장음표시 사용
501쪽
magna . tunc locator tenet . . obseaueniss
502쪽
. Tractatus de Contractoue . qII. domus egeat refectione , seu in tauratione , sed remitti debet pensio pro residuo tempore. 3. ῖι conli lictor Densionem per biennium non seruerit. q. Si re locata ad irra-
Deni qe Ioeator tenetur rem non locare ei, qui ea male usurus est : quia hoc esset ei dare occasionem seum: Tollinem .Pζς: ndit eluRue Peccatis cooperari per-
Ρ communi sententia eonductor tenetur. T. Uti re locata Iuxta boni viri arbitrium , & non ad alios usus praeter concessos Nam qui usurpa, usum aliquem
rei a enae sine consensu domini , peccat contra iustitiana. x. Tenetur pro illius conservatio e eam curam adhibere, quam diligentiores, ac prudentiores in re sua simili ampendere solent. Quare si ex eius culpa lata . uel levires pereat, aut deterior fiat, tenetur ad restitutionem anam contractus eedat in utra usque utilitatem . ima tene tur etiam de eulpa famulorum, operariorum. A eorum
Duos admittit, si ex negligentiἰ non impedi .lt' .ei Pildoneos non conduxit, vel malos homines admisit L l. VR as. f. Ioeat. Item curare debet . ut nullum doν--πtum dominus patiatur, sive quoad ius rei si υe uoad rus substantiam.& tenetur de calu fortuit , eveniente ex eo quod aliquid egerit contra pactum , I H. 6. Ioeat 3. Tenetur ad impensas modicas , & quotidianas ne eerarias ad conservationem rei conductae . U gr qui alimenta. ' S', C. 4. Tenetu . pensionem statuto tempore soluere e namhaee tunc ex Iustitia debetur et unde si sit in mora culpa-hili. tenetur locatori de interesse l. 17. Cod. da locat. Oum si re eonducta ut , vel frui non potuerit . ob cauia iam mon provenientem ex parte sua , ν. g. ob bellum . vel si domus ex parte corruat , si 'morbo affetatur non tenetur solvere Pensionem pro eo tempore . exl. 2'. & 33. I. iocat. ob rationem iupra linam. At si non possit ea re uti aut frui , ob causam ex parte .sua , T cet fine eulpa sua provenientem , tenetur totam nensionem soluere , etiam pro toto tempore , quo non potest ,
. xT . ς 'ita' u pervenientem ex parte conductoras Et simul eonductrer non tenetur solvere semionem uuan do non potest uti re conducta , ob cautam Mo enienem
o parte locatoris , aut rei loeat. i ita νζ: π tirm .
tor non percipiat pensionem quando conductor Li odi
luit uti re conducta, ob cauam in Pane' , perinde ac si ea re usu, esset nisi diui uis, Im
503쪽
4is Tractatus He Contractibus. tenetur servare contractum, i.. 33. F. Ioeat. poreo nisi a liter conventum sit, conductori Iicet rem sibi locatam locare alteri aeque idoneo, qui primo conductori tenebitur 'pensionem solvere, & hie primo Iocatori , l. 6. Cod. aee
6. Rem locatam completo Ioeationis tempor. restituere Iocatori: nam non habet ius eam diutius detinendi; alias tenetur de damno.
.. NOTA. Licet rei Ioeata perieulum maneat penes dominim . , tamen in I. s. se rex. iαν. meest apponi pactum, ut conduisse Bor praeter easus fortuitos. & in se suscipiat perieulum omne se rei Ioe ara . Sed hoe onus imminutione Pretii compensari debet a, , alioqui esset inaequa Iitas , ideoque iniustitia .
Quaest. III. Quanam fiant observanda et ea locationem operariorum, oe famulorum . . Reis. Ex eommuni sententia doctorum , ista T. Iussum .ssipendium Ioeationis operae famulorum ancillarum , 'R operariorum censetur illud . quod illis communiter in illis locis dari solet. Nam petitur a communi aestimatio ne et pretium quippe operarum , M obsequiorum , perinde ac rerum venalium potest habere latitudinem summi , medii, R infimi, quando non est lege taxatum. Quare siquis exigat stipendium majus summo, vel solvat minus infimo. peerat contra iustitiam, A tenetur ad restituti nem , ὀerinde ac vendens supra summum , vel emens infra infimum e nam tunc tollitur iustitia inter pretium , R operam. Item stipendium censetur iustum , quando multi alii reperiuntur, qui libenter talem operam , talo munus, tale obsequium pro tali stipendio sunt praestiturirnam illud pretium communi aestimatione iustum censetur quod non solet tamquam insuffeiens retus a 4 aut quod,
tino recusante ia statim admittitur ab ali . .
a. Si nulla facta sit pactio , di pretium relictum sit arbitrio conductoris, hie tenetur dare infimum saltem metis cedis iussae pretium. Nam talis conductio eit quaedam emptio obsequiorum . quae semper exigit Pretium Iu tum .nt quamvis alter nullum pretium determinarat, non In- - ν
endit tamen totum obsequium , vel e Ius P tem gratis Draestate . sed mens eius est, ut solvat conductor , quoa ustum eiis iudieaverit secundum communem aettimatio
' εἶ si famulus , ves operarius se ultro obtulerit domino. R hic illius opera non egeat, sed solum ex charitari te ad preces eius eum conducat; tunc tenetur ei dare ais Itinenta ; & si eius opera conductori afferat utilitatem , . . Quae pluris ei valeat, quam alimenta, tenetur praeter a Iimenta dare pretium aequale valori utilitatis inde perceptae . Nam alter non liuendit operam suam donare , sed iuendere iusto pretio, non ex mera voluntate , sed ex metuitate constituendo ; λ iure naturali dignus en opera-νitis mιrcede sua. LM. Io. Quare quum opera Pluris va-- Ieat
504쪽
Fractastis de contνactsbtis . 4I Ieat condunori, quam alimenta, compensari debet ex ruis sitia auxta hunc valorem . In tali autem casu opera ae si mari debet ex utilitate, Quam conductor ex ea perciis pit; nam in talibus circumstantiis secundum communem aestimationem non plus valet. q. Si operarius, vel artifex convenerit de pretio minoia re, quam valeat QIus opera, vel opus, falla putans o Dus, v. gr. aedificium minore tempore, ti labore vellum eiu egere ' tenetur eonductor lupplere defectum' iusti pretia . etia si laesio fuerit infra dimidium iussi pretii. cuia alioqui esset Inaequalitas inter pretium, & operam vel opus , ideoque in Iussitia. Neque enim γponte aὀscienter, sed ex νgnorantia eonsensiit in pretium iusto mi isnus nec sponte donat id, quod deest. Praeterea quin-mit, aliquid Pretio proposito , sed inaequali . tenetur complere pretium saltem infimum, ut tollatur inaequa-c 'ductor non possit opera alterius eonducta uti ob impedimentum, quod non proveniat eX parte opera- Ii s tenetur totam mercedem pactam ei solvere, perinde ac si operas suas impendriset , l. 38. I Ioco. ibi : uui Nam 'fidem contractus alibi impensa aliquid lucratus fuerit eriri δεδρ'
tantumdem detrahere de pretio conduli;6h; 'ρ' dare. si tantumdem lueratus fuerit. U UI. ι ζ'h x
uia locator nullum damnum sustinuit. & oste a iii tione conductionisserat conductori debita. si .e ri tor operam conductam non praestet, ob impedimentum . sua parte proveniens , licet sine sua culpa, non debetu illi merces . ia accepta restitui debet.ex l. 8 eit N, conductor non se obligavit ad dandum pretium Dro oudra quae praestari nequeat ob causam provenientem ex parte locatoris. Imo ipse tenebitur ad interesse conductoris, si operam toto tempore ex sua culpa non impenderat : quia est causa iniusta damni, quum hoc oriatur
6. Bene laborantibus iustum stipendium statim solvi deam; habetot rus statim accipiendi post operam prae-
illis stipendium, nisi pro aestimatione laboris: Ouaru si receperint, tenentur lae P supplere defectu nlaboris, vel restituere excessum stipendii, quum a
505쪽
hi2 ' Tractatus de Comractibus . .ctori damnum , & lucrum eessans e nam fuerunt caula iI-
Reis. Census alius. est reservativus - allux consignativus Census reser νativus sumptus pro contraetu, est ille, quo quis in alte um transfert rei 1uae domanium directam , & utile , reservato sibi iure penta is annii se super eadem re . Hinc licitum esse patet: nam sacut quis potest rem suam tradere, uel non traderstata α tradere, reser in sibi iure pensionis. Census consignativus sumptus pro contractu , est con tractus, quo emitur, & venditur ius percipiendi pensionem annuam ex re, vel persona alterius , vel utraque .
Saepe sumitur pro tali iure. Hi ne census dividitur 3 I. In Tealem, qui landatur super re aliqua , ut praedio , do-
talo, occ. Ita ut ex ea re pensio debeatur. ad quemcumque res illa transeat, donec censux redimatur; in perso natem , qui constituitur immediate super persona alterius, eam obligando immediate, bona uero eius mediate tantum & in mixto, qui fundatur super utrisque , . ita ut re pereunte adhuc persona maneat o Migata. Σ. In vi in talatium, qui extenditur solum ae vitam unius, vel plurium , estque virtualis sponsio nixa eventui fortuito , Am perpetuum , sed donec redimatur Censum realem esse lieitum declararunt Martinus V. R Calixtus III: Sed re super qua fundatur destructa, pe-Tιt : nam corruente fundamento , perit res in eo fundata: ut si domus, vpi molendinum corruant perit ce ius supee hist fundatus, ita ut jam nihil liceat exigera x venditore. Huius censns licitus patet: nam aihil est nisi emptio, & venditici rei pretio aestimabilis Quaest. II. An jure naturae ficitus fit re ux consignat vus ρeclonalis , vel mixtus Reis. Communis sententia a firmat , modo ematur iu-uo pretio ι id est, lege vel eonsuetudine constituto &venditor census possit sua opera . uel industria lucrari , .ut habeat bona in re, vel in spe certa, ex quibus pensiodusi possit, nec oblistetur ad censum redimendum, licet
semper pro libito eum redimete possit eodem. quo vendidit , pretio - .
Prob 1. Ex eommuni praxi piorum, R eruditorum imGallia, Belgio, Re. x. Quia pretio aestimabile est, adeo isque potest emi , & vendi ius ad pensionem nota solum
ex re fragilera, sed etiam ex. per na alterias, quae pot- .le luerum fecere ex labore, industria vel ex bonis suis
utem per alios , di quae Proinde.Potest obligaeri imme
506쪽
minoris valet Geuriflum in in ommodis exposita ,
507쪽
41o Tractatus de Contractiour.
is, eo euis estiam so o spectasta eortim em indois, a rae periculori oe I picione non vacens.
III. An Iicitus sit eensus υρνimqtie redimibilis Re D. Neg. Quia census praesertim personalis utrimque redimibilas . seu factus cum conditione, ut venditor teneatur iIlum redimere, sicut potest cogere emptorem ad illum redimendum , videtur mutuum implicitum , ac virtuale, ex quo aliquid ultra sortem exigitur: in eo enim
emptor dat pecuniam ea lege, ut totum ad certum tem-Pus recipiat cum lucro, quod est mutuare ad usuram sub emptionis Iarva. Et vero si talis contractus Iiceret. usura saltem cum mereatoribus posset per illum excusari, modo minus lucrum exigatur, quam fit pensio annua census irredimibilis ad nutum emptoris. Quare Toletus, Z I. S. cap. 4 . docst, in censu personali non posse venditorem cogi ad redimendum censum, εὐν aeno videtur mustitim virtuale.
R eo. Emphyleusis est contractus , quo res immobilis conceditur quoad dominiam utile, sub onere annuae pen . fibnis solvendae proprietario retinenti dominium clit tum, idque vel in perpetuum, vel ad unius , aut plurium vitam, vel ad certum tempus, quod decennio non sit minus. Differt a locatione, quod emphyleusis conia
s . situi solum possit in re immobili, L ad tempus non minus decennio ι di quod per eam transferatur domi- eiam utile.
508쪽
Tractatus do contractibur. 4 Εmphyleuta tenctur, T. Certam pensionem , vel in pecunia, vel in fluctibus domino directo solvere statis tentia poribus: alioqui amittit rem emphy leuticam eum omnibus impenus in eius meliorationem factis, si non solverat per baennium pro ecclesiastica, per triennium pro ta culari. a. Rem concessiam fructuosiorem facere. aut salis
. . a. Feudum pro contractu est concessio rei immo bi . . aeqklipoli utas, quod dominium utile. sub onere fidei itat is , α obsequii personalis domino directo prae-Πandi. Differt ab Emphyleusi praesertim quod in puro eudo non debeatur pensio, sed solum obsequium pers D te, ad quod datur. N MFeudatarius tenetur, I. Praestare iuramentum fidelitate 'pore requisitus obsequia debita praestare. 3. Non debet disponere de laudo sine consensu .inseudato ris. Amittit autem fraudum neglectu obsequiorum, Robcrimen feloniae, id est, belli contra dominum directiun CAPUT VIII. De Contractu societatιs. Quaest. I. Uri id es Contractus iocietatis
Reis. I. Est duorum, vel plurium conis entio contribuendi aliquid ad communem vel usum. Sunt qui addunt, di substinendi con
mune damnum . Esse licitum constat, 1. Ex iure civili, Cod. Pro Iocio, & aure canonico , cap. 7. de dona-ν orae Ter v r. m. UbI mandatur, dotem uxoris ad luis rum cara mercatora, nimirum in societatem. a. Qui alia 6 t onvenire ad lucrum ex pecunia, & industria captan-- Wi ., ervata aequalitate : quamvis enim pecunia de se -- - iri, non tamen sterilis. ut subest industria, tamia nitrumentum negotiationis quaestuosae. Et haec fo-vatae differt a mutuo: nam in ea, qui confert Pe uni m , retinet illius dominium, & subit eius pericu- 'Rc damnum i quod non fit in mutuo. Unde ultra .r em , potest accipere aliquid tamquam fructum suae pe
Reis; EA Oommuni sententia, sequentia. I. Ut nego- licuit', alioqui societas esset mala, R nulla, l. b. Pro focro. a. Ut singuli socii aliquid aptum ad Iucrum faciendum conferant in commune . five pecuniam, sive operam, ac industriam, tae animalia , vel antirumetuta, ut navem, equos, &c. Oui enim in ea nii conI uIilrvi non habet jua ex ea emolumentum
509쪽
4xx Tractatus de Contracti ur. percipiendi. 3. Ut luerum dividatur inter socios dimrata portione, eorum, quae quisque contulit. l. ζ6. C.
Vro focro, alioquI non servaretur aequalitas. I. Ut imia pentae . damnum, ac periculum sint communia. l. 67. S. Vro Iocto , . Ib L auum societas contrahitur , tam Itieraquam damna communia initur. Et Vero iseletas est duae: 'clam fraternitas, ex I. Verum, I. Pro Deis. Ius autem fraternitatis exigit, ut Iucra, ti damna sinat ebmmunia. Praeterea aequitas postulat, ut qui sentit commodum , sentiat & onus auxia regul. Iur. I. ut sit res, vel pecunia collata pereat c=tra. culpam latam , & levem socii, pereat ea, qua contulit, quia hic retinet illius dominium t res autem domino suo perit. Quod si pereat ex eulpa laesit, bis tene tiir eam restituere domino, lia : m Pia rem a uerius accipit, tenetiar ex culpa lata, R leva, quando contractus cedit in utilitatem utriusque. Tamen juxta Douiat in Gallia socii non tenentur, nisi de culpa lata, & dolo. M Ut ad certum tempus ineatur societas , ante quod repetere non li seat, quod in eam collatum est: nam hoc exigit finis
Ex his patet, finita societate sortem reddi debere domino, & lucrum, quod ea dempta sit perest, dividi inter
iocios , pro rata contributioribus ad societatem . Nam n . alter remanet dominus pecuniae collatae, nisi tamen pecunia communicata fuerit socio , aut aliter juste conventum sit . Ita declaravit. Sixtus V. constitui. De elabia
Quaest. III. An Iulius sit cantractus Deletalis triplex p
M NOTA r. Contractus triplex est ilIe, quo pecuniam in me se a.
s, te' Conserens paciscitur eum alte o socio, ut' quidquid eonti ἀ,, gerit. sbi sua Brs integra reddatur cum certo luero sed mi ,, nore eo, quod probabis itςr inerare potuisset. Dieitur triplex . , quia Ia eo tres contractas, sive ser maliter , sive virtualiter contineri dicuneis. Primus. & pria ei palis est contractus sm- cὲetatis, quo confers pe uniam in s ietatem, secundus est x, centractus asyeeurationas isrtis . . pro qua Odia socio magnam M partem tueri sperati ver. grat. si sit spes ex centum aureis luias, eranda triginta, quotum media part ad te pertineret , ex iis,. eedix quinque pro assecuratione sortis. retentis tibi decem . , , Tertius est venditio tueri mbioris sperati inxerti pro certo, sedis minori veri gr. hane spem deeem aure Pum Uendis Pro quin a, que certo solvendis. Unde conferetis fa Rcietate eentum aureos ,, Per ωιos contractus hane summam servas indemnem, & certum ,, eX Sa lucrum faeis. stilicat quinque aureorum. M NOTR z. Consentiunto metes non licere hos contractus celehrare M cum eo , sui non putetun φη ea negotiaturus , v. gr. cum pau-
,, pere, qui inliget illa pecunia ad suam tultentationem. vel in ,, mi venda debita. Quia tune nou esset nisi ficta societas, quis suram ualeret . nec verus esset titulus aliquid supra sortem exiis
Contractus triplex videtur iure naturali illic,
510쪽
maxime societas : sed haec destruitur ver assecuratiori m
quae nullum domino fructu in pas: ντ ε L μκqualitas in societate servanda, si h l nih;i hλ- Quod est de se sterile, p rticipet de . uem ti' i'lig