장음표시 사용
591쪽
nerae,cortex citrii &c. formulae remediorum scriptae cap. de Palpitatione cordis &syncope huc referri possimi, ne toties
videar eundem calculum reuolucre. .
In consessio est vermes generari a pituita crassa, lenta,& pu- curatistri: sed quid denotent in omnibus non conueniunt Graeci cum Avicenna. In febribus quouis tempore seu viui seu mor tui excernantur, semper sunt mali ominis: quia magnam putredinem in corpore subesse denotant. Si in principio morbi viui excernantur malignitatem humoris ostendunt. Contras mortui aliquid melius pollicentur. Si in declinatione , mu- i m . tationem in melius denotant. Si in statu, naturae robur signi- cilias.. scant,quae nititur expellere,quod est illi infensum.
Quae vermes enecant oc excludunt in genere amara & acria
esse debent,& quae a proprietate specifica hoc ciliciunt: qua,.lia sunt semen contra vermes, citrii, caulium, portui. corallina, muscus maris ,rhab. lupinus,tanacetum,absinthium, p.ma.
abrotanum icordium, aloe, fel animalium: M inter composita: hiera Gal. simpl. 5c comp. hieralogad. optata Salomon in sy-rupus limonum,& citrii,5 florum persicorum &c.ex quibus varia componi possunt remedia tam interna quam externa. Clysteres ex dulcibus &non amatis componi debent. quia dulcia eos alliciunt. Contra amaracos fugant, & enecant, de pituitam crassam corum matrem detergent. Quoties in morbis acutis,& febribus continuis apparere solent, non illico morbo relicto) ad eorum internecionem intendere debemus : ne acrium & amarorum calore febris augeatur, quibus etiam astringentia officiunt,quod obstructiones pariant.
Inter frigida quae vermibus aduersantur, sunt cichorium, portulaca , cndiuia vulgari si quae est lactuca sylvestris Dioscorid. seriola seu parua seris, rad. graminis, & acciosae, ace tum, aqua portui. M acetose: strupus limonum, & ompla
592쪽
De Uentriculi Cmilitate. C A P. X L.I X.
VB nomine Cruditatis ventriculi complector et απιου, Δυσπιφυ, κ, i. abolitam, difficilem, de tardam ventriculi coctionem. Sunis'm' plomata facultatis alteratricis. , proprie dicitur, quum Ventriculus cibum non concoquit: sed crudus qualis sumptus fuit rei)citur. Δων nox ver', cst deprauat alimenti concoctio, quae est duplex:'naxu et his, i. vidorosa
altera οξυλι: i. acida: haec frigidis, illa de causis calidis prouenit, m. Denique, nihil aliud est quam imbecilla
imperfecta cibi concoctio: quum natura obruitur, vel copia ciborum vel corum qualitate, vel a frigore vehementi. Gai . lib. de differentiis sympi. c. 4. & lib. 3. de causis sympi. c. r. Causae horum symptomatum sunt aut externae, aut internae. Externze sumuntur vel a cibi potusque redudantia, quum nativus calor eos mitigare nequit: vel ab eorum qualitate, aut eorum intempestivo usu : aut humorum redundantium
qualitate, aut ventriculi & acris intemperie calida, aut fit et da. Si cibus est calidus de biliosus, vel excrementum est biliosum, S intemperies ventriculi calida, per putredinem fit ructus nidorosus. Contra si cibus a natura est frigidus,aut pituitosus, & excrementum pituitosum, oc intemperies ventrisculi frigida , auctus fit acidus. Ix usu quoque ciborum in
tempestiuo , ventriculi fit cruditas,quum cibus aut porus inger itur, priore nondum consecto. Alias fit a somno , aut a iugibus vigiliis, balneo,aut exercitio violento mox a cibo, quae corum descensum sprius qua plane concocti sint in accelerant. Haec tria symptomata, magnitudine tantum differunt. Frigus quoque cxternum , ventriculi natiuum calorem extinguit de apcpsam generat. Internae causae sunt, aut idiopathicae aut sympathicae. Idio- pathicar,ut insignis aliqua intemperies actiuarum qualitatum aut longior passiuarum. Humores vitiosi in ventriculo cumulati, qui cius facultatem alter tricem abolentὶ aut lepra
593쪽
uant, aut diminuunt. Alias tumor ipsius ventriculi, velutiphlegmone,ctysipelas,sdema, vel scirrhus. Alias ventriculi imbecillitas, S: eius caloris natiui, propter quam Vel non pro-M cibum undique amplectitur,vel non usque ad consummatam concoctione perducit: vel quod ambo haec simul incidiit. 'sympathicae sumuntur vela cerebro,quoties humores seu calidi,teu frigidi seu humidi in ventriculum deerrant, &cOctionem abolent, aut debilitant, aut cibos corrumpunt, ex Auic. senis. tertii, trach. 3. cap. a. Vel aliunde Veniunt,ut ab . hepate, liene, me senterio calidioribus : contactu ventriculus
fit imbecillior, depeculato humido primigenio, hinc cruditas: Vt melancholicis aut hypochondriacis saepe animaduertitur. Scirrhus quoque horum viscorum ob sympathiam quam cum ventriculo habent,eius concoctionem impediunt, ob uri Signa causarum externarum disci possunt ab aegro, aut ab assidentibus internarum vero aliunde sunt petenda.
Apepsia cognoscitur,si alimenta post longum tempus, qua' Ita fuerunt sumpta,immutata rei jciuntur. Bradypepitavcrbisi h . post longum tempus,eadem alimenta parum mutata rei, ciun Dspe acitur. Dyspepsia,si alimenta deprauata,& corrupta foetida,& nb .doro farcij ciuntur. Diae sit Signa diagnostica sumuntur ex ructibus acidis, aut nidoro sis : ructus acidi intemperiem frigidam, aut humorem frigi- . dum denotant: nidoro si vero in temp. calidarn, aut humorem calidum denotant. Multum refert in curandis morbis nolle morborum causas per signa propria ine mali, aut ignorantis medici nomen subeamus. In primis perpendere Ortet, si
causa effectrix cst nuda intemperies, aut cum materia in Ventriculi capacitate, aut in eius tunica interiore contenta, aut a aliunde prouenerit, & colorem Jc odorem excretorum, Ut
docet Gal. lib. i. de locis affect. ca . . M a. de temper. Si inquit) sit is panem aut chondrum dederis iis qui cibum in nidorem traf- temperiei
mutare consueuerunt, & consideraueris ea quae vomuntur, c b c
aut per aluum rcij ciuntur : num humor aliquis biliosus , aut pituita salsa simul cxcernatur : iudica intemperiem calidam 'cum aifluxu materiae calidae. Contra,si nihil excernitur, tu' L, sdica intemperiem calidam sine assiuxu humoris . si bilis porra- ij aceae uomitur, ii ventriculo crat genita & contenta. si palli- , fueritida, aut aeruginosa,aliunde venit. Contra acidum cructanti simci dederis,M nihil excernitur iudica intep. esse frigida, sino
594쪽
affluxu humoris. Si pituita aut melancholiae, iudica hunc humorem contentiam, Jc genitum esse ii cauitate ventriculi. Si eadem pituita crassa, M spumosa fuerit, a capite venit: si tenuis, a toto corpore, modo spumosa non sit. Si eadem m. teria in tunica interiore cit inserta , cognoscitur nausica sue esiectu. Si ex nuda intemperie frigida fuerit, in ven-..triculo praeter ructum acidum percipitur dolor , de frigiditas cum appetitu , M aeger est anxius de potum re
si fuerit ex intempcrie humida, in caput eleuantur vapores, hinc somnolentia, capitis grauitas, cibi S potus f
si a statibus, sequitur ventriculi in fiatio, fiuctuatio,tensiodi rugitus, dc dolor cum appetitu inordinato. si ab in temp. calida excrementa foetent, ructus est nidorosus ac caliditas in ventriculo percipitur : a potu quidem leuatur aeger, scd mox deterius se habet, siti premitur, cibum fastidit,oris amaritudo, tensio de dolor. Nausica si humor in tu uicis haeret: vomitus si in ventriculi capacitate detinctur: inquietudo de acrimonia percipitur, aliquando sudor in fronte emicat, cum dolore capitis: somnus est turbulentus, breuis. Haec omnia accidentia potu frigida: ccsant quidem, scd non symptoma, S: sitis perseuerat. Si a. siccitate,)aborantes sunt moesti, cogitabundi, de deiecti, semper eluctant aeruginosurn, M ustum: sitiunt ut plurimum potu . non leuantur,& crassa alimenta non consciunt, tenuia protinus corri'mpunt,& aquauis minima quantitate grauantur, an aediam non ferunt, dc facile in melancholiam hypocho driacam incidunt. Si ex sympathia alicuius visceris insanimatione, aut tumo' arc aliquo origincm duXzrit, cri propriis citiusque pMxicul vDym plomatis de situ facile a perito medico cognoscetur. ymptomata neglecta, si diu perseueraucrint aegrum iina tropitiam, hydropen, de melancholiam hypochondri Campr*cipitant quia vatium primae coctionis, non emcn-Hinc crysipolas, herpes,cancer, morpho,ba'
Si a causa cxterna oriantur, facilla curantur. Contra si a
595쪽
PRAxis MEDICINAE. 1lis ructus acidus superuenit, qui prius non erat, bonum. Hi aphor. i.sect.6. Nidorosa crudatas,in calidis & biliosis naturis, est minus suspecta quam in frigidis ex Hi p. aphor. 3 . se h. L. Minus periculose aegrotant ij, quorum vel naturae, vel aetati, vel consuetudini,vel tempori familiaris morbus , quam quibus horum nullo affinis cognatusque existit. Pari ratione ructus acidus in morbis A naturis frigidis cit lenior , si cum ni
tius quam ἁnt , α, aut Δυσπεψαι scaturiat lixc tria sympto ina' cis, fora cade methodo iisdemq; remediis curantur. Si akausis cui- dentibus superius enunciatis per contraria curabuntur. Si a lo. cibi quantitate, vomitus,aut ieiunium consulendum. Si aptava ciborum qualitate, aut a vitiosis humoribus inventriculo contentis,uomitu aut deiectione curabitur: vomitu, si sursum, leorsum si natura vergit: Hi p. aphor. Ei .scct. I. vel per eccoproti eum purgans. Pari ratione si nuda intcmperies fuerit percόntraria occurrendum. Deinde roborandus
crit ventriculus,remediis post scribendis N eliquum curationis in tria membra diuidetur. In primo agam de ea quae fit' a causa calida: in altero, de quae fit a causa frigida : in tertio de ea quae fit per sympathiam alicuius partis male affectae. Nimis enim esset & onerosum singularum causarum curati ncm pcrsequi. Vtistus sit refrigerans & humectans, si bilia praepollet,ut ae- tum
pQ annotauimus . aut incidens, tenuans,& detergens, dc resol- ris cura
uens, si pituita salsa,aut flatus, isque euehymus, Sc cupeptus in F
parua quantitate, M saepe oblatus. Pro potu utendum erit decocto hordei, aut rad. acetosae, cum succo aliquo acido astringente, aut aliquo syriapo ex illis composito, aut aqua pura parum bullita cum succo ompliacij. Iura carnium,altercntur herbis seriolae, portulacae,lactucae, borrag. cucurbitae ch
dro&similibus assis: liquida alimenta sunt praeponenda, ut D .,
hordeatum,auenatum,&c. Ordinem cibationis esse obserua- citati, dum docent Aui c. loco cit. cap. Actius lib. . cap. 2 . ne γι cubia alimenta astringentia aut operosae coctionis initio pastus sui . in .pta, aliorum melioris succi distributionem impediant: & sucorrumpantur in ventriculo : ctiam decubitum in laeuum latus, primo consulunt: sic iocur melius comprehendit, suoquo calore fouet: secundo in latus dextrum ut chylus facilius Qvcntriculo in intestina descendat.
596쪽
. Initio pastus , uti licet prunis acidis elixis, deinde iuribus
carnium facilis coctionis, Se in postrema mensa astringentibus, ut viris Damascenis integris bene masticatis. Somnus lon-Viti da. gus & quies tum Corporis Cum animi, commendantur. Vitandum ne cibus ingeratur priusquam hesternus probe descenderit,nec non ed talia pinguia, de sale condita, corrupta aut foetida.& fructus dialces,& flatus generantia de bellatia quae difficile coquuntur, N pisces qui carnem duram habent ac siccati :cquitationCm, dc exercitium violentum mox a cibo, Mvenerem etiam vitare oportet, & potum liberaliorem,ne concoctio interpellCtur: quia fluctuationem in ventriculo parit. Ob id vitandus M praecipue si coniuncta est humida intemperies. In summa sunt ingerenda, non quae appetitus posti lat,sed tantum quae ventricul us coquere potest, satius crit appetitum fraenare,quam ObtCmperare. ' Celsus lib. . cap. s.&Post cum Gal. lib. i. de alimentorum facult. In dyspepsia curanda consulunt cibos corruptu dissi citcs offerre: Ego ino qui sunt facilis coctionis. Sic instituta victus ratione, vcniendum ad praesidia quae causam exscindant, ut artis A naturae concursu curatio e dat perfectior. Imprimis naturae motus cst obseruandus. si humor est biliosus, aut si pituita salsa in ventriculi capacitate continetur , aut in chnica interiore est in fartus, iuuanda est natura. Quae si sursum vergit, iuuetur vomitione, ex aqua tepida cum oxymelle simplici. Vel decocto rad. raphani, & medianae cori. sambuci, sem. urticae A fol. ni cottanae cum oxymelle scillietico si humor haeret tunicae interiori ventriculi. Contra si deorsum vergit, iuuetur balano si pauper, vel clustere vel sequentibus.
U.Nardi in . 9. s. rhabarb.esecti, Θ. iiii cassiae recensa cani cxtractae, 3. i. si . infundantur simul per noctem in succox0 Larum rubrarum: expressioni dii lue syrupi rosati sol. cumagarico si pituita, j i fiat potio.
si si pituita: vel di ad acrydu si bilis g. mi. cum syrupo violato Qx i. in susionibus, fiant pilulae vi. aut viii. deauratae quas c. an te primum pastum spatio horarum 6. superdormiendo. Si pi- Λ QR Quς litur Praeter agari cum loco Aiadacrydi , adde tantumdcm trochiscorum alliandaal.
597쪽
V. Rad. cichorij erratici, J. iii. cori. citrijsiccae, J. i. herb.ci- , ri chorij,seri lae .hepaticae,portui. acetosae, lactucae, de borrag. sin. t ' 'gul. m. i.absinthi; p. maioris,vel minoris pro delicatioribus,m. G. uuarum Damas c. integratii,pa.x.ssem cladiutae, J. 6. berberis,&sem. papaueris albi,&melonis, singul. 3. ii. florum cord . 5 rosatum siccatum, singui. p.i. coque in aqua sussi. adn. i. sy- rupi malotu punicoru, I. iii. fiat apozema clari & aromat. santalo albo,&rub. pro tribus matutinis. Dei fide purgetur sequeti Naidi ind. astrictionis est particeps) aut celticae minutim 1 . chia incisae 9. i.agari et troch. si pituita vel si bilis rhabatb. & myro- tigma σbal. citreatum& cepularum oleo violato confricatar. quia sua asperitate ventriculum Ludunt imgul. 3. i. diaphoenici, bile M in pituitam purgat 3 vi. vel tantundem diapruni sol 'si bilis tantum: in fundantur simul in parte una decocti a poetematis per noctem super cineres calidos. Expressum detur summo mane. Sequenti die cap. bolum ut sequitur paratum. U. Conseruae rosaru antiquae, marnis cydonioru sacch. co-ditae,virg. ii .put .diatrias an tali, 3. 6. masticisS. s. cum sacch. fiat bolus sumendus mane horis iii. vel iiii. ante ientaculum, de sequentibus mututinis. V. Pul diacydonitem sine speciebus 3. ii. troch. de spodio,&pul. diatria antali virg.i. conseruae rosaru,*.si. facch. albi aqua ros soluti, J. iiii. sat clectuarium in tabellis pondo 3. ii. cap. vnam quotidie mane horis tribus ante primum pastum superbibendo parum vini torti ut aqua pediculi rosarum diluti vel alternis diebus. V Conscrux rosarum,3. ii. carnis coxoneorum saecli. eon
ditae,&myrobalanorum etiam sacch. conditarum, Vir. 5. i. phil.
diacydonite sine speciebus,3. iii. pul. cornu cerui, coralli rub & margaritarum praep. singulJ ii. cum parua quantitate syrupi cotoneorum,fiat conditum molle, bracteis aureis coopertu de quo diebus intermediis c. mane J. si etia superbibe do paru D8 his vini tortilin horis iii .ante prandiu . Extrinsecus admoueantur nisquae humoris acrimoniam retundunt, & vcntriculum robo. si cita .rant, & eius concoctionem iuuant, qualia sunt scutum, S c. V. Trium cantalorum rosarum rub.& absinthi p. ma singui A. ii. masticis , spodij, fol. uadi. & schoenanthi, singui. r. i. fiat pul serico rubro de go si pio excipiendus in scutum intersitum ventriculo admouendum, de interdiu serendum. Vel huius loco admoue pellem vulturis. Noctu vero puer cusar-
598쪽
ia cos,calore suo temperato, &insito iungatur crudo ventricu- ί tui vel huius loco catulus suo contactu cruditatem Emendat.
V. Cerati santalini I. ii. olei mastichini, dede absinthio, utriusque S. s. vini,vel aceti rosat 3. ii. sat linimentum , quo . A, et ventriculus illinetur, mane 5 Vesperi,& pars postica circa ii. metaphreni vertebram. V. Massae emplastri diaphoenici, refrigerantis D. Mes vel cis, ii, sin clusi cnuria mastiche,3 ii. olei lentisci, vel de absinthio a se Disi/. parum fiat e napi. scuti forme super alutam pro ventriculo. 6Si forte a siccitate scaturiat, quod ratum est, ob defectum humiditatis, largiore potu & alimentis liquidis, multum nutrientibus, somno & quiete est utendum. Reliquum curationis,ex capite de febre hectica erit petendum. Balneum aquae dulcis & lenes frictiones partium externarum, usum lacris recens mulcti cum sacch.ros commendat Aetius.
' ' Curatio mentriculi crudioris a cause frigida,
sicundum membrum curationis. SI ab intemperie frigida, aut a pituita crassa, lenta,vitrea,seu
albuginea. ventriculi cruditas acciderit: victus ratio sit ca lida & sicca,incidens,tenuans, detergens. Si ab humore melancholico,talida quidem , sed ad humiditatem nonnihil inclinans, euchyma dc eupepta. Pro potu utendum erit vino ribro optimo sed diluto. Si aeger est iuuenis x aestus fuerit,metu febris, aut inflammationis utatur ptisana aromatizata cynnamo. vel hydros ac
Iura carnium boni succi,alterentur menta sicca,maiorana,
hys po, satureia, thymo,herpillo. Et in humore elancholico, bu glosso, borrag. atriplice hortensii, violis, caltha, spin chiis,&similibus. ordo cibationis x ciborum quantitas similis esto, qualem superius dixi in primo membro huius capitis pag. sis. Sic
censendum de somno,quiete animi,& corporis, & decubitu,& motu naturae :& si humor noxius continetur in cauitate ventriculi ut insertus in cius tunica interiore, aut aliun dc est
599쪽
impulsus. Si sursum mouetur natura, est iuuanda Vdmitur si deorsum, balanis, clysteribus potionibus aut pitulis praescre :ptis. Vel, V. Stercoris musterdae , de salis gemmei, utriusque Θ. i. pul. hie Gai. B. ii. mellis j. i. fi. balanus pro pauperibus. Divi.
V. Origani, pulegij,calamenti, dccentaurij mi. singui. m. i. Duma. Marici ,3. iii. coque in aqua adn. i. dissolue hierae Gai. mellis antho sati &olei rutacei, singui. ἶ. i. si. fi t enema ante coenam in thciendum. . Troch. alliandaal grana ij. agarici troch. 9. g. pul. Eie- ta attacrae simpl.&pil. alephanginar.vir. B. ii. cum Vino aut syrupomentae, vel absinthii forma pitulas 6. aut. 8. quas cap. post
primum somnum leui coena praecedente. i
V. Polypodii querni contusi, 3. vi. sem. cartham i , & sennae mundatae, utriusque 3. iii. sol. lupuli, fumariae, &cham aed. em . menta siccae, singui. m. si an in .anisi ,3 i. caryoph. integr. simia. Ps iii. coque in aqua sussicienti ad 3. iij. colaturae infunde nucis moschatae, P. si .agarici troch. D. ii. clect. Indi m.&confect.bamech, utriusque 3. iii. per noctem super cineres cal. expressum detur sumimo diluculo: huic addere poteris j. i. sy- rupi de pomis saporis aut strupi de fumatia ina. si extite it, aut violati ex s. infusionibus. V. Ligni fassanas minutim incis,& pathm contusi,& corticis citri; siccae, utriusque J. i. hordei intcgri,& fol. incntae sic- pituitam
cae, absinthii. p. ma.vel minoris pro delicatis, origani, chamae. HUMI π' dryos, singui. m. i. glycyrrhirae, 3. vi. passularum mund. pa. xii. μ ficuum recentium pa. iiii. sem. anisi,& rutae, vir. 3. ii. fiorum
salutae, roris: n. thymi, hyperici,& bugi. singul- p i coquantur rest iis ex arte in aqua sum .ad q. s. oxymellis sinapi ἶ. iiii, sia apoZe- Asiniis πι ma clarificat mu& aromat. galangae tenuioris S. s. pro g. aut quinque usibus. Eo finito, Iterentur pilulae, vel potio purgans ut supra, quam capiet Iteratis post aporema. Dosis purgantium augeri vel minui potest, pro purgatim prioris successu S laboratis viribus,aetate & regione. Deinde 'V Cori. citrii sacch. conditae,&zingiberis viridis conditi, Solin. Vtr. Θ iiii. mithri clatii veteris S probati, B.ii. cum sacch. fatb lus postridie deuorandus horis .ante primum pastum. Si humor melancholicus praepollet,loco ringib. substitue tantumdem rad. bugi. conditae. xxx
600쪽
Lyae v. Pul diagalangae,aut aromat. rosati, 3. i. pul. diatrium pi-I qE Q . perorum, 3. ii .conseruae cori. citrii sacch. conditae, de nucismost h. saccharo conditae, vir. S. siTacch. albi aqua meniae, aut absinthii soluti S cocti, J. iiii. fiat elect. in rhombos pondo 3. ii. cap. Vnum alternis matutinis, superbibendo parum vini rub.optimi, aut apiani, aut cretensis seu maluatici horis tri- . bus ante primum pastum diu continuando. V. . Conserua: rad. bugi. dc satyrii crythroni vulgus Tarm)ω,appellat, di cori. citrii conditae, singui. δ. i. pul. diatrium piperorum B iiii. pul. laetitiae Gal. 9. ii. masticis, 9. i. galangae tenuioris de cinnamo. vir. B. 6. fiat conditum foliis auri coopertum de quo cap. instar nucis iuglandis diebus intermediis mane ctiam horis iii .ante primum pastum: vel huius loco cap. τή ealia cum ouo sorbili phil. piperis albi si haberi potest B. i. aut tan- '- tumdem piperis longi: vel horum loco si est tenuis fortunae, uia strupi mentae,aut de absinthio, 3.i. Vel duas: vini absinthites. n. m, Vel mediam partem nucis iuglandis cum melle conditae : vel/ si est diues, myrobalani, aut nucis moschatae sacch. condit. quartam partem, vel parum etingiberis conditi,vel mithrida- iij probati,& veteris. In his symptomatis curandis, mutanda forma & non materiMut alibi saepe diximus: ne uni assuefacta natura, illius vires spernat. V. Rad .galangae crassae ,& cyperi, cori. citrii siccae, singui. i. herb. mentae siccae, absinthii p. maioris, S rosarum ruta sin-m .i foliorum Indi, schoenanthi,& nyrdi Ind. singui 3. ii. ' caryoph. integrorum,3. i. bulliant in aequis partibus vini rubo S& aquae fabrorum pro fotu ventriculi cum spongia ante Vtrumque pastum, spatio unius horae: deinde admoue cucurbitulam sine scarificatione. U. Oleorum de mastiche, ἶ i. e nucem oschata, 5. g. misce pro litu ventriculi ante, de a tergo post fotum & cucurbitu: lam. Vcla . Gummi caragnei, j. ii. fiat emplastrum super alutam extensum panno lineo tcnui aut serico rub. apposito , quod ventriculo admoueatur. Vcla . Massae emplastri de mastiche,& de ladano, aut pro sto macho, Viri 3. i. si . cum pauco olei absinthii, aut mentae, fiat emplastrum scuti forme ventriculo admouendum. Vel huius loco admoue sequens scutum