장음표시 사용
301쪽
in tritico albo et nigro et russo, ad unum cumulum seu capete compositi fuerint, praesumptionem furti apud agricola generant. Diversae vero claves et instrumenta, quibus utuntur fures, sicut sunt unci, pedes caprini, terebella magna, forcipes et consimilia, si in domibus et commodis aliquorum inveniuntur, praesumptionem faciunt in communi. Ad idem pertinet auris abscissio faciei cum ignito ferro signatio, membri mutilatio et cetera alia. It In testibus praesumptionem faciunt depositionis timor et trepidatio, verborum cespitatio, dictorum contradictio loci vel temporis mutatio et aliarum diversarum circumstantiarum, super quibus per prudentem inquisitorem testis interrogetur, variatio. Et sic in diversis maleficiis per interrogatoria eorum inquisitioni proprie deservientia, per sagacem judicem facti veritas poterit indagari.
731. De usuris quando eaecadant sortem et quando non, et utrum judaeus sorte et usura receptὶ pignora sine contradictione restituere teneatur. Quidam interrogantes duos de usuris et pignoribus udaeis obligati scripserunt casus, quorum primus est iste: Quidam de nostris concivibus accedens udaeum petivit sibi concedi quinque fert0nes gr088. qu0 cum judaeus sibi mutuasset, christianus usque in tertium annum 80lutionem protrahens, Sortem principalem, cui quinque fert0nes alios pro usura superaddidit, judaeo numeravit Mod judaeus sorte et usura receptis petit pro se sententialiter dictari, utrum in dicta usura debeat integraliter c0ntentari, cum annus et secundus et insuper plus temporis transiverit a die concessionis capi talis pecuniae supradictae Christianus autem in contrarium allegat, cum illud pactum inter ipsum et udaeum primo tempore concessionis de usura S0lvenda sit interpositum, cum etiam postea debito pendente numquam per judlaeum sit monitus, nec aliqua ratio inter ipsos Sit habita utrum usura, quae excrevit, Summam excedere debeat principalem γ
302쪽
Secundus casus talis est Quidam de nostris cuidam judae duo obligavit pignora quae cum postea redimere Vellet, nominatam cum ipso de usura fecit rationem, quam una cum sorte judae expediens, cum judaeus pecuniam in sinum Suum recepisset et christianus pignora sibi restituere peteret, unum pignus eidem obtulit, dicens, quod secundum pignu temPore, quo auctoritate imperatoria captus fuerit, perdidisset. Quaerit ergo christianus, cum judaeus totam sortem et usuram receperit et nec ante, nec post, nec ill tempore, quo pr usura Secum pactaverit, de pignoris amissione mentionem fecerit, utrum pignus suum perdere debeat ipso jure γSuper quorum primo Sententiatum fuit Ex quo pacta per c0nventionem legem accipiunt et primo luter christianum et udaeum nulla nominata facta est menti de usura nec postea debito stante inter judaeum et christianum aliqua ratio est habita, ratione cujus usura tunc accessa aliam Super Serecepisset usuram, sufficit, quod tantum accreverit in Sura, quantum fuit de debit principali. t est ista sententian0Π 0Va, sed ab antiquo usitata. t quicquid judaeis in usurarum voragine per istum modum deficit, hoc ex eo, qu0d in pactando debitores non monendo nec rationem cum eiS habendo desides sunt et remissi, propriae debent negligentiae imputare. Et nota, qu0d redempto pignore a judae pr0 Sorte, Si usuras statim debitor non solverit, ipsas infra mensem Sine alia usura Uudaeus recipere non tenetur. Et similiter facta ratione inter christianum et judaeum, si judaeus infra menSem pagatu non fuerit, Super primam usuram creScet alia Sura. Et probatur ex rivilegi judaeorum, ubi scribitur sic: Item, si a judae christianus pignus suum absolverit ita quod uSuras non perSolVerit, eaSdem usuras si infra mensem non dederit, illis uSuri nccrescant usurae'. Decipiunt ergo christianos udaei in hoc, quod redemptis pignoribus vel habitis cum ipsis rationibus pro debitis, statim per dies XIV super primas usuras alias
Super Secundo ver diffinitum fuit pro christiano judaeus enim amissionem pign0ris publicare debuit statim, ut de ea
303쪽
certus fuit, vel saltem illo tempore, quando cum christiano habuit rationem pro usura val0reae autem pignori ami8 si christianus, si de hoc testes habere non poteSt, u juramento confirmabit. Et trahitur ista sententia ex rivilegio judaeorum, ubi scribitur sic: Item, si aut per casum incendii, aut per furtum, aut per vim res uas cum obligatis sibi pignoribus amiserit et hoc constiterit, et christianus, qui hoc obligaverit, nichilominus eum impetit judaeus jurament0pr0prio se abs0lvet'. Ecce per hoe, quod dicitur constiterit', palet, qu0d amissi pignoris debet publicari et non subsilentio tueri. Unde notandum est, quod in talibus magnam vim habet illa publicatio, quae vulgariter dicitur Vrkund', quia Suspicionem tollit.
732. Utrum solutio in parte facta udaeo sit in sorte uel in sura de falcanda. Si christianus in debitis partem judaeo dederit, et postea inter eos sat quaestio, christiano dicente, quod in sorte illam partem solverit, udae ver asSerente, quod in usuris eam receperit tunc sententiandum est pro christian0; cum enim sors debentur de jure usura Ver sit acceSSoria, et qu0dammodo minus debite petatur, potius est favendum sorti quam usurae, quia etiam jure divino prohibitae sunt usurae. Et tamen ista sententia cong0rdat, quod Scribitur superius in rubrica De debitis solutis μ.
304쪽
Addenda e codice uitenbergensi.
Post art. 54. 1. De accusatione judicis. Si autem hora procedente adhuc judicare noluerit, a juratis moneatur, ut judicet et satisfaciat conquerentibus, ne facilitas θniae pareat intentum delinquenti. Iterum tertia vice moneatur judex a juratis; si tunc judicare noluerit et auga ad superiorem judicem, ut ad camerarium vel ad regem volvvetur, et judex pro negligentia accusatus fuerit, sive parva vel magna causa fuerit, pr0
2. De accusatione in mani loquio. Si quis accusatus fuerit in mand0quio, judex diligenter causam experiatur, etsi talis fuerit, quod aceusatus puniri meruerit in pecuniam, sic utituletur. Si in manu puniri meruit, sic inscribatur. Si in collo puniri meruit, sic inscribatur secundum excessus sui enormitatem. Post art. 5. 3. Quod homo communis nullum accusare potest. Nullus homo communis aliquem accusare potest nisi tunc a judice et iuratis eligantur duo vel tres vel quatuor in aliquo vico ciVitatis, qu0rum fidei committatur, ut quaelibet civitatis nociva compescant. Illi quoslibet excessu accusare possunt, sed eorum
potestas accusandi nisi ex durabit ebdomadas, et hoc ideo, ne loco juratorum tales habeantur. Sex autem ρbdomadis finitis tales judici et juratis suum resignent officium et si necesse fuerit alii vel iterum illi pristino officio instaurentur. Et si in officio su ab aliquo indecenter redarguti fuerint, qualemcumque p0enam dicti electi statuerint, hane ab eis accusatus patiatur.
305쪽
Αddenda: Sententiae glavienses. 289
Ante art. 59. 4. De advocatis capitulum. Advocationis officium n0n Si reSpuendum cum etiam imperiales constitutiones huic officio laudem attribuant, dicentes: Militant amitu patroni causarum, qui gloriosis vocibus conssi laborantium spem et vitam defendunt. Nec minus dicuntur rei publieae et singulari utilitati singulat iter providere, quam si pro utilitatibus Singu-l0rum clypeis, thoracibus et gladiis uterentur parente a patriam conservando. Unde experientia rei docet, ipsum advocationis officium esse in omnibus judiciis opportunum. Rmensi partes principales tantae fuerint discretionis et eloquenti Re,p0terunt per se personaliter advocare, Venia auae prius a judice impetrata. Post art. 66. 5. Mulieres licet discretae sint et facundae, tamen duocandae non admittuntur. Reprobi etiam et praevaricatores ab 0fficio advocationis sunt exclusi, ne boni consorti malorum inquinentur. Etiam advocati non sunt compellendi inviti contra Suo consanguineos usque ad V consanguinitatis lineam advocare neque contra compatres neque contra Rironos, Sc. nec
contra illos, quibus ratione vendendi vel emetisti magium fecerint, nec contra naturales dominos suos, quia naturali displicet rationi, has personas adinvicem aliquibus displi
6. De pretio reconum. Si qui preconi praeSentatus fuerit et apud ipsum pernoctaverit, dabit preconi XIV denari0Sparvos et nihil de suis rebus amplius accipiat preco. Si autem Π0 pernoctaverit, dabit ei sex denarios et liber exibit, nullam
in rebus suis sustinen laesionem.
T. De causidicis It sententiatum est hic inraglauia pro homicidio altheri de Loboten, quod nullus causidicus pro homicidio et arduis causis, corpus, res et honore inligeΠ-tibus plurimorum Verbum loqui poterit, quam unius. Igl. 126.
306쪽
Cup. IV De appellationibM. Ante ri 68. 8. Quum de appellatione cognoscitur, secundum illas leges judicari debet, quae tempore datae finem obtineant, non secundum illas, quae postea promulgatae sunt. Et haec lex ad alia plura consequenter trahi potest, nisi specialiter caveatur. Post ri I . s. De arre statione equorum, quod ab ata debent restitui. Das is hie getetit Re dem andern in ros, da e im oriangen at, anbehabi, de ma di ysenu den ZRWm Z demselbe ros nicht ehaben, unde iam es ener hernhegen, an solum en gaWm Wider ebenund auch di ysen o deme ros prechen . im dy auch
10. De venditione equorum. Re dem andernirhennet, das erram in ros hab octauit, der u ym RS-selbe os freyen, at land rech ist. It Was osse geraubet erden au de Veint ut, oderisunt ader sein geWal mi olae panyr Z Vel leyt, de ma man nicht Zu recti angevahen. 93, 4 )11. De equorum arre statione Sententiatum Sthic: Si homini arrestatur equus aliquis per alium et talis dicat se equum illum in publico foro emisse, obligan Se probaturum per testes honestos dictos in vulgari leylkawsseWte emptionem eandem per testimonium tale tantum vitam conservat et notam furti vel sp0lii evadit, equum tamen obtinere non potest, e praesentabitur arrestatori. Quicumque enim equus alicui arrestatur, si ipsum obtinere debet, oportet derig0re juris, qu0d eum ad alium qui vulgariter diciturhSchub', deducat, alioquin equum perdet. 120 )12. De arre Statione equorum et aliarum rerum.
Si quis equum suum apud alium detinuerit cum jure, quod dicitur anuank' , judici cedunt triginta denarii, scriptori du0. Si autem ille dixerit se equum apud illum emisse et ad illum Vult deducere, quod dicitur in vulgari schibungμ sic de uno
307쪽
ad alium deducetur, donec verus venditor inveniatur, et tunc cum justitia equus obtinebitur. Et si quis in aliquo loco equum suum obtinere voluerit, ipsemet cum duobus vicinis suis uramento super equo praestito obtinebit. Si autem aliquis civis equum suum obtinere Voluerit cum solo concive suo et alio probo uno, mettertius obtinebit juramento. Post art. II2.13. De arre statione tunicae, pallii etc. It sententiatum est, quod pro arrestatione tunicae, pallii, gladii vel alterius rei valoris medii fertonis et infra solvo judieiunum gr. 132 )14. De arre statione rerum fabrorum Sententiatum est hic Nicolaus scriptor post mortem filii sui instrumenta fabricae cum nuntio judicis arrestavit in domo aliena dicendo Sua esse, quod probare Vellet cum scabino. Ad hoc ridlinus Autor et alii arrestantes dicta instrumenta dixerunt: Nisi
juratus comprehenderet juramento, credere nollent. Super quo sententiatum fuit, quod testimonium scabini unius admitteretur pro tempore, cum instrumenta filio praesentasset, sed quod pro nunc per ipsum in aliena habitatione et etiam per alios et non in propria essent arrestata, Si adversa pars carere nollet, oporteret ipsum juramento comprehendere, quantum ipsum stetissent. 168.)15. De arre statione quorundam bonorum. Cives Colonienses scripserunt in hunc modum: Sciatis, quod duarum germanarum una, puta luSka, Super aliam lygabeth, super domo et super braseatori deposuit Sub querela, quod parentibus utrisque earum decedentibus intestatis, ipsa Aluscha non Separata nec divisa a dicta parentum hereditate existente, nichil adhuc percepit de parte hereditaria ipsam per obitum parentum contingente hereditarie et subdidit, quod bona hucusque annuerit voluntate, quod dicta soror ejus lygabeth maneret in dicto domo et quantum posset de raseatorio frueretur. Ad quod lygabet respondit, dicens dictam domum esse suam et raseatorium similiter ad quod probandum se obtulit proni jurati dictarent et ipsam dicerent probaturam; et
308쪽
subdidit, quod dictam hereditatem in quieta possessione anniSjam pluribus possedisset, nulla sibi per quempiam submota super hujusmodi quaestione, et de praedictis singula jura civitati cum quibuscumque accessoriis persolvisset. etivit itaque sibi inveniri sententiam et dictari, an non ipsa potiu Sua posset et debeat justicialiter obtinere, quam sibi possent per alium justicialiter decertari. μQuibus rescriptum fuit Diffinitivam vobis sententiam super dictis placitatis transcribimus in hunc modum: Quodsi lygabeth dictas hereditates, se domum et rasent0rium, ibi coram judice et juratis, prout qualitas uri possulat,
reSignatas ess et post resignationem eandem hereditates hujusmodi, ann et die, prout tempus praescriptionis petit, absque impetitione quiete se possedisse probaverit, utatur Si vero in probatione hujusmodi defecerit, Aluscha 80ror ejus de dictis domo et raseatorio hereditariam se contingentem per
16. De arre statione boum et vaccarum. Si quis alterius bovem aut Vaccam aut taurum magnum impetierit
jure quod dicitur anuankμ, judici dabit XII denarios item de
quolibet parvo alio quatuor denarios. t. si quis aliquod animalium, parvum Seu magnum furtim mactaverit et deprehensus datorem suum ostendere nequiverit, mettertius in cruce se
expurgabit, et si ceciderit, pro qualitate culpae judicio puniatur. Quicumque carne ad forum duxerit aut portaverit eju8dem carnis cutem secum recipiet quod si non fecerit, judici in XII denariis respondebit. 17. Quomodo equi pro sufferatione arrestari debent. Sententiatum est hic fratribus raedicatoribus et fabro dicto egensmit: Quia antiqua consuetudo fabrorum fuerit, quod equos hominum frequenter, quum ad sufferandum ei ducuntur, pro pretio suo, quod forte a multis temporibus deservierint, detinent in sui fabrici et arrestant, quae tamquam c0rruptela et jur. contraria est delenda posset tamen faber equum pro majori debito detinere, quam deservisset vel quam d0minus equi sibi teneatur vel etiam faber mali-
309쪽
ciose agere Volens posset equum hominis in sua potestate vel habitatione servare, qui sibi in nullis debitis esset obligatus. Unde faber quilibet equum pro sola sufferatione vel alio labore, quem pro illo tempore circa ipsum fecerit, et non
pro debitis prioribus, licet irrequisitis judice et juratis, in
sua fabrica et habitatione poterit conservare pro residuis autem debitis, alio tempore in mercede deservitis, dominum equi debet impestere via juris. raedicta tamen consuetudo circa equos, qui fabris in mansionibus eorum ad pabulandum et curandum seu medendum assignantur, juxta pactum, quod pro equis hujusmodi inter fabros et dominos equorum Ordinatur et intercessit, poterit observari. Eodem modo fiat cirga Sutores, sartores et mercedem artificum aliorum. 121.)Post art. 24.18. De censu inquilini sententia. Das is auch getallt: at ei man ut erstande aus inen ninan, dercgu eine ander nonne iston Aelber haW nichi enhat, Vn de richter umpi fur das haWs, undisi denselben Fnman fenden, Wil de Wiri des haWs dasset be fendenserenon Sprichi: Was mei ynman hat, das i, mei plant fur meinen gins ' des at e nichi recht, denu unde furalS Vil gins Sam de ynman guiserfelbe eget vorsessenhat, und dennoch, Wil ei tener nichi gelauben, de Wirimus es egreisse mi dem yd, da dei ynman also vi descZinses vorsesse unxim de noch nichi vorrichte habe. 55.)19. De impignorationibus pro censu. Das istauch hie etaiit: in itglic man, der fendet o in SeFnem haWs de in ander seinem erbe um seinen Zin Vonym selber 53.)20. De resignatione purkrech et censu here ditario, quod census coram ea binis debent resignari. Das is auch da gelaiit: urkrechi ader I bcZinsgeli, wan das auch er rech hat sol man fur rychterra scheppen Rufgeben u. emplaen, u nichi heymelich vor denigilsherren. 50. 21. De jure resignationis hereditatum sive domorum. Si aliquis alteri coram judici hereditatem suam
310쪽
rite resignaverit, receptor tenetur dare judici I denari , juratis totidem, scriptori duos. Si quis querimoniam suam ad juratos deduxerit et sibi coram judice vel juratis alii astiterint, querimonia sua radi valebit, sic vid. si fuerit de actibus enormibus vel de promissis factis coram jurati a judice missis vel precibus obtentis, sed non de quibuslibet verbis otiosis in foro vel in taberais
casualiter ventilatis. Ιt. 8 respondens carere noluerit, oportebit juratos obtinere juramento, quod testantur.
It si quis juratorum interrogatus pro sua sententia illam induciare ad maniloquium velit, juramento obtineat, quod illa Vice talem sententiam nequeat invenire, et ad hoc a juratis vel a movente querimoniam vel a judice compellatur. 22. De impignoratione hereditarii cenaus. Quilibet homo sine judice et juratis in sua hereditate pignora recipiat, non autem tributarius redimere voluerit, dominus judici et uni juratorum significet, se pro tali censu tale
vadium recepisse, et extunc libere vendet vel ad usus su08 commitat. Et hoc ea de causa, ut si post elapsum temporis Spatium pro maj0re pignore aut valore dominus impetere voluerit, per judicem et juratum causam suam possit annichilare. It si tributarius tres census dare neglexerit de hereditate sua, dominus se libere intromittat; si vero legitima terrae necessitas tributarium fugaverit, dominus secundum gratiam et nece8sitatem de proborum virorum consilio cum tributari conplanabit. Post uri. 127.
23. De citationibus ad judicium. Si homo qui pro aliqua causa trina vice ad tria ordinari judicia citari debetur, prima citatione d0mi praeoccupatur et inveniatur, licet sequentibus duabus citationibus se absentet et domi non inveniatur citationes tunc hujusmodi robur obtinent firmitatis et pars adversa super ipsum judicio tertio obtinet et assequitur, quod intendit. Si vero prima citatione domi non invenitur, ita quod per campos tam l0nge declinavit, quod die