장음표시 사용
291쪽
idem membrum pluribus vulneribus sit vulneratum Unde vulneratus in pede, si vulnus in leem' conVertatur, non p0test ratione quinque pedicarum vulnerantem de quinque, leem accusare. Secus autem esset, si quaelibet pedica vulnus haberet, quod in idem converteretur. It Si dubium est de vulnere, utrum transactis VI hebdomadis conversum sit in leem vel non, si petit Vulneratus, Vulnus est induciandum per annum quo finito, si in leem'B0 est c0nversum, reus pro ipso sicut pr vulnere simplici respondebit. Ιt. Sicut quaedam vulnera sunt in membris nobilioribus et majoribus, Sicut manu, pede et consimilibus, ita etiam defectus, qui dicitur leem' eodem jure quo praedicta gaudent membra, quantum ad expurgationem, emendas et alia judicari debet.
Et de hoc quaere in uribus Originalibus, in illo para-
grapho Nunc de vulneribus duximus annectendum iste μ)D9. 720. De vulneribus quantum ad accusationem. Si vulneratus Vogatis ad Vulnera perspicienda et reum accu- Sandum juratis, antequam Veniant, m0riatur, quemcumque
coram fide dignis viris et credibilibus prius accusavit, ille ad
pr0pinquorum mortui querimonia re pondebit It vulnerat mortuo, ejus propinqui, quorum intereSt accusare, absentes si fuerint, non currit ei tempus tridui, in quo accusatio fieri debet a die mortis vulnerati, sed solum a die notitiae, qu Vulneratum mortuum c0gnoverunt, et adhuc illud tempus, qu0 incipit a die notitiae, secundum distantiam, in qua Sunt ab8entes a loco, in qu propinquus eorum Vulneratus fuit et Secundum hoc, quod commode judicem aecedere p0terint, est
mensurandum. 72I. De vulnere, quod in ,,leem convertitur. Quibusdam
ad eorum requisitionem sententiatum est Accusatus pro vulnere, de quo vulnerato digitus inhabilis factus est quod vulgariter dicendo leem dicitur, et affirmans tale vulnus Sepercusisse vim vi repellendo et vitam defendendo, metquintus pr0babilium vivorum h0e debet ostendere et in cruce
292쪽
276 Sententiae 722. De uulner/bus et amputationibus membrorum utrum accusatus possit ostendere innocantiam suam per juratum. ireus secundum jus civile impetitus fuerit per actorem de vulneribus Vel membrorum amputationibus, non potest se expurgare per solum juratum, nisi alio testes habeat secum, sicut Jura Originalia dicunt; si autem actor per juratum
vincere Vult eum, tunc reus melius expurgabit se per juratum. 723 De ulneribus dictis achamwunden'. ro Vulnere pudor080, vulgariter dicto schamWunden', post cujus sanationem in facie hominis apparet macula indelebilis vel cicatrix, quae crinibus non tegitur, accusatus expurgabit se meiquintus probabilium virorum habet enim tale vulnus illud jus, quod scribitur in uribus Originalibus: Item, quicumque alteri amputaverit digitum unum etc.
724. Vulneratus ambulans et tandem moriens non emem
datur ut occisus. Consuetudo civilis servat pro jure Si vulneratus per platea et ecclesias more sani hominis sine baculo per scabinum visus fuerit ambulare, tandemque ante querimoniam ejusdem vulnerationis justitialiter discussam moriatur: reus n0 pr homicidi0, Sed tantum pro vulnere respondebit. 725. De olleias, quodsi per opus seu consilium. Volteistμ, quod est peram dare Vel 0nsilium praebere, non sequitur
omnia vulnera, sed tantum homicidia vel invasiones domus, furta et sp0lia et mortificationes, et alia delicta gravia istis consimilia Et debet reus pro volieis infra triduum accusari, nisi impedimentum legitimum sicut 0quendi imp0tentia vel consimile intervenerit, seu protestatio tam rationabilis interposita fuerit, propter quam terminus dicti tridui merito debeat prolongari. It Quidam quaeSiverunt, utrum reus pro Voliaist quod imponitur sibi pro homicidio in persona cujusdam hospitis in domo sua propria, n0cti temp0re, familia sua dormiente et igne c0ncluS0, perpetrato, gravius et per plures debeat evadere, quam pr0 per h0micidii in lar vel platea, tempore diei commissi Qui sic sunt informati, qu0d non obstantibus praedictis circumstantiis, quae fortassis factum principale . . ipsum homicidium, si in querimonia invasi domus i. e. haymSuchUDg',
293쪽
implicaretur, plus gravarent, accusatus in tali vollais non debet gravius evadere, nisi pro alio Volla1st, quod imp0nitur homini in homicidii perpetratione, quia mettertius virorum fidelium
poterit se Xpurgare. 726. De uulneribus inter laicum et ordinatum. In judicio civitatis quidam diaconus conquestu est de laico, quod eum noctis tempore vulnerasset laicus autem, cum juramento eum e sisset, petivit pro se sententiari, utrum non deberet etiam suae querimoniae Vic6Versa respondere Super quo sententiatum fuit Cum actor forum rei sequi debeat, laicus debet de diacono vel alio ordinato coram judice conquericanonico ordinatus autem de laic conqueri debet in c0nsili seculari.
727. Di vulneribus et iolentiis in sacris locis fact/s.
Dum in monasterio quodam laicu laicum vulnerasset et pro eo tantum in judicio spirituali satisfacere vellet, ad petitionem juratorum ibidem sententiatum est sic: Licet uni delicto correspondeat una p08na, tamen si laicus laicum vel ordinatum si in judicio seculari c0nqueritur, vulnerat vel Violentiam in ecclesia, in cimiterio, vel alio loco cultui divino consecrato sibi infert, tripliciter emendabit Ratione namque loci laicus satisfaciat judici canonico, sed rati0ne vulnerum et violentiae judici seculari emendam solvet, et laes dampnum
componet. 728. Utrum juratus promissor accusatus pro emendis vel
vulneribus possit se defendere per notwer. Quidam pr090suerunt hunc casum: ostquam . amputa8Set B. manum siniStram, i ad proborum intercessionem virorum gratiam
obtinuisset suam. 0magium sibi fecisset, ibique jurasset, numquam de ceter contr ipsum facere, sed pro viribus ubique locorum consiliis et auxiliis sibi fideliter debere assistere: accidit, qu0 iterum secundam manum sibi amputavit. Quaeritur erg0 . utrum A. penurus et defragus in eo factus non debeat sibi etiam verb ipsius non audito, Statim tamquam conVictus adjudicari A. ver dicit, quia vim vi repellendo a B insultibus se defenderit, et quaerit, utrum testim0nium pro-
294쪽
borum Virorum, quod pro ostensione notWer' velit statuere, pro Sua parte non debeat audiri Super quo diffinitum fuit, quod testimonium A. est audiendum. Juramentum enim primum tantum ad haec astrinxit, qu0 B. non offenderet ipso tamen non obstante, ab ejus epotuit impugnationibus defendere pleno jure. Ρraeterea, quia per vulnera fiunt homicidia membrorum mutilationes et alii defectus diversi ideo de vulnerante et mutilante se ipsum, de illo, qui alium vulnerare voluit, sed n0 vulneravit de vulneribus factis non voluntarie de Vulneribu facti per morsum canis, dentibus excussis et aliis diversis, sicut sunt depilationes, plagae fustium et plabsiaegμ et exceSSus conSimiles, quaere supra in titulis De testibus', - de p0eni8μ, de m0rtificati0nibus η, de homicidiis', de emendis', de actionibus μ. De ulneribus autem et maleficiis respicientibus mulieres, quaere supra sub titulis: De poeniSμ,-de mulieribuSμ, de emendis de accusati0nibus 729. De vulneribus dictis leem et utrum medico in accusationibus vulnerum sit credendum ' Accidit, quod cum quidam scriptor Martinum in manum dextram et rideri cum in manum Sinistram graViter vulnerasset, vocatus est medicus et interrogatuS, qualiter eadem vulnera sint accusanda qui respondit, quod ad faciendam accusationem Vulnerum civibus non jurasset,
tamen sibi videretur, qu0 in qualibet manu V defectus, qui dicuntur leem accusari possent ex eo, quod in tota manu unum et in pollice duo et in quolibet quatuor digitorum tria membra arefacta in leem convertentur. Ad Vocatusque Scriptoris petivit pr0 eo sententiam juris inveniri, utrum verbi8 medici, qui in duabus manibus XXX leem ess dicebat, credi deberet, cum homicidia et vulnera essent juratis perspi cienda, qu0rum Verbi tantum, et non medici, fides adhiberi consuevit 3 Super quo quaesito discutiendo jurati in consili v0c8verunt Martinum et Fridlinum quorum manus cum vidissent et digitorum deiectus c0nsiderassent, judicaverunt, in ud
tantum manu unum defectum, dictum ieem Secundum unum
295쪽
VulnuS, qu0 manus habuit, accusandum et Sicut manus est unum de majoribus membris, sic talis defectus dictus est major leem' in secunda vero manu inventum est vulnuSminu', de quo tantum duo digiti in leem ' fuerunt conversi; alii ver tres actum eorum debitum poterant exercere. Et Sic in eadem manu ratione duorum digitorum, qui de membris sunt minoribus, duo minora Jeem' sunt accusanda. Et sic cribratum est per juratos, quod verbis medicorum in accusandis vulneribus non est simpliciter Standum et credendum, imo jurati ratione juramenti, qu0 pro omni justitia cujuscumque facti praestiterunt, debent etiam oculata fide Vulnera et defectus, en c0nsequentes, perspicere et diligenter penSare, quod nec graViu nec levius, quam ju exigit, accusentur. Et licet supra in prima sententia de vulneribus scribatur, qu0d in un membr0 tantum unus defectus, dictus ἡleem' accusariis iteSt, quamvis idem membrum pluribus sit vulneribus vulneratum, tamen quandoque etiam viceversa X uno vulnere plura leem in membris pluribus rationabiliter accusantur, Sicut in prop0Sito, ubi ex uti vulnere manus duo digiti sunt in leem converSi. 730. Quod in vulnertibus, homicidiis, mortiscationibus,
furtis et spoliationibus, pacis violationibus, domorum inuasionibus, virginum eductionibus et aliis causis criminalibus eae praesumptione quandoque judicatur et diffiiit a sententiae
proferuntur. Dum civis quidam in extremis suis bona sua cum duabus filiabus, quas reliquit, coram testamentarii S pr0bis viris, aliquem executorem teStamenti et siliarum ut 0rem constituit, sub hac expressa c0nditione, quod filiae sine consilii sui beneplacit nihil, quantum ad Statu earum mutationem deberent agere, 0mmisi8Set accidit, qu0 senior filiarum, quae partem eam c0ntingentem sibi per patrem Specialiter habebat deputatam, non quaesit dici tutoris consili0 maritum sibi nexu 0njugii 0ciavit. Qui cum de bonis dictae filiae se intromisi Sset, . tut0r praedictus ad praesentiam judicis et juratorum pSum Vocans, protestabatur in illos, qui testamento interfuerant, qualiter executor et tutor p0situs fuerit, et quod hujusmodi c0njugium sine u 00nsili esset penitu pr0 u-
296쪽
ratum admittens tamen benivole, quod dictu maritus portionem praescriptae filiae, uxoris ejus suae subdidit potestati; petens pro se per juratos sententiari, quale jus ad minorem filiam et ejus bona secundum curam executoriam et tutoriam sibi competeret in futuro Qui pronuntiaverunt, quod omne jus per testatorem sibi datum haber deberet integrum et illaesum.
Postea vero eadem filia viam sororis sequens, cum uno quodam . nomine, in moribus monstruos et satis distorto non audito tutoris consilio, ab alia sorore et tutore recessit aliunde. Qui de Vinea quadam per testatorem relicta frivole quodammodo se intromittens reversus est, tutorem judicialiter in causam trahens pro omnibus bonis, per testatorem praemortuum, socerum suum, dimissis, quae allegabat vice et nomineuXoris Suae, sicut ad tutorem legitimum ad se potius, quam ad tutorem primum debere perfinere. Qua allegatione tam- quare invalida non pensata, jurati secundario M. silentium perpetuum imponentes, sententiaverunt pr0 ., tutore Sicut superius continetur. Quod maritus praedictus parvipendens contra sententiam praedictam per juratos latam, praescriptam viueam au8 tenuit
temerario, donec dominium civitatis de A ibidem veniens illuc et juratos de lite praemissa interr0gans, ab ipsis didicisset,
quia . velut contumax eorum judicium et sententias non curaret. Vocatus est ergo ad praesentiam dominii, quod causapaeis i commodi ambas ad hoc induxit partes, qu0d in uratos, tam nov08, quam antiqu0S, ut in arbitratores, ordinatoreS, diffinitores, amicabile composit0res et univerSorum et Singulorum, quae inter eas incinde vertebantur, expedit0re de ait et asso simpliciter consenseruul. Qui postquam laudum et arbitrium ipsorum coram dominio pr0mulg4SSent et poena statuta altassent, . tamen, licet omnibus arbitrium audientibus bene placeret, cum pSum reclamaret et ratum tenere vilipendΡret, per dominum judicem et jurat is sibi et tutori, indicta consuet more pace, RDdstium fuit, qu0d a civitate alteri domini Se non Subjicerent, quousque causa praetacta finem inter eos debitum sortiretur. Quo facto
297쪽
cum tutor per fidedignos homines saeptu praemoneretur, quia M. cum suis complicibus malum suum quaerens vitae suae
insidias in latibulis poneret et secretis, denuo judicem et juratos accedens quasi flebiliter rogavit, quod am et suorum complicium et eorum insidiis sibi pacem et securitatem
Vocaverunt ergo M. et ejus fautores ad plenum eorum consilium, iterato pacem firmiter servandam ipsis indicentes, sicut rerum et personarum periculum vellent evitare. Ad quod tutor respondens, quod paratu esset pacem Servare, dummodo cautio dejussoria per . et suos complices sibi fieret qu0d in malum suum non machinantes cautus ab eorum insidiis esse posset Quibus dejussoribus per M. indignanter datis post breve tempus die quodam festivo quo plus Solito homines ecclesiae limina frequentare g0nsueverunt, M. quodam de angulo cum nequam Suis ociis ubi latuerat, exiliens, tutorem in via eundo cum aliis fidelibus ad ecclesiam quasi mortificator occidens abiit et abcessit.
Ρrimo itaque judici uxor, pr0pinqui et amici tutoris de
M. Sicut de occis0re seu mortificatore conquerente ejus absentiam tamquam contumacis cum instanter accu8strent, nec
aliqui pro parte aliquid allegaret, causa Sque SequenSjudicium stetit in uspenso quo veniente prae habiti Xor, pueri, propinqui et amissi tutoris pro occisione, mortificatione et pacis violatione in fidHussore M. egerunt. Quo audito, . per80naliter comparuit, et eo iS0 X0r, pueri et amici praescripti querimoniam suam replicantes, ut praemittitur, petiverunt pro se sententiam juris dari. Cum M. arbitrium et consilium juratorum n0 tenuerit, pacem sibi pluries indictam violaverit, cum sententias et mandatum juratorum et judicis temerarie spreverit, et sicut mortificator in tenebrosis et occultis latitans locis et inde exiliens, die festo, in via, qua itur ad ecclesiam, praesentibus multis dedignis communibus hominibus tutorem vita privaret et pro e tamquam reus iugiens factus fuerit, et fidHussores ejus ipsum primo judicio
non statuerint utrum aliquam praetendere possit negationem, excu8ationem vel innocentiae dem0nstrationem 3
298쪽
Quaesitum est ergo, quid sit juris in hoc casu, et responsum est primo sic: Ut possitis de jure informari, quod quaeritis de . qui sub pace indicta dicitur tutorem occisisse, rescribatis nobis, habito diligenti scrutini inter
juratos et scabinos, quibus nota est ita et converSatio ., qualiter ip-e se prioribus temporibus conservaverit, utrum de aliquo malo facto sit accusatus. Et Secundo, utrum in praesentia hominum factum sit, quod tutorem dicitur occisiSae, quia scripsistis nobis quod tempore, quo itur ad ecclesiam, in Via eadem, per quam tamen frequenter homines tranaire solent, sit occiSus, et si videtur vobis, quod aliqui homines interfuerint occisioni, illos diligenter audiatis Secrete, et quicquid vobis dixerint, bene considerantes, nobis clausis litteris rescribatis Pera L etiam informeti nos, utrum M. temp0re, quo judex pacem sibi praecipiens et fidejussores de pace servanda ab ipso petens, Statim benivole dejus fore posuerit, dicens: ἡlibenter pace Servabo . Vel Si c0ntradixerit, et per captivitatem vel alium modum difficilem ad eandem fidejussionem sit inductus. Et statim, ut de praedictis tribus uos informaveritis, Vos Xpediemus de sententia, quam quaesi StiS.
Ad quod illi jurati responderunt, quod M. tranSactis
aliquot annis in campo cum sua mala societate bonum hominem occiderunt animo deliberato, et aliqui ejusdem malae societatis dicuntur celsioni tutoris interfuisse. Secundo, quod honesti homines, quibu merito credendum est, in orem fidem et con Scientiam testantur, se Vidisse, quod in cum suis in Via ecclesiae ut praemittitur, tutorem de insidiis super eum irruens interemit. erti0, quod n0 Voluntarie pacem servare promisit, im per minas captivitati ad ponendum fidejussores de pace servanda difficulter est coactus. Ex quibus omnibus senatus juratorum tamquam e praesumptionibus necessariis moti diffinitive pronuntiaverunt, quod M. X purgationem homicidii habere n0n potest sibi impositi de jure h. e. Vulgariter dicend0 M. a keyn berednueg habin . Et hic nota: raesumpti0nes saltem neceSsariae, non 80lum una imo plures et multae vel pluribus vicibus iteratae, ut in casum praescript factum est, merit moverint animum
299쪽
judicantis Unde etiam cum in civitate . orta in quadam stuba seditione hospes domus tamquam sequester litem intercipere volens se interposuisset, et dextra sibi fuisset manus amputata, ipseque tubam exiens eam clausisset et judex et jurati ad ejus clamorem in tubam venissent, et nullo ibidem, hospite antaxat excepto, invento vulnerato, cum tantum unius gladium novo cruore maculatum reperissent, aliis liberis demissis, illum solum Brunensis senatus ad quem pro consilio, quis de numero inventorum in tuba tamquam reus amputationis manus hospitis esset potius accusandus, recursum fuit), sententiaverunt ex praesumptionibus praescripti accusari debere. amen cum reus de carcere judigio praesentatus truncationem manus hospitis audiret sibi imp0ni, petivit pro se sententiam dari, cum jurat solum de gladio cruentato apud eum reperto testarentur, et non, qu0d plagam abscissi0nis manus per ipsum factam oculis vidissent, utrum sibi non esset expurgatio
juridie c0ncedenda Sententiatum fuit pro e0, quod Sic. Et nota, quod aliud est reum cum gladio cruentato in ipso actu vel n0n in actu, et aliud cum gladio nud vel non nudo, et aliud in fuga vel non in fuga deprehendi; quia si in fuga cum gladio nudo, infeci novo cruore, quiSpinm per juratum inventus fuerit, cum fuga tamquam actui continuan0 judicatur quodammodo ab actu distingui, judicatur ex praeSumptione tamquam reus, et jurati super diffinitiva ferenda sententia mature deliberabunt. Et hoc lege in uribus Originalibus in illo paragraph0: Si autem homicida deprehensus fuerit in ips actu cruentat gladio etc.
Circa praesumptiones subtiliter conSiderandum St, quae, in quo casu, qu0 000 vel tempore, quo animo vel qua intentione fuerint necessariae, quia tale quodammodo animum judicanti moVere possunt et quae Sint temerariae, quae animum ejus ad plenam faciendam probationem moVere n0n debent. - Est enim praesumpti alicujus dubii aliquotiens semiplena et aliqu0tiens plena investigatio; unde saepi8sime praesumptio Semiplenis probati0nibus praestat adminiculum. Et notandum, quod in inni causa, quae vertitur inter pauperes et p0tentes, regulariter est merito pi pauperibus,
300쪽
quod justam causam foveant, praesumendum qui B0 est Verisimile, pauperes contra suos potentiores litem instituere, nisi necessitate compulsi. Sunt ergo ex sententiis a locis diversis nunc per scripta et nunc per Verba quaesitis conecta, quae sequuntur: Et primo, quae praesumptionem mali generant in genere, et sunt ista: Si accusatus fuerit prius infamis dicit enim regula juris: Qui semel est malus, semper praesumitur e88 malus. Ιt. Distorti morum vita vaga circuitio nocturna Sine causa rationabili, frequentia tabernarum et ludi taxillorum, paupertas, otium, deljcias quaerens et in expensi modum excedens, mutati vel negatio pr0prii nominis in locis ejusdem Vel diversis, portatio Xperimentorum, vulgariter dicendo is sigStain, holer, egWari', membranulae ad modum retis dispositae, in quibus quandoque nascuntur pueri et vocantur in vulgari geserb', et caractere ac alia multa consimilia. Herbis tamen, radicibus, verbi et lapidibus seu gemmis inedubio insunt virtutes naturales. De membranis vero amant vetulae Si recipiantur IX vel ad minus V et habeantur cum filo aureo et serice in ecclesia per X dies, illo tempore, quo horae canonicae dicuntur per nonam, et poStea ferantur per aliquem ad judicem vel ad judicium, ille obtinet causam suam. Advocati etiam consueverunt se munire Sambuc et plantagine, ut vineant in cauSiS.It. In Specie praesumptiones generantur istae: Si soli duo pugnant et uno vulnerato, alter rapiatur cum gladio nudo cruentato, in aetu vel in fuga, per judicem et juratum ex hac pra umptione cuidam incusato de homicidio fuit expurgati adjudicata. Ιt. utatio habitus virilis in muljebrem, Vel e conVerso, vel habitus laicalis in monachalem, vel illa consimilia. Et si 80lus rapiatur cum sola et nudus cum nuda ista faciunt praesumptionem in adulterio vel in Stupr0. It Si manipuli diversorum granorum, ut siliginis et tritici vel ejusdem grani accidentaliter in colore differentis ut patet