장음표시 사용
241쪽
duplici ratione : una, quia calida, altera, quia dc ducunt humores a prima regione in partem affectam, sic phlegmonem augent. Non minus noxia sunt acetum,vinum album , acria omnia,salsa,& sem. 4. frig. ma. licet frigida , quia diu retica. sequentia usui esse possunt. 1 . Fol. mal. vio j. borrag.&seriolae, singui .m. i. Prianorum Ene ne pa, C. florum nymph. & rosarum , vir. p. i. coque in aqua ad ph ib. s. Dissolue diapruni simpl. facch. rub. mellis violati,*olei rosati,singul j. i. sat clystet ante venae sech. iiiij ciendus. V . Syrupide succo end. S degradatis,Veloxysacch.simpl. Bruti & non com p. quia aperientia recipit, vir. 5. i. si . decocti hor- rigi iuuti dei integri portui. seriolae, plantag. aut polygoni S v. capiti. comunium, glycyrrh. m. papaueris albi, berberis, & florum cord . q.s fiat itale pus claris. M arom. fantulo albo, pro iii. ma- tutinis. Praemissis superioribus humor sic purgab tur. V. Scin. melonis mund . S glycyrrh. vir. 9. i. rhab.sclecti, 3.i. tamarind. 3. ii. cassiae recens a canna extractae, J. i. g. omnia ' φ. simul infundantur per noctem super cineres cal. in parte una
decocti tu leporum. Expressioni dissolue syriapi violati ex se. infusionibus,aut rosatis l. S. i. fiat potio diluculo sumenda. Syriapus de cichorio com p. non conuenit ab initio usurpatus,obrad .aperientes quas recipit. si his non mitescit inflammatio , iteranda erit venae sectio: Deinde lumbis, S ilibus
moueantur cucurbitae cum sacrificatione cni, deinde parcntur insessiones ex decocto lenientium, rcsoluentium,& roborantium, vel fotus. ex eadem materi iam spongiis : tum ad unguenta, cerata, malagmata emolliuntia ex eadem materia confugiendum erit. Inclinante febre decergentia, dc aperien
Si ex vesicae inflammatione fiat febris quod ad uniuersalia attinet,eandem obtinet curatione uς renum inflammatio, in victu, venae sectione, tui epis, potionibus ibidem scriptis. . Succi viol. vel lactucae vcl solani,vel plantag. 3. tui. Olei do, iaetolati J. ii. fiat oxy rho dinum quod tepide pubi admoueatur nam. cum pannis reduplicatis spatio unius horae ter aut quartor in die, quia est morbus acutissimus periculi plenus qua supprimitur urina. Vel .
olei rosati omphacini si extiterit) vel in cius penuria myrthini, vellentiscini, j. iii olei violati,& aquae rosarum, utriusque S. i. fiat oxyrhodinum quo saepe utatur ut dixi. Iccio
242쪽
in istum paretur sequens. V. Rad. althaeae, JAi. l. viol. m. ii .ssorum chamaemeli, inclitoti,& rosarum rub. taput. m. i.sem. lini, e-nu gr. M papaueris albi,singui. J.si. coque in aqua&foue hypogastrium cum spongia. tumia. A fotu cidem parti admoue cucurbitam cum scarificatione leni solis refrigerantibus Mast in sentibus non est utendum, ne ischuria accidat: sed illis relaxantia. anody na semper sunt miscenda. Si acciderit ischiaria ad proprium caput recur
c. cloisia Muccag. sem. psylli j , & cydoniorum aqua rosarum
cxtractae, Vir. i. olcorum chamaem. Illiorum , axungiae
gallinae an scris, & butyri recentis, singul. 3. vi. farinae hordei, 3. i. s. omnia simul sine coctura incorporentur, & pubi admoueantur cataplas rhatis instar. Si morbus fuerit 'in statu, discuticia tra sunt addenda veluti farina orobi, vel lupino
Si aeger est cacochymustraeter clysteres est purgandus benignis phalmacis,u cassia, tamarindis, syriapo violato, aut rosato cxii. infusionibus,aut manna, liapruno simpl. &c. Validiora purgantia qualia iunt scammoniata, sunt reij cienda. Si neque his conquiescit paretur sequens encathisma, quod urinam prolectat cx refrigerantibus, relaxantibus,& anodynis, compositum, in quo sedens, cap. sequentem potionem. iij id ... Succi parietariae depurati, J. iii. syriapi violati simpl. 3. i. τι sc in- sat potio quam cap. ut dixi. Et extra incessum inijciatur se-
V Lactis mulieris, M. dissolue syrupi de papauere rhoeas,
z EA . is i. sem. melonis iam mi . ii. halicacabi, & putaminum ouo-υ. . m. xum c quibus pulli exierint ast orum: vel cineris scorpionum, Vel asiellorum, vel genitalis viverrae, vir. 3. i. sat iniectio in Vesicam immittendam qnin cathetere,&ater.ndam nisi dolor conqui cstat,& febri remittatur, & melius se habeat. Si ab utero inflammato se s suborrcur, cui mulier est o noxia ob sympathiam quam cum corde per arterias habet. Curandi ratio spraemisso clystetc rcfrigerante, ut in reliquis febribus continuis si aluus non fluit) a venae scistione est auspicanda ad reuulsionem ex humero, S: vena axillari, 5 ad derivditionem ex popule,vel malleolo. Quantitas erit ut sar dixi decernenda ex aegrae viribus, aetate , plenitudinc, M
ani tempo te, A mensium rc:entione. Si quid eam dissuadu:
243쪽
vi virium deiectio cucurbitae interiori coxae admouebitntur cum scarificatione. Deinde ad alterantia, S purgantia veniendum : tu lepi aut apo Zemata alterantia componi debent ex medicamentis frigidis & siccis hystericis cum astringentibus, ut sanguinis influxus inhibeatur, Ca cautione, ne horum nimio usu, sanguis in scirrhumconcrescat, in quibus est valde oportunus,ob substantiae suae crastitiem, S densitatem, fluxionis retentricena liquida forma, cst solidae praeserenda. Purgatio fieri debet cx medicamentis qhae leniendo, S non trahendo purgant: quat ia sunt syr. violatus, S ros tu sex multis infusionibus paratus, manna, cassa, thamar indi, diaprunum
smpl. catholicum dec. Si bilis prςpollere videtur, sequentipharmaco viCndum . .
V Cinnamo. 3. s. rhab. selecti ,3.ii. ibamarindorum , 3. 6. calliae ex tempore a canna extractae, J. i. si . infundantur omnia simul in decocto communi inedicinae, pcr noctein supct cineres cal. Expressioni sensim facti dis lue syrupiro sati sol
s. i. fiat potio summo manc propinanda. Praemissis uniuersialibus ad topica veniendum qu et variari debent pro . morborum temporibus, seruato partis affectae temperamcnto. Vtiphlegmones 4. tempora distingui debeant docui cap. s. pag.
Io. huius Tractatus. Initio inflammationis repellentia sunt ex usu, quibus aliquod diaphoreticum cst in is ccndum, ut huius tonuitate repellentium vis altius subeat. In augmento diaphorcticorum dosis est augenda: vi si repellentium sint ii. diaphoreticorum dosis cito 3. i. In statu vero dolis utriusque sit aequalis: in declinatione diaphoretica sola sunt usurpanda, ut iam dixi autoritate Gal. locis citatis 6. calat.& IJ. mcth. cap. s. huius doctrinae formulae seqvcntes indicabunt.. Aquarum solani, plantag. &rosarum, singul. 3. iii. acc- tiro sati, j. i. album enunius ovi, S caphurae 3.si. fiat oxytho. t ' i' dinum seu tus quo uterus foueatur cum panno tenui tepide inion caIide ter in dic spatio horae unius continuando. Catapia ua . . Muccag. scin . pshllii, S coroneorum ex aqua rosarum extractae, utriusque 3 ii. succi semperii tui, aut alterius eius dem facultatis, j. i. farinae hordei, 3. i. pul. fantali albi, de rub. bal austiorum, sumach.&rosarum rub. singul. 3. ii. c phurae. 3. i. sinc cὀctura incorporentur in cataplasma linteolis potius quam stupis cxtendendum ne mole maiore pars gra-
244쪽
uetur. Vel huiusJoco v ig. comitissae usurpetur, quo pars il linetur a fotu . Haec remedia saepe. sunt commutanda, ne quum incaluerint, caliditatem partis vicissim foucant, ingeminent. Vterina iniectio ex iisdem aquis de succis herbarum repellentium cum caphura sine aceto parata, proderit, , sublatis cruribus& femoribus, ut per horae quadrantem nec fluat, cohibenda est. Fol. solani, vitis , semperuiui, o plantag. singui. m. 6. contundantur & cum farina hordei, fiat pasta linteolis inclu
sa digiti longitudine fiant pei saria a Graecis prostheta dicta
utero indenda S sepe iteranda. In his repellentibus des non est insistendum, ne uterus scirrhosus euadat. Si inflammatio Raerit in augmento, fotui praescripto,adde aquae betonicae, vel matricaciae 3. iiii. Et si sit in statu partes aequales aquatum solani, plantag. M betonicae& matri eariae, Sc auge do si in caphurae: Et si sit in declinatione reiectis prioribus solis diaphoreticis: I. discussoriis utendum, sic de caeteris remediis. Si neque his,neque sectione venae, ne que purgatione, inflammatio non mitescit, sed ingrauescit, utendum erit anodynis, S narcoticis. Illa temperata sint,aut calida primo ordine,cum aliqua tenuitate substantiae: cuius modi sunt,quae pus mouent & cmolliunt. cata las V. Medulla: panis albi in lacte vaccino cocti, m. 6. Vitel-
plasina hypogastrio tepide applicandum: cui adde croci, 9. h. Vel V. Rad. altilaeae. ἶ. ij. liliorum alborum 3 l. l maluae, M Violarum, utriusque m. i. coquantur in aqua sussi. Deinde pistentri r in mortario & cernentur, tum adde phil. chama moli, inclitoti,& farinae lim, singul. 3. i. olei chamae meli, ungiae gallinae, S an scris, singul. 3. i. s, sat cataplasma eidem parti tepide applicandu m. Si neque anodynis mitescit, paretur sequens narcoticum. Fol. papaueris, S hyosciami, utriusque m. i. sub cinctibus coquantur, pistentur, S ex hac materia paretur ustum aut alterum pessarium: vel cap. unam aut alteram pitulam laudani, quod nonnullis nepenthe dicitur: vel tantundem pil. de cynaglosso. Vel 3. i. philonis Rom. cum ptisana, vel theriacae recciatis tantundem: vel strupi de papauere, ἶ. i. aut dia-codi , 3. si si pitulas deuorare nequit. nis entum Curara phlegmone ne recrudescat,paretur seques sementia.
245쪽
Fol. cqviseti, lapsi barbati, cymarum rubi, &spongiae
cynor hodi, baccharum berberis,& inyrthillorum, singui. m. i. nucum cupressi,& bal auctiorum ,rosarum rub. singul. 3. i. alu minis rupani 3 si. bulliant in vino torti hic cum spongia per horam foue uterum ante utrumque pastum. Si inflammatio
quae est causa huius febris symptomaticae) discuti non potest,
x ad suppurationem vergat, iuuetur natura.
Cataplasmati praescripto adde gummium ammoniaci, i. si funu- bdelai , & galbani , utriusque 3. si . in vino siautorum I ad rati ir in- mellis cram tudinc in coctorum,S oesypi humidae. 3. s.& utc-re. Vci huius loco si pati per fuerit, utatur emplastro diachylia et ' lo gummato. Suppurata & aperta phregmone sequenti iniectione per metrenchyton cluatur Vterus.
V. Hydromellis, i. in eo coque fol. absinthij , de rosa Iniectiorum rub. hordei integri, singui. m. s. prasthalbi,centauri, ni i. vir. p. i. succi apth, '. ii . colaturae dissolue syrupi de rosi, sieet,. - ν' 5. ii. pul. aristol. rotundae, & myrrhae, vir. 3. ii. fiat iniectio quotidie bis aut ter in uterum ini,cienda. Hactenus de febribus essentialibus S symptomaticis, bre. uitate qua potui ex veterum ac neotericorum placitis, sussiciant tam in genere quam in specie. Nunc de sympic malis quae febres comitantur,ac de multii alii licet non de omnibus ac praecipius mihi agendum quae actiones humanas lae. dunt,insequentem Tractatum relatis, auspiceDeo Opt. Max. persequar. Imprimis de iis quae pestem sequuntur: veluti de bubone, anthrace, &de variolis & morbillis mihi est agendum. Deinde de aliis non malignis ac pestifcris a capite ad
246쪽
RIVS QVAM vltra progr iar nonnulIa
sunt praemittenda quae faciunt ad sequentium elucidationern cxordio sumpto a symptomatis nomine, a disserentiis, ab cius descriptione Min quo di Ort a morbo. Συμοτ' - cst nomen deductum a verbo graeco συμ- ω, id est, ca- do: ἀμοίωμα , I. casus seu accidens : quod duobus modis a Gal. accipitur, generatim S: speciatim. Generatim, quicquid animanti praeter naturam accidit, seu morbus, seu morbi cau-- si interna,&quaecumque morbo superueniunt, actiones laedentes symptoma ab co dicitur. Descripti Speciatim verb, quicquid praeter naturam accidit, sexceptis morbis & corum causis) actionem laedens non primario, sed secundario, quia morbum sequitur,velut umbra corpus. Diui .c' Omne symptoma consistit in actionibus animalibus, vita-Hsferentia libus aut naturalibus. Animales,aut sunt principcs, sensitiuae aut motriccs. Principes, sunt tres, imaginatio, cogitatio Mmemoria. Sensit uae sunt quinque: Visus, odoratus, auditus, gustatus S tactus, dc unusquisque sensus est abolitus, aut de. hilis aut deprauatus. Pariter motus omnis aut est abolitus, debilis,aut deprauatus. Sic censendum de animalibus actio- 'nibus abolitis, imbecillis & deprauatis. Exempla: Imaginationem dicimus esse abolitam in catalepsi, catoche dc sopore,
247쪽
debilem in lethargo seu veterno, & deprauatam in delirio. Pariter dicimus cogitationem esse abolitam in dementia: Debilem in stultitia,& fatuitato,dc deprauatam in delirio, autore Gal. lib. q. locorum affect . cap. i. duas historias narrans. Vnam de seipso,alteram de lanificio, qui suasu prae terexitium vasa vitrea domus de proprium filium per fenestras pro ij ciebat. Memoria dicitur abolita m obliuione, debilis in torpore,& deprauata in delirio. Ad has actiones animales ;referri pos-m sunt,somnus de vigilia, delirium,conuulsio dec. Exempla de sensitivis visus diciturabolitus in caecitate, debilis in αμελυω- α, id est,hebetudine: Deprauatus, in hallucinatione. Auditus dicitur abolitus in surditate:Debilis, in βαρυκάα cui opponitur id est,graui auditu: deprauatus , in obauditione. Sic censendum de odoratu, gustu de tactu qui sunt aboliti,debiles aut deprauati. Actiones motriccs dicuntur abolitae in paralysi: debiles in stuporc, dispiacea, cacophonia de dissuria: deprauatae, in conuulsione, tremore, rigore, horrore, tussi, sternutamento dcc.
Ad actiones vitales referuntur, cordis palpitatio, let popsychia, syncope & pulsus inaequalitas in febribus tam continuisquam intermittentibus. Harum actionum aliae sunt abolitae, debiles aliae deprauatae. Actiones naturales sunt in excretis de affectus corporis. Ad affectus corporis referuntur . facultates natural cs , nempe attractrix, retentrix, concoctrix de expultrix. Attratrix dicitur abolita, quando ventriculus nihil omnino attrahit, gula resoluta: debilis, quum ventriculus quidem trahit, scd non nisi longo temporis interuallo attrahit. Deprauata, ut in pica seu malacia mulierum, fame canina de C. Rctentrix diciturabolita, quu ventriculus cibos quales fuerut sumpti reiicit, ut in lieteria: debilis quoties cibos debiliter amplectitur: ut in fluctuatione aut inflatione, Bit si amplectitur , non retinet, donec coctio perficiatur. De prauata dicitur, quum cibi in alienaci qualitatem degenerant, ut in ructu acido aut nido rulento deprehendimus. Alteratrix facultas dicitur abolita, in απε debilis, in βωλπι α: deprauata, in λατρο et, quum cibus in alienam qualitatem mutatur. Expultrix facultas aboletur in i leo dc ictero: Debilitatur, quando excrementa tarde cxpelluntur. Dcprauatur, quum cibi in alienam qualitate in mutantur dercthciuntur ante persectam coctionem.
se entia refertur .idissictus.
248쪽
Dὸ ω - Excreta Vel praeter natura retinentur vel immodicE iluunt, iij. idque vel tota substantia,vel qualitate,vel quantitate. A to- c tota ta substantia,ex parte organica, ut narium haemorrhagia, vel se Iimtia, pulmonum, vel ventriculi ani, mensium, haemorrhoidarum; vel alia quavis parte similari crosione , ruptura, aut Vulnere alicuius venae: vel ex aliis symptomatis, ut retentricis imbecillitate & expultricis motu immodico quae duo sunt fluxus muliebris causae. His succrescit sanguinis substantia tenuior, aut serosior, a sanguificae secretricis & expultricis facultatis errore, vel retentricis actione immodica, vel cutis densit
te,vel a renibus constipatis. Aquilia A qualitate, Ut excrementorum colores x odores praetertate. naturam ex morbi intemperie necessario orti. Horum exempla sunt notissima. θη ti' A quantitate, ut excretio vel retentio immodica sudoris, ob raritatem vel densitatem cutis: vel ipsorum humorum naturam : vel urinae,ut in diabete, dysturia, stranguria, & ischuria vel stercoris,ut inlienteria, dysenteria , diarrhoea, Voluuio, colico dolore, mensium suppressorum vel largius fluen
Tactiles, IEorum autem symptomatum, quae consistunt in corporum affectionibus sunt quinque pro sensuum numero . Ne pe in visu, cuiusmodi sunt colores praetor naturam in toto corpore, ut in ictero, morbo splenico aut hydropis quibundam speciebus: aut in certis quibusdam partibus, ut linguae scabrities aut in abscessu nigri cante, vel liuente, in alphis, vitiligine,elephantiast,carbone, herpete, Crysipelate, gangrc-
Aut inauditu , cuiusmodi sunt voers clangosae,tremulis, raucae,soni,& strepitus atque murmur in quavis parte exciatata ob morbos oris, saucium, tarachelae arteriae, pulmonum, thoracis&c. in Aut in olfactu , quae non sunt aliud quam grauco lentia respirando,aut transpiratio totius corporis percepta, velob auribus, naribus axillis aut ventriculo per ructus acidos, nid rosos, S: virosos prodiens. Aut a gustu, ut sapor varius excrementorum csingulis partibus prodeuntium.
Aut in tactu, veluti calor,frigus, humiditas ,& secitas: Mex ijs inducta mollities, durities, aut alia quaedam qualitas in
249쪽
quauis parte. Horum symptomatum,alia sunt leuiora,quam in his sit magnopere laborandum. Alia sunt grauiora, quum methodum curandi immutant, & medici solicitudinem ad
se trahunt,non ratione symptomatis, sed quatenus habent ra-.tionem causae vires prosternentis, vel morbum augentis. De omnibus singulatim tractate nunc mei non est instituti, sedeantum de praecipuis, quae humanas actiones impediunt, de febres continuas & intermittentes comitantur,ic maxime pestiferas & febres malignas quibus vitae discrimen imminetὶ exordium sumam.
De bubone pestilente. C A P V Τ. I.
Βουβων, i. inguen nomen sumpst a parte quam obsidet.Est De a,mine
tumor praeter naturam a maligna& venenata qualitate, qui tempore pestis tria corporis emissaria obsidere solet. Tonsillas stil. quum mali labes e cerebro scaturit:alas, quum cor: inguina,quum iecur, ut testis est Hi p. lib. 6.epid. sect. 2. tex. 7.Aι , αες σιον istares σκιώιον ιβη ΗΙ - ho lari τι. i, -- , moi et Ii sit - α ἀγνυ ρες ἡ; ουσοι, id est,abscessus veluti glandularum tumores,eorum quidem locorum unde propagines ducunt, atque citam aliorum specimen exhibent,ac praecipue viscerum, ac tum certe ij sunt maligni. Causa interna horum bubonum est latens & visce. P rum internorum prauus quidam affectus, vol magna venenata pestilensque putredo: unde perniciosi bubones oriuntur: in quorum genere, SI a Vonere natos colloco,a quibus saepe febris putrida malignaque gignitur. Bubo pestilens a glandularum inflammatione distat, quod bubo in progressu fit rotundus & fixus & non mobilis, & circa initia sensum ha bet veluti chordae tensae,& dolor est valde pungens, & ardor est maior, dc cius venulae sunt v lj coloris,quae desiderantur Θin alio bubone non pestifero. Huic buboni propensi sunt pueri,& adolescentes, qui sunt temperamento calido & humido: minus adulti: minime senes, & qui sunt temperamento
250쪽
Si bubo febrem praecedit,bonum: quia naturae robur indicat,quae quod est illi insensum expellit. Contra si eam subsequitur, malum: quia facultatis expultricis imbecillitatem denotat. Si deliquium animi, aut sudor frigidus, &graucolens:aut sopor,aut vomitus, dissicilis respiratio, linguae nigredo, aut ingens capitis dolor acciderit,perniciosum. Contra si nihil horum,aut pauca adsunt, vel ad suppurationem tendit, cum facili tolerantia, crit signum salutis. Curatio commode fici . auxiliorum generibus: victu ne- pe, reuulsione, partium principum robore, & materiae mor-bificae cductione per topica post scribenda. Victus talis critqualis fuit descriptus in curatione febris pestilentis pag. iso. Rcuulsio quae in aliis morbis fieri solet per venae sectionem dc
purgationem non crit celebranda, nisi magna cautione adhibita , ob rationes ibidem enunciatas, ne motus naturae intc pellatur, neue venenum versus interiora in cor partem principem attrahatur. De partium principum robore, in codem
capite de peste egimus, ad quod recurrere licebit. Si aeger
graui somno opprimitur, erit excitandus strepitu , vociferatione, ambulatione,& frictionibus partium cxteriorum cum linteis calidis. Materia contenta, nullomodo per repellentia crit curanda,ne venenum versus interiora remeat, &aegrum iugulet, sed potius per epis pastica, ut motus naturae iuuctur. Quum ad trahendum proficiscimur,ab initio benignioribus utendum,nc validioribus materia concitata , cursu citatioruin adonas iam male affectas impellatur, inde intolerabiles dolores subsequerentur, SI febris augeretur,quae duo aegri vires dei j ccrent in eius perniciem. Vt igitur simus voti compotes, imprimis bubo fouendus erit, fotu cx malacticis,& areoticis, cum nonnullis amulcticis composito: sic materia quodammodo emollita erit foras attrahenda per cucurbitulas saepe repetitas, aut pcremplastra,aut cataplasi nata, vel luxata cute cadem materia tractui facilior & sequacior rcddatur : moasco uentia tempcrata usurpentur: Volati panis albus, qualis eclibano calido trahitur,crit admouendus. Vel huius loco catulus, vel pipio vivus per dorsum apertus, aut ranae viventes, vel gallina aut capo, aut pullus in culo deplumatus ligato orstro, ut respirare non liceat,nisi per anum: sic ad se trahcnς Vcnenum, mortem sibi concitat. Quamobrem plures sunt habena xt in locum demortui, alter consestim imponaturi