장음표시 사용
221쪽
De priori sensu potest esse quaestio
an voluntas possit cogi seu violentiam, pati , quoad virosque actus, tam elicitos, quam imperatos λ id est, an actus voluntatis, tam eliciti,quam imperati, possint este a vi seu Coactione, tanquam a principio ac liuoZ DiuusThomas q. art. q. negat de elicitis, assi at de imperatis : quod explicandum est per di
Prima Conclusio. Voluntas non potest cogi seu violentiam pati quoad aetus elicitos, id est,aistus a voluntate in iciti , non possunt dici coacti aut violenti , ex parte principii activi. Ratio est euid&, quia si actus voluntatis sunt eliciti ab ipsavoluntate,t quam a prio copio activo, cum voluntas si rincipu- um internum; non possunt esse a prin- . cipio extrinseco violento. Et conrm tur ex definitione violenti. Nam id di citur violentum , quod fit ab extrinseco 'principio ,passo non Uerente vim ; Vel,
222쪽
Uerente: sed actus, qui a voluntate C. liciuntur, non sunt tale quia voluntas cosert aliqua vim activam ad illos producendos: Ergo non sunt violenti, ex
partoprincipii activi ; licet possint esse
violenti,ex parte motiui,ut dictum est. Quaeres, An haec conclusio sit omnino certa Z Respondeo. Apud eos certa est, qui docent actus voluntatis &im tellect' essentialiter esse vitales, ac pro' inde necessario debere produci ab imtorno principio vitali, nempe a voluntate & intellectu , nec posse produci a soloDeo. Apud alios vero,qui putanta
solo D eo produci posse, dissicultas est.
Nam aliqui docent, voluntate duplici ter cogi aut violentia pati posse. 1.SiD us is mitteret illi aliquem actum,merεlliue se habenti. 1. Si immitteret illi actum,resistenti & nolenti illum habere. Hoc posterius concedi potest,no ii lud prius,Ratio est,quia duo requirumtur, Vt actus proprie dicatur violetitus aut coactus. I. Ut fiat ab agente extrimscco,pasio non conserente Vim.. 2. Vt
223쪽
C Λ P v T V. fiat, passo resistente. Vtrumque pate definitione violenti, paul ante M
signata Si ergo Deus immitteret V ,hmtati actum,mere passive se habenti, tunc quidem actus ille fieret ab agente: cxtrinseco,non tamen fieret,r si mepa IQ, quia ponimus 'oluntatem mer passive se habere: Ergo non esset actus Droprie violentus : Esset autem, si v luntas resisteret. Secunda conclusio. Voluntas potest cogi seu violentia pati,quoad actus imperatos, qui ab aliis potetiis eliciuntur.
Hoc tripliciter intelligi potest.
x t voluntas dicatur cogi ad impexandos actus aliarum potentiarum.Sic falsum est. lsam Ypluntas non potest ina , . perare actus aliarum potentiarum, nisi
peractum a se elicitum: ax 'onpptςst cogi adactum a se elicitum, ut dictum es : Ergo non potest, c0gh, v t imperet
actus aliarum potentiarum. Secumdo, ut alia 'tentiae, praesertim me hin exteriora , per violentiam agenti extrinseci recipiant aliquem motum, Ignitente voluntate. . Sic verum est,
224쪽
- Bs 1 18hRO ARBIT. quia potest aliquis vi me protrudere in
hanc vel illam partem, contra meam voluntatem. Tertio, ut aliae potentiae, praesertim membra exteriora , per vini agentis extrinseci impediantur, ut non possint exequi imperium Voluntatis bic etiam verum est. Nam quando voluntas imperat pedibus, ut ambulepti fieri poteth , ut pedes externa quada vi impediantur, ut non possint ambulare.
trii defendi p se Vaerituri. An unas hiari aibdefendi possit ex parte soli es t tellectus a. An per distinctio nem sensus compositi dc diuisi3 3. AK per distinet ionem necessitatis absoluta tae, & exsuppositione Z q. An per solani
225쪽
libertate , quae est in intesione & re inin siόne actus 3 Nam hi modi putanturas aliquibus esse sussicientes ad defetid dum usu m liberi arbitrii, ut deinceps explicabimus. Sit ergo
Liqui putant usum liberi arbitrii is aluari posse , si in intellectu sit tim dicium quodda111 indisserens ex parte obiecti, id est, si tale sit iudicium , quo
obiectum voluntati propositum, iudicetur esse indifferens ad ultimum fine; licet voluntas no sit indisserens ad illii sobiectum appetendum , sed necessa rip illud appetat : acproinde, existentet,li iudicio in intellectu , quidquid voluntatem antecedat vel comitetur, non impedire usim liberi arbitrii. Hoc modo
226쪽
inodo defendunt libertatem Christhin acceptanda morte. Nam licet voluntas Christi determinata fuerit ad mortem acceptandam, nec potuerit illam non acceptare habuit enim princeptum aCCCptandi, nec potuit hoc praeceptum Omittere quia erat impe
cabilis tamen in intellectu ipsius fuit iudicium, quo iudicabat obiectu illud esse indiferens ad finem yltimum , d sic censebatur libero illud acceptare. Fundamentum huius sententiae cst, quia ille actus voluntatis formalitercst liber P qui oritur ex iudicio intellectus , indisserente ex parte obiecti: Ergo ubicunque est tale iudicium, ibi potest esse liber actus voluntatis. Et confirmatur, quia radix libertatis in operando, est in iudicio intellectus,
proponentis voluntati obiectum, tanquam non necessarium ad beatitudinem.
Hςc sententia non placet,duplici dei Causa. i. t Quia illa indisserentia i u licii noli requiritur ad Vsiam liberi arbitrii. a. Quia non suffcit. Ac primo,
227쪽
quod non requiratur, sic probo; potest dari actus voluntatis liber, qui non oriatur ex tali iudicio ue ut est actus diligendi Deum in hac vita . Nam libere diligimus Deum CX parte volunt, iis , & tamen intellectus non judicat obiectum illud esse indisserens ad beatitudinem , cum sit plane necessarium . Nemo enim potest beatus esse sine Deo. Idem dico de actu voluntatis, quo eligimus baptismum, aut Contriationem , aut aliquod aliud medium necessarium ad salutem. Nam ille a clus electionis est liber, & tamen non
supponit iudiciuna in intellectu , quo iudicetur tale mediunt esse indifferens ad salutem. Ergo ad Vsiam liberi arbitrii non requiritur tale iudicium , sed po,
itus aliud, quo obiectum p onatur voluntati, non tanquantinisterehs ad ultimam finem, sed tanquam habens in se aliquam rationem boni, propter quam appeti possit,& aliquani ratione mali, propter quam respui possit. Cito iustio si obiectum est temperatia, queshahet in se rationem honestatis,ocyr
228쪽
turpitudinis, & praeterea boni dele- stabilis. Nam circa eiusmodi obiecta voluntas libera est, quia potest illa appetere propter rationem boni, quae in illis est; & respuere propter xationem mali, quae similiter in illis est.Eiusmodi etiam obie uiri est quaelibet alia res creata, & insuper ipse Deus, quatenus in hac vita anqbis apprehenditur. Naintellectus, ex una parte, iudicat in eo esse infinitam bonitat*m, propter qua
merito amari debeat, dc ex altera, eici aliquam rationem mali,propter quam 'deseri positi, quia iudicat dissicile esse,
tituare mand ta Dei, A per assiduos labores, ad Deum postadendum peruenire. Hinc fit , ut libere eum diligo mus in hac vita,& non necessario. Ha, de qua initio dictum es ,r1όnsum ciat ad Quandum Vssem liberi arbitrii.
229쪽
'randum, ut est communis patruin Theologorum sententia. Nam si v luntas sit determinata ad unam pas tem , iam non potest esse libertas in voluntate , alioqui sequeretur voluntatem posse peccare, si id eligeret, adi' quod eligendum esset determinata, quod falsum est. Secundo,si ad liberitatem arbitrii defendendam si cereb illa indisserentia iudicii in intellectu, non esset dissicile, concilive liberta tem arbitrii cum gratia & praedestina tione, quia constat per gratiam repraedestinationem non impediri illud iudicium, quo iudicatur res aliqua es.se indisserens ad ultimumfinem. At Augustinus, Anselmus, Bernardus,&alii, qui scripserunt de concordia itaberi arbitrii cum gratia & praedestin tione, putant esse rem dijscillimam. Ergo, Vt salvetur libertas arbitrii, plus requiritur, quam indisserentia iudicii 'in intellectu. Tertio, quia ex illa .
sententia sequitur, hae reticos nostri mpQris, non negare rem & essem ditiam libertatis, ieci tantum vocems, '
230쪽
Non enim negant n0s habere plenum & perfectum iudicium rationis, curia aliquid eligi mus ; sed negant habere facultatem, per quain voluntas possit se flectere in v tranq; partem. Si Cr- sto ad libertatem actus sufficit, quod
nis , Consequens est , haereticos non tollere libertatem in agendo , quod tamen falsum est, ut patet ex Concilio Tridentino sest 6.can. J.
Vlti abutuntur hac distinctione, a. ' praesertim illi,qui dicunt gratiamessicacem ita determinare voluntatem ad consensum , Ut non possit non 'consentire ; & nihilominus voluntatem esse liberam, noh quidem in F sensu composito, sed insensia diuisq. Vnde, si quaeras, an usus liberi a
s liberi arbitrij defendi possisper distinctionem en sui compositis dissei Z