장음표시 사용
231쪽
priusquam venenata de contagiosa qualitas saeuiat in cor , &altas agat radices. Vel huius Ioco utatur ea quae in nostra paraphrasi descripta luit. Si quis autem amarorem veretur, misceat aliquem sympum aut saccharum. Si pro aliquo prin- Πρνσρη--cipe comparatur, priners ccharum rosatum infusioni adde ι cia terrae lemniae iii. margaritarum praepar.co ralli tub. sub. tri- ti,5 ramenti eboris,singui. S. 6.&ambaris cinerith, 3. i. v sui dicto. Hactenus de alterantibus quae tota substantia, Sc qualitate manifesta febrem pestilentem extingunt, x vim veneni frangunt, & vires conseruant, tam sumptis quam admotis. Nunc tertium genus aggredi par est,de euacuatione. In hoc genere dissentiunt multi medici non aspernandae nev c 'doctrinae: alij utramque probant: alij improbant qui sic con- -' Τ' ciliari possunt. Phlebotomia improbari debet quoties labes prouenite sublimi,hoc est a vaporibus putridis in aere . u. imixtis : vela fame praegressa : vel quoties sine putredine venenum agit in spiritibus, vel in partibus solidis cordis : vel quum morbus est in augmento, aut statu: Vel quum apparent bubo,anthrax, anthemata Scc. aut quando aegri vires sunt deiectae, ne virus ab externis,intro reuocetur, &naturae
motus inhibeatur, reuocando venenum a suis emissariis incor, inde aegri mors acceleratur. Contra morbi magnitudo efflagitat,idque in morbi principio,antequam bubo,anthrax, exanthemata,ecthymata appareant,si aeger est iuuenis plethoricus,& vires constant, aut est suppremo mensium, aut haemorrhoidarum: tuto potest aperiri vena axillaris, poplitis vel tali ad J. vi. tantum. Si quid hane dissuadet hirudines famelicae podici admouendae: vel concurbitae cum scarificatione. A sanguinis missione non est dormiendum,ne venenum intro deferatur & febris augeatur.
Dc purgatione sic statuendum censeo: si pestis scaturiat ex Vbio acris, qui agat tantum in spiritibus, vel in partibus solidis, purgatio aduersatur: sed aleratoriis praescriptis pugnan
Contra,si mali labes fit vitio humorum, A vires ferant, de febris est initium , etiamsi adsint obstructiones, purgatio est instituenda, ex Hi p. doctrina aptior. 29. &3osect.2.ob morbi magnitudinem quae eam efflagitat. Quibus vero catharticis sit utendum sic concilio dissiden tes: in Gallia ecclesiastici tulici,nobiles,literata, ciuus, & qui
232쪽
vitam desidiosam agunt,& opipare vivunt, benignis vocata remediis sunt purgandi, cuiusmodi sunt agaricus, rhab b. myrobalani,tamarin di,senna,carthamus, polypodium, ina na calabrae,cassia aegyptia: syrupus viol.rosatus cx 9 infusionibus, de pomis Saporis,de fumaria, de epithymo,de floribus persicorum, de cichorio dupl. rhab. diacatholicu, diaprunum simpl.&comp. elect. diacartham i,de citro sol cholagogum Nes. & Nic. in parua quantitate : pitulae tussi,de hiera simpl.& cum agarico, pitulae imperiales. Horum dolis augenda, aut minuenda, pro cuiusque sexu,mate, coeli statu , & regione, & facilitate. Sunt qui non utuntur pilulis : alii potionibus. Vt aegris obtemperemus, oportet ad manum varia habere remedia. Fortiora purgantia perferunt agricolae, baiuli, rhedatij, naucleri, Germani,Britanni,quique laboriosam a tem cxercent,& qui alimentis crassis x lentis vescuntur. In . his benigna purgantia humores tantum commouent dc non educunt,qui commoti,una cum veneno deteriores evadunt,& citius aegri moriuntur,in illis benigna sufficiunt. Si prima v corporis regio expurganda venit,illis non miscenda bolus armena aut terra sigillata,quamuis veneno resistant, ob earum mi Aubis astrictionem: miscenda quidem pitulis rusti, si potius conta-fant -- gioni habenda ratio est, quam purgationi. Sic benignE est Aenda. corporis prima regio expurganda. Fibit V Masi epil. russi, de de hieracum agarico, Vir. 9. ii. rhab-ν - P optimi B. i. put .rad. dictamni, vel tormentillae, vel angelica grana , vi. cum succo citri j forma pii. octo quas ab initio morbi & non in augmento cap .in primo galli cantu. Veld tur sequens potio. U. Agarici troch. B. ii. rhab. 9. iiii. cassiae purgatricis recens a canna extractae, vel naianae calab. 3. i. si . infundantur omnia simul per noctem super cineres cal. in decocto scor-zonerar,& mclisae, Qtyems) vel borrag.&calthae, si aestas expressioni di lue syrupi rotati sol. cum agarico si pituit da febris sit copulata vel de cichor. dupl.rhab. sibiliosa, vel de pomis Saporis is melancholica ἶ. i. s. sat potio summo diluculo propinanda. Si aeger a natura est aluo duriore, loco cassiae substitue diacatholicon pari pondere,vel diaphoenici,& clect. de citro sol. utriusque 3 si . si aeger est pauper, cap. tabellam unam elect. de citro sol. pondo S. si .dissoluta in decocto verbenae, quae autore Diosc.
233쪽
eap. proprio in venenatis animalium morsibus medetur. vomi- D rimi tus spontinus ab initio sorbi si acciderit non aspernandus: c purire. neque sudores qui circa principium erumpunt, & maxime si
a toto corpore prodeant,cum aegri levamine: autore Hip. lib. I. progia. stomacho alimentis non pleno.
In praecautione multa descripsimus remedia quae huc referri possunt. V. Lapidis bere dici, B. i. aut grana vi. si minus est di ' ci,ditis,
up , margaritarum praeparatarum, 3. i.ramentieboris, dictam- amulatum. ni cretici, & rad. tormentillae,singul. 9. iiii. boli armenae verae M terrae lemniae aqua rosarum lotarum, utriusque 3 ii. conser uae rosarum ἶ. iiii. fol. aurinum. vi. fiat conditum: cap. alternis
matutinis ἶ. s. superbibendo parum succi calthae, aut limonum si est aestas aut vini optimi si est lirenas cochlearia duo horis iii. ante primum pastum. a -- Myrrhae electae, ligni aloes,aut rho dij, vel cantali citria τηι-- 'ni,aut fassafras,terrae sigillatae,5: boli orient.lotatum aqua rosarum, macis,caryophyllorum, croci, singulorum pares por-tiones fiat puluis subtilis. Dosis erit 3.i. cum aqua rosarum, S
succo mali citrii si est aestas) vel cum vino optimo si est hyems) mane diebus intermediis. Ex hoc puluere parari poterunt tabellae,aut quodvis aliud genus remedij, quae utiles erunt &ad praecautionem,& ad
Si aeger aestuat,in scypho aquae pleno iqijce guttas A. aut 6. spiritus vitrioli qui potentius refrigerat quouis syrupo acido: θuitur victus sit boni succi,& cupepti saepe oblati, ut annotauimus, γitristi M si vires sunt deiectae concedatu num oligophorum. im Quartum M vltimum curationis genus pendet ex sympto-M 'matum correctione quae pestem comitati solent, do quibus fusius agam tractatu secundo. Hactenus de febribus essentialibus quae sunt in humoribus, spiritibus, & partibus solidis tam simplicibus quam compositis , confusis, erraticis, de malignis,& pestiferis. Nunc secundum diuisionem nostram P θ. p. 19. de symptomaticia agendum.
234쪽
MNIS sebris symptomatica undecumque prouenerit est semper de genere continuarum, &non intermittentium , a quibus differt non materia, sed a parte obses a&a motus modo. Symplomaticae,carent intermissione, neque statis diebus ac horis exacerbantur aut remittuntur, neque diebus decretoriis finiunt: sed sunt homotonae,& sortiuntur appellationem a parte affecta. si Verbi gratia. Si sanguis praeter naturam in cerebro coerce- ρου tio tur,& non difflatur, facile putrescit. Ex putredinc fit inflat matio meningum: ex hac inflammatione, febris quam symptomaticam appellamus, quae inflammationem sequitur veluti umbra corpus. Et fit id est mentis alienatio quam e pora Graeci appellant, Latini Delirium: ab Auic. fen. i. terti jrract 3. cap. I. Κacabitus nominatur,id est, mentis apostemaut illius terminis utar. Si Joco sanguinis, bilis putret,& cerebrum & eius m in. ges pariter inflammantur, si febris continua, mentis alienatio quam καταδεν & ἰρωn-αlάλ ν appellant Graeci, Auic. si pituitis. loco citato Sirsen, nomma compositum a stir, a. mens & scn. r.
apostema nuncupat. Staituita naturalis ibidem putret, lethargum, Latini veternum, S febrem parit quae opponitur phrenitidi . Si melancholia naturalis ibidem putret. phrenitim scrinam
generat,& hae omnes febres, symptomaticae dicuntur. Si in fauces anginam: si in pulmones,pctas neumoniam: Si in membranam sv ccingentem, pleuritim : pariter si in stomacho aut diaphragmate, aut tenuioribus intestinis, aut inhC- . . Ora quis pate aut liciae,renibus, vesica, aut utero fit inflammatio, fo- Britonia- bris symptoniatica consequetur, a quibus partibus nuncupa- ista dici- tio fit.
- ui Extat aliud genus febris symptomaticae, quam lentam nun- sup mu , cuiui causa cst latens obstructio, cum putredine si bilis
235쪽
quae alicui viscerum est impacta, adeo ut de ipsa visceris substantia plerumque labefactetur. Haec notas prae se sere, eius symptomatica , quae aut phlegmono des, aut crysipelato desseti typhodes appellatur. Ab illis distinguitur,quod omnium putridarum est mitissima: aeger nullo graui symptomate promitur, ita ut saepe se aegrotare non putat. Putredinis notae elucent inurinis,& pulsu: qui est frequens, celer.&inaequalis: non tamen magnus, aut vehemens. Vires
sunt imbecillae de languid ae, x t ne progredi aeger possit. Co potis moles, etiamsi alimentum sumitur,sensim tabescit. Haec febris diuturna quidem est,quae nec ro. nec o. die soluitur, sed reliquarum febrium terminos praetergreditur. Ob id eius fomes quaeredus in qua corporis parte consistit. Saepe in ventriculo alias in iecore: Interdum in liene, aut me senterio, alias in pulmonibus, cerebro, aut renibus. Ex putredine, grauis odor assidue cor lacessit,& continuam febrem no aliter quam putridus humor suscitat, canaque symptomaticam ac lentam, plerique rerum affinitate ducti, hecticam dixerunt. Haec parum vacuatione mitescit, saepe ijs exasperatur, vires plurimum offendit,ac debilitat, de leui occasione syncopem accersit ac plerumque sine sensu hominem exten'at, & marcore
conficit. Hoc genus febris saepe phthisim comitatur, tamen non est, sed putrida, ex putrescente pulmonum substantia. Sedulo etiam hypochondria ic hypogastrium sunt obseruandam uin in his partibus tumor aliquis insit, qui sebrem erraticam,au i l piatam insequitur. Eius curatio pro variis causis cum oriatur est instituenda. Si Decumiis a latente obstructione cum putredine priusquam altas agat ' 'Mμ et radices oritur ea est delenda victu idoneo,& remediis in cu- ratione febris quotidianae continuae enunciatis pag. 62. dc63. aperientibus, incidentibus, A tergentibus. Venae sectione, si nihil obsistit,& purgatione cho lagoga,si bilis:aut phleg-
magoga, ratione pituitae lentae meatus intcriores obstruentis.
Deinde parti unde mali fomes, prospiciendum in sumendis, faciendis,&admouendis . . 'si vitio splenis aut uteri crit,ut in foedis virginum coloribus,quotidie mane cap. sequentis electuariu praemii iis is , uniuersalibus horis tribus ante prandium superbibendo parum decocti graminis cum nodulo ramenti cboris pr.
236쪽
I puZ limaturae chalibis assat & lotae decocto hordei vel grami-
eum-- nis,& in pollinem sub . redactae, L si. conseruae storum cicho- . um. vij,genistae, apij,&anthos, singui. S. i. s. fiat escct. molle quo utetur ut dixi. ἡ . is Gummielenij, &succinicotianae ma. vir. J. i. olei hy- .is adtu- perici,Vel sambuci,j. i. s. resinae,cerae flavae oc gummiammo-mbrem Θ- niaci aceto infusionis capparorum solisti da ad mellis crassitu- petistrii dinem cocti,singul. 3. iii .pul. aristol. longae,& rotundae,& cy- σίν - clamini, singul. 9. iiii fiat unguentum quo tumor hypog strij, aut hypochondriorum si quis sit, bis aut ter in die illina tepide per multos dies continuando. Vel huius loco Vsis ,ta olei ammoniaci arte chimica extracti I. ii. illinetur eo moniaci tepide isdem tumor mane de vesperi panno lineo apposito permultos dies,post viam sequentis, plus pollet quam unguentum praescriptum. . c. Rad. althaeae contuta, Eat. liliorum alborum, i. lini, maloieZ icenu graeci,Vtriusque 3. 6. ficuum pa. 4. l. maluae ,&'iol. vir. m. i. storum chamaem. meliloti,&sambuci,singui. p. i. coque in aqua suta pro fotu tumoris cum spongia ante usum Vnguenti praescripti, vel admoueatur sequens r-,lia V. Mass*empl. ni cottanae, cuius descriptio extat in nostraia . paraphrasiὶ S. ii. extende super alia tum de paracmpl.iustae magnitudinis tumori applicandum & renovandum quum opus Crit. Potenter quosvis tumores emollit resoluit. Si erraticam aut hecticam febrem insequitur, eius curatio erit petenta ex propriis capitibus supprius cnunciatis cap. 13. &ιq.
De Febrium o tomaticarum curatione generali,
SI febris continua venit ex inflammatione meningum cerebri in gehere curatur victu refrigerante,& humectante, cum leni astrictione, venae sectione,ex vena cephalica dextra, aut mediana:alteratione, dc purgatione: ut cap. de tertiana continua Acauso cap. Io. pag. diximus cholagogis be*-gnis mecnon externis remediis cap. de delirio scribendis. Si vero ex faucium inflammatione scaturiat haec febris, Protinus recurrendum erit ad ea quae annotaui ca. de Ansina.
237쪽
PRAxis MEDICINAE. ipssi aluus est astricta,ante venae sectionem supponetur clysterrefrigerans, quo reiecto educatur sanguis non consertim, sed interpolatim, recreando vires si sunt deicine alimento liquido, euchymo &eupepto: quia vix deglutire potest saepe oblato. Deinde horis aliquot interpositis, venae ranulae sub linguastae aperiantur. Hinc gargarismi pro morbi temporibus imperentur. Extrinsecus repellentiam on conueniunt: sed emollientia cum nonnullis epis pasticis ne recedamus ab Hip.doctrina, aptior. 2s.sect. 6. E Mπελας - ἴσω πετρο η, . ἄγα ον ἔ-on ιξα αγαρον : i. Erysipelas foris intro conuerti, non bonum: intus vero foras existere,bonum. Acutissimus est morbus ex eodem Hi p. lib. de victu acutorum. Si ex pulmonum inflammatione fuerit, ex utroque brachio sanguis educatur, si vires sunt validae statim ab initio morbi, quoniam morbus est lethalis squi saepe non dat medico inducias in praemisso clystere refrigerante. Deinde tulepirefrigerantes additis bechicis,' praescribantur: hinc benignis
pharmacis purgandum erit: qualia sunt syr. violatus ex s. infusionibus,aut rosatus sol. aut de cichorio, dupl. rhab. manna, cassia, diacatholicum, diaprunum simpl. cum decocto pectorali aut tuleporum: & si vigiliae urgent somnus conciliandus erit syrupo e papauere rhoeas: sputum educatur linctu,ex be-chicis ex eodem strupo de papauere parato. Pcctus unguem se resumptiuo aut ex oleo amygd. dul. axungiis gallinar, c pi, butyro recenti cum tantillo pul. iridis, croco parato. Pulmonis incendium moderetur epithemate refrigerante descripto capite de peripneumonia, ad quod recustendum
Febris si ex membranae succingentis costas inflammatione fit, dem methodo curatur quae peripneumonia, eo tantum discrimine: Si dolor ad clauiculam usque pertingit: curatio incipienda est a venae sectione, ut liquet ex Anaxionis historia apud Hip. lib. 3. cpid. curatione s. Si ad inseriores partes pertingit, a purgatione auspicanda est curatio praemisso clystero, si aeger est duriore aluo. Deinde fomenta M unguenta praescribantur. Si ex his febris non conqui erit,& ad suppurationemetendat, iuuandacst natura medicamentis suppurantibus in nostro Enchiridio Cnunciatio. Hip. lib. 2. progn. 32.sic loquitur agens de morbis
238쪽
B. BAVDERO Nithoracis: dolores in dictis sedibus, quos neque sputi purg
tio , neque alui solutio, neque sanguinis missio , neque medicamentum , neque victus ratio, scd te potuit, scire licet eos ad Fuppurationem tendere. Si febris ex stomachi, aut ventriculi inflammatione sue - .rit, imprimis eligatur aer qui sit frigidus, vel temperatus. Ecs bilis praepollet, iuribus carnium boni succi, coquantur lactuca, portui. acetosa, borrago, Violao, dc uuae immaturae, vel earum succus. Pro potu aeger ptisana utatur, & abstineat a vino. Somnus sit moderatus, ne longiore, inflammatio augeatur: quies est salubris: motus omnis est vitandus, veluti omnia animi
pathemata, excepto gaudio. Si aluus est suppressa, solicitetur balano, vel clystere. In summa victu tenuissimo utendum, si vires sussiciunt. Venae sectio larga esse debet, si sanguis praepollet: parcior sibilis: at si vires sunt deiectae partiatur. Diuersio per ligaturas, frictiones de cucurbitulas ab initio facta, proderit. Purgationem non probat Gal. I3. methodi med. nisi inclinante febre per benigna cathartica eaque lenientia. Topica ab initio astringentia esse debent: in augmento media pars digerentium : in statu, aequalia: in declinatione sola digerentia sunt
usurpanda, autore Gal. lib. I .meth. med. cap. 6. &bb. 6.
Os ventriculi a Graecis dictum, veteres ob acci. dentia quae inducit, cor nominabant, ut hodie vulgus. Gal. lib. s. cap. s. loc affect. Est cxquisitissimi sensus a multitud
ne nerutrum sextae coniugationis. Mas num cum corde habet consensum , adero ut syncopas in uenat, Λ duplex nomen a veteribus Graecis inditum sit.
Δια-γμα, I. Septum transuersum sic dictum quod partes vitales a naturalibus diuidat, cundem veteres Graeci Rems appellarunt,quia co inflammato mens laedatur inde febris cotinua Ad delirium de spirandi difficultas consequitur, Gat .s.loc. affect. cap. 3. Eadem methodo, dc iisdem remediis curatur quibus tertiana b. continua, nempe clysteribus, venae fcct. ivlepis alteratibus,5 ccco proticis pharmacis, epithematibus, lotione pedum, & victu refrigerante, de humo tanto qualem scripsimus cap. II.
Si inflammatio adoritur aliquod ex tonuioribus intestinis.
239쪽
necessario sequitur febris continua quam symptomaticam nuncupamus quae non vacat periculo, nisi breui qccurratur. Huius curatio, a venae sectione in auspicanda , praemisso clystere, si aeger fuerit aluo duriore: caque iteranda, si vires, aetas, anni tempus consentiant. Incidatur cubiti vena inte- rior , non usque ad animi deliquium. Victus ratio de remediatam interna quam externa petantur ex eadem tertiana continua, cap. Io pag. J Si quis febrem continuam ex iccoris inflammatione mederi cupit, eius causam M sedem considerare debet. Si causa effectrix est obstructio , aut tumor aliquis musculorum abdominis, aut humorum corruptela. Sedes etiam consideranda, si eius pars sima, aut gibba magis affecta fuerit. Si ab obstructione, aperientibus, tenuantibus de detergen- Gratiatibus cum nonnullis astringentibus, ut hepar male affectum
roboretur & diureticis si hepatis gibba aut purgantibus, si eius sima assicitur. ῖ - '
In victu instituendo, aer ad caliditatem vergat. Somnus tsi nocturnus, aut matutinus isque moderatus : Vigiliae tuoque sint moderatae: quies improbatur : exercitium moderatum probatur autore Ga l. lib. I. sanit. tuendae: aluus libera esse debet. Animi affectus immoderati ab omnibus improbantur. Cibi erunt boni succi & eupepti. Iuribus carnium coquantur petrosel. foeniculum, satureia, hyssopus, cappares de aliae eiusdem naturae. Carnes glutinosae, pisces coenosi, legumina. Cascus, brassica omnis & omnia, flatu lenta sunt noxia. Propotu utilis est ptisana: & si vires sunt deiectae, vinum album concedi potest, se magna non fuerit febris , aut si est abstemius, hydro accharum. Inter medicamenta aperientia detergentia , eligi debent ca quae sunt hepatica : qualia sunt cupatorium, absinthium, cichorium ,&c. Et inter composita, syriapus de Bisantiis, de cupatorio, &C. E purgari prima corporis regione, ad expediendas obstructiones educatur sanguis cx brachio dextro : quantitas decernenda est cx aegri viribus, plenitudine, aetato, de anni
Dcinde phlegii goga cum cholagogis imperentur, prae cipuo si sina hepatis assicitur, potius quam gibba. Deindς
240쪽
comparentur electuaria ex troch de cupatorio, aut de absiliathio, cum conseruis rosarum,& dcrad .apij,& saccharo composita. Extrinsecus admoueri possunt fomenta, epithema , olea, ungueta, cerata,cataplasmata emplastra ex medicamentis astringentibus S digerentibus composita; quibus nonnihil aceti insiit pro aliorum vehiculo. De his fusius suo loco. Si a tumore musculorum abdominis inflammatio procedit, praemissis uniuersalibus, ut docet Gal. Σ. ad Glauc. malactica cum nonnullis digerentibus, & rarefacientibus sunt
Si inflammatio fit ab humorum corruptela, de ea sit in gib- ba hepatis,diu reticis: si in sima, purgantibus cholagogis hodie usitatis est veniendum , tam in sumendis, faciendis, quamcducendis, &admouendis: his causis sublatis, tolletur se
Si ex lienis inflammatione scaturit curatur iisdem remediis quibus hepar inflammatum: sed validioribus, ob lienis mota litiem, S raritatem, S laxitatem, qui nutritur sanguine cras. sorer Igitur instituto victu praescripto, SI aluo subducta, si astricta puerit, educatui sanguis ex brachio sinistro, lato vulnere diducto: quantitas decernenda erit pro aegri viribus, Mpicnitudine, potius quam ex saluatela a nonnullis commendata. Post venae sectionem,utendum crit decoctis aperientibus,&detergentibus deinde purgantibus humorem mclancholicum in curatione febris quartanae continuae desti i-
Hinc ad topica veniendum,quae varjari debent pro morborum temporibus: ut in assecto stoma cho autoritate& cor silio cal. diximus pag. i76. de i77. Si a renibus insanimatis febris continua fit, victus ratio erit refrigerans & humectans,& inter alia auxilia si aluus non fuit indetur balanus, vel clyster in minori quantitate, ne renes distentis intestinis plus iusto premantur. Eorciccto educatur sanguis ex vena basilica sinistra ad octo si vires constant:&sequenti die ad derivationem, cx vena poplitis,uci malleoli ut suadet Gal. lib. de sang. missionciper venae sectionem,& post eum Actius, seruata od ei. Initio curatio i s detergentia sunt suspecta, quia calida. Iulepus Alexandrinus adsitim demulcendam sua leni astrictione est tilis. Pari tatione initio curationis diuretica improbanxur,