장음표시 사용
281쪽
Imprimis victus ratio calida & siccae rudebet. Decumbae Deviata xget in conclaui amplo eoque luminoso, variis multisque picturis ornato. Aet sit calidus nonnihil ad siccitatem declinans,qui si talis non fuerit, arte comparetur: strepitu hominum, vel strophae suspensae de in eodem cynclaui alligatae: , somno cxcitetur Mauocetur,deambulando, ligaturis ,& frictionibus,& ad iram prouocetur, auellendo illi barbam, aut pili pudendorum si mulier: sussitu ex rebus scotidis, sternut
Interea si aluus non fluxerit parentur sequentia a . . Mellis j. i. pul. hicrae pacliij,vel logadij, 3. iii. salis gem- Sa M. mei s. i. sat balanus indenda iteranda quoties opus erit. Vel V . Calamenti, pulegi , rutae, M stoech. singui. m. i. bac. lau- c γ 'cr. ri. J.i agarici, δ. g. coque in aqua adiu. . ais lue hierae lo-' gad , vel pacti , S. i.mellis anthocati, de olei anethi, vir. g. ii. fiat clyster usui. Reiecto clystere,educatur sanguis ex cephalica aut mediana vena dextri cubiti ad ῆ. viii. si aeser est iuuenis 5 plethoricus,& constant vires, aut suppresssunt menses si mulier in ad uulsionemn non ad let popsychiam, licet morbi magnitudo exposcat , ne plus iusto corpus uniuersum refrigeretur, & pituitae frigiditas augeatur. Et ad derivationem,aperiatur venafrontis et huius loco hirudo prius in aqua repurgata, admo-
Medio tempore consulendum viribus&siti. Pro potu uten- De ui dum hydro melle in quo coxerint grana aliquot piperis: vel 'huius loco hydro saccharo cum cinnamo. aut nuce mos chata : vel vino oligophoro, aut tortivo tepide, & non actu
frigide. Nutriatur iuribus carnium boni succi , alteratis sceniculo,' apio,maiorana, satureia, hys po, thymo, porro, brassica semicocta', & similibus herbis capitalibus. Aucs quae in collibusti dumetis vivunt probantur: quae in aquis, de pisces impro
somnus quantum seri poteri; interdicatur : aromatis ci- Des msν bi condiantur: quae illis ollaruntur liquida esse debent. si aeger videtur procliuis ad vomitionem, iuuetur vomi- .
282쪽
xio B. BAVDERONI; .misistis florum genistae, p. ecoque in aqua ad J. v oxymellis scilliticia i. s. sat potio tepide sumenda,etiam sumpto cibo:&paulo post si difficile vomitὶ immisso in os digito, vel penna oleo .castor illita iuvabis naturam. Hoc remedium utile erit, maxime si ventriculus pituita, aut aliis prauis humoribus fuerit
s; ., Uis Si forte lethargia fit consensu ventriculi: hic vomitus de-
,eatriculi tur ante sectionem venae, praemisso clystere, si aluus non fluit fiat, cura- Vt dixi , autore Gal. 13. meth. med. de Auic sen i. tertij tract. 3. cap. 9.&Rhasis I. continentis me pars princeps obruatur copia materiae.
Db hu Si quid venae sectionem dissuadet,cucurbitae ad reuulso- Liuiti. nem natibus cum profunda scarificatione , bis admoueantur :& ad derivationem ceruici etiam cum scarificatu . Dc- inde potis mira V. Syrupi rosati sol. cum Marico, J. i. g. clect.Indi ma 5. g. ganspitui- aut 3. vi. in robustiore corpore : decocti betonicae , thγmi, μω, stoechadis , anisi, α castoria, q. s. fu potio mane sumenda:
citi ita V Minae pil. cocciarum A. i agarici troch. 9. i. castorij, Θ. g. adia rim cum Oxymelle, vel aqua salutae fiant pilulae vi. deauratae, quas cap. circa medium noctis : potentius agunt quam potiones. Si morbus dat inductas sequenti decocto est dige
herbarum botonicae sampsuchi, satureiae,ci chorij,singui. m. i. stoech. arat, in .si. se in .siseleos,3. iii. florum roris m. salutae, thy- imi, & bugi. singui. p. i. hydromellis m. iii. coquantur in fictili vitrato angusti oris operculato ad tertias. Colatura clarifeumoxymellis scili.& mellis rosati, utriusque S. i. si &aro nuce moschata, pro tribus matutinis .Deinde . . Ixcrcntur potio purgans praescripta, vel catapotia ut prius tori sumenda medio tempore optimum erit quotidie iniuccreelysterem. Eolus. N. Confect. anacardinae 3 i. Mithrid. veteris, aut theriacae probatae,3. i. conseruae flocum silviae,vel rorism .vel bet nicae, 3. ii. cum sacch. fiat bolus postridie deuorandus horis iii. Vel q. an e pastum. Vel eadem confect. anacardina sola perfricare palatum optimum erit,ut pituita quae soporem & s brem inducit discutiatur.
283쪽
PRAxis MEDICIN E. . . Ellebori albi, vel euphorbi j , 9 i. pyretri, &castorij, Vir. D exi.
3.i .fiat pul. subtilis per nares trahendus, vel in cas insuman- ni Qus cum calamo. Vel huius loco utere sequenti Sternum V. Pul .ptarmicae herbae,rad.cyclaminis, piperis, Λ castorij,
singui 3 6. fiat pul. usui dicto. Deinde utendum sequenti ' ς
N. Galbani, assae foetidae, bituminis,& castorij,singul. 3. H. M. sant pastilli cum oleo gagates, vel oleo castorij, vel styra liquida pondo 3. i. iniiciatur unus super cineres calidos prosuistu capitis inclinati & velati, ore aperto. V. Rad. cyperi, calami aro. ossicinarum,ligni rhodi),singui. OUM
et ii . lauendulae, orig. calamenti, S absinthi j p. ma. singui. m. g. diuam. sena .rutae,&gallittaci, vir.B iiii. castorij, 3. i. bulliant in phialacum aquae vitae, olei rosati, M aceti acris, singui. δ. ii. ad humoris medietatem. Ex colatura perfundatur guttatim ab alto caput rasis prius capillis S praecipue occiput,sic bis,aut ter in die continuando. Deinde admoue sequentem V. Mith, b. si. salis. E. . ba auri, iuniperi, Vir. 5 a. l. ru' Sacculas,tae, maioranae, stoech .ialuiae,singui. m. i. summitatum anethi,
sorum lauendulae,roris . Athymi,singui. m. s. castorij, ἶ β. frigentur in sartagine affusa aqua vitae M sacculo in id parato inclusa, capitis occipitio post irrigationem admoueatur, ocrenovetur: vel huius loco' para sequentem fotum.
stori), Ja sena cymini, carui, de petros cl. maccd. singui. S. s.ca Oph. S. ii. coquantur in aequis partibus aquae de aceti acris pro lotu capitis, cum spongiis 1 patio unius horae. Dcinde rinenti veteris, j. g. pul. cantharidarum,9. i. pho pq 'bii, 9. s. piperis , grana vi. fiat pasta occipitio admouenda post fotum. Vel huius loco paretur sinapi sinus, qui pariter I
thargo & reliquis soporosis affectibus conuenit: quia a centro ad circunferentiam humores frigidos in cerebro contentos euocat. Apertis vesiculis , solium brassicae, aut ciciae, illis admouendum, &saepe renovandum. Si his remediis melius se habere videtur, ad reliquias humoris discutiendas parentur sequentia V. Masticis, S tabaci, vir. 3. ii. pyretri, cubebarum, nucismosch. singui 3 i .xuarum damas c. cxacinatarum, M in aqua mat sinus.
284쪽
thymi, vel salutae maceratarum, q. s. fiant pastilli pondo 3. ii.
quotidie mane exonerata aluo masticabit unum per horam semissem. Vel olim Zὸ Qtri, bac lauri, Miuniperi, singui. 3 si. sem. rutae, M Litori. peoniae, finniculi, singul. 3. ii. betonicae, salutae, sampsuchi, stoech. rorismar.&spicae nostratis,singul.3. i. g. castorii H. iii. xunsa omnia aspergantur. Aquς vitae m. 6. dum omnino madescant: Dein affusa olei m. i. in duplici vase coquantur, dum liquor omnis ferme sit absumptus. Hoc oleo percolato caput uniuersum illinendum: deinde stupet cannabinae admoueantur, sic ter aut quater in die continuando. Contra si his remediis non melius se habuerit, sed in dies ingrauescit, sacerdotibus , M parentibus cum prognostico est relinquendus: Si quis cauterium ceruici tentare voluerit, non oberit. Naenidi V. sinapi, 3. ii. sulphuris vivi,& ficuum ping. aceto acrimus. clixarum & diligenter contusarum, singul. 3. X. stercoris mu- ris, S fimi columb.dc picis naualis, singul. 3. vi. pulueris anda cxcipiantur reliquis tusis de liquatis, fiat phoenignaus capiti rasis capillis admouendum de auferendum: quum cutis rubore infestari incipiet Mulcuscula saniem eructantia apparebunt: tunc foliis caulium caput tegendum .i a . Pul. di amoschi, de diambrae, vir. 3. ii. granorum tinct . a Q. ' , calamenti, orig. calami arom. & iridis sto. c
xyophyllorum, singul. 3. iii fiat pii l. quo caput aspergetur post litum olei praescripti. Sic in ancipiti morbo per varia remediorum genera spatiari licet.
De sopor si in genere. C A P. VIII.
- , T u : I. Sopor Latinis,&suboth Arabibus, est sympto--, h . , a, ina iaculiatis imaginatricis autore Gal. de differ. symeata, si promatum,& veluti quaedam paralysis ipsius facultatis, sen-
creatu- sum motumque omnem cxcepta respiratione) adimens Hu-t a 4. ius causa, petitide ac multorum aliorum cerebri morborumpst crassus, & xiscidus humor, qui ventrem praesert a xc-
285쪽
riorem occupat. Sensus omnino non perit, quia quoties punguntur,sentiunt , nec propterea loquuntur, vel oculos aporiunt ut in lethargia. Kα te KI c: i. marctr: huius duas facit differentias Gal. lib. de Comate,&comment. I. in lib. prorrhet. Hi p. t ex
tu 33. est symptoma imbecillis facultatis imaginatricis, a frigido & humido, magnam somni cupiditatem inducens. Vnum somnolentum, alterum insomne statuit: hoc si C, : hoc ad phrenitim : illud ad lethargum referunt
Nomen est deductum ab του κρμα ζω, I .comessari: quia qui comessationibus indulgent, huic morbo sunt propensi. Somnolenti , diuturno & profundo somno premuntur: oia r. Insomnes vero, licet non dormiant, clausos semper tenent hi, oculos, nisi excitentur: tunc oculos attollunt δί tangentem respiciunt, libereque tum sentiunt, tum mouentur, atque etiam desipiunt. Verum electo surgere,& Vigilantium opera
quidem diuersa nomina, quae idem significant. Est somnus sine somno de febre. Hic affectus sui lethargus posteriora occupat. Habent autem tensos apertosque oculos, non ut co- mato si clausos. - Ex bilioso & pituitoso humore simul in cerebro prouenit. Vt mistam habet originem, mediaque affectio statuitur inter phrenitidem&lethargum. Detentus aeger, in illo permanet habitu quo correptus,sive stans, siue sedens,oculis etia clausis vel apertis. Curantur omnes hi assectus quod ad uniuer- ει utas alia attinet; ijsdem remediis, quibus lethargus. In topicis vero validiora exposcunt praesidia, quoniam nulla est febris. Eacculus pag. a. descriptus omni morbo cerebri ex materia frigida , purgato corpore, x exonerata aluo irasis capillisὶ quouis emplastro est enicacior: quo refrigerato caput mu- niendum erit stupis cannabinis,suisitu idoneo perfusis. Corroborat cerebrum de euocat humorem morbificum a centro ad circumstrentiam.
286쪽
CAP. I X. E R TIG O est duplex: una si plex, altera composita. Simplex a Graecis. Δires dicitur. Est symptoma deprauatum facultatis imaginatricis, quum . . omnia circumagi, M in orbem verti videntur. Composita, nomine composio Σκο δενος Graeci nuncuparunt, a Latinis tenebricosa vertigo dicitur, quod sit coposita ex ver. . tigine & tenebris , adeo ut aeger visu priuetur. In hac non solum imaginatio est deprauata: sed vasto etiani est depraua- , ta & saepe abolita. Haec duo symptomata inter se differunt secundum magis dc minus. -- Σ Ο saepe pro utroque sumitur , frequentius tamen od, a pro vertigine. Differt ab epilepsia,materia & sympto mate: in ' hac, materia est vaporosa & maligna & atro os fit. In illa, materia est crassa,turbida, SI caliginosa, de sensim fit, de nulla est
conuulsio. Causae utriusque vertiginis euidentes: sunt crapula, obrietas, clas ciborum calidorum id vaporosorum, ut allii, porri, coeparum, casci veteris, leguminum, caulium, nucum, dc corum quae in saltagine friguntur. Vinum recens nondum defcccatum, 5 austrina constitutio. Internae,sunt vapor calidus de acris, in cerebrum impetens, a crudo ventriculo,ut plurimum: alias ab hepate, liene, me senterio, de ab utero , sursum sublatus. Exco primum acies oculorum Ecbescit, aures tinniant, auditus grauis est , deinde aucto morbo vertigines. dc scotomiae prehendunt. Vaporis quidem crassities,tenebras 5 caliginem menti inducit: eiusdem vero motio inaequalis atque inordinata. facit ut omnia in orbem conuerti videantur , ctiam in lecto iaccntibus,5c alioqui quietis : adcb Vt facile in terram concidant, nisi aliquo fulciantur. Id quod marinae illis accidit si in circulum agantur. Quin cliam homo si undas, trochum, rotam, aut aliud quippiam conuolui viderit,idem perpetit: quoniam spiritus visiuus,iis quae circumuoluuntur intentus, una cum iis
287쪽
rotatur, falsoque putat omnia pariter circumagi. Ex quo pa tet per scotomata motus cerebri spirituum esse inaequales,&inordinatos. Huius affectionis in summa sunt duo praecipua
symptomata tenebrae oculis obuersantes, & omnium rerum apparens quaedam circumactio
Signa idio pathica sunt capitis dolor & grauitas, aurium Idi vhica tinnitus,olfactus, vel auditus oblaesus.Sympathica vero, si a
Ventriculo,sunt nausea, inappetentia,oris amaror , cardiog- ρ sic'
mos aut si quae pars alia huic malo dederit originem, eius aia sectae indicia elucebunt.
Si asanguine fuerit, facies 5 oculi rubore suffusi sunt, ae senisi a
Venae post aures propagatae, fanguine turgidae cernuntur: os
dulcescit, lassitudo & grauitas totius corporis inest, urinaruilia apparet: pulsus magnus, plenus,atque mollis. Si a bile, cohaerens oculi membrana atque facies citrina ap- S atile. paret, oris amaror & vigiliae urgent: urina subtilis x tenuis de ignea apparet: Pulsus velox,&durus. Si a pituita, facies &totum corpus albescit, S tumet, pigrities de grauitas in humoribus percipitur : stamni oppressio : urina cruda, multa, spissa,&alba : pulsus tardus , mollis & rarus cum inaequalitate adde aetatem senilem,hyemem, victus rationem dec. Si a melancholia, livescit facies, somnia sunt turbulenta: Lais, M. urina tentus & alba, S: hora melancholiae,grauius assicitur. h.liis. Vettigo idio pathica est periculosior sympathica, ratione Pr,gnο- partis dignitatis, unde scaturigo. Scoto dinos epile pilam Scapoplex iam, praecedere solet, autore Gal. commentar. in
Si ea quae oculis obuersantur, sanguinolentiora se videre putant ad insaniam magis apti sunt: qui vero purpurea vident, ad cpilepsiam, ex Actio tetr. a. sermone 2. cap.7. in hyemeaugescere solet, cx Caelio Aurel. & veris initio. Veteres sinquit paruam epile p. vocaverunt. Si decrepitis saepe acciderit, futuram apoplex iam portendit: quia in iis multum pituitae cumulatur ob defectum caloris insti,quae vaporem ro-uet cum spiritu: qui ubi adeo accreuerint, apoplex iam prOcteant. Praeterea si vertigio succedat stupori alicuius partis,apoplex iam futuram denunciati quia talis stupor fit exobstructione pituitosae materiae , quae cerebro communicatur propter cius exuperantiam , unde sequitur apoplexia in domors. Addit Hi p. aphor. vltimo eiusdem sect. i. Senibus spi-
288쪽
randi dissicultates & vertigines sunt familiares. ut vertigo a vatiis causis tam euidentibus quam interni; oritur: sic variis modis decernenda est medendi ratio. Nam causa cuidente, aliter medicandum , quam in causa in te na : atquc aliter 'in arcessione , quam extra ipsam : M ali ter quum sit ex Idio pallicia, quam quum sit ex sympathcia: dc aliter quum a sanguine aut pituita sit, quam quum fit a bilo aut a melancholia, ut deinceps docebo. Si a causa externa fuerit, saepe citra opem medicam sponte cuanescit: Contra si non evanescit, curabitur balanis clystcribus, leni purgatione, frictionibus, cucurbitulis occipitio admotis , odoramentis calidis, in causa frigida; aut frigidis,in causa calida, quae cerebrum corroborant tempore pa-roxysim Dextra illos,frustra describerentur. A causa interna , videndum num sit a nuda intemperi , aut cum materia , sanguinea , pituitosa , biliosa, aut melancholica, aut statuosa, in cerebro contenta: aut si ea pro- Venerit vitio ventriculi, vel lienis, vel hepatis , vel uteri, si ex nuda intemperie, solis alterantibus curabitur. Si vertigo qualisque fuerit, si prouenerit a sanguine & ex toto corpore per vcnas S arterias in cerebri ventriculum anteriorem irrepcias, qui in plexu choroide , agitatus,tunc turbulentos sensus motusque reddit. Curabitur venae sectione ex cephalica ad reuulsionem plus minusue pro virium ratione, plenitudine,aetate,anni tempore, aut mensium vel haemo rhoidarum suppressione :& arteriarum s quae sunt pone aures apertione ad derivationem, quae facilius coalescunt quam magnae. At si quis harum sectionem veretur, aperiatur venafrontis, vel temporum. Et si a suppressis mensibus, aut hae morrhoidibus, podici hirudines per aliquot dies in aqua mutat repurgat admoucantur. Si quid hanc dissuadeat, ad eandem revulsionem natibus cucurbitae cum scarificatione,&ad derivationem occipitio, & humeris scarificatis admoueantur vel coxis si a mensibus aut haemorrhoidibus suppressis iit, Gal. lib. de sang. missione per venae sect. cap. I. Paul.lib.
3. cap. a. Rhasis i. ad Alman cap. 2. Auic. sen i. tertij tract. s. cap. i. Arctaeus lib I. cap. 3. dc curat . diutur. morborum.
si a bile scaturit, eadem venarum sectio celebranda Venit, sed in minori quantitate: Si vero a crassis frigidisque humoribus fit, venae sectio non admittenda, nisi adsit picthora ad
289쪽
vasa, cuius vicem supplebuntώucurbitae,hirudines ἰ & purgatio.
Ante venae sectionem, si aluus est durior , quam parsi, emolliatur sequenti clystere,aut balano cap. de lethargia pag.
V . Maluae, viol. betonicae, M stoech. singui. m. i. florum V V chamaem. meliloti,vir. m. si . coque in aqua iusfi. ad m. i. dissolue hierae Gal. 3. i. mellis rosati,& olei rosati,vir. S. i. si. fiat clystcr. Vel Cassiae rechns extractae, J. i. si infunde in s. tui. infusionis Misorans rosarum pallidarum per noctem super cineres cal. Vel in ea. potio. de infusione liqua mannae cal.*. i. si. Expressum potui praebe. Sequenti mane cap. S. 6. therebinthinae ex Cypro allatae M a. i. lotae boli vel pilulatum forma: vel huius loco terebinth. Iaziceae ictae 3. vi .aut 3. i. quia laricea est longe imbecillior Cyprinquae ex Venctiis adsertur. Tempus idoneum sectionis venae S purgationis cst ante paroxysmum , aut in ciusdem declinatione : quarum loco frictionibus lenibus est utendum ne vapores a fotti frictionecleuentur , unde grauior fieret morbus, incipiendo a collo per rachitim, ad femora, crura&pedes, & nona capite deor-ὶ inversus. t V. Oleorum rosati,omphacini, &myrthini , tr. 3. i. aceti por acris,&aquae rosarunt, vir. J. g. fiat oxyrhodinum, quo rasis vel tunsis capillis ab alto tepide perfundatur sinciput, ut altius subeat, & capitis dolor leniatur. Deinde admoue pipionem, vel pullum, vel catulum vivum per dorsum apertum& exenteratum, ut dixi in delirio: quo rcfrigerato admouo
sequentem sacculum. V. Cori .rad. mandrag. capitum papaueris, & coriand .ro- saccului. sarum rub.&storum nymph. singul. 3. ii. santalorum trium,sngulsi. i. cum serico raro & tenui fiat sacculus paruus interpunctus.
Ob sympatheiam quam pedes cum cerebro habent, optimum crit sequenti lotione uti,& praecipuE cxistente causa
calida. V . Foliorum salicis,vitium, lactucae, arundinis, rosarum Lotis peGrub. M florum nymph.&anethi,singui. m. ii. coque in aqua
sufficienti pro lotione crurum & pedum tepidh& non frigi-
290쪽
c. ;. R Si bilis est causa, eadem prue idia aptati poterunt,etiam re-
abilissis uellere per cholagoga liquida aut solida hoc modo. inguiue. V. Myrobal. citrearum oleo viol. confricatarum, de rhab. 7 qtiρ I'r' op t. vir. B. iiii. tamari nil. 3. ii .elcct. de psyllio,aut rosati Mes. g ν aut rosati Nicolai. g. infundantur simul per noctem super cineres cal. in sero lactis. Expressioni dissolue syrupi de cichorio dupl. rhab. E. i. si . fiat potio summo mane propinanda Vci, Scrtulum ex floribus rosariam,violarum, caryoph. domesticorum composuum saepe naribus admotum iuuat. Vel huius loco phil. compositum ex dianaarg. frig. santalis &ros. sacculo inclusum. V. . Pul. hierae Gai. B. i. mas, pil. sine quibus, 3. i. dia lacrydis, grana iii. cum molle rosato, fiant pil. vi .aut uni. dcauratae, quas cap. post primum somnum vice potionis. Sequentidie cap. bolum. V. Pul. diatrias an tali, B. i. conser. rosarum A. iii. cum sacch. sat bolus mane horis iii. vel iiii. ante prandium dcuorandus.
c. .f;, a Si pituita in ventriculum anteriorem cerebri impulsa
sit,is , Vertigo fuerit,sequentia impcrentur. .,aporitas. Mas, pil. cocciarum , 3. i. pul. Eierae cum agar. B. i. catapotia. troch .alhan daal grana iii. cum guttis aliquot aquae salutae fiant pilulae vi. V. Myrobalanorum cepularum butyro recenti confrica tartam G. ii. catholici, 3. g. elect. Indi ma. 3. tres, infundantur simul in decocto betonicae, stoech.& baccharum lauri, sena. foeniculi, per noctem.
Expressioni dissolue strupi rosati sol. cum agar. g. i. s. fiat
potio; sequenti mane cap. bolum compositu in ex Mithridati j veteris & probati, 3. i. conseruae florum primulaeueris, Vel roris m. 3. iii. de sacch. ctiam horis iii. vel iiii. ante primum pastum.
Eiclinum. Succorum maioranae, anemones,vel anagallidis caulem quadratum & florem purpureum ferentis, S vini albi, singui. 5. ii. pul. rad. cyclamini , 9. iiii. sat errhinum , naribus sina-nc tantum) tepide trahendum, cxonerata prius aluo si scripotest. M phtev N. Nucis most h. cubebarum, de cardamomi, tabaci scat t/Ο-- nicotianae ina. singui. g. i. masticis, S. 6. fiat pul, crassur in