De professoribus et medicis eorumque privilegiis in jure romano dissertatio ...

51쪽

t in duae, quantum equidem sciam, dissertntiunculae ad hanc legem crimae sunt una Alti Gentilis, altera Fr. Eisennarii in supra laudam, quas tamen nominasse suaetant, quum Ev. Otto veram illius constitutionis rationem hene viderit et tam breviter quam distincte explicaverit. Sed quod ad medicos attinoi, quaeri P est, quid de obstetrio dicendum sit, quae utique medicinat exhibere videtur Et medicos fortassis quis accipiet etiam eos, qui alimcujus partis corporis vel certi doloris sanit tem Pollicentur, ut Puta si quis auriculariussit, si fistulae vel dentibus curationem adhibeat. Sed hoc tantum Probari Potest, his omnibus Personis de mercedibus extra ordinem jus dici l. i. s. a. S. D. Exfrctores. O gmt., quum de aliis privilegiis iis concessis certi aliquid in fontibus omnino non continenturi tamen ne illo quidem jure fruitur, qui incantavit, qui imprecatus est, qui ut verbo impostorum Pud Romanos vulgari uino exodictaavit; nam ista non sunt medicinae genera, tametsi omnibus temporibus fuerint, qui hos sibi profuisse cum Praedicatione adfirmaverint.

s. IV. Exempla quaedam asperitatis et illiberalitatis in ProfeSSores.

Haud alienum ab hoc ioco videtur, priusquam ad heneficia juris professoribus et medicis concessu Progressus fiat, documentae quuedam affere, Imperatores Perinde ac singulascivitates aliasque etiam Personas inclementer

52쪽

quandoque si minus cum medicis, tanto m-gis cum Professoribus egisse Medici enim, qui salutis vitaeque hominum Curam gunt, rigori atque insolentinerimPerutorum aut magistratuum minus fere expositi fuerunt, quoniam eorum Perae necessariae esse videbntur.

Verumenimvero quod nil professores attinet, non de singulis Professoribus, sed de universis ordinibus iae nonnunquam habitis Io turi sumus. Praeteren vero hoc etiam adnotandum est, notiis non curae foro hi ea, quiso ad impediendam Professorum liberaliumque cli-soiPIinarum recutionem aspere facta sint, mius rei jam supra brevem injecimus mentionem, sed nore nisi in exemplis quibusdam illibera- Iitatis in Professores jum dudum recePtos ser

monem nostrum versuturum,SSe-

Huo igitur Pertinet, quod Suetonius miae Io. narrat, Domitianum Iunio Rustico in teremto, quod Paeti Thraseae a Nerone oo-cisi mox M. q. et Helvidii Prisci a Vespasiano etsi invito interfecti siet mmcis. 6. Iaudes edidisset PPellassetque eos sanctissimos viros ejus criminis occasione, ut Suetonius ironice ait, philosoPhos omnes Urbe Italiaque submovisse Fuere quidem, qui Bomam, ve suburbidi non relinquerent, veluti Artemidorus, apud quem Plinius junior fuit, et quo notabilius hoc esset, dum Praetor fuit. . III. I. Attamen commorari Periculosissimum erat Imperatore ad saevitiam celeriter desciscente Suet D in o. et Patri VesPsiano, qui Philosophorum contumaciam lenis

53쪽

Inter philosophos vero, quibus uno Roma Italiaque interdictum est, Epictetus quoque luit, qui Nicopolin Roma decessit, Geli. XV.

o. reversus autem n Hadriano in summa familiaritate habitus est. εἰ θαrt m Mn. 36. Sed Posterior quoque netas inclemen ter quaendoque Professores litterarum habuit.

Qixum enim I . Constantinus in lege C s. v. d. Leod de med et ros XII S. I. 6. Cod. Ast de res et med. x et mercedes disciplinae Professoribus reddi jubeat, inde colligereticet, has mercedes cunctanter nonnunquam aut omnino non iis solutas esse. Et huc etiam

querelae S. Augustini Pectant, qui tam sedulo egerni, ut Romae artem rhetoricam doceret. Non ideo, ni COUeεε. V. 8. RomismPergere volui, quod majores quaestus majorque mihi dignitas ah amicis qui hoe suade-hant Promittebatur, , sed illa erat uno sinusu maximis et Pene sola, quod nudiebam, quietius ibi studere adolescentes et ordinatiore disciplinae coercitione sedari, ne in ejus sch Inm, quo magistro non utuntur, Passim et Proterve irruant, ne eos udmitti omnino, nisi ille Permiserit. Cf. i. r. Ges Theοd des tum ther. rh. A. et Gnat. XIV. s. Cum commmiciri egregi Herm. Conringit. Contra apud Carthaginem foeda est et intemperans licentiae scholasticorum. Irruiupum impudenter et pene furiosa fronte Perturbant ordinem, quem

quisque discipulis ad perficiendum instituit. Sed alio loco ejusdem libri ov. xv. it queri tur: Ecce cognosco alia Romae fieri, quae

non Patiebar in Ahica Nam rerum illas

54쪽

evarsiones berditis adolescentibus ibi non fieri, manifestum est mihi, Sed suhit inquiunt: ne magistro mercedem reddant conspirant multi adolescentes et transferunt se

ad alium Iam Praeter nercedes doctriniso salaria etiam Professoribus a civitatibus Praestandae, temPoribus Constantini Iiquamdii iis denegritae esse videntur, nam et hae reddi iis Constantinus in I. i. s. a. Gil. Theod de meses

ot ros mure iussit. Denegahiantur autem a civitatibus haud dubie per injuriam, forteve quia his solvendis suaecere se non PoSSOC ASBrEnt, e quia solvere Christianae jam civitates nollent paganis doctoribus Ira . GO G r. in Ommens. et L Om VP So. Contris Iulimus, quem Mostatam dicimus, docero vetuit magistros rhetoricos et Mummaticos Christianos, ne qui transirent a numinum Cultu; quum inclementem Iegem obruendam esse Perenni silentio, Amm. Marcellinus censet.

XXV o. m. f. Exstat autem fortasse hujus interdicti fragmentum in Im 6 Cod Theod. de med eryr . certe si non partem illius haeo oonstitutio faciat, is eius tamen interdictionis finem resPicere videtur. Sed et medicos Christianos Iulianus teste Chrysostomori mi in Iuseantium et mximiratim metri 'PS raum. i. P.STs Mo Inm. ILOP.M. Agnedictis a docendi murum nere submovit Icto Goth r. c meret. e L I. TOm V. P. 36. q. Aetate Symmachi, qui ipse ait L s. hoc specimen esse florentis reipublicae, ut disciPIinarum Professoribus Praemiae OPinent Pendantur, Romanae iuventutis, gistris, non liquet qua ratione, subsidia solamnis

55쪽

iaimoniae, si e salaria et annonne detracta

sunt. V. S. Idem tamen alio loco I s.

auctor est, Priseianum lintrem suum, Cum Prianis Philosophorum eruditione et honestate Censendum, Senatu Roniano auctore, salarii emolumΘnta Consecutum esse, sic tamen, ut id

a Praefesto Praetorio Italiae confirmaendum esset. Sed Romae quidem maxime admissis immodicis voluptatibus, neque fini neque modo luxuriosae superbiae imposito, litteraerum studia honestaeque artes Paullatim ex Urbe exsulasse videntur. Pro PhilosoPho, Ammianus Marcellinus XIV. 5. ait, cantor et in Io- cum oratoris doctor artium Iudicrarum accirile et bibliothecis sepuIororum ritia in Per- Petuum clausis, organdi fabricantur hydraulica et lo rae, sPeciem nrPentorum ingEntes, tibiaeque ea histrionici gestus instrvinent non Ievia. Postremo ad id indignitatis est ventum, ut quum Peregrini ob formidatam haudita dudum Iimentorum inopiam Pellerentur ab Urbe praecipites, sectatori hus disciplinarum liberalium impendio Paucis

sine respiratione IIa extrusis, tenBrentur mi murum assecla veri quive id simula runt ad tempus et tria millia saltatricum ne interpellata quidem cum choris totidemque remunerent magistris.

Iam vero Pauca haec sussiciant exemPla, quibus plura facile addi possint, maxime si cui Placent, non solum de universis ordinibus sed de singulis quoque Professoribus, inprimis PhilosoPhis, mala et inclementer quandoque n

56쪽

bitis quaerere Sed ad rem graviorem et vero Iegitimi argumenti nunc transgredimur.

S. V. De privilegiis professorum et,

dicorum in universum.

tissimum esse videtur, ut Privilegia, quibus Professores et medici in iure Romano fruuntur, primum quidem ad unum omniae enumerentur, deinde vero de singulis nominatim disseratur. Quantum mihi igitur e

nere datur, hae beneficia juris illis Personis

Concessa sunt:

I. Professores et medici immunes sunt, sive quod idem est, munerum civilium va-tionem habent. Sed inde a temporibus Antonini Pii ex Iege hujus Imperatoris in unaequaeque civitate certus tantum fuit numerus Professorum et medicorum, qui immunitatem haberent, et de his Psis, qui intra numerum erunt, Iine Praeterea quisedam lasere lego ProPositne sunt. . . F. - . Dia des x-ous. XXVIVI. F. S. ML de exotia tui. Las. Libertas illa a muneribus Publicis estis etiata ordinibus, veluti veteranis, in C. G. betam VII. o. Id tit. C. Iust XII . . , artificibus, verbi gratia mechanicis, geometris, architectis, Pictoribus, sculptoribus et: Tit. C. h. erectiε. Grtis nuta. d. tit. C. Iust X. 6. ab Im-Perritoribus concessis est, quo magis et iPsi Peritiores fieri aliosque docendos erudire cu- Perent. Quum vero sexcentae in jure Romano sint immunitates et vacatio munerum civi lium ordini ilioub tributa non semPer una

57쪽

eademque fuerit, inde iam sequitur, ut immunitas illa, qua professores a medici,nudent, diligentius aliquanto infra definienda et describenda sit. a. Ii, qui in auditorio Publico urbis Constantinopolitanae Professorum funguntur aercio, quum nix viginti annos observatione jugi ac sedui docendi Iahore Pervenerint, codicillis comitivae ordinis Primi ex Iege honorantur. I. unae C. Theod deri . qui in rheco

C. Ima. d. XIL S. De archiatris Iex quidem de it, quae ejusdem sit argumenti nihilominus vero comitivae dignitatem et Primi et secundi ordinis tam crebro archiatris Palatinis

datae osse, ut ea res tandem in consuetudinem abiret, satis onstat quid quod multi archiatri sacri Palatii ad majoris adhu digni

torii sic Gο- redi Irim V. p. 6a-65. Iliud solum huc Pertinere videtur, quod Perator Theodosius junior de Molliatris Palatinis in Lunica C. h. comitibus est,rchi tris actori Potati V. 16. constituit se Arohintro inirn pniatium militantes si comitivae Primi ordinis nobilitaverit gradus, inter vicarios taxari PraeciPimus, sive jam pridem deposuerunt militiam, sive Postea deposuerint, ita ut inter vicarios et duces, qui administraverint, et hos, qui Comitivam Primi ordinis meruerint, nihil intersit, nisi te us, quo quis administraverit, vel Comitivae est indeptus insignia. Commemi Ammo' ad Acin I. Tom. I. . of io . Mete- .

58쪽

r m m alienum videtur ah oh oco adno-t B, hunc comitum veterem dignitatem fere cum hodierno consiliariorum nuticorum honore Conferri posse, et in eo Praeterea Aliquam temporii in insilitudinem esse, quod num quoque

pleri me principum tu olliatri illo honore or-siari solent des mineseliri I. P. cos. Denique hano adjicimus notum, non deesse exemPlae singulorum professortiti, Ne archiatrorum Palatinorum, qui comitiva dignitate decoruti fuerint Helladius vertii gratia, qui sub Theodo- si juniore grammaticus Graecus ta inhe constantinopolitana fuit et de cujus: scriptis Suidas in voce Enct c loquitur, cornos ordinis primi fuit. . tinio C. h. pros qui hi tiro.

mesnt. αο. οώh r. Tom n. f. o 3 -- ias Irena Vindicianus medicus, cujus Pistola ad Imperatorem Valentinianum exstat, tubmissa ii hi, Maer Ili de medicamentis in v. milicita figuc Omnes te. ρὰ Heraei. Si . 'I 86. h. m. comitiva honoratus uir ob eamque causanxeomes archiatrorum nPPellatur. Commesnt Icte. GOM P. Gesu. a. CThes,. de med est yr . XIII. S. Toni ei P. o. f. etiam Crassiοes or. m. s. 3 Prodissoribus et medicis saturin et nD- nonam libitione a civitatibus praestantur ' Lecgatis viaticum publio ' datur curatotes frumenti Pecuniam publieam accipiunt, qua humentum linque malint, municipibus equo Pretio vendenda, b iisque repetitam Pecu-Din exacto anno restituunt reipublicae et rationes reddunt decurionibus etiam, qui ob munificentiam praecipue ad moPiam sunt redacti,

59쪽

nlimenta eoernuntur, ae nemini miti Professoribus et medicis en rebus civitntum s Iariae praestitu esse videntur. V. Areh. Cremuolam A . lib. II. c. o. Marium est Cer-xa Pecuniae muniitas, quae ex publico da-

na diarium unius hominis, et inter alia certus frumenti oleique modus hac apPeIIatione significatur. Amm. Morceu XXII S. sic Gotho r. ad I. I. C. med et Pros. Om VP sis. Salarium pro honestiori praemio quum nranonum habitum esse, ex loco Aelii Lampricli forte colligere licet: HMedicus, ait, sub Eo Alexandro Severo unus Matinus saIarium nocePit ceteri omnes qrii usque Ad sex fuerunt, annonas binas nut ternas acci Piebant, sAI SEMEr. c. a. ;, Sed nnonarum Praestatio

Posteriori aetate equemior fere quae Salariorum solutio fuisse videtur certe leges de annonis crebrius quum de salariis loquuntur, nisi syrte annonae etiam PPellatio in noΠ- nullis Iocis de certa emniae summa intelligendae sit. L. . s. i. C. h. --j. reser . MILO cum Omment. I. Gο- r. Om. V. P. . - s. l. s. C. Iuεt de Pros et med. X. 62. --mochi P. I las. Athcitario oriati ad Enα- tum Rometraum in εεkil. H r. IX. I., ubi id, quod professoribus ex Publico Praestandum

est, Primum quidem urino rum nomine significatur, deinde vero sestatuta summu dicitur.

Suetonio c. 8. Primus e fisco Latinis Graecisque rhetoribus innua centena constituit,

60쪽

M quod tamen non nisi ad eos, qui Romae do- QPhaent, referendum esse, Probabile mihi videtur. E Plinio videmus, Praeceptores eo inmtemPore multis in Iocis Publio col ductos

,r. Illud vero de salariis intelligendum esse videtur, quae Professoribus jam tun is decurionibus nam id est Publico decernebantur, ita quidem ut Praeter en Pecunium, quis Publio Promittebatur et abutur, me oedes etiam discipIinae a discipulis solveremtur. Sed uno rationem conducendi PraeCe-Ptores non fuisse unicaem, certe non legibus Praescriptum, Pse Plinius auctor est. Quum enim Comenses filios suos studiorum Causa antea Mediolanum mittere coacti fuissent, quin Comi Praecutores non erant, Plinius eos hortatur, ut Praeceptores in civitatem suam inducant attnmen non vult, ut Publice magistri conducantur sed collatae Pecuniae aereum tum, quibus eam ob causam jus conducendi, relinquendum sit Parentes vero ipsos ita, loquitur: hQuantulum est ergo, ollaeta Pecum Diu conducere Praeceptores quodque nunc inhabitationes, in viatica, in ea, quae Peregre emuntur, - , imPenditis, adjicere mercedi-hus p Unde simu videmus pecuniam illam,

quae nccsenducendos PraecePtores conferri debebat, cum mercedibus doctrinae non Confundendam esse. Ab Antonino Pio Per omnes Provincias salaria Professoribus Constitutae sunt, AL GPiso rant Pius . . , quod Ex menquidem sententia vel partem fecit ejus constim