De vitalibus periodis aegrotantium et sanorum, seu Elementa dynamicae animalis

201쪽

aetate, ratio. Certe, quae maxime venosa sunt viscera, plus sero incrementi complementa sui iis recipiunt, quae requentiore arteriarum incessu alluuntur Quare hepar labente Virilitate succrescit: tum vero intestinalis 'UbUS, et vesica, venis sensim latioribus, plus adhuc contentis dis tendantiaret exindeque praedis ponentes ad plurima ingravescenti aetati aerumnas, caUssar. Corinterea habito vasorum respectu, mole minUS, motusque idcirco circulatorius sanguinis debilior, quam in Juventute : Ultaque Undiqiae interposita cellulari, uberior adipis secretio, inque obesii tatem proclive corpUS. Irritabilis, et nervosa potestas, ut jamque Vigoris ac me tetigere, Pataliatim debilitantur mus Uloriamqtae compagUS,NUM in Adolescente, meris quasi, carnei fibris constabat, in tendineam sensim substantiam rabit, fitque musculus longioribus hinc inde tendinibus. Corpore demum universo, sub postrema Virilitate, jamque fere nimium solidescente, novus in

r tam cohors mortalibus superincumbit Ejus modi aetatis sunt Haemorrhoides, Fluxus variCO-sus, Dilatationes vasorum, et praecipUC VCnae Cassae,

Polypi Febres ardentes Hepatitis, IcterVs, Cholici dolores, Asthmata, Hidrops Arthritis, Calculus, Iodagra Resolutiones Dembrortam, et Abi est us '' Tristior fere foeminarum sors est; de qua mox dicam. JZ. At

202쪽

set. At enim qui fiat, ut septimo jam prope labente Septennio, quod frequentissimum est,

magnae adeo Naturarum conversiones in Geminis fiant, et ablegata menstrua consuetudine, tris tissima simul aegritudinum genera multae inclarrant, mihi ex proposita sententia dicendum est primum itaque de mensium cestatione eloquar subsequentes exinde ejus aetatis morbo examinabo.SS. Vertim etenim plurima inflammabilitatis in animali, caussa aut a Seminali Impetu prorsuspendente, aut cum isto saltem amicissima conjunctione sese unu exerente, Unde ingen animalis mephitidis copia oritur, nataque subinde major ephlogisticationis necessitas menses incitat, his, inquam, Per Omnem aetati vigorem Constantibus, vix mirum est, in id omne tempta men struationem incurrere. Contra vero arteriosa vasorum potestate, itaque fere omni succre

cente aevo, debilitata, seminalis quoque principii impetus, remissiore sensim incitamento labitur, ProptereaqUe generandi, et concipiendi potestas, eo proxime tempore foeminas deserit. At quidem diti inno isto Impetus Vitae, et inflammabilitatis ' principio jamque enervato, animalem simul

metria diuturno, Cholerae, senserim, ienterire, Haemorrioides. Ohor. xxx feri iii. Incitatam per omnem aetatis vigorem seminali impetu vi am, et latiore pulmone haustum ephlogisticum aerem,

203쪽

simul mephitidem enervari, Um eaqIle minorem dephlogisticationis et mensium necessitatem incurrere, veri est simillimum. J . Praeter quae in alia etiam, Use teri sunt, quoad mensium cessationem, animo advertere

necesse est. Uteri quidem substantia, labente Vita sensim compactior, confertis cellulosae telaestratis, quibus uteri sibi se Undique implicantur,

cum aetate solidescentibus, perpetUo minus ani mali ha illa, et praeterfluente tam eo sanguine penetrabilis evadit. Ad quae mensium impedimenta, accedit amplior abdominalium viscerum distensio. Quamquam etenim eam maxime sedem ter V teneat, Iase commode ejusmodi Pressionem eludat Universa tamen illorum moles auctior, et prae caeteris intestinorum, vix non aliquid uterinae ejus aetatis dilatationi obstabit.

Primum igitur irregulariter mense flUere oportet, eccelluloso teri textu, non Universim similiter densatori cujusmodi notissima apud 'omnes extat observation ex eaque impetias irregularitate nova

motuum ita series incipiet de qua mox infra as. Ea namque animalis ephitidis via, plus sensim sensimque praepedita, eaque intus in cor-

cum eoque caloris materiem, ita Vitales motus concitare, et

vigorare concipio, Ut oleola, et inflammabilia principia indouberius in omni proveniant corpore. Sic diximus odorifera, Cleosa, et restinosa Plantarum principia iis uberius locis provenire, quae late splendente sole illustrantur, seu quae de-phlogistico aere, et caloris materie abundant.

204쪽

pus compressa, illius aliorsum appulsus incitari

oportet, in eamqUe maxime partem ejus impetUmirrUere, Uam suscepta fortassis ab origine Solidorum debilitas, eam novis motibUS, et extra

certam ejus corporis Universae Vitae normam recipiendis, idoneam facit. Hac propterea ratione, si quid in foeminis ab antecedentibus morbis debilitatum est, in eo maxime aetatis circuitu plus laeditur, sera fortastis morte pendendum. Quae iam perpetim plurium jamqUe mensium intervallis fiant, uteri impedimento sensim au fhiore, novae tandem ex integro, illius, quod diximus, principii tendentiae Constabunt, novaque Vitae mensura prodibit, diuturna demum consuetudine servanda, Uterinis viis jamque penitus et

Omnino ob coecati S.

36. Quorum tamen postremum ea aliquando ratione fieri intelligendum est, Ut perpetito, qUOad emina vixerit, primitiva in uterum tendentia perduret, potissimiam, si Vando ea valde animata, et in immabili principio dives fuerit, ut et

consuetudinis vim in hac pariter re plurimUm valere censeam, tam fortas IS etiam pCrpetUam, qUam supra nominavimus, mephitici principii, cum externo aere per vicina maxime loca assinitatem.

Nobilissima Matrona, cujus olim saluti praeeram, jamque ultra septuagesimiam anniam emensa, saepe per aestatem, mense patiebatur, quod et in aliis vidi Menses, qui jamque longo intermiserant annorum spatio, denuo in senectute prodeuntes, proximos mortis nuntios in binis aliis foeminis observavi:

205쪽

observavi quae tamen rite ante Menses valebant. At earum quidem Una alieno fortassis docta exemplo eventuram sibi cladem mihi significabat, quod credere nollebam : altero post mense febre Correpta, praesagii veritatem, cito moriens misere confirmavit. Alii autem sceminis, uterino fluxu suppressto, haemorrhoides tum Primiam aPParent, quarum periodi aliquando menses accuratis me coaequant. Tandem et aliis alba Vrgamenta

Per totam vitam omni mense ex utero decidunt. Menstruas quoque sanguinis evacUatione S, arte comparatas, egregie vetulis succurrere ' meminit Reild in US. ST. At vero plurimi, qui tunc primum foeminis contingunt morbi, maxime in cutis ambitu fiunt, et ad cellulosum subculaneum textum imprimis pertinent, folliculati sic dicti tumores, in-ttit se Universim sanationis, nempe quod avulso Uno novi saepe progerminent A. Saepe etiam diutUrnae

et Lia. Med.; a Observatum est externum acrem, cum in cellulosum textUm per vulnus aut ulcus libere admittitur, universim damno esse. Quale recentia vulnera, id eorum natura ferente, Chirurgi, quibus prudentissime Ars tractatur, aut consuunt, aut, quod melius est, ita molli emplastro glutinant, et circumducta fascia conjungunt, ut nullus in ea pateat externi aeris aditus. Diuturnorum vero abscessuum incisionem, maxime in articulis ii, quo plus possunt, vitant, sique scalpello excidunt, id etiam multi agunt, ut et quam minima, et paucissima fit plaga et quamvis necessitati, ut scribit Celsus, ita succurrendum est, ut neque vulnera necesse it postea ingeminare,

206쪽

dixi turnae suppurationes tabis nuntiae, eortam evUlsionem sequuntUr. Use morborUm genera Crebro etiam

minare, neque in lenta nimis curatione aegrum Consumere potissimum, Cum, quantum Propria experientia profeci, parvae magnorum abscessuum incisiones, quod crebram medicationem postulent, plus ea propter in se periculi habeant. Quare abscessum ex integro vacuare, modo non nimia sit Copia, praestabilius judico, tum probe mundato ulcere diligentissime deligare, et quam sero possibile est, illud denuo movere. Qua ratione id genus aegrotantes, qui copiosa alicubi purulentia

contabuerant, ancipitem experiri curationem Volentes, neque Cnitri eorum aliquem umquam arbitrio meo curavi, aut curam

tu rus sum, ad sanitatem aliquando perduxi, inter quos eum qui in errariens Nolaconitum a Bebiguar o Ferrariensi oppido, superioribus annis venit. At certe sive vulnerum sive ulcerum ora, modo non debite committantur, fit purulentiae locus, neque offensae partes, et quae his proxima sunt, inflammatione et dolore vacant. liorum omnium caussa dicenda mihi est. Puto nim ejusmodi cutis ulcerationes fere novas dephlogisticationis vias esse, unde magna animalis ephitidis calorioque Vitae pars excluditur. Quod ubi aliquanto fit tempore, jamque fere quaedam irritationis aut excitamenti centra in iis constant locis, in eaque superexposita principia, plus continuo urgente stimulo concitanturm exindeque inflammatio

oritur, sola visibili flammae illustrationc ab ignitione distincta.

Certe praeter intensissimum ast eistae parti calorem, ruboremque ignescenti ferro proxime comparabilem, inflammatio, si non cesilit, dat quoque vero ignitionis residuum, veram carbonificationem, gangraenam, similiter atqUe in olcorum combustione, fuliginosum principium superest, eoque plus, quo prompta minus, ct dissicilior ignitio successit. Sic etiam

cachecistica corpora, quorum minus sincera inflammatio est, plus similiter pessimo tabo, et gangraena vitiantur. At Vero tanto caloris Vitae impetu in eam se partem fundente, ne-ccis est, unctuosam illam et balsamicam, quam rite Veteres nominaverunt, animalis mixti compositionem corrumpi, 'it se Ut

207쪽

etiam ii sustinent, quibus latret si viriliter anima

tis, rara tamen Venus interfuit. Quare caelibes et castimonia devinctos, multum, quoad vidi, tentanta quod cur fiat, et cur in Unius excisi loco, novi alia in parte pullul Vnt, neque perpetu impune ejusmodi transitu fiant, nempe quod con-taeque actuosissi in elei non to igne abeunte, simul disgregari: quodque in emo itu antinali evenit, tande in solam terrant ignis, tuam proprie Phlo: con dixi se videtur acutissimus ille, et doctiistinus Cheinicorum Beckerus, carbonosum principium superesieri cujusmodi sunt ulcerum mali moris, postremo Vitae tempore apparentiae. Necesse est etiam, ut animali mephitide, cujus plurimus est in sanitate ad utino ne impetus, jam modo in ulceris locum propter liberam externi

aeris vicinitatem, maXimam partem rapta, minima tum demum copia in ronchiales vias contendat. Quare pulmonis vasa, praeter coniuetudinem distensa minus sensim collabuntur, eorumque virtut fatiscente, sanguis pius adhuc depravatur, et corrumpitur, cujusmodi ulcerosi jamdiu homines habent. Tandem reliquis Vitae motibus perturbatis, et pulinone nimium nimiumque colliipso, tum demum spiritus gravitas supervenit, mortis nuntia. Quae postren abitur

mala ex puris ad Putinones resorbilone eveniret creduntur, Cum revera CXternum Ulcus per ea tempora arescat. Sed

quam saepe desunt suppurati iis in pulinone vestigia, quam saepe post mortem contractior ejus moles, nil nisi aliquid livescens, vix in vero fundatam ejusmodi creditam metustasim arguit. Nihilo tamen minus facile est mulia in contrarium eos Iam omniUm, quae attulimus, regerere quibus quid contra respondere possimus, neque hujus loci et efieri e neque etiam id loco ferente fecissemus. Non tuni in Hipothesiim fundare animus est, sola ille, quae inter Universam scriptorum. Dc strorum rationem sensimus, ipsi scripsimus quae si alii Ins militer senserint, jamque quid regerant, ipsi videbuntes sed

non ita sentientes, nec cundia, qti ae suntllio contemptavimUS,

contemplante i inpossibile est, eos aliquid nobiscum facere.

208쪽

DE VI T. PERIOD.

simili cellulosae telae vitiositate intus in viscere

aliquo exordiente, periculosi exinde morbi eveniant, ea, quae supra diximus, facile rationem complectUntUr.

s 8. Certe si quid veritatis ea, quae supra a

nobis exposita sunt, habent, sique non nimis vero abest, tubercula Use in cute ori Un .ur Ganglia Melicerides, Atheromata, Steatomata, UOrUm fere substantia aliquam ab igne alterationem, et fere incocti limphae coagulUm, prodit, esse veluti quaedam mephitidis animalis, et caloris fluxionum centra ' in locis, NUse proxime cum X

terno -- Inter caetera, isse ejus nodi appulsuum seu fluxionurn centra, sensibili obse ivatione ostendunt, non postremum illud Epilepsiae genus judico, in quo a Una corpori parte, tum potissimum a manibus pedibusque venientis accessionis sensus incipit, cujus egregie meminit Celsus, Lib. II cap. viii Eam comitialis morbi speciem universim etiam sanabiliorem fe-TUnt; namque aut tortili fascia ligata parte, unde illiusmodi aurae sensus exoritur, aut cauteriis, et ucssi cantibus lacerata, aut excisa, sublatus multis morbus dicitur, observatumque estam misso in eam partem cultro saepe durum aliquid percipi, de venientis aurae fluxio procedit E s. 'Edimb. Saepe etiam eum morbum in infantia, et pueritia exorientem instieris Veneris, in puellis mens, uortim inititim tollites Celsus quasi uberior per ea tempora dephlogisticatio ei sanando satis sit. Multos Uoque, procedente aetate, ab intermisso Haemorrhmdum fluxu corripit, isticle denuo fluentibus, aut saltem Plicitatis curatur. Sed caeterarum optima medicina ustiones ad suturarum loca fere sunt, et cauteria. Sic ille, cujus cranium in Hunteriano Musaeo prostat, cum in insultu super ardentes Trunas obverso postico capite concidisset, cum ex Atroci

209쪽

terno aere Commimicant, ratio cons abit, Uret Ut per sanato Uno alii de novo generentur, Ut diu-tUrnae ab eorum euutiione stippuratione fiant,

malumque etiam in finem aliquando criantur. Tandem

atroci combustione, latis inna incipitum pars secessisset, numquam Postea per omnem vitam, eo morbo tentatus est. Vesicalite etiam suturae coronali superimposito septennem pilepti cum aptionum, et stolidum, Panaroli cura restitutum, Rich. Ie ad allegavit. Truce etiam remedii genus nonnullis profuisse Celsus ut firmat, calidum nemo juguliit gliadiatoris sanguinemn quorum proficiente exe inplo, oleum animale Dippellit, ab aliis similiter cum litude usurpatum est, teste Jos. Quarin Arsenicum quo lue, Cudenti judicio, non spernendum medicamentum dicitura aliisque demum Phosphorus laudatur. At eos quidem, quibus ista profuerunt, in eo, quem diximus, inflammabilitatis, et animalis Mepli itidis

excessu constitutos fuisse, vix credendum est, remedii genere plus quam ad sanandum, ad augendam aegritudinis causi uncomparato. An non igitur ejusmodi morbus, similiter atque fortastis caeteri omnes, opposita ali luando ratione constat, ut propterea inflammabillitatis excessu S, deflectusque, procreando morbo in corpore ad eum opportuno, similiter satis sint pQuorum postremi ignem ab externo ac re sibi sumere videntur, fluxionis principio, et tendentis centro, in eorum corporis extremitate aliqua singulari ic incipiente. Cujusmodi utrinque consimilia ex positi et i, quae dicitur, et negativa electricitate, notissima exempli circumferuntur. Quare antiquus ille, quem ex Celm nominavim is, curationis modus multis noxius, et infelix extitit Tulpi testimonio. O . ni. IV. nimiaque, et rarissima venus morbo similiter originem dediisse fertur, ipse que vidi, qui epilopticus factus est, postquam subitaxita austeritate, diuturnar Ulgivago veneris quasi pena daturus, s te obligavisset. Est certe universim in ejus generis ni orbo, inordinurus caloris Vitae modus, eumque non injuria similem chorea S. Viti dixit Sudhenamius se noe . Febr.

210쪽

is DE VI T. PERIOD.

Tandem cur minimum aliouando inflictum uti V Ulnus, inque ipsa venae sectione, unde saepe immeritae totidem erga Chirurgos quaerimoniae, subito in phlegmonem exardescat, cita post morte finiendum : quod maxime illorum est, qui divite inflammabilitate, debilibus solidis eam aegre coercentibUS, Pollent, et quibUS Perperam sal Utares P incipii impetum facientis fluxiones procediant, veluti sub dissicili foeminarum menstruatione. An non igitur consimili ducenda quoque erit fonticvlcri in ratio, NUDriam egregia in sanitatem benes acta, viae profecto ex minima exeuntis humoris

platione facile omnis Humor alis Pathologia subvertitur At iis quidem indebites suppresiis,

Agr. quam alteram aegritudinis speciem saepe simillier procedens ubertatis tempus sanat Postremum vix animadvertis te pigeat, Celsum, inter summam, quam extulit, Hippocraticorum circuitu tam incredulitatem, cos nihilo tamen minus in Epilopticorum sanationibus, summa cura custodivisse :quare cibum simul ac transiit hora, qua concidit Epilepticus, post tertium diem dare suadet, tum intermittere quartUm, et invicem alterum quemque, eadem hora cibi servata, donec quattuordecim dies transierint. Sed praeter ea, quo diximus, incitatas alibi in aegrotante, Irincipii simpetum facientis fluxiones, nil seque sanando morbo prodest, quam Universa, quo plus fieri potest, consuetudinum Vitae mutatio siquid enim interpossit a remediorum frequentia, quam voluit Sydhenamius, ad lanandum confert non certe nec PUrgando, neque leniendo, Sec ea singulariter juvant, sed quod

inter haec, novorum perpetim Motuum adjunctione corpus Omne UtatUr, tandemque, cum praesens morbus sanando non

sit, qui sensim subsequitur, suamque, et alterius sanationem sinit, ipseque etiam efficit.