장음표시 사용
141쪽
3 8 De Causis corrupi. Judiciorum
fortuna causas velutistas vel improbas facit.
De Iurejurando ab Ariocatis in uulas causas praefando.
N Vilum arctius esse vinculum fi
dei δc ossicii. quambu urandum, constat: non modo apud bonos . scd ctiam apud mediocriter malos: sic enim facti a natura homines sunt, ut religione moveantur. & numinis ilietu, tanquam arbitrantis res humanas Scurantis, ut ad se pertinentes ; maxime cum testis veri & vindex fraudis invocatur. Unde rectissime Romanorum leges ad nullius cauta actionem admittunt advocatum . nisi in quam ejuraverit calumniam. ' religione ju-st itiam fidemque obstrinxerit: tanquam praesentissima recordatio numinis 3c metus a recentissimo quoque jurejurando oriatur; cujus semel in auspicio
ossicii ut hodie obtinet praestiti reverentia paulatim obsolescere temporis longinquitate solet. Continet autem hoc jusjurandum: auod omni quidem virtute sua, omnique Fe . quod πειν um fg, justum exsimaverint, clientibus fluis inferre 'ocurabunt. non
autem credita bi ea E, eo ito quod improba sit vessenitus desperara, Sex mendacibus Hugarionibus composita, ies entes prudentesque mala conscientia liti patrocinabuntur. Sed et si certamine procedente aliquid tale bi cognitum fuerit, a causa recedent, ab hujusmodi communione se penitus parantes. Hocque subsecuso, inquit Imperator nulla cicentia concedetur breto litigatori , ad alterius
advocati patrocinium convolare: ne melioribus contemptis , improba advocatio surrogetur. O praeclaram constitutionem l atque utinam eam teneremust aequi verique consultor Advocatus esse cogitur: injusti vero salsique desertor: imo Iudex cauis esse jubetur.& vindex fraudis 1 cum ei hoc tribuatur, ut in causam, quam praeaudicavitti damna, it . alii patroni succedere non possint: quia litigator jam certior iactus iniquitatis suae . non nisi similem Advocatum quaereret : 8c Contumelia fieret sneeto judicio prioris. Nam ut apposite Quintilianus . non es dis *nus offer atroni , qui non titatur constio. Namjin hoc maximum , Faequi judices sumus , beneficium s ,
ut non falumus vana spe lit gantem. Illud vero quam praeclare . quam sata. cte & salubriter constitutum; dimittendam esse causam. etiam si in progres Iutandem disputationis iniquitas inia tuityErgo non victoriam pertinacia ,sed veritatem disputatione sectari advocatus jubetur; & cedere, si vel leges vel ar- umenta, Vel denique quaecumque in rumenta se obtulerint, susceptam s mel causam praedamnantia. Hac quidem ratione non Iudex tantum sed ipse quoque advocatus vindex calum niae constituitur: nisi tamen eonfli rium Potius, quam vindicem dixeris , qui elientem sumptibus & sollicitudinibus liberat . atque adeo iri stitia. Deserere igitur iniquam causam jubetur . non pellicere ad transgendum adversarium t ut ab omni se injustitiae societate disjungat Fabius pariter r que vero sudor obstet , quo minus susceptam, cum metior videretur, ILtem , cognita inter discendum iniquis late dimittat: cum prius litigator dixerit verum, secundum ea quae tumprdponebantur respondendo.
2ua ratione de susceptae cause aequitate vel iniquitate inquirendum consiturarumque sit Advocato. Usceptas autem causas eognoscem odi expendendique quae si consutitissima via. docere omnes exemplo suo Antonius potest . ille elarissimus Cie. inter praestantes sui aevi oratores: Equi dem, inquit, oleo dare operam, ut de
sua quisque re me ipse doceat, is ut ne quis alius ad B, qtio liberius D. quature due agere adversarii causam,
142쪽
Et Remediis Lib. IV. Cap. VII. I 39
ut Esse agat suam; S quicquid de re
tua cogitarit, in metum proferat.
Itaque eum iEe discessit, tres ter s-nas unus sustineo summa anima aequitate , meam, adversarii, judicis. Hoc si Advocati sequamur exemplum,quam multae in ipso semine calumniae elidentur l Igitur examinemus has tres partes. Prima est discentis;& personarum, rerum . instrumentorum ad causam Pertinentium accurata perscrutatione impletur. Atque hanc operam ipsa Antonius lubibat. nec/lteri eam deligantium vel deliciis. vel fastidio . vel negligentiae subscribit: multo minus in- 1l ruentis libello litigatoris acquiescebat. Namque litigator non monendus
solum, ut omnia repetita altius exponat : sed . praescribente Quintiliano. agitandus omnibus modis is turbaudus S evocandus, crebris & alio atque
alio ordine repetitis interrogationibus. non tantum ut reducatur memoria, si
quae in primae expositionis serie effugerint sorte imperitum : sed etiam ut incongruentia detegat. si quae sorte comminiscatur: quando plerique non exponunt Advocato caulam, sed tanquam apud Iudicem agunt. dissimulando. immutando. fingendo. Nam αι -- dieis quam pulchre hoc quoque Fabiust non anarentia modo vitia cuiaranda sunt; sed etiam inveniendia quae latent, saepe ea ipsis qui sanandi
sunt oecuontibus: ita Advocatus μα-ra quam ostenduntur adficiat. Deinde suscipiendaepersona adversarii; movendo quicquid in caust disputationem cadit. o iciendo quae intentioni clientis adversantur. revincendo quae Iuvare videntur: adeo cupiditati ejus non
est blandiendum. Nam dum omnia quaerimus, inquit Fabius, 'aliquando ad verum, ubi minime expectavimus, pervenimus. In summa , optimus est indisendopatronus incredulus. Pro. mistit enim litigator omnia, testem populum,paratissimas configvationes, ipsum denique adversarium quaedam a non negaturo. Ideoque opus HI in tueri omne litis instrumentum. Denique sumencia est persona judicis. quaeque vel premunt vel juvant clientis causam, suis momentis expendenda sunt , & si haec praeponderant . ita demum patrocinio complectenda. Fingat , inquit Fabius , Vado ara causam : ae quod i Em movisset de eadem
re pronuntiaturum, thotentissimum, apud quemcumque agetur, exHimet, S his enim raro fauet eventus , aut culpa judicis erit.
An quo eventu ves adspectu patroci.
nari cause improbabili fas si P
S Ane ambiguam causam ineulpato solus tueri Advocatum posse, periti legis
divinae tradunt: dummodo clienti cau- M. f.
sae imbecillitarem indicet, nec ultro va- ''na spe incitando decipiati deinde non ' i'. agatur de re graviore, veluti vita vel honore adversarii; horum enim desendendorum favor in paribus alioqui argumentorum momentis, praeponderat. Denique infirmae causae praesidium a vcalumniis non petat. Planὰ quod quidam Ox nostris tradiderunt, cum qui justam plane causam tuetur, posse eam etiam cavillationibus munire: Id me Corae. tuo ab aliis est reprehensum. Qui tamen id permittunt, ubi necessarium est .. ad eludendum cavillationes adversarii. Sed ego ne hoc quidem casu id permi tendum putem Quae enim illae adversarii argutiae, quae argutiis cludi, non etiam seriis argumentis prosterni possunt 'Alii vero etiam latius indulgent. Pleraque enim esse , quae non tam fa- ctis. quam causis eorum vel honesta fiant vel turpia. Sed recte quis occumretit . pleraque esse iacta perpetua atque indelebili turpitudine imbuta vel coalita potius, quae nec proposito nec
caus1 mutentur. Interque ea esse. adulterare veritatem, obscurare causam
quam explanandam Iudici susceperis. eludere legum auctoritatem, decipere religionem Iudicantis. Sed pet singulamam sellius haee expendentur. Sit a. liquis, inquit, instatus tyranno , a
143쪽
o De Causis corrupi. Judiciorum
que ob id reus: utrumne sareum eum magis δ Republicis si , quam puniri. viaet qui is nobis finitur orator 8 An Si Iiqueat igitur Oratori, futurum si tuendum susceperit. non tam falsis bonum virum cui vera obicientur ἰdefendet, Mim qui apud dicem mi non id aget, ut salvus su λ Sed utrius
Iam causam tuetur ρ si talis sit tyran. tandem erit existimare de indole Rei. nus, ut jure ei comparatae insidiae sue- di spe melioris fiugis; Iudieis an Adrint: nec causa Rei mala esse potest .mvolatii In hoc enim totius hujus er- nee de cognitione ejus qui vi non jure roris origo est, quod patres judicis pa- 'censetur. existi mari ut de Iudicio debet. trono transcribant. Non Advocatorum
Sed pergunt: uids quaedam bene- calliditate, non judieis eircumscriptio-
facta damnaturus es Ddex, nisi ea ne, dapitalis fraudis reos. Pamvis non esse facta convicerimus s non Tel spohre emendabiles, eripi poeius leges hoc modo servabit Orator non inno-jvoliint; sed Princi. lis interdum arbicentem moia, sed etiam laudabi-jtrio Clementiae. Quis igitur tam sali Iem civem y Praesumptio tam scaeva inicem emendationis spem satis existima- cum non cadit Iudicem quem nos exi- verit causae. ut liceat Advocato dieendipimus: sed ir talis erit, ut sit judicii re. vi vel staude leges eludere & judicia λctissimus gubernator; aa cujus confii- Denique. Da nunc , inquit, ut crimi, meliam pertineat , advocatum non ne maris esto ematur dux bonus, Ssῖ modo de causae suae justitia, tanquam ne quo vincere honeste civitas nonsos non approbanda sed approbata judi-ast: nonne ei communis utititas in care , verum etiam divinare de judici sitorem advocabit y Certe Fabricius
iniquitate. Quod si id de judice li. Cornelium Rusimum , atioqui si mi
queat : respondebo quod mox dixi,itam civem S i inimicum, tamen non considerari judicium circa eum, quia utile ciebat ducem, imminem . qui peredisssimi animi destinato de- te besio , palam consul δε ragios caelo praedamnavit 2quitatem : cum fecit: atque id admirantibus qui Fconstet sententiae nomen non mereti dam resondit ea cive se soliarimis pronuntiationem , quae manifesto le-ile, quam ab hoste enire. Ita hie si gum tenori adversatur. suid si, in- fuisses Orator , non defendisset eun-quit . quaedam juva natura , sed dem Rufi num vel inanifesti peculatus conditione temporum inmitia rivitatiireum P Sed in eo leges justitiamque Riemus Z Nonne utemur arte dicendi non violasset, si molli id egisset . ut
bona quidem , sed malis smillimayivel praeciatis in Rempublicam meritis
Quae naturaliter permissa sunt ut aequa ierimen donaretur, vel communis ra-
temperari institutis civilibus possunt: tione utilitatis dissimularetur: quaes-' jus enim civile naturali vel addit velivis haec deprecatio magis: quam de- detrahit aliquid. pro opportunitate Re- sensio si futura: magisque ad delibe. rumpub. Sed id si conjunctum sit cumirationem, quam judiciorum .imam inexplicabili conflictu juris naturalis: accedat. Sed quoniam ipsum jus hanc dici potest . in talibus institutis juris in poenis personarum rationem.&boni auctoritatem non inesse; & propterea publici vel maxime spectat: conced ne violari quidem. Sin autem illudimus id an . Sed non ideo rectedix
quodcumque tandem civile institutum tis. oratorem niti contra aequum ju- conciliati cum aequitate naturali po-istumque. Namque & Publius Hora- testi non magis id mira fides eludi per- tius . cum nobili illa ex duello pro R miserit dicendi artibus. quam ipsam publiea suscapto victoria elatus. sor Iustitiam. Ad hoc nemo dubitabit, rem intempestivo amore occisum spon-
qui nocentes mutari in bonam men citum in publica gratulatione lugentem rem aliquo modopossint inculpo e. Ἀ- occidisset: non modis non injuste deterdum , conceditur salvos ese eos sensus est, sed etiam absolutus: magui quidem, si by Corale
144쪽
Ft Remediis Lib. IV. Cap. VIlI. 1 1
qui)em, ut Livius scribit. admiratio- 1 rint iEud vitium nimium fossiciti, Nne virtutis, qua ure cause: sed ad circa omnia momenta Iuctantis. Quod jus causς pertinebat ipsum meritum etiam suspectam monente illo orato sortitudinis, totius belli momentum rum magistro facit udici causam. Nin se recipientis. Irequenler 'quae satim dicta omnem Maneat igitur illud. illaeso viri bonitdubitationem Iustut ent, dilata ipsis ossicio . injustam causam mmquam de- . praeparationibusfidem herdunt: quia sendi a sciente posse. patronus S aliis crediderit opus fuisse. Huie vicinum est vitium, terbisCAPUT I etiam velfententiosis omnibus respondentium: quia es, inquit Fabius , ae De Adiscatorum Verbositate, Cis- infinitum S 'pervacuum e non enim vicatione, S Gualedicem causa repreheuditur, sed actor. 2uem tia coercenda. go semper videri malum sie disiem tum , ut si dixerit quod reuro erit; NUne quae in ipsa actione causa - ingenii credatur Lus esse non eam rum vitia judiciorum sincerita- sae, si quando forte sedat, cati rem msellent. videamus Nam de immi non ingenii eulpa. Hoe vitium hodie profluentia loquendi. destituti juris illa di iputationum sorensium plura inperitia, sine hae enim existere Elo-juna lite volumina progignit: quia non quentia non potest) deque injustitia ad staturri causae, tanquam ad scopum . nihil in suscipiendis causis pensi haben argumentorum tela dirigunt, sed sorte )am diximus: sed tria alia supersunt, tutidea spargunt. Haec una causa: sed assinia tamen; maledicentia, cavilla-ipendet ab alia. Concia, id est confuse. tio, & verbositas: quanquam haec ea- narrantur omnia, & pariter deinde ardem sere est cum illo primo, aut ab eoigumentis diripiuntur: in innitos arceri ε nascitur: quemadmodum ex ad-jriculos, vel particulas potius . facti spe- verso ei brevitas familiarissima est. etes discerpitur:&cavillationes deinde quem juris auctoritas. & ejus scientiae circa singulas non tantum causae minu- fiducia in ipsa causae penetralia recta tias, feci argutias quoque adversarii. deducit. Hic enim quia certa ictus de-iquas nihil in summam rei conserre non stinatione jugulum causae serire callet, vident. qui causae statum in oculis non non multa spargit tela. Non enim id habent. Sie quanto plura disputari- agit, ut varietas locum fortunae faciat, tur, tanto obscuratur causa, non illu- is qui arte nititur & judicio. Talem stratuti impeditur intentio judicis nolit ι. t. sere Cottam Cicero deserabit; Lima- adjuvatur. Praeclare enim Samiorumttim S subtilem, rem explicantem legatis longa oratione usis resipon. Plutar. propriis aptisque verbis : haeret, in- sunt a Spartanis legimus : Primorum AE
quit. in causas per, siue qui judici obliti Bumus , ideoque ne posteriora
probaudum sit, cum acuti me vidit quidem intelleximus. Vetum hodie omissis ceteris argumentis, in eo men- experimur in Advocatis quod Fabius Lia. x. tem orationemque defigit. Hoc enim scripsit: Indocti dicunt omnia r doctis
potissimum est ad brevitatem admini- es S electio S modin, & paulo postieulum. videre verbis Fabii dicam trafere doctrinam aliquid orationi; o Lib. r. tibis rei summa. Nam feri accidit, ut limam rudibus . S cotes hebetibus,
'S ut in causis multa dicantur , de paucis S vino υrtustatem Sed haec virtus judicetur. De ipso nimirum tantum Etrinae juris vindicanda : N ab eius ig- eausae Statu. Solus igitur Iurisconsul. norantia existit turbulentus ille dictio ἀtus in agendis causis illustrem brevita. nis torrens. omnia sine ullo ordine vellem cum summa gravitate conjunctam dilectu convolvens. invoKensque eau. exhibere potest : teliqui non effuge-isam. Sed non tantum fortuita caligo
145쪽
1 1 De Causis corrupi. Judiciorum
Apini ab illis orationis ambagibus exsistit; tissime de hae re D. Bernardus: NAH Lib. - ... O .. lada hoc intenditur. Sic enim de se ita absque labore manifestam facit veAntonius: Mea autem ratio in dicendo ritatem, ut brevis lis pura narratro. 9.
haec esse solet, ut buti quod habeat id Namque. inquit ad Pontificem Euge-
amplectar , exornem , exaggerem s ibi nium, Miror quemadmodum religiosae commorer , ibi habitem , di haeream : aures tuae audire Iuuinent buusmodid malo autem vitioque ea ae ita rece- di putationes Advocasortim, E; 'Pdam, non si id me defugere appareat, nas verborum: quae magis adsubver- sed ut totum bono isio ornando S -- sonem, quam ad inventionem pro figendo dissimulatum Aruatur. Deinde ciunt veritatis. Corrige pratum addit. Si quae premat res , ita se con-mmorem , S praecide tinguas vani cederesolere, ut non modo non aberito, quas, S Iasia dolos claude. Nec alia sed ne revecto quidem scuto fugere vi- mente Ulpianus: Circa Ad catos Fa- L. . Ldeatur: Ied adhibere quandam in di-itientem esse Proconsulem oportet: sed , ΤΟ cendo speciem atque pompam, Spug- cum ingenio, ne contemst bilis videanaesmilem fugam e consilere vero initur: nec adeo dissimulare,ssi quos cau- suo praesidio. Dic ut non fugiendi hostis, sarum concinnatores vel redemptores sed capiendi loci causa cessi se videa-ideprehendat. Pulchre. Non gravaritur. Atqui . inquiet aliquis, facilius quillem, inquit. Proconsul debet. au-
hae insidiae occultentur in vivae oratio-idire benigne quaecumque ad causae ex- .nis salebris. quam in scriptis actioni-iplicationem pertinebunt: quia . ut Pli-buS, quarum consuetudinem reprehen jnius ait, primam religioni suae patiensum i vimus.Imo veto non aliud promp-itiam Iudex debes Sed facilitatem suam lius remedium, quam ut Iudex dispu- quadam prudentiae acrimonia δc auctorationes illas inanes. sed magnifica spe-jritate misceat oportet,. ne in contemp-cie praetemas. interfatione sua abrum- tum incidat si libero garrulitatis Assipat. Et de re ipsa dicere jubeat, vel cum vocatorum vortice abripi intentionem argumento adversarii, quod obliquo suam patiatur, quas facundia illorum sexu eluditur. cominus A aperto mar- attonitus; si inter illos tanquam inter te eonfigere. Multum enim Valebit simias asinus consideat 3c conticescat. ad pellendum sutilium asti callidarum Ideoque interlocutionis suae severita dissertationum consuetudinem haec ad. tem distringet in eos quos litium con monitio aut increpatio judicis in prae- cinnatores deprehenderit. Sic autem sentem, δc ab ea verecundia, vel etiam eloganter appellat eos. qui causas um-Listi. ignominia. Sic enim Iustinianus: In probas quaesitis coloribus 'eavillatio-S Dq refutatoriis autem libellis caveant nibus subornant ad speciem veritatis. tam litigatores, quam Iibesiorum di- ut concinere ei 3c congruere videantur. ctatores, verbosis uti adsertionibus, Ebdem pertinet tergiversatio, cum id t.
liue ea quae jam perorata furi iterum agitur ne ad exitum controversa de- resuscitaresed haec solatis inscribere,iducatur. De qua Impp. Nemoex iuda.
quae eompendiosa narratione causas siria protrahat urgium. Et Advoca- Lia P. .
provocationis possunt explanare, veI tus qui dilatoriam exceptionem postf anquid novi continent, vel addunt litem contestatam proponit. vel semel Amia derelictum est: situri, quod frepulsam contumaciter urget. auri li- hoe fuerit praetermissum, non deerit bra mulctari jubctur. Sed hoc amplius aduersus libet rum conditores am- Impp. edicunt: Advocatι ιta praebeant uia piissmi iudicii competens indignatio. patrocinia jurgantuus. ut nou uis Ruland Adeoque recte juris interpretes cen-iquam Iitium poscit uIititas, in licem sent, interdici a judice advocatione et tiam convicianae liue maledicendi te M. x posse. qui nimis in superfluarum dispu- meritatem prorumpant, agant quod lationum sinus effundi solet. Nam ve- causa desideras, temperent se ab inju
146쪽
pt Remediis Lib. IV. Cap. IX. i 3
ria. Nam si quis ad G procax fuerit. Nam non est novum mi non ratione . sed probris putet esse
commodanda es , ut quVquam nego ris derelicto, in adversariι δει contu meliam aut palam pergat aut Iubdole. Nerito imiaeratore, hoe vitium insectantur; re infamili mulctant eos. qui Praetextu causam clientis ju, ando. vel animo gratificandi ejus libidini. Ω-mam aci, ersarii lacessunt: hoc enim Ad xocatum in rab ilam latratoremqueCon eriit. hoc praee arissimam artem ct operam ad caninam facundiam detorquet. Detellarur hoc quoque di a
M.t,. suo Uratore procul remotum id Fabiuς:- contrarium enim id esse caulae conita quam contumelia irritatus sortiorib sviribuq ad ersarius incumbat: contrarium quoquc d centi. qui maled cendi licentia lese sub icit male audiendi patientiae: contrarium denique litiga ri. qui Ux idiae odio, e Gbjectatur. Perit huie auctoritas fidesque e t benevo. Ientia oratori : Uippe quae maxime conciliantur gra itate. modestia. humanitate. Eae autem destruuntur laeessendi illa libidine. N eon ieiandi inverecundia. & illa desaeviendi a ro. ei sermone insania : saepe etiam in ad. versae partis patronos. id eli collegas. Neque enim tantum contemptui ob-jieit hujus vitii levitas et sed etiam odio improbitas : cum maledicus δmal co non distet nisi occasione. A.
nimi nimirum non tantum pravi est, sed parvi Da audaciam. da vires. N opportunitatem;jam apparebit tam sceleratus facto . quam sermone. lndulgent quidem saepe hane licentiam libidini litigatoris i sed id animi vilita.
tem auget . non im strobitatem extenuat Nam hoc quidem quis hominum Bberi mod3 sanguinis sustineat , ραα-
Ians esse ad alter us arbitrium t ita. ehard que quod aliqui tradunt. impune ad voeatum con, itiari. praesenre suo clien-τί' te qui non impediat: id improbandum .stu est . aderi ut nec subscriptione illius. aut expresso consenIu excusari debeat.
neri non tantum qui manda, it . sed etiam qui mandatum tale implex it. Et
imperatores eum rantum excu ant. qui cum susccptae causae conditio id exigeret. cta Objecit; eluti cum in augmentum intentati criminis antea-eta Rei , ita ad censuram vocatur. et Cis misi ad celsarius arguatur subornasse te- sies. corrupisse Judicem. Extra eum AM. igitur casum nunquam con, itus causam miscebit advocatus : imitabiturque
hae in parte summum illum oratorem Antonium. Tuid ζ inquit insicum stro C; e. ,. altero dicas , litem tuam facias , aut ιλ o laesus serape tractu di.I. Ou am retinquos , nibiive noceas y In quo ego , non quo libent in male aurium y Ied quia ego e uusam non Iobenter relinquo, vimιum PaItins S lenis i xi uer Ex
quo etiam istudia equor, ut si quis
mihi maloicat , heiulans ant plan/msanus esez deatur Nam conccdcndo laces lenti, non tantum lenitatis, mode iliae. graxitatisque laudem tibi acquiris; cci ad , criarium quoque odio, es invidiae objicis. & gra, iorem . quiete . quam contentione vindictam adipiscetis Acute hoc Fabius: Hinc etiam taue. V.
a ejus solet , eam hoc νδε quo nos adversari s obm it mus , intem turtacita impotentiae exprobrat o Namisque eos graves is intolarabiles ii sti demonstrat , qtiod cerimus dignorant cuριi maledicendi , aut affectatores tibertatis. Plus invidiam , quam convictum flose e nam invidia adversarios i convicium nos invisos facit.
De legis Cinciae , omnem ex ad emtione quaestum interdicentis, aquitate S usu disputarum.. Duobus in castas eam esse demio sabiliendam. V Εrissimum estatum est: Neminem
gratuito malum esse. Honesta . conciliante natu a . omnibus placenti
sed illeeebris emolumenti praemiorumque
147쪽
video eum Fabio dicamὶ quae Iustior tui ..
que mortales abducuntur. Si auctoramenta mei dis seponas .injustam qui que causam detestabitur iusi lucrosius litem trahere; & diffusis, sed inutilibus concertationibus. magnificae &l boriosae operae speciem ampliorem honorarii modum captare; nemo est . qui non malit recta via incedere. Praedae spes uberioris . N salatii copiosioris
auctoramentum tot rabulas . tot calumniatoreS praevaricatoresque facit.
Itaque jam olim etiam incorrupti adhuc Rep. Roman1. lata suit lex Cincia, quae a donis & munerirem advocatos
arceret: eamque jam vetustate evanescentem retulit Augustus . novo firma-Tibii. tam Senatusconsulto. Deinde & Tra. Lb. i4. janus Caesar eandem legem renovavit:
' ιmssis omnibus qui quid negotii habe.
s. rent, priusquam agerent i jurare. Nihil se ob advocationem cuiquam dedisse,
promisi e , cavisse. Sed ' sub Claudio
actum de eadem lege revocanda.
tioquin enim disserebat Silius Consul designatus S bonarum artium priu- ci em sordidis minister isse dari: nec dem integram manere, ubi munitudo quaestuum spectetur. Quod δε innulgius mercedem negotia tueantur,
pauciora fore: nunc inimicitias , ac. cusationes , odia , S injurias foveri; ut quomodo vis morborum pretia modentibus, A fori tabes pecuniam advocatis serat. Sed peragi res tunc non potuit: sortiter enim intercesserunt quidam de Senatu. tali quaestu soliti saginari. Neque enim eloquentiam gratuit3 contingere e omitti curas fami- . liares, ut quis se alienis negotiis in. tendat. Sublatis studiorum pretiis , etiam studia peritura , ut minus deco. ra. Haec ita . inquit Tacitus . haud f, Lyra dicta Princeps ratus , capi
dis pecuniis posuit modum , inque ad dena siestertia: quae egress repetunda.
L. t. s. rum reuerentur. Igitur in honorarium centum aureos capere concessit: quem
V admodum postea & Tt anus; idque&Ulpiani tempore obtinuit. Itaque moderationem illam Cinciae legis probare Tacitus videtur,& merub Neque enim
acquireudi ratio, quam ex honestissimo cap. r. labore S ab iιs de quibus optime meruerint, quique s nihiI invicem praesent , indiguifuerint defensione. Quod quidem non juΠum modo , sed nec Farium etiam HI , cum ba c opcra tempusve omne atienis negotiis datum , facultatem aliter assurrendi rec dant.
Sed hunc quaestum iis tantum Fabius permittit, qui facultatibus modici. ad usum cultumque vitae amplius aliquid requirunt Reliqui vero, inquit. hune quaestum sine crimine soriuum non fricctrini. Pariter enim Impp. positis indignitate exercere advocationem permittunt. sed ad virtutem exsercndam, meritorumque S industriae famam augendam , quarendamve: Nam Acro.
inquiunt, pecuniaque capiantur , -- ι.ε. 3.
Iuli abvecti atque degeneres inter G. Ff ' Ius mos numerabuntur. Rationem au. tem gratuitae . si nihil impediat. ad. vocationis pulchram Fabius reddit
Nam quis ignorat . uin id lων si honesissimum, ae meralibus disciplinis S ilis quem exigimus animo dignissimum , non vendere operam, nec Hevare tanti beneficii auctorita
tem δ'Cum pleraque hoc ipso Ioue sint videri vitia quod pretium habent.
Non minus honeste di generoso de sua prosessione Ulpianus: Est quidem res L. f. s. sanctisssima civilis sapientiae Iea quae ν- ς pretio nummario non sit aestimanda, nec dehonestanda. Itaque adspectu locupletum & splendidiorum aequa est Cinciae legis severitas . qui asserere &approbare gratuitam suis civibus industriam dciant, perquam ad gratiam. auctoritatem & honores pronao Ueantur: deinde ad suseipiendum tuendum. que inopum causas. non ossicio humanitatis. sed auctoramento tantum meriseedis duci. id sane ju stitia non patitur: sed iis teneri ad gratuitae operae benignitatem advocatos . etiam inter Inter
148쪽
Et Remediis Lib. IV. Cap. X. 1 s
quo exemplo hodieque alicubi certus est publico ossicio Nilipendio inopumeausis destinatus patronus. Nam cum juris & judiciorum aequabilitas ideo
vel maxime sit inventa . ne tenuiores
humilioresque potentioribus impune obnoxii sint: nihil aequitati magis est contrarium . quam a praesidio juris
De Cassicorum pactostgery alariis. S quantitate eorum de renda pro modo causae S in Uriae , non etiam
SSd illorum cupiditas quibus suae
mediocritas fortunae. dc clientis conditio capere salarium permittit, certo erit modo continenda : idque semper ad euram suam Principes revo-sap. 17 caverunt: De Nerone Sueton ius. constituissse eum. ut litigatores pro patrociniis certamissamque mercedem darent. Similiterque de Trajano Plinius i qui utiliter id quoque cavit . ut non nisi peracta lite salarium exsolveretur: idque omnino expediat in usum revocari. Sic enim sinceriore fide. Simpensiore dilisentia Patroni ad exi
tum controversiae eonnitentur: neque
etiam cliens dum a fide patroni adhue pendct, ultra justam quantitatem elargietur. metu perfidia: vel voto arctius sibi obstringendae ambiguae alias fidei. Qua ratione legum providentia quem-2.6 S. Cumque inari inter advocatum N clien-MG Dε tem contractum vetuit: quia is praesu- mitur in aequa illi & iniqua consensu-L. r. c. rus. Nam Paetio advocati de partici pando victoriae emolumento metu infamiae arcetur, alia insuper ratione: quia incitamentum hoc advocato so. rei grassandi ad victoriam pet fas nefasque. ideoque quamvis non de parte 1 ι - condemnationis, sed de re certa quae m,. lite vcrIatur, conventio fiat. eadem ra-1 f tione improbatur: idemque existimo. etiamsi res extra litem in pactum deducatur in eventum victoriae : quam C. D. vis plerique diversum sentiant moti rescripto quodam Imperatorum : id enim plane a nobis stat: Litis causu malo more secuniam tibi promi mi e quoque pro teris. Sed hoe itastus erit, si s perad lite societatem futuri
emolumenti cautio pollicetur: si vero post causam ad Iam cauta est bovorariasivmma, peti poterit usque adprobabilem quantitatem , etsi nomine patmarii cautum sit. Ecce, tantum consortium emolumenti, cx victoria cauasae, non utique rem ipsam quae in lite est. Jus considerar: N in eo discrimen ponit, suspensa adhuc lite . an vero finita . pacito intercesserit: & utrobique quaestionem movebat. quod palmarii ratione pollicitatio facta esset. Sed Jus,
optatum sententiae eventum certamisque victoriam remunerari clientem. non etiam incetiae litis eventum res mere patronum permittit. Atque adeo in univcrsum inhonestum Fabius censet, certam pro patrocinio mercesem stipulari: tantum vero decere, mutuam admittere clientis heneficentiam.
eiscendi quidem ide , inquit piraticus mos , S imponentium periculis pretia
procul abominanda negotiatis , etiam a mediocriter improbis aberit: cum praesertim bonos homines bonasque causas tuenti non sit metuendus iueratus d qui se futurus y malo tamen ii
peccet. Ecce quantum a veterum laude Advocatorum recessetimust olim etiam mediocriter improbi. ut ille ait. auctoramentum mercedis N paciscendi inverecundiam aversabantur. contenti gratitudine & liberalitate clientis: nec in liberalium artium industria vel nomen serre poterant mercedis, tanquam opificum modo operis accommodatae, L. t. fhonorarium appellabant. Sed hoc quo- 'me s.
que latendum est . alio tum genio ad reserendam gratiam duci clientes solere: nisi idipsum adscripseris magnificae& sincerae patronorum ejus aevi industriae. cujus dignatio c& amor eum gratitudinis asseetum excitaverit. Hodie sanc rati fuerint, qui sola ducti gratitudine.fidam A benevolam memoriam in occasionem referendς gratis perducane. T Itaque
149쪽
6 De Causis corrupi. Judiciorum
Itaque permittendum pacisci ct capere salarium . praefinito tamen modo: ita ut ultra cum capere non liceat, citra Vero eum taxari quantitas pro conditione causae pollit. Sic enim Vlpianus: L In honorariis Advocatorum ita veris L. fari Iudex debet, ut pro modo litis, i , proque Ahoeatifacundia, Sori consuetudine S Iudicii , in quo erat actu-
πω, aestimationem adiabeat. Litis igitur dissicultas aestinanda. & simul Ad, ocati industria. Illa enim angusta vel late di stula: expedita, vel perplexa; unde cum labore vel crescit, vel minuitur salarii aestimatio. Sed aestimanda quoque patroni industriat quotumdam enim vel ruditas vel desidia eausEnon satisfacit, aliorum superflua etiam sedulitas vel ambitione, vel morosa quadam sollicitudine, vel denique, ut ii odie. lucri cupiditate modum excedit. Sed ea demum imputati diligentia debet, quae causae. non ostentationi inseruit: imputanda autem utique praestantia artis & ingenii, non solum laboris. Ulpianus enim aestimati facundiam jubet. Hodie vero quis furor est . pio codicum scriptorum modo δέ soliorum numero rationem inite salarii λ Quid hoc aliud est, quam
ultro incitare loquacitatem ad permiscendum omnia . tragoediasque excitandum in nugis p Quid hoc aliud . quam praemiis provocare ad dissunden. dam causam . protrahendumque jurgium 8 Adeb igitur vel nihil ingenii doctrinaeque in advocatis quod aestimetur vel nihil in Iudicibus ea aestimaturae prudentiat est . ut numerari versus actionum, non ponderari opor. teaiy Id vero perinde est, ac si plecturae pretium definiat modus & spatia obli. rarum tabularum. An non longe majus discrimen re artis N ingenii & uti litatis inter forenses orationes ι δc pictorum opera Τ Quando reprimetur inanis torrens garrulitatis. sua inundatione omnem causae speciem, omnesque juris limites confundentis: si lio. norarii quantitatem loquacitatis moedus definietῖ Furor est , prosectb H.
r. publica auctoritate. honore, Iucro incitare rabulas ad certamen extendendae in immensum litis & loquacit tis. Itaque saluberrimum judiciis fuerit, Iudicem qui de causa cognovit. honorarii quantitatem definire , pro conditione causae , dc merito navatae diligentiae , quam non mole aestimet. sed ponderet sciasa magis imputando. quam Verba; argumenta, non ea villationes ; vim disputationis ad causae pertinentis statum . non pompam inanium excursuum : causae enucleationem . non ineptissimarum adversarii argutia. rum dum refutantur, imitationem ἔde sensionem clientis, non intenta adversario maledicta : R in universum vim ct pondus orationis ad statum causae accommodatae . non numerum 3c molem scriptorum in ratione salarii in-tucatur Judex. Hac ratione ineptae loquaciratis latratus 1 soro fugabitur tdiscrimenque orietur inter doctos, pr dentes . graves causarum astores . 8c leves imperitosque ac subiales tabulas.
Illi auctoritate & fide florebunt: hi vero cum suis vitiis jacebunt δέ obsolescent. Ad praemia scilicet & lucri illccebras peccatur; alioqui hoc inter
providentiae munera vel maximum obistinemus . quod recta & honesta suo momento in omnium animis praevalent. S pia turpibus placent ac dele. ciant. Lucrum tolle exaestuantis causidicorum verbosiratis, di simul ipsam sustuleris: nec quisquam erit, qui non malit accommodate ad statum causae cum saecunda sensuum brevitate dicere. quam extra rectum tramitem evagari,si utrobique tantundem sit emolumenti.
CAPUT XII. De Hered Advocatorum industria
honoribus Emeritorum Frovocanda ἡό Ra Iarum audacia paenis frangendat Tiaque pranatis assiciendi ii, qui in. l. cotrupt1 scientia ' vita in advoc
tionis munere se approbaverunt: namque ii & judicandi ossicio, & Reipub.
150쪽
Et Remediis Lib. IV. Cap. XII. in 7
tegenda maxime runt idonei . formato tamen non minus judicio suscipiendis ex fide causs . quam ingenio exculto defendenda , eritate bulliriaque contra argutias di calumnias. illustrata deniqυe scientia illa fori luce atque
experimentis Sed eadem exercitatio eruendae tuendaeque , eritatis In contro, et sus ambigui, Rempublicam sor. mat : quemadmodum olim oratores eadena sapienti lacu Dd a. qua IudiciiS. etiam eonsiliis s.ssicere credebamur. Lb. ra. Sic enim FabiuK: Sed in persecto ora ' rore. quota sta τοιt. quod aut innoe res tuebitur , aut improborum Icelera compei ter , aut in pecuniariis quaestionibus τει ita i con ra calum.
Dam aderit 2 Summus ille quid m in iis qm que fuerar Ued in maioribus curius elucebit, etim regenda Senatus e sitia, S Postularas re ror ad metiora ducendus Merito igitur advocati. qt ale, deseripsi. promo, endi ad d gnitates: praesertim eum l uris rudentia eos censeamus. sne cujus praesidit, nulla Reipub pars administrari recte potes . Sed vulgares sequioris notae advoca I . non fide. non prudentia, majori alicui negoi io pares sunt Hi i n calu m nia. tergivertatione. fraude prae aricatione deprehensi. graviter sunt coercendi O ab eo. inquit Ulpianus. Di innocens fuit, M. fiboecie crim nis alicujses, qxod meoprobatum non es, μέ uniam ac p- tam is , cujus de ea re noris es, edoctas fuerit: quod iuisite extortum est, se-2 3. cundum Edicti immam.quod de his est. qui pecuniam , ut negotium facerent , aut non facerent accepisse dicerentur.
restitui in quadruplum) labear: is ei qui id commisit pro modo deI LI,poenam
irroget. Sed hoe judicium etiam ad pecuniarias causas pertinet; si quis in iis ut
calumniae causi negotium faceret. vel non saceret, quodcumque emolumem
tum recepit. De Galeacio Mediolanensum Dure litteris proditum est . quod eum aliquoties audisset de eausidico cal-Lipo lidi ingenii.& malitiosae artis in serendis -- nutriendisque litibus etiam in claro ju- . o. in . eum ad se accersiverit tentandi gra-
ti, D. o. inquit. pistori meo cenis tum aureos . Non libet lol, ere: tu e quid tueri me in jure . ct rem protollere porcsy Obsequium ille arguςr addixit: sed seaudis sic conu ertum . a 'pera matione Princeps perstrinxit . dc sua isu'
lari publice juis t. Sed disputati de hae
severitate meminimequeenim ultimuri supplicium calumniae in rc uniaria lite coni enite . neque satis sic convictum: quia hel c ntra animi lententiam assen. tiri. Principi potuerit. Nam
Denique inique tam atrociter animadis vetiisse in delieiu in P, incli em. cmusipla consor, esset . Occasionem subministrando Alii x erb eontra Nam cum furtum hodie ca .itale st: non minus mcerte inbullulae de irai dationi, conii:
nete calumniam mani Quam . pra teta cellionem angori, δέ so icitudini m. quas .importat: Prτser que que xi .a
patrocinium cati'ae n n rcceptoros se promiserunt. Neque exculare precest 'rincipis i eum Vir Iustus a recti tenore non si dc flexurus.
.... Phalaris licet imperet, ut sit falsiis , Cr admoto dicteι perj ria ι auro.
Neque verh delicti cons. rtium scibi sye Principem tali experimento; quod non careat exemplo audioritate juris I ro. L. xortato circa di minum permitientcn ser I 'vo res ejus deferre ad Titium a quo sol. licitabarur ad surrum Hunc enim a se ii exsecutione non prohiberi tanquam consenserit contrectationi: nam cuin id pertinuerit ad deprehendendum sui tum non purgare Titium aifurti e imine. Denique totum hoc reserendum esse
ad magna illa exempla. quae semper iniquitatis aliquid continere in singulos. sed quod repenset utilitas uni, ef i ,
sorum. Tacitus censer. Porro de ea .a,Clumnia causidici optime staviete idem δμμι Judex poterit. coram quo cau'am egit: qui pro admisi personaequalitate. temporarrum Act pcrpetuum silentium i rogare cum infamia callido improh