Opera omnia, graece;

21쪽

PRAEFATIO. XV

tiores linguas, commentariorum denique modo

di iis est, ut vi supersitis omni alitiquitate tam sacra quam profana libelli is , quem similiter a viris odiis conclamatum appellare possis. Iam in his dapibus tam largiter nobis appositis esse, quae nutriant ingustui placeant, quis negaveri P abest ergo etiam multum, Ut ego negem ς enimvero offerri quoque longe Plures, qVae non nutritioni, sed gustui corrumpendo Diauseae movendae inserviant, item certe dissilebitur, qui eas obiter taritum inspeXerit. Quamvis autem nemini auctor sim iit ad recte

intelligendum Aristotelis librum de Poetica iii vastum gurgitem eorum se immittat, quae viri doctu inde a Robortello in illum commentati sunt: ita enim vanis haud raro utilibusque interpretum disputationibus t altercationibus in varias

22쪽

xv PRAEFATI .

parte tractus veram Aristotelis mentem ortassen inquam assequetrar minime tamen idem consilium ineundum est ei, qui novam libelli re ensionem hodie instituerit. Inprimis monendum est, optime de teX tu Poetices Aristotelicae mendis pilogando meruisse commentatores Italos secuti VRX Ι, nec e recentioribus, praeter insan-leium M. Viningium , quorum alter ipse de illis perquam honorifice iudicavit, Ullii iis aequa xi posse. Si quis praetermiserit, quae illi in commentariis suis Ut Plurimum a re aliena protul Tunt, reperiet varias lectiones e Codd. Is ex ce Ptas, inter se Sc cum veteri textu Aldino sedulo Com Pardia S, Praetereaque de locis textus Aristotelici dissicilioribus vel ulcet sis acutas indoctas disquisitiones, ne non multas ingeniosas coniecturas ad textiis integritatem restituendam. Utinam Daniel minisus , acerius, Gouldonus . atreusus, Haries istonus, Coole, alii interpretaim Italorum scrinia diligentius excussissent i Certo emendatiorem nobis textum Poetices Aristotelicae dedissent, neque toties aberrassent a vero huius sensit quod quidem praecipite de Dacerio, maxime superioribus interpretibus obire hiant , dici potest. Quanthina bonae frugis ad teXtum tam corrigendiam, quam refie XPlicandum, eK

23쪽

nn commentariis c versionibus colligi possit, iam docent vel Curtii notae veriloni Germanicae subiectae, multo magis editio solius textus a b Reigio

curata, in qua Plurima menda commentatorum Italorum ope sublata notae meae ostendent; tum

etiam editiones recentissimae Vinsa itera , Tyr- Dhitti egregius commentariu8, quo Dimn-gius vir multiplici relegaliti doctrina instrudius, versionem suam Anglicam ditavit. Nullus tamen

horum recentiorum interpretum reditorum ita in auxilium vocavit Italorum Commentarios , ut quidquid in his ad recensionem teXtus Criticam Pertineat, curiose colligeret M ad ipsi iis teXtus expolitionem adhiberet. Omnes inspexerunt hos Commentarios nonnullis tantum in locis, ubi sedissicultatibus, quibus implicati erant, illis adiuvantibus enodari , aut Propriam desperationem infelicibus superiorum quo lite inter Pret Um O natibus Xcusari posse sperabant in celetis largam messem faciendam reliquerunt. Verum ut accuratius de fit perioribus libri Aristotelis de Potitica veissionibus editionibus S in eum commentariis, constet lectoribus, iam eas sigillatim ita recensebo, Ut praeci Plae eius, quid in unaquaque ad intus emendationem melioremque interpretationem praestitum sit, rationem habeam. tu quoque intelligetur , quae mihi ad novam teX-tus recensionem fuerint praesidia.

Innotuit primum liber Arithotelis de Poetica

i CL Vol. I, p. 36, Fabrici Bibl. r. Vol. III, p. 24. 339.

24쪽

hominibus doctis in terris Europae occidentali bus, paraphras Arabica summa uera hose bis in

Latiniam conversa a Iacobo Mantino, Hermanno Alemanno. Multis quidem versionis larae nudus

potest esse usus criticus est enim ea in plurimis locis omni sensu destituta, Sc, ut verbis Alexandri Pacci utar, portent i monstra alit cum ipse Averrho es paraphrasin suam Arabicam non e Graeco teX tu, sed e versione Syriaca aut vetustiori Arabica corruptissima fecerit,i insuper interpretes hilius Latini neque linguae Arabicae , neque Latinae satis essent gnari Forsitan in his versionibus, quibus omne lumen deficiebat, causa tiae

Tenda est, cur viri docti inde a sec. XIV in ceteris philosophi Stagiritae scriptis versatissimi, librum de Poetica tamdiu an igit orare iit aut negligerent. E Graeco eum in Latinum transtulit dentiam Georgius Valla, Placentinus liaud infeliciter pro literarum Graecarum Latinarum queama. xime pro ipsa libri tum temporis conditione in hac Pera versatus. Valet nobis quidem eius versio instar Codicis Graeci Sti , clina sit e StoGraeco facta, inverba Graeca plerumque totidem Latinis reddat quamvis saepe quoque sine ullo sensu. Xcusa est primum, quantum scio, nactim aliis Aristotelis scriptis Venetiis a. 1108 per Simonem Papiensem dictum Bevilaquam postea Vero Pluries repetita. Vol. I, p. 256.' Secutus est Vallam Alexander Paccius diomo doctu si inge-

1 Mantini versio exstat in Opp. I). De edit versionis Hermania AVerrhois Venet. II 1, Vol. XII. Alemanni vid. Vol. , p. 2OI sq.

25쪽

niosus, iii, ut narrat Petrus Victorius, eius popularis, tragoediam Italico sermone novo inveniato genere versus conscripsit, a Plures poetas Graecos partim eodem sermone , Partim Latino

expressit non sine laude inmulta industria. Idem opus Aristotelis de Poetica adeo dilexit, ut sem-Ρor illud in manibus haberet, de nulla re magis chim hominibus doctis loqueretur; quo quidem multum contribuit, ut etiam aliorum studia ad eundem librum converterentur. Fuit is primus, ii teXtum Poetices corruptissimum integritati restituere auderet, nactus, dum Romae Commoraretur, Patrocinio Clementis HI, Ponti LmaX. apud quem gratia florebat, plures Codd.MStos, in his unum praestantissimi in e bibliotheca Vaticana, quos diligenter excussit, D iis usquoque a pari Contarent, familiaris sui, aliorum

lite hominum doctorii in annotationibus Sc Conie-diuris Non satisfaciens tamen sibi ipsi vir optimus noluit, dum viveret, opus suum in Vulgus emittere; misit tantiam vesone)n Latiiram Poetices Aristotelicae ad Leonicum, quo Cum Velletii oratoris Patavini munere uno ens amicitiam iunxe-

rat. Hanc Versionem Latinam iam tenemus, editam post obitum patris, Vincentio Madio adhortante, ab illius filio Guillelmo Paccio , quem maXimo pere dolendum est eXemplum teXtus Graeci a P tre emendatum addere , propter seditiones civiles rermnque suarum confusionem , non Othiisse Stint utique ab Alexandro Paccio in Versione sua plura

26쪽

xx PRAEFATIO.

sicut etiam plura loca mendosa in Graeco textu a Paccio sanata esse e illa apparet Uerum PCIPCram Vertit quo ita alat In Graeco teXtia mutavit

idem loca haud pauca, quae Valla melius er x averat inta fia, rectius Latine expresserat. Ut ut autem Paccii versio se habeat, est ea tamen odicis Graeci loco habenda, quippe in qua conficienda auctor plures Codd. Graecos Stos consuluit, k quae, uti Valliana, singula fere Graeca verba Latine reddit Impressa est Paccii versio priamum Una cum Graeco te X tu P. Ald Venet. 3536. . quam qui dein editionem non vidi. Repetitus vero est teΣtus Graecus, a Guil Paccio erahibitus, cum versione Alex Paccii in editione Ma- dii de qua infra pluribus loquar. Solam Al. Paccii

VCIssionem recePerunt quoque Robortellus M alii in edd. suis, 'eX tu Graeco quamvis immutato. Triginta fere annis prius quam Alexandri Pac

ci versio Latina publici iuris a Cia esset prodiit liber Aristotelis de Potitica Graece in Aldi Manutii

collectione rhetorum Graecorum Vol. I, P. 269-- 286). Textus quidem in hac editione sordibus est inqilinatissimus, expressus tamen e bono odice, ita ut ex eo plures edit Ones praestantiores, a serioribus editoribus mutatae aut depraVatae,

Vid Alex Paeeii epistolam ad Nicolatim Leonicum datam Venetiis V Id. octobr. 1sa Guil. Paeeii Epistolam ad Franei cum Campanum Patavii V Cal. Mart. 1336), utramque versioni Latinae Aiax Pacei praefixam G. Praefati Roboreelli, Madii, Microm. Exstitit quoque libri Aristotelis

de Poetica versio Latina Hermolai Barbari, quae aut periit, alit in hubliotheca quadam Italiae adhiic latet. Vid. Petrum Alcyonium de

exsilio lib. I, p. O.

27쪽

PRAEFATI . X

restitui potuerint. Servatus est textus Aldinus, Wsphalmatum typographicorum timeriis adeo audius, in editione libri de Poetica Basileensi a. aueat in Arist. Opp.) Uni a lectio varians a Simone Inaeo, qui ed primam Opp. Arist. Basil. Curavit, in margine p. 163 annotata est. Paullo emendatio Prodiit textus in edd. Io Franc Trin- caveti Venet i536 8. Sc Guillelmi Paccii ibidem ap. Ald. D eodem anno Xcusa. De priori, li-hros quoque Aristotelis de rhetorica tres c Rhetoricen ad Alexandrum Complectente, ex Codd. diversis ab iis, quos Aldus secutus est, Xpressa , Utia de altera, iam supra dixi. Repetita est Guil Paccii editio tam textus Graeci quam versionis Latinae a patre confectae Paris. 1538. Oct. min. in ossicina Cli1U. echeli), adiectis textui Graeco variis lectionibus ex Codd. Stis excerptis, quae etiam in margine textus libri de Poetica in ed. I Basil. Opp. Arist. a. 539 adscriptae sunt. Editionis echelianae, vel potius Guil Paccii, videntur merae repetitiones esse Basil. ap. Robert. inter 15 37. 8. Paris saP. Iacob. Bogardum II 12. 2. R Venet. 16oo. . cum Averrhois Paraphrasi): nam in omnibus nudo teXtui Graeco lex Paccii versio subiundia dicitur Mihi ipsi has tres edd. inspicere non contigit. Perparum adhuc de textu Poetices Aristotelix id. Def. Erasmi epist dedi exemplum, in quo vir doctussa cat ad L. Morum cula emendationes in margine al-: Exstat in hibliotheca acade levit, omnes tam ei ex Massit coire anica Gottingens huius editionis mentario depromtas.

28쪽

xX1 PRAEFATIO.

cae emaculando solliciti fuerant viri docti Mox

vero eXorti sunt triumviri, Franciscus Robortellus, Utiliensis, incentius Madius, Brixianus M. Petrus Victorius, Iriorentinus, aequales, studio elegatatiOHam literariam certantes, quos sospitatores libri Ariso telis de Poetica rei te appellaveris. EXPli CAVO-xat Robortellus in Academia Pisana sub Cosmi JIe- dices, Ducis Florentinorum II, auspiciis restituta, Cia ius etiam sumtibus XL iuvenes bonis literis ibi erudiebantur, Aristotelis artem poeticam Sc Horatii eiusdem argumenti Epistolam: cui quidem operae illius in utramque Explicationes de-

hemus. x Cum iam supra monuerim, quale Pretium mea sententia interpretum Italorum sec. XV commentariis in Aristotelis Poeticam tribuendum sit in universtim, hoc loco non nisi admini Cula critica commemorabo, quibus illi si1rint. Emendavit obortellus teXtum Passim Petrium Codd. Storum, duorum quidem ttim in bibliotheca Medicea exstantium, alterius Politiani manu descril)ti, alterius multo vetustioris tertii ad Paullini Lacisum , Veronensem, Pertinentis.

Accessit his editio libri de Poetica impressa, a Robortello non accuratius designata , multis in locis ex vetiistorum librortim fide corresia, mam apPO- sitae in ea erant lectionis varietates a docto homine his notis V. C. F. L. quibus uetustum Codicem Sc

Frane Robortem, Utinensis, cillimus ac obsci irimimus liber in libram Ani telis de Arre Poetica nullo ante declaratus facile ab Explicationes. iii ab eodem au omni hus possit intelligi Florentia re ex si . libris multis in o tiae , in sic Laurent Torrentiai

eis emendatus fuit, ut iam dissi II 8 fol.

29쪽

Florentinam lectionem significari Robortellus arbitratiis est, quoniam lectiones illae saepius cum

Medic eis conveniant. y Diligenter PrReterea Contulit Robortellus Georgii Vallae versionem Latinam, quae etiam, sicut Alex Paccii versio textui in partu culas dissecto sit hiecta, in notis subinde ab eo diiudicatu D refingitiir. Ita iisdem notis congessit, quidquid ad illustranda textus verba facere videbatur Sunt in hac farragine multa lati iii PerPeram tradita alia ad rem non pertinentia Sc quibus facile C3roamias: CCurrunt tamen etiam vel hodierno Poetices Aristotelicae ledior aut editori titilia. Si comparationem institueris commentarii Robor-telliani cum Madiano, Victoriano, de quibus statim pluribus sermo erit, ille certe infimum lo-Cum obtinebit Enimvero non obliviscendum est, fuisse Robortellum revera primum 'Di hanc tellam

dissicilem , ne hodie quidem post tot doctissimorum hominum curas satis perfectam M consummatam , inchoaret, cum Alexandri Pacci opus periisset. Eodem tempore, quo Robor tellus suas Explica tiones edebat, libri Aristotelis de Poetica emendandi illustrandi consilium ceperant qUoque

Vid. Roborteia praefat. Non ius collati του μέγιστον omni- semper conspirat lectio Codd. Me no autem notandi im, Rohortel-diceorum quo Robortellus ad Ium, uti adium quoque, lectio- manus habuit, cum lectionibus IV nis varietatem mon deinceps chledic a Bandini in usum Vin continuo e Codd. suis excerpsisse, an ii colla toruin, de quibus in sed nonnullis tantum in locis. Vi-fra V. c. Poet. cap. XXIlI, 2. ortu hac in re diligentius ver-Codd. Med. Robori legunt πολύ satus est.

30쪽

Vincentius Madius, Brixianus k Bartholomaeus

Lombardiιs, Veronensis. Fuerant ami)orum eadem

philosophiae inclegantiorum literarum Russi inde a prima iuverit ut in academia atavina; Unde amicitia inter eos orta, ii ipsius Madii verbistitar longa Plus annis viginti consuetudine, com-m Uni contubernio otio, victit, omnibus deni que ossiciis coniunctissima Cui his quasi monil mentUm esse cupiebant commentarium in Poeticen Aristotelicam communi utriusque cura elaborandum. Verum ei ficere non poterat sua CX Parte consilium Lomburdus nam cum Patavii iuvenum coethii, Insomniatorum Enroges des et tres)nomen

Prae se fetenti iam , Aristotelis librum de Poetica EXPlanare voluisset, Xordio sed Madii praefixo)ViXdinia habito , puto angit in is primum, deinde

Pilthoe correptiis, moX vita dei actus est a. 54 o). Iam vero uadius solus communiter inceptum opus ad finem perduXit, Mi otio pos 4ombardi mortem anno in lalgus emisit. Reddidit, quod iam supra monui, teXthim Graeci in a Guillelmo Paccio exhibitum, sed in particulas dissessiim quarum cuivis primo versio Latina Alexandri Pa cii, deinde communis Madii, Lon bardi explanatio, denique propriae Mad i annotationes sub

Bartholomaei Lombardi, Veronen Brix episcopum Maditis ab aliis, s , in Motetis tibrum de Poetiea ut a Gil. Paccio scribitur Ma- communes explavationes ; Maestive gius, Mab Antimacho quodani , in eundem librum propriae anno Graeco homine , αιος, in epitationes Venet in ossic Erasmia grammati huc Graecis in inadii

na ilicent. Valgrisii Isso fol. honorem, praefationi subiunctis. CL adii epist dedicat ad Chri-