De vitalibus periodis aegrotantium et sanorum, seu Elementa dynamicae animalis

171쪽

33. Nec certe obstat quod non ab Uno eodemque Lunae positu Ulieres omne regant ar ea-rtamque sua quaeque tempora speciatim habeant. Cum etenim integro lunaris mensis intervallo labente, eadem perpetuo constet ignis, et lunaris luminis in Atmosphaera proportio, jamqU Unde-CUmqtae menses exordia tamant, consimili iterum confecto mensium intervallo, eademqUe Consimiliter calorifica materie quantitate in Corpus resumpta, idem constantissime redibit sensim caloris in corpore, et inflammabilitatis excessus Caeterum mensium intervalla, aliis quidem foeminis longiora sunt, aliisque breviora, Ut non eandem igne principii accessionem, statas vitalitam mo-rUUm conversiones, omnibUs concitare credibile sit. s . Profecto, si quantum maris aquas lunaris

sideris attractione commoveri idoneo argUmentorum genere ostenditur, tantundem menstruas

Vitae consuetudines consimili caussarUm intervenistia moveri, ostendi posset, vix multi inter Medicos vanam quasi et superstitiosam, id genus, considerationem amplius repudiarent. Sed pariter atque plurima in foeminis, mensium inconstantia iis in-CUsatur, Ulta Uoque, Uae de aestuum in maribus irregularitate, contra spectatissimam Phisico-rUm opinionem argitant, habent. Alicubi etenim aestus vix notabiles sunt, veluti in Mediterraneo mari, planeque fere in iis desunt, quae terra lacuum instar clauduntur. Alibi tritiori fluunt aqUse, et novem reflUUnt, fluuntque septem alibi,

et quinque refluunt horis aestus alibi biliorio

perdurat

172쪽

perdurat, veluti ad ripa Campayre, contra quam in quodam Indico mari, ubi quindecim fluit horis, totidemque refluit. Fertur etiam alicubi ditarnUm extare fluxum, et totam deesse noctem, et opposita alibi vice concitari Praeterea alia marium loca alternis annis diurnos et noctUrnos fluxus habent, aliaque bis in mense dumtaxat aest iam patiuntur. Quare si in tanta aestuum maris irregularitate, quae in marium positU, et localibus causis aliis fundatur, iis nihilo tamen minus, Luna imprimis praeesse creditUr vix Certe ab ejusmodi lunaris circuitus potestate aiat imbecilla hominum corpora, Ut ea foeminarum, Uarum laxior, Uam Virortam, perpetUO Om ageSest, quisquis jure eximet, quod vix definita et

communia in singulis menstruae mutationi tempora accidant.

Ss. Neque enim simpliciter propria in unum-qUOdque eorum corpus, ignei, quod diximus, principii, sive per pulmones, sive per Universam eorUm Utem, absorptio consideranda est sed cum ejusmodi caussa aliquid in hominibus a. lente, consimilia fieri necesse sit in caeteris animantibus, inque omni vegetabilis telluris adspectu, in eorumque singuli S, quibus vescimur et nUtrimur, jamque ab his quoque in humanum cor-PUS, ditius, certis temporum intervallis, ejusmodi ignis principium manare posse, vero simile est. 36. Quamobrem vix in omnem sortassis partem rejicienda eorum observatio est, qui aestu potiss

173쪽

potissimum recedente, homines interire assirmant, quod in Gallico oceano observatum fuisse

Plinius scribit inque Atlantico Iuxta Gades

Philostratus Ferunt etiam deprehensium suin maritimo Belgi tractum, paUllo corpore obessiores, aestu accedente periclitari, eosque, qui graciliores et sicci essent, eodem recedente. In quibus tametsi imperitorum hominum fides nimium facile abundaverit, Cum certe, flUens aut refluens maris aqua, vix aliquid ad Vitae Circuitus proficiat, ducta prima tamen ab observatione ejus rei fundamenta fuisse, veri est simile, neque incredibile est, mutatas ctam accedente aUt recedente maris aestu, nempe cUmitanae positU, aeris attractiones, calorisque in eo datentis modum, saepe insignes in mox peritiaris aegrotantibUS mutationes effecis .s . Sed pleraque istorum, quorum certus in Vita ordo, et tempora obtinent, Unde tandem propriam, et fere immediatam impetus caussam suscipiant, monstrabit ea, in quam modo descendimus, ConVersionum et mutationum Vitae, juxta hominum aetates descriptio.

174쪽

De talis iniυersae Vitae Mutationum Periodis, earumque auissis, sive de aetatum in Homine

Conversionibus.1 de caussis, quae ad externum ho- minem pertinent, et regUlarem qUamdam cum Vitae periodis consensionem habere creduntiaret nunc ad ea transetandUm est, Uae propius interni sunt hominis, UaeqUe Um CXterniS, 'Ua nominavimus, vicissim colligantur. His multum antiqui Medici tribuerunt, et Hippocrates, et ii, qui rationalem Medicinam laudabiliter colUerunt, inter quos Ern Sthaalius, vir divite ingenio et scientia taut facile propterea omnis de morboriam regUlaritate sermo, in hanc periodorum Vitae contemplationem, eorum judicio ca

et Nil certe adhuc mirabilius sub edicorum

OCUlo cadere potest, quam ut non solum pestifer Calor aut rigor et certis remeet horis, et diebias et noctibus, mensibus et anniS, trino Ut Uadrino circuitu interposito, de quibus supra scripsimus, sedis quod aliqua repente morbortam genera in membris hominum certis et aetatibUS, tamquam malo eligente, fiant haec Puerorum esse,

illa Adustorum .' Praeterea, quod a Plinio diligentissime

175쪽

hentissime adnotatum legimus, 'aeta Procere assentire, illa Pauperes, universiisque gentibUS Uasii Per gradus, aegritudinum genera propria ingruere. V Cujusmodi, impdsitarum morbis a NatUralegiam contemplatio, quamvis non ideo utilium medicamentorum scientiam nobis largiatur, aptiores tamen lanando Medicos essicit: Ut non aliter Hippocratem et Erasistratum, caeterortam ad Artem aptissimos Celsus judicaverit, nisi quod in ejus modi Naturae rerum studio, eximiam ante alio poperam locaverint. s. Ergo, Vae per aetates fiant hominum Utationes, quid eorum Vitae certis accedat temporibus, quidve fere eximatur, dicendum est. Ut enim hominum animi magnam ab aetatibus dis Crepantiam accipiunt, quod notissimo testimonio inter miles constat, sic eorum morbi, inter-Posita aetatum ratione dissimiliter incedunt; Uod tamen, Ut intelligatur, attentiore animo OPUS est; non enim manifestissima ejusmodi dissimilitudinis exempla Perpetuis notis affulgent. Propter quae neqtae etiam cujusvis latis homines consimiliter, quoad Artis auxilia, UrantUr. Eiusmodi fuit Mensagra, quam Lichena Graeci diXe'runt, quae primum Tib. Cl. Caes. principatu medio in Italiam irrepsit, quodam Perusino equite Romano ex Asia contagio nem ejus importante. Ne sensere id malam Formnre, aut fer mitia, liberique hune lis asti media, sed Proceres, et eloci osculi tranusii Plin. Nat. His Lib. XXVI in Proem.

176쪽

. Quoi iam investigatione iit ordine sun.

gar, praestat materno ad hil inclusum Carcere Foet Una considerare. Ea namqU Uteri, placentae, et cetus, statis mensium intervallis, proportio interest, Ut eorum incrementa, alia post alia, silc Cessive fiant, certis dierum periodis inclusa. Quare tribus primis mensibus maxima ad matricem incrementi pars pertinet di tribUS vero post mensibus ad placentam transit, exindeque tertio jamque exacto, aut quarti initio , ptarii conceptus, quo molas nominamVS, tapita excluduntur, ex deffecitu proportionis inter Uteri vires, qui maximus

est respectu contentorum, et Vire Contra nitentes placentae, et Foelias. Septimo a atem, et OctaVO, et nono, nil amplius fere, praeterquam Foetia augetur donec, Uod maturos catale friadius abrumpere diximias, vasis in tram ille Partem, Foetus videlicet, et placentae, non Ultra in ter cavo,qUantiam certae teri, Placentae, et cetus actioniam proportione patiuntur, dilatabilibus, sed loci angustia jamque compressis, vi tam matrice nexus, in ipso Foetus et Placentae tigmento sensiori ante tenuati, solvantiar, OVUmqtae paul-lisper matrice exsollatum, extranei instar cor-

Alteri aes sita mense et Fara quacumque ac , lac titatu utero tulerno, ve tors me pro parte oritur laxus anguenem, et bene cedit, sequitur tota nctis imp Tnuictu vocant bortum et hic raro secundo epe iamseu primo sit mense, tumque eodem ilia

tempore, isne creti rum fuem era ante in regustionem messes Lunt.

Naa V. Peris 1 et s. Ad ejusmodi gravidarum, quarto iam Prope mense, pericula Hippocrates fortasse respexit, quando purgari quadrimestres voluit.

177쪽

poris, oppositam Matricis occionem Toncitet. Quare Uteri Conattis, Partusque dolore S OVentur donec, etsi ita maturUS, hanc tamen ViX non sine

lacrimis Foetus a Natura impetraVerit. S. Qui sic natus septimo aut octavo a Nativitate mense, partim jamque pedum, et man Ut m com-POS, Proxime dentires, nec multo pos blandule garrire incipit, inque verba am fere articulatim niti. Summa porro in primo hoc Vitae exordio, cunctos simul consormitas colligat, sive Vitae ge-DUS, sive quibus subjacent, morbos respicias, Ut si Um Uam, O maxime tempore homunciones hi omnes perpetua inter se similitudine constent rnempe quod nil nisi Nattara eos regat.6. Cum vero septimum prope annum ingredi Unitar, non raro disti cili morbo aegrotant, iique extunc ingenio aliquid valentes, et institutionibus apti, humanitatem Jamqtie proxime indUUnt.

Perspirant namque exinde virtutes et scelera,

quod energica dictione scripsit A Naavius quod

nonnullis citius, aliis tardita fit, nulla certi norma facile extante. Certe domestica Familiae exempla, regionis positias, et nutritioni delectus, primai cocundioris intelligentiae semina varie pii eris tribuunt. Neque Ut semper regula, Uibus celeriter ingenium ac UitUr, adqtae praecocem sapien-

Sex menses natis inessores dis inferrores, saum os fusor ores duo, vin reliqui incisores rodeunt, his citius aliis tardius. Ungebaveri Dent Sec. Iun.

178쪽

tiam sere comparantur, ii iamque aevo grandiores, animo enervati, et Baeottam e grege ali qui fiunt. Neque, Use ritas aetati consentanea stant prima sapientiae exordia, eorum sanitati quidquam detrahunt, eosque in posteram stupiditatem compellunt, quod superioribus annis Famosus ille, qui suos abjecit, alienos liberos eloquentissimo sermone instituitariis, scripsit contra iis, apta aetati disciplina exercitatis, ingenium usu firmatur. Ea namque conditione infantes sunt, tit interiore quadam mentis achivitate incredibili fruantiar, coque PlUS, UO militi artUbUS, Ct corpore pollent quod jamdiu sanienter a Platone dictum accepimus et quare videndUm est, ne cum eorum animi mobilitatem comprimere vix ossibile sit, in laevam quid partem vertantiaret sed Contra, quasi ad rima sapientiae exordia coniversi, feris perpetia plus Profutura annis veritatis simulacra complectatUr. QuamqUam pliarima sunt, quae institutionis modum et tempus variari postulant, neque eadem puerorium in Italia, Gallia, et Anglia, habenda cura est; quod Utinam aliquando communiore hominum judicio seratur. At certe, si quod novissimus ille

hominum reductor voluit, ad rus infantem able-gemiis, solo Praeceptore assidente, O ille raro, nec nimis etiam sapienter loquente eum credibile est, nisi quid multum adversa datura vicerit, neqtae indepta pubertate, neque in aetatis vigore conititutum, clivitem rerum scientia futurum Unquam. Da est ii VII.

179쪽

Annon ille tacitus et solus, inter rusticandum, Naturam meditabilites Facile quidem nascentem si sentemqtae calamo hominem, et pro scribentis Erbitrio cogitantem et est indentem, simili arte cfformaveris : sed qui proprie carneias est, et vivit, sic me Deus amet, si quid tanquam, ita institutus, ultra Pae dagogi sophismata, et vix etiam norit. . A septimo autem adinarium decim tam annum conspicuo adolescere Uer Cernitiar, qua perstante Periodo, tum mcx i, lim caeteri Cmnes dentes producuntur, OZqu ni exciderint, qui ab limento ex utero orti sunt . Tum ubertate subveniente, Vitaeque impetia in generationis organa Concitato, Uum maribus, sceminisque jus Natura tribuitur, et quidquid homo est, jamque proxime utrimque sentitur. 8. Increscunt autem et ad tertium septennium, tum quarto sub elante, duo trimque dentes enasci solent, qui modCratores ii ominattar, UtqUe dicitur, sapientiae indices : cujusmodi observationem rite antiquissimus Uctor, in aetatum conversionibus si

per Cons. Lib. De Cni v. de citio dubitatur, utrum ad Hippocratem, an ad Democritum pertineat. In Lib. Corn. Vigesimum annum tanquam absolutae dcntitionis finem, comprehensis si inui sapientiae dentibus, judicat Cl. Unguebauer. Multis tamen frequenter, Uurta hepiade praetercurrente, ieri dentes proveniunt. Vesalio, vigesimum septimum annum agenti, trigesimus secundus dens

prodiit Vidi et quibus trigesiano sineunte, erum rent, M s Seros

180쪽

Percensendis memoraverat. Tum et in Uint' etiam crescere pergiant, ut si non altitudine proceriores, firmiorem saltem corporis habitum induant, hunc tam diu servaturi, donec anni ma-tUr OZVO, Uo adoleverant ordine, corpore desiciant, eoque sensim tenuato, ipsa, qtas Congi testinavit, illud aetas destruat, subque finem, terrae

pauxillo superstite, sola, quod hi vixerint, jude X.

et vindex ' vocaliena supersit. Qii Pater Eneas, quo dives Tullus et Ancus titulisis, et umbra sumuS.

At omnium Uidem aetatum, Cum certUS fere terminus sit, Certias nullus proprie senilis mortis eXtat CX Uo animosiores, et fortiore etiani adolescentibia senes, non raro exemplo fuisse

scimus cujusmodi dolonis responsum ad Pisu-

Seros dentes annosamque Unaquagesimo exacto ILO. ne moravit Palfinus, Nouυ. O m. De seris nimium Sapientiae dentibus in octogenaria scripserunt olim Aristoteles et Plinius, narravitque mihi quid simile Aurelianensis vir quidam, quod tamen credere nolui, vetulo adhuc lepidissime amore insanienti. Vidit et Hebnontius senem et vetulam, quibus secunda dentitio adhuc fiebat. Apparet mortuorum corpora, longa post aetate, fere adeo tenuari, ut in principia proxime cum lucis et ignis penetra

bilitate, Ut cum terra, quam mercurialem dixerat Betherus, comparabilia resolvant uir, ut propterea mortuariis arcis es

fossis, quarum latera aut marmore structa, aut metallicis obducta laminis fuerant, nil de universo corpore, taeter Pulveris pauxillum supersit. I, scio an ejusmodi animalis corporis post mortem destructibilitas, multa aliorum CODI Prum, quae non vixerunt, et consimilia habeat exempla.tratum