장음표시 사용
461쪽
Tνactat tis de com asibus. cunia praesens est utilior possidenti, si mansura fuisses
tiosa in arca. Et alioqui usura non esset illicita, R euia libet liceret exigere auctarium vi mutui, quod fidei reis pugnat: nam in omni mutuo essentialiter datur pecunia praesens . non nisi in futurum reddenda. 42. Usura non es , dum ωIrra sortem aI euad exigitur anquam ex benevoIanaia, s gratitudine debitum ; Donium fi exuatur tamquam ex j itia debiιum. Est talis . Quidquid enim rependi debet ex benevolentia Rtudine, omnino spontanee, di liberaliter rependendum est, nec exigi poteli. Et gratitudo non oblisat ad aliquid certum , ac definitum , sed potect impleri variis modis. Praeterea imponitur nova obligatio ex pacto pretio aestimabilis , quae est contra naturam remuneratiouas gratuitae, ac liberalis, quum i metinat necessitatem pacti σNemo enim in nec talibus liberalis exij tr. l. 18. 3. O
Quaest. IX. Num tritam Iireae exigere σι quid . ιννοforrem a divit btis, oe iis, qui ex peeuntis musuatis magnum Itierum faeiunt , ut uent Iudaei, mereorores , c. st Resp. Neg. Ita expresse Coneil. Mediol. I. sub S. Car lo. Clerus Gallicanus Meloduni congreueatus ann. 1 7 . Quia usura in scriptura veneraliter, ac una distinctione Pauperis, R divitis prohibetur; L. quia est per se mais,as iniusta. Quamvis enim non tenearis diviti 1 mutuare, tamen posito, quod mutues, non plus potes εΚ gere quam dedisti : R pecunia mutuata iam non est tua, te. eius, cui data est . ad quem proinde pertinet totum iu- rum eN ea pereeptum. duo. autem tua pecunia sit piis tam utilis futura , hoc provenit ex eorum tonditis. ne , sur. , R industria, non a te nec ab ipsa praesiit pecunia, quae de se sterilis est sie non licet carius merces Vendere emptori, qui ex iis m num sua induitria
RU . Creditor dat id, quod non est causa rinstrume talis sueri. nisi mediante industria mutuataris , - λ quum
i m eius dominium a ereditore in ipsu in translatum enisas Proinde tota eausa lucri, nempe pecuni- , ατ st mutuatarii. nota mutuantis, ti consequenter totum tuorum est mutuatarii: utpote totum ortum ex re industria ipsius. Quod autem ereditor domimum pecumae iv in mutuatarium transtulerit , hoe ad aequalitatem ompensatur per obligationem reddendi mutuanti eam-dςm valore pecvniam, quae ipsi otiosa erat, striculum interea subit mutuatarius. Nam mille
Per se. & secluso omni extrinseeo, non plurin .u i φ, quam intra duos, vel plures annos, quum
iam propinquam , ω esseacem fine quo non . hritis ιtieri. E
462쪽
R p. Nee. Quia quum usura sit intrinseee mala ,
a Deo absolute . ae indistincte prohibita, sullam ob c; iam potest esse licita. Ita Concit. Mediol. I. Et Clei valor per tempus non crescat: nec pecunia praesens est utilior possidenti, si mansura sit otiola in arca.
Quaest. X. An liceat Tutoribus auctaritim exuere propeeuntis pupillorum mutuatis, eo quod peν is es cogan-xur eorum bona integra reddere , . simu ι ex eis ιMerum facere in commodum eoνumdem sub poena compensatio-
Clerus Gallicam Meloduni coagre Dius an Is q. tit. 34. ibi: cuνandum ne quid ex mutus , υei detositis apud Iudau . factis. alistula prater fortam a quoυιν Bomine peνι i e conventu , νει principaliter Derari post ; tametsi pecuniae simi pupillorum, aut viduarum. Omnes enim tene tur atidire ilIud Chrim: Mutuum dare, nihil inda is rantes . Constat etiam ex cap. q. de usuri ubi Alexander III. ait: auum usuνarium erimen utriusque to amens pagina dei Petur, super hoc dissipensationem iliqvam pobs feri nan υidemus e quia quum Scriptura Socra prob/beat pro alterius vita mentiri, multo magis prohibendus es quis , nc etiam pro redimenda visa eaptiva , usurarum
Porro Tutores nihil periclitantur, si ex consilio cort- sanguineorum pupilli, & iudicis authoritate has pecunias impendant aut fundi frugiferi emptione , aut in contractu census , vel socieratis . . Quaest. XI. an sit usura fum imponere ratrone muttis aliquod onus, seu obligationem nouam , MIrra sortis ori
Reis. Assirm. ω ςommunis fantentra. Quia quaeIibet obligatio ultra sortem reddendam imponia ex pacto, eit onus pretio aestimabile, quum privet libertate, quam alter alias haberet , R aliquod incommodum per te pari r , ideoque est iniustum : nam per sortem reddendam comis pensatur ad aequalitatem id totum, quod mutuans e cit . Ergo id, quod amplius exigitur, seu imponitur, injuste exigitur , & imponitur ratione mutui , quod est essentialiter gratuitum . Enimvero, ut ait Lestim, ex vi mutui praecise non lieet oblicare nisi ad aequale t sea redditio sortis est aequalis actui mutuationiS, α re mutuatae. Ergo ex vi huius contractas non licet obligare ad aliua, quam ad redditionem sortis ἀQuare usura est, fi ea lege mutuum aes, ut alter etiam aliquid justo pretio tibi vendat, vel . te emat: ut tibi imposterum re mutuet, in tuo molendina molau, domum tu m conducat, vel suam loeet; ut partem ma in mercibus, quibus non indixet, recipiat; ut reodas -liam rem diversae speciei , v, g. frumentum pro pecunia ἀue agrum tuum etiam iusto pretio colat . ut tibi , vel
aliis Benefietum Ecclesiasticum . vel ossicium conferat, ut sommindet te alteria ut praestet aliquod munus vel a lin-' : GR.
463쪽
3-is Tractatus de Conr .actabus , tua , vel a manu , vel ab obsequio ; ut non solvat an e
certum tenet pus, mu alias damnum is meretur ex una tuo
nam onerosum est, non posse se debito liberare pro ubi to : imo ut praestet id, ad quod tenetur ex charitate quia tunc ea imponitur nova obligatio. nempe iustitiae'
ratione cuius tenetur de damno secuto. Item ut phis re 'cipia, ex benevolentia . vel gratitudine: nam obligatio ex pacIO repugnat gratuitae rem ueterationi, quum ratione pacti quis compelli possit, & haec obligatio est quid Pretio aestimabale. ut m d 'ri. ea lege , ut alter tibi soluat
Rammam aliunde tabi ex iustitia certo debitam. vel utve atione qi Ma hcc non esi lucrum . sed debitum iam ex rustitia , uec imponitur ei obligatio nova, ad quam antea non teneretur: lucrum enim dici
tur, quum quis acquirit id, quod uias ad se ex iustitia non pertinebat. It m licet exigere pignus, vel hypothe
XII. Numquamne luet in mutuo auctarium ex LE Q. I. Duo sunt tituli extrinsec mutuo. ob quos licet aliquid ultra sortem . exigere , qui comprehenduntur nomme interella l. i. Cod. de L. Meni Primus ost damnum emergens, quum quis in bonis iam acqui in is raeturam patitur, quia mutuat: ut si p cuniam refectioni aedium , vel solutioni debitorum destina tam mutues alteri hanc petenti; unde fit ut ardes tuae deteriores fant, aulicorruant; νel si ipse sub usura eo garis pecuniam accipere ad debita solvenda . . Ita omnes. Quia qualibet habet ius vitandi damnum s ti nemo tenetur cum damno proprio beneficium alteri pr. est a re nisi as lit in necessitate cui teneamur eum tali damno sub
Secundus ess lucrum cessans, quum nempe mutuans Dbmutuum p matur limro iusto, quod certo, vel saltem Probabiliter facturus fuisset ex pecunia mutuo data, V. Rr. merces, fundum, censum, aut quid simile emendo, vel aliter negotiando. En communis sementia. Prob. Quia i . tune nihil exigitur supra sortem ratione mutui
sed ratione iussi tituli mutuo extrinseci , nempe ob com pensarionem jacturae lucri probaebiliter sperati, quae juste
exigi potest , ne mutuans ex beneficio a se in ali tam collato damnum percipiat; nec enim aequum est, tit quiso penatum patiatur, tinde videtur praemium merui me
cap. 2. de si de uss. a. Spes lucri probabiliter futuri est pre tio aestimabilis ; nam spes probabilis capturae piscium ex actu retis iust vendi potest, i. I 2. I. de act. emptor. Et l. 8. de contrahend. emρ e. dicitur , quod Des emptio
Pr Ergo mutuans justh aliquid exigit pro illa spe probabili, A pretio aestimabili, qua se privat in gratiam alia terius: imo amissio rei probabiliter speratae est damnum
464쪽
Tram tus de contract buri 37 non Ium probabiliter futurum, sed etiam actuale nam quum spes tueri probabilis babeatur actu , k sit pretio aestimabilis, illius iactura est quoddam damnum ad uale
emergens, utpote iactura boni actu habiti. Brevius, ces salio tueri est in aestimatione prudenti damnum quoddam pretio compensabile: nam per illam fit, ut quis minus habeat, quam habiturus esset. Et ideo iuxta omnes. qui furatur , tenetur restituere lucrum cessans . 3ί Pecunia ut subest industriae, & tali destinationi quaestuosae, pilas valex possidenti , quam in se considerata. 4 Ex cap. 6. de Mur. ubi dieitur, posse ratione lucri cessantis vendere merces ultra currens pretium, si venditor volui met illas reservare in illud tempus, quo plus e me valituras verisimile e
set . γP ero S. Th. a. a. q 78. art. a. ad I. vult solum nihilis posse exigi in compensationem lucri mere possibilis, ti remoti ; vel non posse tantum e igi in compensationem lucri probabiliter sperati, quantum est ipsum tuorum, quod speratur. Neque enim negat jacturam lucri probabiliter sperati eme causam iustam exigendi compensationem I nam q. 62. art. q. ait; Si quis damniscat alique imimpediendo, ne adsileat tiν quod erat in υia babandi; rate 'damnum nora Oportet reeompensaro ex aequo I quio minus es habere aliqυρου in viri tita, Ptiam habere aesti Te et ur tamen aliquam re compensationem facere feetindu- conditionem personarum. s negoriorum. Idem docet in η. dist. I s. o. I. art. S. R p. I. Ex communi sententia , ut possit iuste aliquid ultra sortem exigi ob damnum emergens, quinque requiruntur. I. Ut mutuum sit vera eausa damni, alioqni hia eius esset titulus, & vera usura. 2. Ut damnum pro ona tur mutuario; nam libere consentire debet in illam eon pensationem mullio extriniseam I alioqui ad n onitus posset forte alibi sibi providere sine hoe onere . Quare si admonitus non fuit, non tenetur damnum comperii are , etiamsi postea eveniat, modo non fuerit per moram .culis pabilem causa illius nam tunc non tenetur ratione cul-Pae , neque rei acceptae, neque pacti additi mutuo, ne 'que etiam contractus mutui; mutuum enim est contra iaetus stricti iuris , ex naturκ sua obligans solum ad rea.dendam sortem . 3. Ut auctarium non sit maius damno orto ex mutuo r alioqui excessus esset usurarius; nam e Nigeretur ratione mutui, & sine iusto titulo. 4. Ut eo pensatio non exigatur ante tempus, quo damnum eve turum praeuideatur. quia tunc solum urget titulus. γ. Ut alter non coxatur ad aliquid solvendum, quidquid evenerit, si velit se obligare ad solvendum totum damnum emergerιs, quod re ipsa continget: alioqui ei imponeretur onus, as quod ex mutuo non tenetur, quum solum possit obligari ad reddendum mutuantem inde
- Resp. 3. Ut au birium iusse exigi possit ob lucrum ces-
465쪽
lans , ex eommuni sententia requiruntur hae e ditiones. r. Ut mutuum sit vera causa cur luerum eesset ; ac pro itiis de ut mutuans ante petitum muruum habeat saeuitatem
proximam lucrum ex pecunia faciendi alia via iusta ; A pecua iam, quam mutuat, iam destinarit uegoti tinni, vel *ontra tui iusto quaestuoso, nullasque alias habeat peis mas otiosas, id est non destinatas lucro iusta faciendo. nee familiae sustentationi. nee filiarum doti, nec proviasioni casuum fortuitorum , quos prudens paverfamilias cavere debet. Nam revera lucrum ei non cessaI ob muis tuum, qui antequam peteretur, non destinauerat pecu uiam svain negotiationa, vel emptioni rεi frugiferae, vel censui, vel societati, aut non stabebat facultatem pediaximam iustum lucrum ex pacunia faetendi. aut habebat alias pecunias otiosas. Nam tunc ex Pecunia, quam mutuat, nullum lucrum fecisset; ideoque talis cibis potest itere ratione huius tituli utpote non extamix. Idem dic de eo, qui abstinens a negotiatione, interim se apis plicat alteri rei nec molestiori, nee mi Bias quaestuosae, sui vacare acin potuisset negotiando et uam lacrum ce s ans pro omissione nego talionis Lampe satur per aliud lucrum, quod negotiando consequi non potuisset; a sic ei luerum cessat ex mutuatione , quae revera ab aequest lucro eum non impedivit . a. ut lucrum sit certum, aut prab LM: aain si sit s.lum possibile non est pretio aestit bile, quum mere possibilium ratio non habeatur, k ia aestia natione morali potentia remota lucrandi ex pecunia auhil addit pecuniae spectatae secundum se 3. Ut moneatur mutuari ux de lucro cessante , di in illius compensatione consentiat: alioqui ad illam non tenebitur, nisi per m ram culpabilem solvendi fuerit illius causa. ob ratio, ne a supra dictam ἱ quia ocus extrinsecum contractui impavi no a potest contrahenti siue illi ux consensu. 4. Ut non eTigatur istu in lucrum, quot speratur sed solum 6Mantum spes illius iudicia prudent uis valet. deductis sumptibus . aestimatione periculi, ac laboris. Nam ressistum sperata non est tanti valciris, quanti habita. in is ipsa. seu iam existeas propter pericula, impedim ei ta , quae e vestire possunt: sic semen sparsum ia astro miis Rus valet, quam messis ipsa. quae Oer tue. I. Ut lucri
cessantis compensatia non exigatur dato mutus . sed soluin pro tempore, quo lucrum fuimet: nam qui M. g. mutuat centum, a statum accipit decem pro luero cecsante, iam non mutuat at .r Leotum, sed solum non ginta ; sol nm enim nonaginta retinet mutuatarius , At tamen mutuanx tantumdem exigit pro lucro cessante- ex nonaginta. q lRntum ex centum, quod ait iniustum . Busurarium; quum tunc lucrum ei solum ex nonagmineesset. Praeterea quod pro interest. solvitur, eidem subroisgatur; R ejus quod nondum extat , subrogatio exigi noci
His adde. ut quis excusetur εb usura eoram Deo ratio
466쪽
ne huius 4ituli, requiritur, ut mutet animo Matificaniadi proximo, non autem spe commodioris tueri. Nam si
. mallet mutare, qu m nepotiari. intenderet principaliter lucrum en inurua, a sic peccaret. Quare ut axi Sylia v Ris, tequiritur, ut is, 'uri mutuaa, Non sponte subtraxerit suam pecuniam a negotiatione pyiusquam mutuet, in eadens proprium commodum, A muens mutuare cumterva lucro, quam negotiari cum incerta spe lucri: sic enim me pacistere ut de lucro cessa te, quum pecuisaia iam sint racta sit a potentia lucrandi, utpote nee --
aundum re in , nee secQudum uoluatatem eius exposita Miagotiatiovi aiat destinata contractui iusto Maia uola: atque deo lucrum, si quad. cessat, non se stat ex mutuo. sed ex ea . quod negoriara notuerit. aut aliter contrahere. Idem docet Toletus, afferens Doctores convenire, quod quum quia sponis alteri offert suas pecuaias mutuo. neotoactus, oes rogatus, uou MIest licite iuerum ab alio eis
uigera, siluini ipse sparua s. M pecunias a negotiatione aψα
intituat aratis , - as terminum pressisutum ninn restaveria, aliqvad salvat is ραπα- IMAE mora Reis. Ex communi sententia per se licita est, positis tertis canditionibus. Quia debitor, qui est in mora culis pabili. dignuS est poena quum peccet contra iustitiam,
a solvendo debitum tempore praefisito Ergo potest eum eius conseasu ei imponi pae . sicut solet imponi ei, qui
in contractu resilierit: contrahentes enim, quum si ut talia
itum rerum domini. possunt ad maiorem contractuum fir- mi intem. ἁ eorum implendorum certi indinem, sibi pinis inam convention lem imponere p omittere . e cap da M. iis. k l. 14. Cod da pact. Omae autem promissus acceptatum servari debet. sed ut hoc sit linitum, ex eommuni sententia risia reis. qui ruatur. I. Ut id non fiat in fraudem Murariam. sed eae sola voluntata sortem suam tempore st tuto recupε-ra t. Vade si non cures, utrum inlvatur tali temp. Ea, En non. vel si oνtes non solvi et vel si eum terminum . intra quem stis mutuum reddi con posse tonsti tuas . t ac paeaa ap pcisita est selamen usurae, revara Iucrum ex mutuo principaliter intendis. 3. Ut debitor P i re fit in culpa, non intuendo notis iii tempore post transactum terminum ; nam sae culpa nulla potest juste imponi, ues exigi poena, ex l. r. Cad. de pan. λ c. a. de consit. ibi: Rem, qua eulpa earet, in damno v saνι non convenis. Hinc poena non debetur . si debitor
sine sua culpa tempore praefinito non scisorit propior
467쪽
38ci Tract.rρων se contraa bus. moralem impotentiam , hoc eit difficultatem tantam , utereditor , eenseatur irm tonabiliter invitus cire a solutionis Hilationem . 3. Ut poena sit moderata secundum mensit -ram culpae, & rei mutuatae: alioqui e t iniusta, & inique cogeretur alter in eam consentire ; ideoque non potest peti quoad excellum. Hinc pactum , ut pignus sit creditoris, si certo tempore debitor non in verit. eit prohibitum , i. I. A 3. Cod. de pact. pigrior. A c. I. de ρνgnor. Quod si pars debiti solvatur . non potest tota poena exigi i sed tantum pro ratione partis non solutae, cap. 9. de senis. Ideni diu, si mora non sit notabilis: nam si perhiduum, vel hebdomadam ultra terminum praefuitum sol otio differatur , ordinarie non debet aesti/Para culpR digna poena constituta saltem tota. Lessitis , De Lugo,
Poena autem eonventionalis, positis his conditionibus,
debetur ante omnem sentantia in . Quia debetur ex ui
acti justi; At hase est intentio coii trahentium , ut ipso
aure transgressor poenam solvere teneatur sine nece liliatate judicem adeundi eum iumptibus , L molestiis, ianit m si petatur: sicqtie communis hominum sensus intelligit . sed justa pactio iure naturali obligat in conia
eientia ante . . omnem sententiam . Multi tamen putant , talem poenam solvi non debere antequam petatur expresse, vel tacite . Quia mutuans, si fio s. putav. solu-.tionem pinnae, suum facile possit, censetur eam condonaiare & poena videtur imponi sub hac tacita ccnditione,
Si petat dir. Quaest. XIV. an liceat aliquid ultra fortem ex Aere tione per c Ii ritis deni Iωνι ise . R p a. Nihil lieer illigere a pauperibus ratione pcriculi sortis , orti ex eorum inopia . Quia I. . Tale Per ac ,um est intrinsecum huic mutuo in individuo, sive a lim utuo ex natura sua accessorium est: accest orium autem
quitur naturam principalis, ex teg. 42. iuri in 7. Ergo quum nihil possit exigi pro ipso mutuo, ita nec Pro v. lipericulo. a. . um charitas obliget ad illi mutuandum, ut eorum necessitati subveniatur, obligat quoque, ut id fiat si ne ' ullo eorum era ψamine, ideoque ue tabe. tur graistis hoc periculum , alioqui non susscienter levaretur eo iarum egestas. 3 Alioqui possent maxime opprimi paupe-H. , R eo plus ab iis existi possiet, quod egeatioressu ut, ideoque digniores majore subsidio , non graUλmine. . 4 Sac. Congr. Cardinalium infra laudanda permittit ali vis id aeeipi solum ratione periculi, prout in casu a Mitationariis propotitum erat. scilicet quod oriebatur ex cuia νa, infidι litare , R injustitia mutuat atrii, non autem ex ejus inopia
Por o fideiussor non accipit iuste pretium pro periculo, sed pro obligatione illud in se. suseipiendi .R p. a. Multi docent, licere aliquid ultra sortem pacisci, di exibere ratione periculi mutuo extrinseci . Proiaban L s
468쪽
Fide ab Innocentio X. approbato , R Romae tunis edito
triginta 3 egur lege taxatam quanta talem aecipera Z ω
e riu' laudi es , quia in recuperanda pectioia essa 1 quod periculum , Dilicet quod , qui accipit mutuarum a , Uet θυod tardet in Iolvendo . υeι Quod necessarram sit eorum judiee reρetere , υel propter Ilia hujusmodi : sic respondit Sacr. Congregatio : Censuit sacra Congregatio Cardinalium S. R. E. ratione mutui mediate oe praero nihil esse accipiendum ultra foris m . ρ ; se vero aliquid recipiant rationa pe-νIeula probabiliter νmminentis , prout in casu , non gia se anqtitetando, , dummodo habeatur νatio probabilita x s periculi , ω otialitat ejusdem , ac feνvata proportio-hhri '. -s . i. o fi ρν Ny .. Et Inno sent. X. praec1pit omnibus Missonariis sub excommuni catione latae sententiae , ut omnia responsa hujus d creti observarent, R illis laterentur donec Sua Sanctitas, viri Sedes Apostolica aliud statuerit. a. Quia proba Dite periculum fortis mutuo extrinsecum quod scilicet nascitur ex eo , quod detur homini deceptori vel in Iulio , qui aliunde habet bona saltem in spe certa , est a tali mutuo separabile nempe per pigrim aut hypothecam , quam potest dare , & sin ulest pretio ae stranabile : nam ex Sanin. Thom qilaesi. 77.
ar ic. q. ad I. licitum est carius vendere propter pericu -
bestis V v nditor e Xponit transferendo reni de loco in h. 'ς ς Di de ext 'ordinariis dissicultatibus , labor iis . . , 'lς si iis probabiliter in reeuperanda sor
Iai I extrinseca , ct pretio aestimabilia. ritii tiri ἡ--J. μμψ' - liquid postit iuste exigi , has . re quirunt conditiones . i. Ut periculum sit vere probabi-. Strinlecum mutuo , ne boc praetextu palliciatur. z' : ς ν' quoties ita uiuatarius est industrius,
469쪽
Ium auetarium. Nee obstat . inquiunt , eap. Naviganti do uv. ubi Gregor. I x. ait: Molgoti, Neι eunti ad uti nilinas eorrisam mutua s pecwni Nantitatem , pro eo εποδί cipit nia periculum, reopturas a i υνου ultra foreem, υν iu3ee enisar. I in censaur usurarrus , quia supponitustaeoluisse mutuare nisi ea conditione , ut ipse perieulum sertis certo pretio ra se suseiperet ti fine μsta eausa ima posuisset mutuatam onus pretio aestimabile, privando eum libertate assectrrandi sortem alia via commodiore , ne mispe per plenus , aut fideiussorem . Alii putant mendum In textum irrepssse , A tegendam esse , tifuvaritis nono est endus , em verba immediate seu uentia : Iue quoiaque , qui est ricem Iolim , ut alio tem ore rotidem Fbi grani , vini , veI olei me Mura reddantur et quae
Aeet ριον vadiant , atrum ρItis , vel minus forationis eamporo fuerint valitura , verisimiliter dubiti tu ν ' non Zebet ex hoe afumarius reputar . Particula quoque , intaquiunt , parit*tem , di conformitatem lanat , adeoque indicat. Pontificem velle neutrum censendum esse usuraririum ; si enim de uno vellet, x non de altero, dixisset rrita eontra , ille tamen . Ita Earbosa , Lasman se. Si objieias . I. Auctarium non esse medium aptum adtollendum sortis periculum , imo illud auxere. 1. Indo qui posse aliquid exigi pro periculo auctarii ipsius , di sic in mfiniriim , quum illud etiam periclitetur. 3 Mu
tuatarium teneri periculum illud tollere redditione foristis . 4 Sac. Congreg. ti Innocent. X. iIlud solum tolearare, quum dicat non esse inquietandos.
Respondent ad I. Auctarium illud non exigi ad tolle dum periculum futurum, sed pro periculo praesenti &damno quodam actu existente, quod actu subit mutuaris, dum pecuniam in manu sua certam exponit manui periis culsae, in qua est minoris valoris , quam in sua. Nesauciarium augere perieulum sortis nam mutuans quoia Iannis recipiens parum ob periculum , quamvis postea sertam amittat, minus damnum patietur s ti merea mutuata s poterit lucrari ex mutuo ad sortem solvendam.
Ad x. Illud auctarium speratum licet periclitans , esse sufficientem compensationem , ideoque nihil posse existi pro illius peticulo. Ad 3. Restitutione sortis non tolli periculum , quod ante illam subrest a uiuans , ' λ quod rat pretio de Himabile , sed iam non continuari . Ad 4. Negant id tolerari tantum : nam quaerebatur , ' an id esset licitum , & respondet sacr. Congregatio non esiis licitum ratione mutui , sed ratione periculi propo-sti non debere iΑquietari . Sane si id iure naturali e set illi eitum , deberent Missionarii monere , ti impediare , ne quid tale eXixatur . . . . Quaest. XV. An Iex , vel tonsuetudo erovincia fit. xiis ruitis legitimus aliquid ultra fortem exigendi. 'Cooste
470쪽
Troesus δε confractibus. Rasp. Ne e. si nullus alius adsit titu Ius iustus . Quia quum pereeptio Iucri ex mutuo si iure divino vetita , nullo alio iure potest esse licita. Igitu lex , quae peris
mittit ex quovis mutuo aliquid ulrra sortem , ver. grati quinque pro centum exigere, at de eo pacisti, imo praecipit Iudi ei, ut mutuatarium compellat ad hoc auctarium persol Vendum mutuanti, semper praesumit , R supponit titulum interesse, nempe lucrum sessans , vel damnum emergens. Quare si nullum re ipsa ex mutuo luerum tenset, vel damnum sequatur , tune nihil potest in conseienatia ultra sortem exigi , di accepta restitui debent. Item non licet plus accipere quam sit lucrum cessans . vel damnum ortum ex mutuo, etiamsi plus lege eonstitutum sit; nam tune lex , vel sententia Iudi eis nititur falsa praeis sumptione . Neque enim est intentio legis, nec potest esisse, ut aliquid aeeipiatur ratione mutui.
Idem dic de lege . R de sententia Iudicis , qua mutuatori ad iudieatur aliquid ultra fortem a tempore inistereel Iationis Riae, in compensationem interesse . Nam si nullum lucrum cemans, nec damnum emergens, vel non tantum patiatur mutuans , nihil , aut non tantum potectaccipere , quia tunc sententia Iudicis nititur falsa praerisumptione . unde non datur verum ius. Quod si adiudicaretur aliquid in poenam dilatae solutionis , nihil eraram posset accipi , li revera debitor non fuit in euIpa tquia omnis poena iusta supponit tulpam. Imo sunt, qui raeter morarii culpabilem debitoris requirunt adhuc , ut mutuator . damnum, vel luerum cessans sustinuerit , quia putant legem ad poenam damnantem supponere etiam inis
. Obj. I. Quaelibet lex est ementialiter iusta . alioqui none Tet lex . Ergo lex est iustus titulus accipiendi aliquid
Rem. Dist. eonseq. si Illa lex n5n sun detur in aliqua
suppo utione; Conced. conseq. Si fundetur in aliqua luppositione eius, quod non extet; Ne e. conseq. Lex, Veisonsuetudo, quae permittit aliquid supra sortem accipe e , sui pomi damnum emergens , vel lucrum cessans ςRuod Ia neutrum extet, non intendit, nec potest aucta-xdum approbare, aut praecipere. O . a. per legem illam tenentur Iudices damnare deis hi tores ad solvendum aliquid ultra sortem. Ergo mutua tor illud iuste retinere potest. R p. Neg. conseq. Nam quum Iudices illud auctarium non- adiudicent , nin vi testis , & lex praesupponat iustum titulum nempe damni emergentis, vel lucri cessantis , non potest mutuator auctarium sibi adiudieatum relinem, si non habet verum titulum , quod lex , ti sententia Judicis praesupponunt. Quaest. X v I. as qtii pignus pνo muttii a seuratio mea σρ t , tenetur fructus ex iIIo peνcepsos eomputare in diminutione sortis, deductis expenssis laboribus ae operis