장음표시 사용
512쪽
Tνanatus de contractibus . . 423 eompensatur. I. Tres contractus seorsim, L eum diversis personis liciti sunt, ergo L simul cum socio : nam quae facta eum diversis & seorsim iusta sunt , etiam simul cum eodem facta iusta sunt; iustitia enim eonsistit in aequalitate rei ad rem, non vero in habitudine ad diversas personas , A tempora. 6. In tripliei contractu non inter venit mutuum : quia non transfertur dominium pecuniae in laetum. Nam hic non potest de pecunia sibi in societatem data disponere pro libito, etiamsi eam assecuraverit, sed hane tenetur vi contractus societatis in negotia tionem ad lucrum impendere; alias faceret iniuriam eonferenti , qui ideo posset contractus rescindere, quum haec peeunia solum data sit ad negotiationem . Quare fi pecunia illa surrepta fuisset, hanc posset collator vindicare actione in rem. RUp. Ad I. perieuli, & damni, ae lueri communicationem esse essentialem societati. ideoque ab eo inseparasilem per aliud pactum , sicut obligatio servandi rem deis positam , est essentialis deposito. Un/e i. pertim I. Pro Dise o, societas dicitur ius quodam modo fraternitatis , n se habere; quod ius exigit lucri, k damni communionem . Aliud est de deposito, A aliis, in quibus asseeuratio est praeter,
sed non contra naturam illorum : nam natura depositi est, ut res deposita seruetur; natura commodati, ut usus rei gratis concedatur, kc. At natura societatis est, ut sit communio contributionis. & lucri, ac damni, & ex I. sa. &ε7. citat. Ad a. Legem intelligendam esse ratione socii dumtaxat . qui oper4s ponit, ita ut si eius opera, ac industria tanti valeat, quanti pecunia ab alio socio collata, non debeat ille pecuniae alterius sibi communieatae periis culum , ac damnum subire r nam alias plus de damno , quam de lucro partiei paret, & se inter illos non esset aequalitast subiret enim damnum prurit industriae , RIartis pecuniae communicatae. ad 3. ω 4. Luerum maius peratum fundari in societate, quae destruatur per assecuin rationem sortis, ideoque tunc nihil passe ob remissionem tueri maioris sperati exigi . Ad s. Disparitas est , quia alia pacta eum alio facta non im ediunt . quam inus stet
vera societas cum mereatore , qui in eo statu constituitur, quem postulat societas : per aleidens enim respectu illius est, quod alii pecuniam eo latam assecurent . At pacta illa eum socio inita evertunt societatem , L aequalitatem ; quum hic totum perieulum, ac damnum subire debeat; ille νero solum luerum eertum ultra sortem reiacipiat . ad 6. Pactum illud est iniustum : nam eo ipso i, quod mercator tenetur sortem in omni eventu restituere , ea potest uti sive in negotiatione, sue extra pro libito . Quid enim ad dantem attinet , quos in usus alius impen. dat , modo sors ipsi eum luero certo restituatur Unde obligatio imposita socio pecuniam datam non impendendi niti in negotiationem, est maius onus additum, quod ad
nihil aliua sibi, quam pro pallio usurario prodest.
513쪽
416 Tractatus de contra tibus. CAPUT IX. De Cambio . r i Quaest. I. Uid, oe avortiρIex es Reis. Cambium est permutatἰo peeuniae
pro pecunia cum lucro. Hinc differt , T. A quavis alia permutatione , qua Non pecunia , sed aliae res permutantur. a. A mutuo, quod non est permutatio, quodque perficitur sola rei mutuatae traditione , R esseniati aliter exigit, ut res alia .similis non reddatur , nisi post lapsum temporis. At cambiam non perficit ir , nisi pecunia sit ex utraque parte data, R accepta , saltem aequivalenter; permutatio enim omnis utrimque donationem
Cambium duplex distinauitur, scilicet reale, R siceum,
Reate , seu verum est vera pecuniarum permutatio , sequalitate inter datum , & acceptum servata . Siccum esteambium fictum, A verum mutuum specioso nomine dam-bii 'velatum, ut quum habetur sola ratio temporis ad tu Crum exigendum, aut quando fingituν solutio alibi faeten da , & fit in eodem loco cum lucro , Dicitur siccum quia caret humore , seu iusto titulo ad lacrum pariendum . Unde a Pio v. Bulla In eam, omne cambium siccum de claratur usurarium. Hinc patet lucrum ex eo perceptum esse iniustum , & restituendum . . Cambium reale dividitur in manuale, R locale . Manuale seu minutum permutatio monetae diversae speciei, & rationis, ut aureae sum argenteas, minoris eum maiore, patriae sum τXterna, s. & vieissim . Locale , seu per litteras , est permutatio pecuniae praesentis cum absente , ut fi des hie Titio pecuniam , & Titius tradat tibi litteras eambii , quarum ope eamdem summam recipias Romae. Quaest. II. an Pn eambio reali Ite eum sist duerum e Reis. Assirm. Modo sit moderatum & secundum 1 ges , aut consuetudinem locorum . vel communem perito-Tum aestimationem. Nam tala lucrum in eam bio manua It percipitur non solum ratione lucri cessantis, aut damni emergentis ex eambio, sed etiam ration laboris, x ope-Tae 3n conquirendis coacersandis , custodiendis variis spe iaciebus monetarum , di in num or/nda pecunia , Re. Incamhio vero locali ratione tra Iectionis realis, vel virtua-
iis pecuniae de loco in locum , cui traiectioni fae -ndae campsor operam suam locat, suscepto in se omni labore, R periculo e quae quidem opera, labor, ti perieulum ingratiam alterius suscepta, sunt pretio aestimabilia. Nec obstat, quod interdum eampsor id faeiat sine I bore.& incommodo, imo eum suo commodo Nam hoc eli per accidens, & provenit ex eius cura, industria,
di ossicio , pro quo sustinendo multae aliunde impensae ,
514쪽
Tractatus de contνactibus. a r& operae praestandae sunt ; quum re ipsa suseipiat obligationem ex se laboriosam, ti perieulosam. ' 'S'
m g remotae fiant nundinis 'Secluso alio titulo iusto excusante ab usura cambium hoc est usurarium. Nam est verum mutuum' glucrum existitur: nihil enim aliud est, Hrim'; .' μ ε quo x 'dit ur Pecunia , ut reddatur eum luero
is mum, co/us credινον susse percipis fructus, seu pecunia
515쪽
, dibilius fingi popea . etiam quos Tisius insigens milis aiareis s
516쪽
De Transactone , Ase ratione , Fideiussione , Pignore , m 'potheca .
. i Re ρ. Est pactio utrimque onerosa de re dubia, & lite incerta , sive mota, sive movenda. Hinc ad ejus iustitiam tria requiruntur. I. Ut res, super qua transigitur, sit dubia saltem probabili e xistimatione utriusque partis et alioqui fieret iniuria particulare habenti ius, quae non componere tranfigendo , sed
vexationem injustam redimere censeretur. 2. Ut convenistio sit cum aliquo onere utriusque partis: alioqui do-tio esset, non transactio. 3. Ut per eam lis componatur, vel dirimaturi nam ad hoc instituta est. Quaest. II. uti id es assecuratia . . . RU . Est contractus , quo quis rei alienae periculum in se suscipit, obligando se vel gratis, vel certo pretio ad solvendum ejus Eretium . si perierit. Quando haec obligatio pretio suscipitur, est contractus similis venditioni anam venditur obligatio praestandi domino rem indemnem, quae est pretio aestimabilis. Ex communi sententia, ad eius iustitiam requiritur , E. Ut periculum subsit saltem probabiliter . vel ab utroisque iudicetur subesse, ita ut rei eo entus sit vitrique incertus. Si enim ante contractum constaret assecuranti res, vel merces alterius esse extra omnem aleam positas, F. S. ikm pervenisse ad portum, peccaret , & teneretur resti ruere pretium acceΡtum. Nam nullus est titulus accipiendi periit, quum a ne curatio non sit in hoc ea su digna Eretio . Praeterea assecurans sua deceptione dedisset causam contractui. Idem dic de eo, qui sciens rem suam perii se , paci sceretur cum altero de illius assecuratione d quia impossibilis est rei, quae periit, assecuratio; haec enim Potest esse duntaxat de re , cuius periculum caueri potest : ergo tunc nullus est contractus , quum deficiat eius materia. Deinde tunc dolus daret causam contractui, 2. Requiritur , ut pretium sit proportionatum periculo . spectata aestimabilitate rei , quae assecuratur : alioqui non servaretur aequalitas.
R e. Est contractus , quo quis alienam obligationem suscipit implendam , si debitor principalis eam non im-Pleveri L. Cirea quod observa :I. Si oblightio debitoris principalis sit invalida, aue exint in&uatur, cessat etiam obligatio fideiussoris defectu materiae: quia haec semper supponit obligationem prinoi P lem , estque illius accessoria . a. Fides visores ita obligari non possunt , ut pIus debeant , quam debet it i pro quo obligantu ν : nam eorum obligatio accessio es erindi alis obligationis : nec plus im
517쪽
43o Tractatus de contractibus.cleeession o debet esseς quam in prineipali re, instit. cle fidei uisor . 3. Fideiussor non patest eonventri ad solvendum , cita prius a principali debitore repetitum fuerit debitum , di constiterit eum non esses parem solvendo. Haec enim et veluti conditio hujus contractus , nisi aliter con eratumsis A. Fideiussoris obligatio transit ad haeredes. S. Peccat graviter , qui certus de sua impote citia alsolvendum pro alio, eius se fidei umorem eonstituit , Putans. fieri posse, ut debitor non hi solvendo . Nam creditorem injuste decipit, falsam rei securitatem offere rado , R dat ei occasionem periculi, ac damni. 6. Principalis debitor tenetur non solum reprehendere , uae fideiussor pro eo solvit a sed etiam resarcire omnia amna orta ex eo, quod ipse tempore debito non soluerit: nam vi contractus tenetur fide jussu rem indemnem seria vare, ea quippe lege is fide iubet. Sed an liceat pro fide uisone exigere pretiem a taebiatore ZReis. Multi assirmans licet e de eo pacisci pro ratione quantitatis debiti, & periculi. Quia obligatio civilis sol vendi debitum alterius est onus justitiae pretio aestimabile, nec fideiussor tenetur eam gratis suscipere. Neque id exigitur pro solutione pecuniae alterius loco elatae, Vel claridae : nam hoc esset usurarium , sed pro sabenda obligatione solvendi debitum alterius . Neque est mutuum virtuale : nam fide jussio non consistit in traditione rei , sicut mutuum, sed praecise in susceptione obligationis alienae . Si tamen fide jussor sciat nullum subesse periculum , nec mol illam , alii, quibus a gentior , docent , eum nihil vo se exigere: quia tunc obligatio, quam suscipit, nullum affert onus pretio compensabile . Quaest. IV. 22ιia es Piguus, oe potheea. RGρ. Pignus est contractus, quo debitor rem aliquam mobilem tradit creditori ad securitatem debiti, pro quo sic Ooligata est , ut possit ex ea solutio peti, si debitor
Hypotheca vero est contractus , quo res Immobilis Diablixatur ereditori ad securitatem debiti, ita ut ius habeat ex ea solutionem petendi. Differunt inter se , I. Quod in pignore tradatur res creditori, in hypothes a vero res sola conventione obligetur sine traditione . Interdum tamen mobilia hona sine traditione hypothecantur. a. Quod
pignum sit rei mobilis , hypotheca vero rei immobilis . Haec tamen nomina pals m in jure idem sonant , ti su inuntur ex iam pro ipsa re alteri obligata ad securitatem debiti, A pro iure petendi solutionem ex re sic obligata. Hypotheca alia eii conventionalis , seu expressa , quae mutuo consensu expresso constituitur. Alia tacita , seu letalis', quam lex , vel consuetudo attribuit , etiamsi de hac nulla facta sit in contractu mentio. Sic bona tu-
518쪽
Tractatus do contractibus. 4 II
nem capiat si debitos non solva Sed okres eredi in
moneantu F Α- , L ς pς nisi posteriores ereditores
qui contractus cedit intis t 00' tame T levissima
519쪽
43x Tractatus da contractibus. mino suo fructi fieat. 4. Non potest vendere pignus , ni fidebitore tempore debito non solvente , ti ex prius monito. Quod si pluris vendat . quam sit debitum . tenetur excessum restituere debitori, quum nullo iusto titulo potast eum retinere. I. Non potest pacisci cum debitore, ut fi non solvat statuto tempore, pignus fit creditoris i sed
hic semper tenetur pignus totum restituere, quum ea pomea debitum solutum fuerit: nam talis conventio utroque iure prohibetur. l. ult. Cod. da pact. pignor. R e. 7. do pignor. 6. Tenetur soluto integre debito statim restituere
pignus: nam tune cessat titulus, & jus illud octinendi ,
ι. o. f. auibus modis pignus , ως.
Reis. r. Ludus generatim est iucundum aliquod dictum, vel factum ad animi relaxationem ordiis natum . Eius finis proximus est , ut animus oblectatione relaxetur, fiatque aptior ad applicationem , ac attentionem Necessariam , eo modo , quo vires corporis per somnum reficiuntur: quies enim animae est delectatio , inquit S.
Thom. 2.2. q. I 68. art. a. Hinc ludus tamen potest esse honestus , quam dormitio, si cum debitis circumstentiis ob finem honestum exerceatur , pertinetque ad virtutem , quam Aristoteles, fle S. Thomas Eutrapeliam vocant, quae est species temperantiae, per quam homo dirigitur, ac i clinatur ad modum debitum in iudo tenendum . : , Ut autem ludus sit lieitus, haec ex eommuni sententia requiruntur. I. Ut ludi genus nullo iure sit prohibitum.
a. Ut non sit occasio 'peccandi, nec scandalum , aut damnum ullum cuiquam pariat. 3. Ut modus debitus, de forum, & omnes circumstantiae debitae seruentur , ita ut 00gruat Personae, tempori. α Ioco , Rc. nam bonum eTin togra causa, malum ex quovis detectu . Hinc Concit.
Senonense prohibet Clericis . ne in publico ludant pila , aut aliis ludis , maxime cum Iaicis , ob indecentiam. q. Ut nee saepius, nec diutius ludatur. quam exigat nece sitas reficiendi vires animi , A eum expeditiorem reddendi ad debita offeta. Necessitas enim est mensura ludi , sicut sibi, & potus. Partim autem de deIectatione sti is ad via iam quost pro eondimento . sicut partim de Iala susscii insibo, ait Aristoteles a S. Tho m. quaest. cit. art. q. relatus. His adde, ut ludus necessarius referatur ad Memhonestum ; nam homo semper psopter finem honestum a
είρ. 2. Ludus pro contractu sumptus, est contractu F , quo ludentes inter se paciscuntur ut victori cedat id , Qv d expositerunt. Jure natura licitus est, servatis debit a
520쪽
Tractatur de contractibus .eonditionibus : si eut enim l ieet rem suam a Iteri absolute Conditiones autem requisitae in contractu Iudi simi. TUt omnes conditiones a 4 ludum honestium neer arii mo do dictae serventur: nam hic controctus eontinet.ae stiri Donit ludum. cui est accetarius. x. Ut summI 'ouis i iaci exponitur , sit modica secundum cuiusque saeustato in ac conditionem ti non maior . quam Tia sit ad '
u: ἡ . 3' Ut ludentes habeant dominium , is liberam dispositionem eorum , quae exponunt & aliundm
i I. si ν' m ludi sunt probibit γαυρ. Iure o vino naturali prohibiti simi Iudi - praebent. Iure aute humano a m ei
Ium, & occasio multorum peccatorum ti malori rae, rixarum ritium , blasphemiae ose ii 'ς temporis, ne us officiorum debitorum . eve non tunarum , &e. Ludus autem aleae est ille cuius fit eos