarendi sint acerbissimi dolores e quia tenetur vitae suae periclitanti opitulari mediis non ualde disse ilibus, quum fit ejus cuissos, R. oeconomus, non dominus. Quod si ingentes et rueiatus perserendi essent, non teneretur id permittere , ut docent passim Doctores . Quia non tenetur vitam conseris
vare mediis nimis aeerbis , & moraliter impossibilibus ,
nisi tamen eius vita eenseatur bono communi necessaria. Quaest. IV. An lictat aliquando oecidere inυ aforem Resis. I. Nunquam licet directa occidere. Ita omnes . EX Exod. 23. Infontem , er iniussum non cecides , quia aversor impium. Nam nullus homo habet dominium vitae alterius, sed solus Deus. Hinc non licet infantes, vuluxores hostium in bello etiam iusto captos occidere .
266쪽
θα, di soni ple te homo: homo enim minia V . 0rpore nima spirituali unitis.
. iar αυρο n animato foetu abortum procurat vere . . propive 'hom Icldium committit . Nam re oera' homi '
mem an usie oecidit, ideoque fit irregularis ex ea voci etat. Nem ex constitui. Sixti P. & Gretorti xlv ederim municatus est : quod si parens id faciat, uere fit inda. Quare nunquam licet abortum foetus animati Iroeu rare, etiamsi alioqui sit periculum ne fretus simul eum matre mei reat ' quia numquam licet Oeeiderii 'nnoee 'tem, etiam ad servandam alterius vita me idem die fidubium sit, an metus sit animatus: quia esset se exonnem periculo occidendi innocentem. ' eHinc mortaliter peeeant medici, vel alii. oui dant oritiones ad procurandum abortum sive fretus fitriis , five non.& mulieres fumentes. Item qui abortu occasionem praebent etiam Dhaeter intentionem' dando operam rei illicitae, vel debitam cautionem omittendri ut fi qui ' percutiat mulierem gravidam veI si in antri fatiavit , veI nimis inord nate Iaboravit vel oro pter νnordruatas lascivias, ait S. Antonin. t
267쪽
aso Tractatus da Iustria, oe Iure.
de abortio sequatur: modo constet laetum non esse anta malum, L mater alioqui moritura esset. Quia time si . . abortio contingat, non censetur procurat ab , sed columi permissa; nam praeter intentionem, nec ex ipso oper contingit, matre utente iure suo οῦ mater enim in tali caiam non privatur iure utendi remediis ad vitae suae conaservationem necessariiς, nec per se abortum procurania
Non licet tamen matri non ex morbo pericIitanti sumere, nec ei dare pharmacum quodvis, quo expellatur vel expelli possit scelus etiam in animatus . quassivis matri immineret infamia, vel mors inferen3a ab extrinis , eo ς quia tunc directe intenditur abortus ad vitandam in famiam , vel mortem : nam Pharmacum per se directo nihil facit ad alterutram vitandam, nisi per expulsionem foetus tamquam medium, nec sumitur nisi ex intentione Procurandi abortus , ut medii ad vitandam infamiam , vel mortem. Aebor , Cardenas , cro Reis. 3. Si prole D sit animata, vel dubitetur, an sit, est mortale adhibere remedium directe curativum matris, sed eum perieulo mortis foetus, si probabile est eo nota sumpto prolem vivam edendam esse, & sic baptizandam.
Es commυ uix sententia : Quiae mater tenetur salutem seis ternam prolis in extrema necessitate praeferre vitae propriae corporallia Non tamen licet matrem distin dere , ut
proles baptizetur; quia directe occidere innocentem est Intrinsece malum . ideoque illicitum ob ullum finem bonum: n m non sunt facienda mala, ut eveni t bona ,
Quod si aequale periculum est abortus, sive remedium sumatur, sive non, licet matri illud su mere ; quia tunc sine majore periculo, ac damno foetus. consulitur vitae
matris ἀQuaest. VI. Ao IDeae initissum aggressorem actualem oc-eMere in vitae sua defensionem Reis. Eae S. Thoma, Catechismo Roman , & communi te utentia Doctorum, licet omnibu& cum moderatione inculpatae tutelae. Quia I. Exodi a I. qui furem nocturnum Occidit, dicitur non esse reus mortis ἱ quia nempe Fir ille praesumitur venisse animo non solutii furandi iased etiam oceidendi, ut explicat S. August. ex G. I 8. de homic1Λ. Uran Di νερeIIere Omnes Ieges , oe omnia iura pexmittuna. 3. Homo habet ius conseruandi vitam iniust in oppugnatam, R illam praeferendi vitae iniusti ag
gressoris, qui se ex mera malitia in hoc periculum mor- tis coniicit. Sed ut hoc Iieitum sit, quaeiam requῖruntur. I Ut sit actualis aget remor nam ante actum aggressionis, di post eum occistere non licet , quia non est tunc vis repelleaeda, nec opus est de sensione, ubi non est aggressio. Hinc
ex communi sententia. non ficet occidere, aut repercute
rq vum, qui Percussit, di iam. laetiti uel certe destitit L
268쪽
a ut Bhimulnus acceptum non potest iam nocere ς tunc enim necisio, vel percussio non est necessaria ad propulsanoam iniuriam, quum iam illata fit, & jam cessarit aggressiai a unde esset ultio , quae privato numquam licita. eul qui scit alium se quaerere ad occidendum , Ma test illum praevenire occidendo, quia non esset vera. deina. Ut nihiI fiat, nisi quod necessarium est ad vitam seravandam. Nam non licet inferre maius damnum , aut uti vi ma ore, quam necesse sit ad vitae defensionemr alio. qui 3am non est. defenso, sed ultio iniusta, R ideo e. cit. Innocent. IlI. ait: Quamvis vim vi repaιIere omnia jura, Mnnes Ieges permittant , eamen id fieri debet eum moderamine inculpatae tutelae , non ad sumendam υindicram, Iea ad insuriam propti Uandam . Hinc si initistum invasorem armis spoliando, vel debilitando, aut vulnerando Ponis mortem vitare , non licet illum occidere ς quum tunc ejus occisio non sit necessaria ad vitae defensionem. 3. Ut nihil ex odio, neque ex animo vindictae fiat, &ut non intendatur per se. mors in uasoris , sed sola vitae Propriae conservatio per iustam sui defensionem. Quia occisio hominis privata aut horitate facta, non est finis licitus, nec medium p.r se necessarium ad sui defensionem; sed est tantum aliquid consequens per accidens e necellitate finis, qui est vitae conservatio. IIlieitum es, quoa boma sntendat oeeidere hominem, ut si um defen-uax, πιμεν, qui babee pubIleam authoritatem qui in tendens Bominem oecidere ad fui defenionem, refert εος as PMθιιcum boniam, ut paret in milite pugnante contra Boses , Ur xv mmsro Iudieis pugnante eontra Iatronex retiamυνε etiam er Ut peceent, δε ρνιυata li4idine moveantur , ait S. Th. 2. a. q. 64. art. 7.
Agressor nqn persona Reipub. necessaria , UeIvalde utilis, ut princeps , Dux exercitus , &.c. quia ecora ine scapulatis bonum eommune , utpote bonum mul rorum, praeferri debet privato, quod est bonum unius, vel paucorum . Caeterum in praxi percussio, & oecisio iniusti vitae aggressoris raro vacat culpa, quia fere nunquam servantur conclitiones ad licitam defensionem requisitae. Et ideo R-tiqui Patres occisionem sine publiea authoritate factam , Indefinite damnant. scilicet ob periculum vindictae , &excenus in modo defensionis, vel ob inteationem uir
Dueliau L plus diligere salutem animae proximi,
quam vitam nostrato corporalem. Tenemur plus diligere affective, & etiam effe-
proximus in necessitate. Non tamen te
Um, st pro talute proximi profundere, nisi
. nece is tat is, in quo egeat nostra ope. At tunc 3nxasor non est in necessitate . sed in voluntaria malitia:
269쪽
re desistendo ab injuria. Licet tamen oppugnato ad per fectionem actum charitatis. quo vita exponitur prI satu te animae inimici ex mera malitia periclitantis exerce dum , sinere se occidi potius, quam occidere, modo si ri oraliter certus se esse in statu gratiae; Nam alias fatua Deeret exponendo se morti eorporis , o anima ; quum sibi per mortem praeeluda: υν via pavitentia, ait s. Antoni
sed an teneatu ν ad res itutionem, qui in defensionem ortae alter tim octidit, vel muriIavit Reis. Non tenetur, si id feeit eum debita moderatione; quia nullam intulit iniuriam. Sed qui iustae defensionis modum excedit occidendo , quum potuisset Hiler vitam tueri, ver Sr. fugiendo, quum id posset saltem sine gravi ignominia, vel armis spoliando, aut saltem non lethaliter vulnerando, tenetur omnia damna compensa te. Quia illa occisio fuit injusta , utpote non necessa- 13a ad vitae defensionem: nam privatus nullum habet ius, 11isi ut vitam tueatur per medium ad hoc necessarium ;& quisque jus habet, ut non occidatur ab alio aut horitate privata. nisi ob necessariam vitae defensionem. Eristo talis est eausa iniusta mortis, R damnorum inde secutorum. Ita seor, Sanebet, oe alii, es que eommu- iter sententia. Quaest. VII. An 'liceat Gerdere areusatorem, π Ial osi es, qui sitam injusst oppuEnan . . . . Reis. Neg. Ouia I. qui falsum testimonium dicit in iudicio non censetur aggressiar vitae , sed committit iniustitiam, quae ex se puniri potest, & alia via repelli: nam non propria aut horitate, sed per iudicem, R servato or-3 ne juris procedit. 1. Hoe debuit iure Maturali in omni casu prohiberi: nam si hoc liceret, aperiretur via multificat dibus . homicidiis cum gravi detrimento Reipublicae ;homines enim sibi facile permaderent se in auste aeculari,
R nullam a I iam defensionis viam esse , praeter mortem Reis cusatoris. 3. Alex, nder VII. damnavit hanc propositionem : Lieet interseere fatium aecusatorem, falsos rures , ae etiam Iudicim , a quo iniqua certo immi est yententra, s aIὶa si a non potin innocens dam huma ι- m. . .
di nequeat. hancque esse 'communeri; mclomm lente riam asserunt Lessius, & sylvius . qqigquam quod in hac re sit periculum Toissensos in deletiationem, ideoque peccati, imo & depralatims' pudicitia. ac integritas est bonum maximi moment , cluperioris ordinis ac bona tartunae: imo iii aestimatione multorum hono Uitae aequiparandum. & aliunde, si amittatur, rrep rabile. Ideni docet S. Antonin. a. pari. tit. 8. sap. g. Puta. inquit. HI a utitur fure Iuo naturali, quo ι ea Lim vi repellere , o magis renmur salus a Iuae provide.
270쪽
actias peceati , permittendo fe opprimi, propter discurιa
tem renitentiae voluntatis . .
Sess alii negant. Ruia I. hic casus nec a scriptura , nec a P P. nec a conciliis, aut Summis Pontificibus excipitura prohibitione generali; Noa occides 2. Pudicitia, quum . sit virtus, non in corpore, sed in anima residet, nec amitti potest , nisi per consensum liberum, ex s. Aug. lib.
I. de eiυ. cap. I 8. R ex S. Hieronym. in c. de patellia 32. o. I. corpus mulieris non υ is matulat , sed voluntas. Et a Iiunde per oecisionem invasoris adimitur ei poenitentiae. ti animae taloandae locus. Probant etiam ex s. Au-σustino lib. I. de Iib. arb. cae. q. Sed priores s. Doctorem intelligant, quando' quis iniustum aggressorem occidere intendit, aut iustae defensionis metas excedit . . Patro certum est tener, mulierem. vel adolescentem resistere invasori impudicitiae, tum interius per displieentiam, tum exterius totis viribus, manibus, pedibus. aliove modo sibi possibilῖ: ita ut ei non liceat, hi iam ad vitandam mortem, quieto. & immoto corpore manere enam non resistentia exterior esset cooperatio, qualis Bot- est esse ad congressum turpem. Nulla enim cooperatio requiritus in Remina. ad talem actum, nisi quod requie icat, ti non resistat positive viro. Ita De Luso. Quod si nequeat se tueri, tenetur alios clamoribus in ausiatum advocate: nam tenetur adhibere omnes vias necessanam ad impediendum turpem congressum. Hinc Deuter On ra. puella, quae in civitate vim patiens non elamavit, jubῆ-tur lapidibus obrui. . uaest. IX. An Heeat Oeeidere si νem in defensionem bonorum , quae dicuntur fortiana Resp. I. Certum est , non licere ob bona non magni momenti : nam recta ratio dictat nefas esse gravissi mmalum, praesertim authoritate privata, id ferre pri xi a mad vitandum nostrum leve damnum. Item si bona sint magni momenti, sed possint aliter recuperari, puta in judicio: nam tunc sine causa iusta, R necessitate Occides tur proximus privata aut horitate: punitio autem pro iniuria pertinet ad solam authoritatem publicam . Reis. a. Multi eum S. Antonino doeent . licere iniustum aggressorem actualem oecidere in defensionem bΟDorum magni momenti quae non possunt a iter defendi aut recuperari. Sed alii negant id licere etiam laicis, nisi
bona. illa sint vitae conservandae. necessaria . ita Innocem. IV. in cap. G υ ero . Tabiena , Abulens. Panormit. Rotulla, Grandin. Fagnanus, asserens esse communem Canon istarum sententiam, &e. Prohant. Quia I. neque Scr)ptura , ne ue Patres, neque Canones , neque Summi Pontifices, hunc casum excipiunt a generali prae zepto οῦ Nou oleidos. Imo Exod. xx Deus id expresse vetat
nam dicit , eum, qui furem diurnum oceiderit, e ise reum vomicidii : quia scilicet , ut habetur eap 3. de homi ci d.