장음표시 사용
181쪽
rratium Tirannum rite a M. T. laudatur in Ca
y Ctam Vero non omnia, quae ad ejusmodi aetat an transitus pertinent, in certas accuratis amenni OrUm periodos cadant, cumque vitalitim Cir-c UitUUm complementa a regionis positu victus
ratione, vivendi genere, et saepe ab avita quoque Familiarum consuetudine, mutationem recipiant, illos sic tractabimus, ut ejusmodi Vitae intervalla haudquaquam des ianito annorum intervallo Cir-CUmscribere videamur, sed quibus ante signis os hcndantur, et quas Vitae mutationes secum ferant, intelligatur. Quamquam etiam de ratione, Ua Commode Vita omnis dividi possit, haud plane inter omnes constat. Multi enim totum id tem-Pus bifariam partiuntur, et tantamqUOdqUC COI Um trifariam et nempe quod putant Vitam in Com- intini senescentium hominum aetate fere duplicari, eorumque alterutram triplici stadio constare, incrementi videlicet, status, et decrementi: U-jus nodi de artatibus judicium superiore libro attiuimus. Alii trifariam absolute dividunt, et itaqUidem, ut cum Ornorum ti Usmodi temporum iii, chrona fit ratio, aequabiliter acceleratae Vitae vires ii primo sint, aequabile in altero, et in postremo aequabiliter retardatae. io Alii contra intervallum illud omne, quo animal adolevit, suumque ad ac men pervenit,
quartam naturalis Vitae partem esse arbitrantiar, Ut pronterea ad quartum et Octogesimum Inum,
182쪽
Vita hominum natura sua durabilis, eorum judicio sit, nempe quod vigesimus primus annUS U-mano incremento modum Universim imponat. At ista quidem plurimum mutabilitatis in se habent, nec quae de ejusmodi temporum isochronis o a multis citantur, facile demonstrabilia,
aut non saltem UniversorUm stant. Quamquam vix effugienda nonnullorum consideratio est, quod qUse celerrime crescunt, Celeri US UOqUC Orian-χUr, tam ero animalia, quae diutius materno utero includuntur, ad longiu tempta vivere, et contra, Ut fere jamque ante ortum, vivendi
II. At nos quidem earum, Use magis in Orpore conspicuae sunt, mutationum successiones se cuti, Infantiam, Adolescentiam, Virilitatem et Senectutem considerabimus Magna profecto in periculosis, diuturnisque morbis, remotarUm caU sarum pars ad ejusmodi mutationiam periodos pertinet, nempe quod iis tacite illabentibus, vetera plura pereant, novaque rursus VCCedant: exindeque ingentes, post graves saepissime morbos, Universi corpori mutationes, novusque quasi se-nitatis habitus induitUr.3a Et Infantiae quidem duas divisim periodos,
diligentiores considerant, Infantiam nempe, tam primo septem annos habet, et Pueritiam, qUae ad Pubertatem porrigitur. Fjusmodi periodorum haec fere sunt. Maximum in Infante pro aetate ferebrum, Ut omnem fere Naturae impetum ab
183쪽
cii tu sustineat, exindeque in embri One, Cerebri, et spinalis medullae, plusquam caeterarUm parti Um, facile conspicua vestigia Cor etiam habita Coi Poris reliqui ratione, maximum. Huc facit dudum anatomicis in utramque partem agitata quaestio, de varia ejus ventriculortam CapaCitate. Omnino etenim in Foetu, et adhuc, quod vidi in Infante dexter ventriculus contractior est sinistro, ob minorem sanguinis massam, quae hiante adhuc ovali foramine in sinistrum, dextro insalutato Penetrat. Quare in summa Infantia, qui anterior est, sive sinister, fere in cordis apicem protenditUr contra quam homine jamque adolescente, ovali foramine prorsus, et omnino ob coecato. Numerosissima etiam pro aetate vasa arteri Osa imprimis, confertaque lymphaticorure Copia, Xin
IS QVare cerebro et corde insignius quam ulla Postea aetate, praestantibus, Vita vis in universum egregia, ut revera dirissimis aliquando morbis Insante supersint, quos certa Mors, alio Vitae stadio Praetercurrente, finivisset. Ea nihilominus infantilis aetatis conditio est, ut inter exquisitum ejus modi Vitiae sensum, minimam tamen habeant Vitae
tenacitatem et quare motuum, UaeqUe contrarietatem actionis facile patiuntur, proindeque tertia mortalium pars, vix adhuc incunabulis egressa perit.
I . Patet igitur, quo sensu Insantium Corpora debilitatis incusanda sunt Omnis quidem eo-
184쪽
tum iis impetus in interiora reflectitur, utpote
quod eorum Viscera, caeterorum Solidorum et artuum rationem vincant. Ublato propterea CX- ternas inter, et interna moliatam proportiones
aequilibrio facili inquiete laborant, undantes Uet
cunas et blandulas utricum naenia sere ad dor-rniendum postuant, Cius C di motus interventu, eorum Vitae impetus ita ad exteriora concitatur. Quam ante alios rationem D. Plato dederat in eo, quem supra citavimUS libro, quo ter gerentium et Infantium regimen, sapientissimo sermone complectitur.
Is Ergo Vitae impetu in caput praeprimis
concitato, plurimi quoqtae Infantidae morbi ea verissus contendunt. Hidrocephalus, lactea crusta, Ulcerationes leves cutis, capitis, faciei, tum potii sim1Um circa aUres, et in interna oris Parte et Cayi , tis dolores, oculorum item, et aurium Convictylio ne tandem, et Epilepsia, Sed praecipua pericula dentitionis sunt plerumque etenim spinalis Iorbus hanc primum er impii, CXCentaqUe
post Vitae fastidia parit. Abdominis praeterea CUm capite consensu incitato, exinde imi ventris meteorismi, vomitus, pertinacissimae tusses, dolores, diars horae, et aethali saepe spasmus et quorum pleraque saepius edi consensu fiunt, morbi origine, et causia in Capite delitescente. Quare propius iuxta morbosi excitamenti sedem adlaborandum Medico stri raro etenim, sola abdominis curatione, aliquid ad integram sanationem proderis inde vulgatissima remedii fama, Epis pascs ti Cortim,
185쪽
ticorum, et Hirta dilatim pone aures, UibUS periculosissiimae ejus artatis aegritudines, extemplo levari feruntur mus etiam aetatis stant cutis mactatae, Parvique in cute tumores de quibus alibi. Strumosi praeterea habitus inditia, unde palpebrarum in tars erosiones, et superioris oris labium prominultam, et facies omnis fere succo
floret exindeque prima sero post proditurae liti seos vestigia. QuorUm omnium magna pars ab Hippocrates adnotata est.
Is I etiam, quod Ultum ex Ute attrahant, facile alterius animalis vapore contaminantUr in-qUe summa Vitae mobilitate constituti, Usque etiam Paullo vividiorem, aut iracundam Obversam CV lorum aciem, quasi dolendo reformidant, et sive
obtutu immobild haerent, seu aliorsum formidolosi, seque oculosque subtegere suos student: quod de Hectoris adversus Achillem OX Ugnaturi filio, nobili simus olim Poeta cecinit ut propterea vix incredibilia sint, quae de facili Puerorum fascino, passim inter Antio uos legiantur.
listis pueris, Aphtre, vomitus, tuis es, et isti e pavores, umbilici in lammationes, clurium humiditates. Rursus. Ad e regetionem vero accedentibus, gingivarum pruritus, febres, convia Sones, alvi profumis, et maxime, ubi caninos dentesproductitit, et iis qui inter
pueros sui crassi sit mi es qui a Vos duras olint. Aph. I xie et xv. fect iii.
186쪽
sere in utraque absorbilone, constare tempora via deantur cujusmodi in lamnio mane consu niliter exemplum extat, quod corporis absorbiloni aptis simiam ediscendo etiam, edictumque mente figendo, maxime opportunum est. Sic diutissime per
omnem stam Infantia simulacra mente IecUrsant, et modo, ne quid adversantes cogantur,
quod difficile feriunt, noliant enim serUire, maluntque ueri fere omnes imperare, quidqUid audiunt, aut vident, diligenter mente custodiunt. Quam ob caussam apta Puerortim in his VoqUC, quae mentem ornant, studiis disciplina, praestabitis est. Neque obstat, quod quidquid ediscunt. quid quantumque sit, saepius ignorant; tiam nlagnam etenim consimiliter humanae scientia partem amputare necesse esset, quod pleraque eo uri, suae adulii Vitae usu didicimus, incerta perpetuo judicii nostri ratione erantur. 1 . Certe cum elicissima a septimo ad quartum decimum proXime annum sint Vitae tempos . l, nempe quod fere minima illoriam annortam moria..titas intersit, egregia, Ut videtUr motu Um intus, et extus in corpore distribUtione extante, vixit erte ab idonea studiorum institutione, Pueritia esccludenda est, optimo vitae habitu ad eam conferente. Contra vero Ub ubertatis adventu, oportet remis itis cos animo exercitari, multum vero corporis exercitio tribUere nempe quod sproxime eventurae Vitae mutationes animum ad
studia impar atiorem Sciant, cunctasque ejus vi
187쪽
res, ad optimam valetudin s rationem diacendam, postulent.28. Iainque enim, quem in Infantia caput versus Vitae impetum significavimus, ubertate adventante aliorsum Natura vertit, et novus ab inde morborum ordo nas itur. Pubescentium namqUE sunt, tonsi darUm inflammationes, coryZse, capitis gravedines, acutissimi dentium dolores, palpitationes cordis, thasiis haemopliti sis, peripneumonia: nonnullos etiam id convulsioni genus tenet, quod choream S. Viti nominamus, a matribus non raro
per traducem in filias tradu stum, cujus exempla, Pubertati proxima citat h. ydhenam cujusmodi ante habitis Pubertatis praeludiis, menstrUM
iuccedunt Foeminarum purgationes Masculis vero pariter atque emellis, quibus non adhuc menses procedunt, copiosae et saepe certo temporis intervallo revertentes Epistases. iv. Q is morborum, et sanguinearum fluxionum in utroque sexu genera ex incrementi modo, qui capiti jamque impositus est, ProptereaqUe ervabundantiore, quam oportuisset, sanguinis undae in supremam corporis artem contendente, post Sthaalii tria, operorum multi repetunt. Ego D men, tametsi successirina haec visceruin juxta aetateucomplamenta, quorum alia aliis ordinantur, plurimum ad regulares morborum in Ytatibus ,
cessus valere judicem, refluam nubilominus, quam sibi Sthaulius sumpsit, et a capite supervacuam sanguinis copiam, neque talium is vero Onda ip
188쪽
dari, neque satis sanguineis in Pubertate eruptionibus adhuc esse, dubito Praeter enim Iaam, quod vix absoluta adeo Pubescentium capitis Conformatio sit, ut non in illo aliquid adhuc, vel circa illud succrescere queat. Capillorum e Xemplo, grandiorisque, et rotundiori fori ire, Uam saepe Pubertate exacta caput induit, vix profecto etiam illiusmodi malorum sanguinis copiam inc Usare, observatio sinit nempe quod crebra Usque per id
temptas Venae sectio, vi tamen epistasem sanat, Contra, eam aliqUando exasperat cujusmodi du.bios curationis eventus alio nominavimUs loco.
Quare quid propius ejusmodi ad ea loca Vitae
impetus concitet, paucis quod existimo, dis
go. Duo maxime ritas aetatis sunt, Pulmonum, et thoracis aret pliatio, et integra seminalis principii in utroque senu consectio, debita parti una ad id pertinentium, Conformatione VCniente. Dixi integram puto enim aliquid perpetuo in summa usque infantia, sexta trimqUe promi, Ut propterea seminale incitanuentum, nec ipsos plane pueros de Sciat. Quare eo vi septimi Iam annum in restas, proxime hirqui tallire, quod veteressio nata voce dixerant, notum est quod Rachitici praematura saepe vitiositate faciUnt. Eamquam possibile est, eos veneri inhiare, nulla ex testicialis secretione ad id conserent: quod in castratis fit, intemperanti, et lascivissimo hominum genere. Sive etenim a castratione etiam, superstite certa
vasorum circum virilitatem dispositione, et loco, sivet
189쪽
sive sanguinis illuc circumeuntis natura id serente, non adhUC, tametsi ad generandum impotentes, principio Venerem faciente carent, habentque se instar sceminarum, quarum consimiliter em misit inter Concubitum humores, et quorum stimulo in Copulam cxardent, in foecundi Phisiologorum plerortam que judicio, credUntUr. et T. At quidem lati ope Uhronis ambitu sen
sim facto, plus quoque ephlogistici aeris, simul-
qtae caloris Cae materie resumi in corpus necesie est, Vitaeque propterea calorem intendi. Quare iterato examine inventum est, animaliuem species eo intensiore caloris gradu frui, quo latiore pulmonis amplitudine constant. Similiter et seminali principio debite confecto, totilas Corporis animatio intenditur, sub eaque consimiliter, anima lis vigor, et calor . Uantum etenim confectum
Caloris Vitae omni intelligo Triticipium illud, sive simplex sit, sive mixtum, a Vita inseparabile, quod vicissime Vitam dat, et a motibus, qUibus ita constat, Ut generat Ur, aut exeritUr Cujut certus est quidam in sanitate modus, qui simul ac minimum aut in parte aut in toto corpore cxtra debitas, et cum omni simul corpore consentaneas Vitae Proportiones, et habitudines, mutatura oppositus sanitati mo, dus sive morbus, aut in parte aut in toto nascitur corpore, 'Multi quidem pro eo itale principium, nivei sim nominant e sed plane plurimi appellationern hanc Metaphyssicis, plUiquam Naturae Rerum eruditis placituram damnant Vag HI significationis quam complestitur, genus incusantes Phlogiston scribunt alii sed multiplex similiter rius nominis in-t Uretatio, et quidem diversissima, vix non obscuritaten:
190쪽
jamque perma iterum absorberi, multi dubiten ;
quod fere caeteri secreti humores, bilis et urinae CXemplo Vix certas in integra valetudine absortitionis notas exhibeant, neque in alio Pro
fecto Vitae usus distrahi queant, nihilo tamen
minus vix dubium est, consecti seminis virtute, sive ex propria ejus actionis singularitate, sive ex subsequente universi corporis Utatione, hominem vi orari. Quam ob caussam non in sanitate tantum, cujusmodi notissima exempla sunt, sed mUltiam quoque in morbis, caeteris hominibus cui rati absunt, eoque fere aegritUdinum genere PrivantUr, quae maxime virorum, et sortium esse
facit quare illud nuper ima Chemicorum secta, ab universa Phisica fere amputavit. Principium, Gas inflammabile, quod proprie Phlogisticum thaalii multi arguunt, usurpant alii:
sed non adhuc propria definitione circumscribunt, cum eoque essectum, plusquam caussam significant. Quare ne quid aut claritati aut veritati deessem, calorem simpliciter nominavi, sive propius Frincipium Calorem faciens. Videndum vero es , ne cum universa Caloris notio fere sensus nosstros respiciat, plusque caloriscae materie modum complectatur, quam propriam caloris substantiam, ne, inquam, modus pro re sumatur. Aliquando etiam auctam corporis inflam-niabilitatem dixi, sive auctam Principiorum inflammabilium, et veram flammam, simul cum ephlogistico aere concipere valentium, copiam. Praeterea aliquot in locis ignitionem quoque subjunxi, quae tamen conspicua in vasis, et interno
universisti corpore, non circUmius externo aere, UmqURm
obtinet nihilo tamen minus carboriosum Principium, Fuliginosum, de quo infra, unde basiis Acidi cretacei, seu mephitici, constare creditur, universo corpore, aqUe pulmone amprimis exhalat, qualiter ab accensione, et conspicua caetetorum corporum ignitione proditur.