장음표시 사용
451쪽
tango ex eo mini sententia requiruntur hae eonditiones. ω Ut mutuum sit vera causa cur lucrum tesset: ac proin de ut mutuans ante petitum muIuum habeat saeuitatem Moximam lucrum ex pecunia faciendi ala a via iussa ἔ α ecua iam quam mutuat, lana destinarit uegotiatrona ,
- contractui iusto quaestuoso, nullasque alias Mbeat ξecunias otiosas, id ec non destinatas luero, visis Me familiae sustentationi. nee filiarum doti . nec prou soni casuum tartuitorum , quos prudens paterfamita cavere debet. Nam revera lucrum et non cessat muis tuum . qui antequam peteretur, non deni nauerat pecuniam suam negotiationa, vel emptiona rei frugiferae, vel censui vel societati, aut non 'abebat facultatem . periis ximam iustum lucrum ex pacuma faciendi , aut habebat alias pecuui3s otiosas. Nam tunc xx Pecunia, suam M luat, nullum lucrum se cisset; ideoque talis uinil potest vici gere ratione hurua tituli utpote non ext Iix. Idemve de eo, qui abstinens a negotinione, interim se adiolicat alteri rei nec molestiora, nee miBus quaestuosae. Iuacare a 'potui siet negotiando : nam lacrum cessans pro inmissione negotiationis eampe satur per aliud lucrum, Quod neEotiando consequi non potuisset ; 2 sic ei luerum rat ex mutuatione , quae resera ab aequalι lucro eum
non impedivitia a. ut suerum sit certum, aut prabaN- in si sit solum possibile non est pretio aestir bile, Quum mere possibilium ratio non habeatur , di ta matione motali potentia remota lucr dihil addit pecuniae spectatae secundum se. 3 Ut moneatur mutuatiua de lucrό eeffante , & in illius compensatic t consentiat: Hioqui ad illam non tenebit r, nili .Po' --m culpabilam lataeadi fuerit illius cauin
ipsa. seu fhinea sparsum ia astro mi
tnte. iam Rota mutuat altari centum, sed solum non 3 inta ἰ lolnm enim nonatista retinet mutua ri .R Ἀ-
nonaginta- q tantum ex centum, Suod, iniustum , Musurarium; quum tunc tuorum ut solum φη , 'b c .esset Praeterea auod pro interesis solvitur, eidem Mogaturi 1c ejus quod nondum extat, subrogatio exigi no
'Nis adde, ut quis excusetur εb usura eoram Deo raro
453쪽
ere ' or censeatur irri ronab: liter invitus cir ea salutionisci I rionem. I. Ut Pinna sit π derata secundum inentiaram culpae, A rei mutuatae: alioqui crist iniusta. α inique c&geretur a ter in eam consentire ideoque non po- est pedi ' cao excestum. Hinc y chum. ut pignus ut creditoris, si certo tempore debitor r,on solverit . est pro-hrbitum , i. I k . Cod. ae pres. pi Or. k. c. 7. de ρ Ἀπρον. Quod si pars debrii solvatur . non potest tota να na exigi : sed tantum pro ratione partis non scitatae, cam s. de ραπιν. Idem dic. si micra non fit notabiIis: nan h perh: ouum, uel hebdomaeam ultra terminum praefatium
Poena autem eon νenti natis , positis his conditionibus, debetur ante ore nem sen renDa in . Quia debetur ex uiν acti iusti; At haec est intentio coiitra lentium , ut apio iure transgressior poenam solvere teneatur sine neces ἀ-tate judicum adeundi cum sum ptibus, Et molestiis, tisaltem si petatur: fcque communis hominum sensus intel .igit . 'ed justa pactio iure naturali obligat in conscientia ante omnem sententiam . Multi tamen putant, talem poenam in I vi non debere antequam petatur expresse, vel tacite. Quia mutuans, si noti petiata solu-.tionem scimae, quum facile Possit, censetur eam condon re ; A Poena videtur imponi sub hac tacita craditione, si petat. r. Quae t. XI T. An Iiceat alis uid ultra fortem exis e re si ιη e per c li estisdem Iortis - . Resp a. Nihil li t illigere a pauperibus ratione 'r culi fortis , orti ex eorum inopia . Quia I. Tale Perὲς r,um est intrinsecum hule mutuo in indiuiduo. sive aias
mutuo ex natura sua acee ritim est: acceuoraum autem sequitur naturam principalis, ex reg. 42. iuri 1n 7. Ermaeuum nihil posit exigi pro ipso mutus, ita n G Pr periculo. 1. Quum charitas obliget ad illi mutuandum , ut eorum nec enitati subveniatur, obligat quoque ut id fiat is ne ullo eorum stravam ine, ideoque u E subeatur graistis hoc periculum, alioqui non lassicienter Ievaretur eo Arum egestas. 3 Alioqui postent maTime oppr-a paupe--s , R eo plus ab iis exigi posset, quod agentiores sunt, ideoque digniores majore subsidio , non gravamine. 4 Sac. Congr. Cardinalium infra laudanda permittit ali- 'si id accipi solum ratione perieuli, prout in casu a Mita sonariis propositum erat. scilicet quod oriebatur ex cul pa, infides itare , & injustitia mutuatarii, non autem ἀκ
Porro mi eiussor non aeeipit iuste pretium pro peraculo, sed pro obligatione illud in se- suscipiendi
454쪽
xi't mutuatari iis . . b. yn hoc auctam una consen
ου' ἀIlitatis summae mutuatae , λ
455쪽
aeoluisse mutuare trisi ea costi ione , ut ipse periculum sertis certo pretio rn se susciperet, ti fine iussa lausa in is posuimet mutuatari' onus pretio aestimabile , priva di eum libertate asseetnandi sortem alia via commodiore , ne mispe per pignus, aut fideiussorem . Alii putant mendum an textum irrepsisse , dc tegendam esse , usuνarius no αos ea endtis . ob verba immediate sea uentia : IIle ρtioisque , qui ea ι ricem Iolim , ut alio rem με totidem sibi grani , vini , veι Mei me usu a reddantur : ρυπLiret piux υ ruant , aetrum piss vel minus forationiseempore fuerinὶ vauro AE , inrisimiliter dubitetur non Zebet ex hoe usurarios reputari. Particula quoque , inis quiunt , pariemem , di conlamitatem lanat , adeoque indicat Pontificem velle neutrum censendum esse usurarurium ; si enim de uno vellet, & non de altero, dixisset rDI. eontra, ille tamen . Ita Barbosa. L man re. Si obiicias. I. Auctarium non esse medium aptum adtollendum sortis periculum , imo illud augere.. 2. Inde
requi posse aliquid exigi pro perieulo auctarii ipsius , Ssic in infinitum , quum iIlud etiam periclitetur. 3 Muis
tuatarium teneri periculum illud testere redditione foristis . 4 Sac. Congreg. 8c innocent. X. illuὰ solum tolearare, quum dicat non esse inquietandos. Respondent ad I. Auctarium illud non exigi ad tolle
dum periculum futurum, sed pro periculo praesenti Adamno quodam actu existente, quod actu subit mutuans,du m pecunia in manu sua certam exponit manci pertiscvsctae, in qua est minoris valoris, quam m sua. Nec auctarium augere periculum sortis ; nam mutuans quotannis recipiens parum ob periculum , quamvis postea sertam amittat, minus damnum patietur ό & 3nterea mutua arims poterat luerari ex mutuo ad fortem solvendam.
Ad a. Illud auctarium speratum licet periclitans , esse sumetentem compensationem , ideoque nihil posse existi pro illius periculo. Ad 3. Restitutione sortis non tolli periculum , quod ante istam subirit mutuans & quod erat pretio destimabile , sed iam non continuari . Ad 4.nuaerebatur . am
Negant id tolerari tantum Nam esset lieitum , It respondet Sacr. Congregatio non se licitum ratione mutui , sed ratione perieuli propo-fiti non debere inquietari . Sane si id iure naturali ἀ- set illicitum , deberent Missionarii monere , ti impediare , ne quid tale exi tur . . Quaest. XV. An Iex , vel eonsuetudo provincia fit xL
456쪽
ν rurus D con νactibus. Ra p. Ner. si nullus alius adsit titu Ius iustus . Quia
quum perceptio lucri ex mutuo si iure divino vetita , nullo alio iure potest esse licita. Igitue lex , quae peris mittit ex quovis mutuo aliquid ulrra sortem , ver. grat. quinque pro centum exigere, st de eo pacisci, imo praecipit Iudi ei, ut mutuatarium compellat ad hoc auctarium Persolvendum mutuanti, semper praesumit , R suppcinit
titulum interesse, nempe luerum cessans , vel damnum emergens. Quare si nullum re ipsa ex mutuo luerum te set, vel damnum Jequatur , tune nihil potest in conseienatia ultra sortem exigi , di aecepta restitui debent. Item non licet plus accipere quam si lucrum cessans . vel damnum ortum ex mutuci, etiamsi plus lege eonstitutum sit; nam tune Iex , vel sententia Iudicis nititur falsa oratis sumptione . Neque enim est intentio legis, nec potest esis , se . ut aliquid aeeipiatur ratione mutui. Idem die de lege . R de sententia Iudicis , qua mutuatori adiudicatur aliquid ultra sortem a tempore inriterpellationis suae, in eompensationem interesse . Nam si nullum lucrum cessans, nec damnum emergens, et non tantum patiatur mutuans , nihil, aut non tantum potest accipere , quia tune sententia Iudicis nititur falsa prae sumptione , unde, non dat ut verum ius. Quod si adiudicaretur aliquid in poenam dilatae solutionis , nihil e iam posset accipi , . si revera debitor non fuit in eulpa rquia omnis Eoena iusta supponit tulpam. Imo fiant, qui . aeter mor ni culpabilem debitoris requirunt adhuc , ut mutuator damnum, vel luerum cessans sustinuerit , quia Putant legem ad poenam damnantem supponere etiam inis
Obj. x. Quaelibet lex est essentialiter iusta , alioqui non esset lex . Ergo lex est iustus titulus aeeipiendi aliquid
Reis. Dist. eonseq. si Illa I ex non sundetur in aliqua
suppositione; Conced. conseq. Si fundetur in aliqua sup- positione eius, quod non extet; Nee. conseq. Lex , v vi. sonsuetudo , quae permittit aliquid supra sortem accipe- e , supponit damnum emergens , vel lucrum e effans ἰῆ.uod si neutrum extet, non intendit, nec potest aucta-xium approbare, aut praecipere. obf. a. Per legem illam tenentur Judices damnare deis hi tores ad solvendum aliquid ultra sortem. Ergo mutua tor illud iuste retinere potest. RU . Neg. conseq. Nam quum Iudices illussauctarium non adiudicent , nisi vi testis , δ lex praesupponat iustum titulum , nempe damni emergentis, vel lucri cessantis , non potest mutuator auctarium sibi adiudicatum retinem, si noa habet verum titulum , quod lex , & sententia ludicis praesupponunt. Quaest. X vl. AEu qtii pignus pνo mutui a sororio μώωσρ t , tenetur fructus ex iIIo peνceptos eomputare in diminutione forsis, deductis expὶ usu, laboribus ac operis Res p.
457쪽
Reis. Assirm. Eβ eommunis sententia . Et eonstat ex lcap. i. ti a. de Mur. A l. I. Cod. de pignor. an. Quiarnutuator nullum habet ius ad illos ratione mutui, quod est ex natura sua gratuitum, sed illi pertinent ad domi - Dum pignoris : res enim domino suo fructi fi eat . Hi nequi agrum sterilem, qui antea non colebatur, accepit in pignus, tenetur fructus , quos ex illo sua diligentia percepit. referre in sortem, deductis impensis , & laboribus, alioqui lucrum perci Eeret ex mutuo. Excipe I. Feudum i a pignus debiti datum domino di recto : nam hic non tenetur fructus ex illo dedueere in i sortem, ex c 8. de usur. - vel quia per tales fructus co :nsensari debent servitia seu datario debita , quibus interimi beratur; vel quia Dudi contractus habet hanc latitam conditionem , ut si res nudo subiecta tradatur directo in plenus, eius fructus ad hunc pertineant. modo Dudata .rius eo tempore liber sit a servitio praestando , iuxta cap. x. de Dud s . & non excedant mu tum fructus valore in servitii , alioqui esset contra mandatum Dei, mutuum dare , nihil νnde sperantes, ait Innocent. Iv. in cap. insinuatione, de seudis. a. Feudum pro dote in pignus datum genero . Hic eis nim non tenetur ejus fructus computare in dotis diminutionem , ex cap. 16. de ussor. Quia hos pignus datur et is iam ad sustinenda matrimonii onera , donec sol Uatur dos , cujus usum fructum vir haberet, unde fructus allos accipit pro interesse, ait Innocentius IV. in capri.
umst. XVII. .su sit vorarium, ae iII eitum mutuare ob spem lucri tamquam finem principaliteν intentum ,
Reis. Affirmat. Prob. I. ex cap. I9. de usur. Ubi censetur uni rarius, qui licet omni conventione cessan re , eo animo na uiuat , ut aliquid ultra sortem recipiat , alio non mutuatnrus. Et ex S. August. serm. 3. in Psal. 36.
ibi : σν plus quam ace mi expectas see ere , se Nero Gres. 2. Christiis iubet, ut mutuum detur gratis , & sine spe lucri finaliter ex mutuo intenti, Luc. 6. Mutuum dare, nihil inde ueranter 3 Tune vere intenditur lucrum e X mutuo , quod est usurarium , licet intendatur mediarite benevolentia & gratitudine mutuatarii , sed intenta propter lucrum : ita ut nisi lucrum speraretur , mutuum non daretur . Nam tunc intenditur benevolentia , vel gratitudo propter lucrum tamquam finem propter se ex
Non esse tamen usuram . aliquid secundario sperare ex mera liberalitate . R gratitudine , non ut debitum , nec intentnm ex mutuo , docet Glossa , in Cap. Consuluit , quae ait peccare speranter causa mutui in De Iucri principaliter posita . Secundario tamen aliquiae Iserare non stulo malum . Ita etiam Sanctus Antoninus 1. Par. tit. I. cap. 7. I. I. addens : Dicitur autem
458쪽
ad mutuandum propter Iucrum , quod sperat, quam ρνο-pter aliud. Sed intentio Detindaria dieitur , quum etsi Derat aliquid fbi dare ab eo , cui mutuavit ex Da ιLhevalitate ; tamen non Uiud eiam movet , sed magis be nevolentia , ita ue etiamsi non eraderat sibi aliquid da
νi ultra forrem , adhuc tamen mutuaret . At usura est
intendere , etsi secundario , lucrum ex mutuo , ut pretium , vel ut aliquid pro mutuo debitum : quia in tenatio , etsi secundaria , non tollit malitiam obiecti , i qua actus speeificatur. Et illieitum est uelle etiam minus principaliter , ac secundario aliquid illicitum. Luerum autem ut pretium mutui , vel uti aliquid ex mutuo debitum . est quid illicitum . & usura et ergo iuud quocumque modo intendere est illicitum. Ita Lessus, Da Lugo . . alii. Quaest. XVIII. an liceat mutuum petere , vel accipera
Resp. I. Non licet mutuum petere sub usuris. Quia non licet petere ab alio , quod licite iseere non potest .
nam hoc esset eum inducere ad peccandum : Tamen excommuni sententia . licet ob gravem necessitatem propriam , vel alienam petere mutuum ab eo , qui praeviis
detur non daturus . nisi sub usuris , si aliter haberi nequit , intendendo solum mutuum , & habendo se periam ii sive ad usuram . Quia licet petere ab alio id, quod licite praestare potest : quamvis ex malitia sua peccaturus sit. modo adsit iusta causa non impediendi eius peccatum ,
qualis est hic et nam mutuatarius non tenetur cum sua gravi damno maluiam mutuantis impedire. Ita S. Th. a. a. q. 78. art. 4. ibi : Nullo modo Ileas inducere ali quem ad mutuandum sub aestiris ; Iieee tam/o ab eo . qui δοι paratus es facere , o usuras exercere , mur Numaceipere sub Doris p ν opter Hiquod bonum , quod Giubυentio tuae necesseratis, υeI aiterius. Et ad a. ait et Aec ipsens non dat occasionem usurario usuras accipiendi , sed mutuandi. Ine autem usurarius tumii pecasionem
pereandi ex malitia eordis fui : unde seandalum passuumax parte sua es , non autem ex parte petentis musuum .
Nee tamen propter hujusmodi feandaIum passυum deuratius a muttio petendo deUere , si isdigeat: quia υ modi possvum seandalum non provenit ex infirmixat , veι is norantia , sed ex mali ia . Reyp. 1 Seelusa neeessitate saltem rationabili , non licet mutuum petere ab usurario , & accipere sub usuris . Quia lege charitatis quisque tenetur sub mortali impedi re peccatum mortale proximi , ε jusque executiobem , quando sine notabili suo incommodo , seu damno , ia
459쪽
3M Teactatus de Contractibus. ova suffieiat ad exeu fandtini precatum praediatim, ait s.
Th. Dpust. 67. de empl. ti vendit. Quaest. xl X. Ruid πιυνμνitis res etiere teneatur Reyρ. Tenetur restituere tum usuras acceptas , R Ductus non mere industriales ex iis perceptos , tum etiam omne luerum cessans , R damnum emergens ex usuris acisceptis. Quia tenetur ratione injuriae , exiSendo , acci piendo . & possidendo rem alienam sine iusto titulo ;quum mutuum n mn sit titulus justus , nec sponte , ROIiberaliter res donata sit : nam mutuatarius nollet ultra sortem dare, si posset aliter mutuum aecipere, & sic inuoluntarie dat, non sponte, nec liberaliter. Hinc si usurarius ante mortem non restituerit , tenentur haeredes bona per usuram accepta restituere , si quae extent secundum se: fin minus, tenentur eorum ualorem ex usurarii bonis restituere mutuatariis , vel eorum haeredibus, ex cap. da uris. Nam onus restituendi est
affixum bonis defuncti, ideoque transit ad eorum postes
alias non mutuaturus , tenetur restituere , quae postea ultra sortem aecepit a mutuatario cognoscente ejus inistentionem usurariam , etsi nullum pactum praecesserit . Ita S. Antonis. , ct alii. Quia mutuatarius non iΠ-
tendit dare gratis , ac liberaliter , sed tanquam debitum ex mutuo , vel dat ex metu , ne alias mutuum sibi denegetur. Sed iniustum est accipere , & retiner aliquid datum dumtaxat ut debitum , quod revera debitum non est , vel quod nec sponte , nee liberaliter da. tur. Et pravitas usurae eonsistit in eo , quod speretur ,
vel accipiatur aliquid non omnino gratuitum , in voluntarium. Confirmatur ex cap io. de Mur. ubi Ponti texait, eum . qui ex proposito aliquid ultra sortem recipiendi mutuat, alias non mutuaturus, emcaciter inducensum esse ad accepta restituenda, quamvis nulla conventio prae cesserit. Excipe , nisi mutuator habeat austum titulum retinendi. nempe lucrum cessans , vel damnum emergens: tu ..c enim usura est pure assectiva , nec reponit Inaequali
- Reis. a. Si mutuatarius sponte aliquid ultra sorxem donet ex liberalitate, vel gratitudine , sed mutuans e Ius mentem ignorans accipiat tanquam ex mutuo debitum , peccat, di tenetur restituere ratione conscientiae erroneae,qi iamdiu illam Non deponit prudenter . Tamen juxta communem sententiam , ex parte rei acceptae ad id non
tenetur , sed postquam seivit illud sibi gratis donatum
fuiste retinere potest : quia alter phr illam dona Li nem pratuitam transtulit dominium rei in mutuatorem , si accedat acceptatio legitima : unde accedente hac notIt a, potest rem acceptare, di retinere ut liberaliter dona-
460쪽
Tractatus da contractibus . 38
tam. Quamvis enim habuerit intentionem iniuriam Daetendi quum acceperit tan uam debitum ex mutuo , Riὸeo peccarit , tamen re ipsa nullum damnum inde alterius lecutum est.
Reis. 3. Si mutuatarius dederit aliquid ultra sortem
tanquam ex mutuo debitum, δt mutuans illuὸ aceeptarithona fide tanquam liberaliter donatum, hic tenetur, ubi fescierit, restituere acceptum, vi fructus extantes. Quia deest titulus iustus retinendi : nam datio rei ut d bitae ex mutuo nulla est, quum nihil sit debitum ex mutuo . Nec tunc fuit donatio liberalis, quia res data fuit ut deis bita. Si vero mutuator aliquid ultra sortem accipiat , dubitans, qua mente illud detur, an gratis, an tanquam debitum, peccat , & tenetur accepta restituere ; nam iniustitiam committit , sicut is , qui dubia fide coepit a. Iienum possidere . & sic se exponit periculo alienum retinendi . Quaest. xx I. An eooperatores usurarii teneantur ad reis Illutionem in eius defectiam 3 Reis. Tenentur omnes , qui agentes partes usurarii sunt causa efficax , cur ustirae petantur , volvantur , vel
non repetantur : Quia sunt causa efficax damni mutuata-jio injuste illati. Tales sunt I. Consulentes usuras . r. Dantes pecunias eo animo, ut ex his exereeantur usurae.
3. Iudices , qui compellunt ad usuras solvendas, vel Uetant ne solutae repetantur , qui etiam ipso facto sunt
excommunicati , Clement. un. d. v fur. 4 Notarius eo
fietens instrumentum , fingens licitos contra Aus , vel falsos scribens , ut quum dantur centum , ipse scribi e&e. Nisi id faciat postulante mutuata- licet mortaliter Peccet , A sit periu- quia sponte'
rus , tamen non tenetur ad restitutionem
uolenti , & roganti non fit iniuria. Ita S. Antonin. s. Factores , seu negotiorum gestores , qui tontractus usu rarios faciunt , R famuli cogentes ad usuram soloen dam . 6. Proxenetae , hoc est , qui quaerunt eos . qui pecunia indiget , adducuntque ad usurarios , dum incimodo partes agunt usurarii. At non tenentur , dum agunt partes mutuatarii , quia tunc beneficium ei uraestant . A non est in eorum potestate, ut gratis mutuum
Qui autem ita remo te contur runt . ut non tenseantur ea uti damni mutuatario illati est. tenentur restituere r qua Ies sunt secundum multos famuli, qui recipiunt pignora, eaque custodiunt , qui numerant pecuniam , qui reserunt omnia in librum rationum . Quia non censentur ea usa . damni . quum independenter ab illorum opera ilia
Iaium sititi quia circa illorum operam non est invitus mutuatarius , nec de illa rationabiliter conqueri potest.