장음표시 사용
131쪽
1 28 De Causis corrupi. Judiciorum
pedit. quo minus suam quisque causam judici exponat ' approbare conetur pNeque enim qui uam Fabio ipso
frivola in litem judiciumque adducit: vel etiam splendidiores expertioresque fori. ci non nisi vilium rerum certamen credunt. Sed & judiciorum asylo fraudibus, calumniis' tergiversationi occluso, majore auctoritate , ct frequentiore opera sorehunt Iurisperiti, de controversiis civium respondendo. Verum instituti operis sevcritas publicam modo utilitatem spectantis . tam molle responsum dedignatur. Animosius resutandi. vel potiuS contemnendi sunt, qui tam inepte emendationem judiciorum aversantur. Utinam pacem genus humanum coleret. R damnatis sutoribus tam supervacuos sibi causidicos saceret . quam militest Utinam mansuetudini R humanitati natum animal pari.
ter lites, di bella odisseti Quam sortunatus ille rerum humanarum status erat, quo, ut Germanicus Caesar ait.
Nondum τι ι nos rabies nudoerat ensis,
e n anguineis fuerat dis ordia nota lIllud saltem quis negaverit, judicia non ad judicum utilitatem ' cavsdicorum . sed ad publicum bonum. &justitiae Majellatem , ac tutelam civilis societatis instituta esse Τ Atque si considerare singulos velis , potius ad lit, gatorum commodum, quam judican- profitente) tam ingenio tenui reperitur , qui cum omnia quae sunt in causa diligenter cognoverit , ad docendum
certe judicem non sinciat. At γε
reliqua non supersina tantum , sed noxia sunt. quae vel assectu 1 ci voluptate religionem Judicis attentant: unum illud docere susscit; optime implendum ab iis quorum propria causa est i nam his & cura δέ facultas noscendi praecipua inest. Illis namque qui superesse rebus suis vel aetatis imprudentia , vel valetudine qua animi quheorporis Perpetua nequeunt. tutores curatore que prasciuntur: dc hi eorum causas per sicquentur. Reliqui vero cur non ipsi potius, quam per mediam manum intentionem suaua insinuenti
potissimum cum saepe sui iacti reddere rationem debeant 3 an hoc vel clarius. vel simplicitis secerit Advocatus ; qui si veritatis simplicitati nullum de suo ingenio colorem induxerit, superfluo atque inutili ossicio contemnatury Hi
sunt inquit sanctus vir ) qui instruunt,d quibus Derant instruendi, ad pyrnunt
non comperta , se ua fruunt deprotium patrocinatiumque. Quamvis hoc prio calumvias innocentiae: des rutine corruptelae nuper invexerint, ut nemo in judiciis minus praesidii atque emo. Iumenti inveniat. quam in quorum gratiam ab origine sunt comparata. implicitatem veritatis, obli Eunt mdicii vias An eadem confidentia ficto commento veritatem quis imitetur in suo facto . atque in alieno negotio JAled quoniam ea exsecuti sumus , quae t rerum enim conscientia adverso clam judicem a consuetudinis & corruptela rum perversitate vindicent: admonere atque exigere ipse ordo rerum videtur. Ut ea videamus . quibus causidici &litigatores ipsi ad rectam rigidamque
An eausulicis opus si 8 Numerum e rum Lyricte moderandum esse. SΕd infamia fraudum in controversam adduxit munus causidicorum; Conveniatne aut expediat bene institutae civitati l Quid enim, inquiunt, im-
re perturbat. R inde Timo apientiam, ut ait Poeta. expectorate alterum verbi ersuaso fidei atque ossicii erga clie tem qu1dam fiducia armat;&constantiam mentiendi insinuat speciosus osticii praetextus 1 praesertim cum deprehenso quoque sui iugium pateat trans s rendi culpam in clientem qui se instruxerit. Dcnique vel aequa est causa. vel iniqua. Bonam causam ipsa veritatis vis abunde luctur : neque ei obstat. quod lenociniis orationis destituitur; sed hoc ipso commendatur. Natura- Iirerenim. ut Poeta ait, Veritatis simplex es oratio: namque nativa fiducia sui aDisitirco by
132쪽
Ft Remediis Lib. IV. Cap. II. I 29
sui. statim prorumpere universa seque i diciorum videtur. Itaque etiam extra ostendere undique omnibus gestit; comminiscendi imposturam . extra ideoque nullo praeparandi conciliandi- l commovendorum assectuum praestique flexu utitur: nec sollicita in dispo- gias . utilis Advocati ars atque operasitionem est, conscia se congruere un- est. etiam causis optimae. Nam, scri-diquaque & constare quacumque parte bente Fabio. stequenter etiam optimcae M. . Qvel ordine apprehendatur : vimque cause similes sunt malis: S innocens suam sentiens ornatus sollicitudine va- reas multis verisimilibus premitur. eat: & sucum contemnit: suo colore Quo si ut e ran actionis ratione d sat superque speciosa. Igitur tantum tendendus sit, qua ocens esset. Iam malae causae necessarius ridetur callidus innumerabilia seunt bonis malisque aliquis patronus: sed utjusta causa eum causis communia , testes, literae, stanon requirit; ita injusta non meretur.lsticiones, opiniones. Non Miter amIterum: aut de fac ho disserendum est, tem veri mitia quam vera S consim aut de jure: sed de i sto judex curati ejus mantur S refeltantur. Denique & Ju- utique & peritus. & defensor: illud ve- ris quaestio vel maximὰ Advocati opo.
ro communis prudentiae est. Itaque Α- ram requirit: Ius enim, ut vulgo aiunt.
thenis aliquando prohibitum fuit, cau- ex facto nascitur; & causa aliqua persam pro alio agere : quo tempore legisplexa involutaque non nisi a Iurisperito fraudem quaesitam hanc accepimus. ut enucleari potest: atque indagatio sta- compositis ab artificibus dicendi ora. tins causa quantum luminis in eausam tionibus litigatores inerentur. Sed de- & judicium immittit. tantum quoque prehendi ea fraus facillime possit excultae industriae requirit. Illud tamen quamvis enim Lysias laudem in hoc contrariae sententiae concedendum , ut genere eam retulerit, quod in assiectata qui causas ipsi suas agere velint, non re- orationis simplieitate charactetem im- pellantur, tanquam necessaria sit cau- peritorum exprimeret: tamen alio quis sidici opera: nili plane rudes. imperiti spiritu animat quae ex suo ingenio deli. 3c inepti. Nam eum his disceptare. id hala profert, alter ad audientes persert. peogressum cognitionis vehementet
quae alius dietavit. Fenes veteres co . impediret. Optime enim Praetot RO-L i. r.
i. Romanos, alterius nomine agi non manus, qui cum quosdam penes sem - ρεῖ .. is poterat, nisi onsulo Uro libertates stulare prohiberet, plerosque tamen ex ζε α pro tutela. Praeterea Lege Hosilia iis saltem pro se , quosdam simul pto Mer . permissum erat furti agere eorum no- conjunestis sibi personis postulare pet-mine qui apudhoLyes essent, aut Reip. misit. Sed & hactenus contrariae sen-
eausa abessent, quive in eorum Hi - tentiae assentior, ut tantum Pragmati- Iustutelae sient. His similibusque mori corum, quantus nune passim est . n eonjecturis concludunt cum Collumel- merum vehementer infestum existi.
la i Sine causidicis satis felices olim mem judiciorum rectae & tigidae sinem fune, futuraes sunt urbes. Sed resu. ritati. Is igitur ad prohabilem modum .
tati haec vel elevari possunt. In primis imminuendus, qui deinceps non exce- enim extra persona'. quae administra. datur. Nam multitudo illa eausidico- torum consilio dcfenduntur. plures rum excedensjam numerum causarum sunt ea tarditate ingenii, ea insan quae majorum aevo erant. cum saepe haetia, eli denique imperitia rerum, ut tantum arte&quaestu nutatur, quid ais
ad docendum judicem non sufficiant illud agat. quam ut copiosus semper linamque ut id oratione perspicua' di- tium sit proventus, utque alia ex alia stributiv1 fiat, saeit ad celeriter expe-iseratur Neque enim causae verae & judiendum lites: atque etiam si non ma-istae. sinceroque studio ad finem dire E Egnisee & eopiose. saltem ut decore S suffecerint ad alendum hunc pragma- apte id fiat, interesse ad metuestatem ju- ticorum exercitum i loquor enim de
133쪽
13o De Causis coma pt. Judiciorum
quibuscunque suas operas in judicio collocantibus; nec tantum de causidi.
me forensi Eloquentia ς an ii qaat
nus admittenda 8 adterius ejus captionem unica cautio penes δε-rsprudentiam. Hanc igitur istius loco substituendam tuensamque. Oe quoque cavsdicos aversan. tium sententiae tribuo, ut existimem utile & imitandum exemplum, Fab M si non Lacedaemoniorum civitate sua
'y expelientium , DIIem Atheniensium
ubi actor movere affectris vetabatur vetat recidentium orandi potesatem. Non eloquentiam damnamus, quae verborum et dispositionis luce quae ubertate in entionis, di senten. tiatum grav itate ad judicem doeendum accommodata elli sed illam. quae vim suam in commovendis assectibus approbare conaturiquς regnum suum non in eo situm putat, ut vera causae merita illustret. scd ut ea obscuret; 3t , anaretum inani sed speciosa imagine subornet. De hac eloquentia Fabius: M. 6. ς. Cert/ sunt sempeν fue fuerunt non
parum musta qui satis serite quae
essent probationibus xiiI/a reperirente quos equidem non contemno r sed hactenus utiles credo , ne quid per eosVu-
dici sit ignotum; atque sui dicam quod sentio ) dignos ci quibus ea asdserti
docerentur. Qui vero judicem castere, S in quem velut habιtum ρυPt semducere ; quo dictosendtim is irascendum e et . rarus fuit. Atqui Me es quod dominatur in iudieiis, haec Ho-quentIam regunt. Namque argumenta plerumque nascuntnr ex causias spro meliore parte plura sunt semper: ut qui Zer haec vicit tantkm, non de. fui e sebi ad cattim sciat. Ubi teri animas judicum vis adferenda eri Sab ima veri contemplatione abducenda meus: ibi proprIum oratoris opus
est. Quid poteli expressius f Ego verb' id non oratoris, sed impostoris pro
prium opus puto : assentiorque potius claris sipso Fabio memorati te auctoribus, quibus stam videbatur Ora p 'toris incium docere. Namque S ctus duplici ratioue excladendos pulmbant. 'Primum , quia virium esset omnis animi sexto alior deinde quia juricem d veritate repeiri misericom a vel ira milibuisue non oporteret. Et voluptatem audientium stet re , cum vincendi gratia tantum diem retur , non modo agenti supervacuum, sed vix etiam viro dignum arb/trmbantur. Nam δι Aristoteles probat institura . quibus movere alibi assectus orator prohibebatur: niti enim ad commovendum in assectus judicem. id perinde esse. ac si quis regulam, qua quid examinandum est, prius insectat. lgitur etiam illis temporibus quibus Eloquentia in audiciis regnabat. nondum exculta doctissimorum hominum ingeniis Iurisprudentia. plerique dicendi praeceptores, principale Oratori officium constituebant, docere: reliqua in additamentis censenda esse. Nam quorsum voluptas dicendo petitur. ni si ut oratio avidioribus auribus admisiis. 3c in animi, ut sic dicam est ibulo conciliata suo lepore. penitus in i plum animum demittatur. id est magis doceat fidemque emercatur λ An non idem speciat ipsa pertractatio adscifluum y Ut quia Judex jam cupit cau
sam nostram meliorem elle. etiam cre
dat 3 Proprium igitur oratoris A principale opus . docere: huic enim reliqua subserviunt. Quod si non docet. nisi qui veras opiniones inserit: nam ut aliud error, aliud scientia est: ita aliud est docere. aliud decipere in sequitur. quod illa affectuum concitatio. pror-1us ab oratoris ossicio si separata. utique qua obstat intelligendae veritati. In hoc autem saepe tendit. Iterum Fabius : Interim refugienda non modis iis . Ldistinctio quaestionum es , sed omnino s.
tractatio e assectibus perturbandus , S ab intentione auferendus aud/Ior.
134쪽
Ft Remediis Lib. IV. Cap. III. 13 t
uis is diligentia eo tempore quo co- ad veritatem: sed ab ea ne deflecti qui-'gnoscenda judicium conamur auferre. dem eo modo possit. inter disceptan-Quid igitur Τ nunquid in atrocibus a. tes enim 3c auctoritate & prudentiae-ctis indignatio . in miserabili vero at. minere judicem oportet: ideoque non que indigna Rei ealamitate miseratio permittendum in ullo causae articulo erit excitanda y nisi sorte Stoicos esse advocatis est . in suam sententiamin existimamus qui judicant, ut sola ra- sectibus vel errore in)ecto pertrahetutione vigentes. languentesque assecti- judicem. Inprimis enim praesumit par-hus : ill 1. non istis ad agendum sentien tes judicis. qui suam causam tanquam dumque impellantur. Atqui usus quo. controfersia solutam. etiam illicita viatidie docet ex vero Ciceronem di x isse: ad vi toriam audet promovere: deinde M. 1. PIara multo homines Iudicant odio, judicis aestimationi derogat, tanquam
- ramore , aut cupiditate , aut ira. non sua sponte & omeli religione scicundia , aut duore, atit Letitia , aut cundum veritatem pronuntiaturi; ledde , aut timore is aut errore , aut ad id impellendi assectibus . hel indu atiqua permotione mentis; quam ve- Cendi errore : quasi nec volens , nec
ritate. aut fraescripto , aut Juris sciens recte judicaturus sit. Itaqufioii . norma aliqua , aut judicii formula s. tantum causam praejudicat, sed in ip- aut legibus. Cur igitur pso bona cau- sum judicem judieandi sibi 'partes su-sa non sit loeus affectibus ; δε judex mit. Quid igituri inquit: nunquid atrinsi alia ratione nequit. vel errore ad eia concitat ε. calamitosa flebiliter pediveritatem. temerirate ad rationem. oranda erunt 8 Cum ipsa rei de qua perturbatione ad ossicium. denique ad quaeritur veritas assectum trahit: non
justitiam fallacia traducaturi Quid e . utique is deferendus est aut obruendus: nim Draesumpta penitusque insita pet id eni in contingeret cum d3mno illu- suasio intellectum a dispectu veri a . er- strationis causae N eognitioniS. Exem- ὸtat y Quid si ad xerlatii oratione in plum Fabius dabit: 'Pudatum queri- r ε .i
contrarium nobis δι aequitati causae aD mur.dere primum incidicenaeum: tum l.
sectum concitatus est s.An nefas eritisbenex.tum si puer .s magistratus.si in alium animi motum vi facundae o-iprolus , A bene de Repub. meritus:
rationis eum transfigurare δ parum e- etiam Hercussus sit d viti aliquo comnim valet demonstrati eri contra oe- temptoque, veri ex contrariod potente cupat um asse tibus His respondendum nimium , veIM eod quo minimὰ opor-
est. si neque Junsprudentiae auctoritas tuit, lis si die forte solenni , aut iis osua constet, neque judex scientia juris temporibus cum judicia hujus rei nω-jultitiaeque constanti 1 in struetus st: xim/ exercerentiar, aut in Iouicito ci- fatendum est . quam amplus assecli. Otacis satu. Item in theatro , iubus locus est 3c dominatus . tam saepe templo , in concione , crescit invidia. occasionem esse posse juste eos adhi- Ets non errore, nec irae s vel etiambendi. Sed non ideo id permittendum Morte ira , sed iniqua . quod ρatria Leginatore. quia perturbatio asse- aeuisset, quod respondisset, quisa ho-ctuum res est anceps , utique benis- no=es contrapeteret. Usiptas etiamnior causae malae r sere enim ad asse. Sideripotest voisse, quam fecit rimctus delabuntur liomines ex aversa- rimum tamen affert atrocitatis moti me veritatis. Itaque non est conce- dus ys graviter , si eontumeliose: ut dendum contra errorem vel temerata- Demosthenes ex parte pere si corpo-tem judicis tali remedio uti:ineam enim ris, ex vultu brienIis , ex habitu rem aliter prospiciet moderator Reipub. invidiam Midiae quaerit. Hae talia summus. Talis enim constituendus Ju. assectum vi sua gignunt, ct cum iadeκ . qui affectuum 3c cavillationum causa sunt, merito recteque edisserun- fallacia non modo non ducendus sit tur : ipsae enim Leges in aestimanda R 1 inj
135쪽
131 De Causis corrupi. Judiciorum
' inburia computari ea volunt; ipso illo perior heret. Tale igitur direndi artia quoque Demosthenis exemplo allega- ficium procul a judiciis arcendum est. ro per Iureconsultum Saturninum. Si. mulctandique hujusmodi persuasionis t. ,ε. militer enim Vlpianus: Crescit contu- opisiices. Recte enim Cicero ille ipse S f melia ex persona ejus qui conturae. qui gloriatus est judicibus se tenebrasto, stat fecit. Nam in universum Atro. offudisse in causa Cluentiana; se popu-3 f cem injuriam aut persond , aut tem-ilo in posuisse . & oratores visos esse ι', ore, aut rei a fri , Labeo ait. apud Ammianum : Cum nihiI tam ia, .s Persona atrocior injurias, ut cum incorruptum in Republica esse δε-- Ne magistratui , parenti , patrono flat. beat , quam si fragium,quam sentem Tempore ,stadis sine spectu: nam tia : non intriguo , cur qui peravid Praetoris in conspectu , an in Rotitu- corruper is , -a Agnus sit; qui iam
dine injuria facta sit, multum inter. qaeuitia. laudem etiam ferat. Enimis ivise ait. Re atrocem in uriam haberi vcro pecuniae corruptela non nisi in Labeo ait . utputas Iuus luatum , sceleratos cadit: at illa delenifica su -I os alicui percussum. Subdit Paulus: da etiam bonis obrepit. & parum ea . L S Visneris magnitudo atrocitatem fa- tis assensum blando impetu extorquet. ' cit: Si nonnunquam Deus vulneris Plane nullum essicacius amuletum ad- veluti ocula percusso. Sed Ss in thea-jveisus insidipsae vim eloquentiae . quam tro, vel in foro caedit S valuerat, Iurisprudentiae majestas, quam judi- quanquam non atrociter ὐ atrocem in- . cis peritia, quam defixa in causae statum t y s. juriam facit Denique Imperator ra. intentio. Itaque Oratores nunquam cem me dubio iuuariam esse factam, satis aequi Iureconsultis suerunt: nam
manifestum est , stibi illata est, eum & Tullius illam somniculosam , ut ap-espes in sacerdotio , S ignitatis ha- pellat. Scaevolarum sapientim lu-I. . C. Artum S ornamenta praeferres. Sed henter irridet; hane S Fabius extenuat: non hoc modo contenti sunt oratores: & Plinius contemnere se ostendit. Ete- amplius quiddam est. quod flexanimae nim quod validissimus orandi Demo- Suadae vitibus moliuntur. Fabius di- sthenes de Phocione , eum ad diceni ,. a. cet: Non id siolum agere affectus , ut dum surgeret. dicere solebat . adesse ρ- 3, quae sunt ostendantur acerba ac Iu-lsecurim dictorum suorum , praeterctuosa ; sed etiam ut quae toleranda vim dictionis ejus acutis strictisque haberi sesent. gravia videantur: ut sed gravibus & veris sententiis decie in in maledicto us injuriae , quam tortae r id ad sermonem veri Iureconis in manu ; in infamia prussaenae dici. sulti non immerito transtuleris, oppomus, quam in morte. Namque in hoc situm vagis causidicorum dissertatio- eloquentiae vis es , utjudicem non ad nibus. Itaque animadvertere est. penes id tantum compeliat, in quod 1 e is Romanos vim illam oratoriam paul rei natura duceretur: sea aut qui non rim occidisse, efflorescente magis m es , aut majorem quam es faciat afigisque sub Traiano & insecutis Phines.fectum. Hanc cloquentiam, quis non pibus Iurisprudentia: quam magis acifateatur. tam contrariambustitiae quam commodatam quietae & compositae civeritatiῖ Et qua honte qui haec pro vitatis statui metitb existimabant. Eleis hant. Oratoris proprietati laudem virliganter id &vere expressit ille, quisquis boni imputant 3 Cur tam sollicitae Elo- fuit, veteris & recentioris arbiter eloquentiae definitionem vindicant a vi quentiae : Non de otiosa S quieta re Persuadendi. tanquam cum lenonibus loquimur, S quae probitate S mod & corruptoritas ac parasitis commu-ima gaudeat : sed es magna sa S n m y Impudenter quidem illi apud Grae-itabilis eloquentia , alumna licentiae, eos sed sincerius certe. qui docere pro-iquam stulti libertarem vocant, comes
fiebantur, quomodo inserior causa su-lβeditionum , esseraenati risuli inrita
136쪽
De Remediis Lib. IV. Cap. III. I 3 3
mentum, me obsequio , sine semesim temporum peregrinas agnoscit. & ad
ιe, contumax. temeraraa, arrogans,
quae tu bene constitutis civitatibus non oritur. Quem enim oratorem Lac daemulum, quem Cretensem accepimus quarum civitatum severissima' disciplina , X se rissimae' leges traduntur. Nec Macedonum quIdem ac Persarum, ac ulgius gentis quae certo imperio contenta fuerit, eloquentiam
noviretis. Rhodii quidem , Atheuienses plurimi oratores existerunt: apud
quos omIta populus, omnia ιmperiti, omnia, ut sic dixerim, omnes sol raut . Nostra quoque civitas donec re.
ravit , donec se partibus, Udissensi nibos. li; discordiis confecit , donec utilia Dit inforo pax, nutu in senatu
concordia, ntilla in judiciis modera. tio , nulta superiorum reverentIa, nultas magistratuum modus: tulis siue dubio valentiorem eoquentiam , sicuti indom tus ager habet quasdam herbasiatiores. Talem ego Eloquentiam tam coiitrariam judiciis.quam Iuris prudentiae dixerim. Eloquentia victoriam spectat; Iurisprudentia justitiam: illa movere vult haec docere: illa in malis potissmum causis caripum se idoneum nacta putat. qua vim suam experiatur: Iiaee Iustitiae amica & scederata . nullum cum injustis causis commercium
sibi instituit. Eloquentia inferiorem causam facere superiorem elaborat :Juris rudentia meliorem a deteriore disternendam sibi putat oratoris se. cultas omnia soluta legibus regulisque cupit. dc obnoxia disputationi: Iure- consultus omnia definitione perpetua constituere conatur. Ille ingenio in. l judicum sententiis i cum ausus fuisset summa juris legumque capita revocat. ille enim jus ea ita in alitibulis illis indagat, quia latiorem exspatiendi eampum indulgenti hic vero ipsas res intuerur, easque ad vim generis universi examinat: Ille copi 1 argumentorum & 'Varietate gaudet; hic pondere & dilectu i Ille inventione luxuriar: δέ quicquid probabilitatis specie blanditur.
assumiti hic severiore)udicio apta tantum cruit. & quibus quacumque in
eandem quaestionem inventa examinentur.Oratoris uberra' per Om nes camia sinus vagatur, laeta facundiae alimenta conquirens: Iureconsultus cauis statum pro scopo habet; dx evagati, aberrare putat. Ille ex dissidentia vel ignorantia cauta straragematibus ac cuniculis nititur : hic fiducia virium. id est juris aperto marte congreditur. igitur optime judiciis ju ilitiaque consuletur. si in locum Eloquentiae t ubstituetur ac
defendetur in judiciis. quas in sua possestione. Jurisprudentia : Nam vulgo
hodie causarum actores illam magis, quam hanc emulantur Sed fieri hoc non
potest. nisi ipse inprimis judex Iuris- prudentia excultus sit δή munitus: hie
enim demum evaganti oratorum istaena
licentiae poterit injicere, eo modo quem suo loco monstravimus. xtenim imperitia est . quae facundiam inanem sua credulitate sit, suae voluptatis pletio aestimeti sua denique admiratione &stupore animat. Illum in Romanorum Cis. Oratorum proventu eminentem Anto. 'VI. nium. manisestum seditionis reum C.
Norbanum eripuisse legimus adversis diliget: hie legum vestigiis insistiti
Ille inquirere indies se aequitatem simulati hic inqustam olim constitutam. que asseritat 3c promit. ille suco quodam veritatem assimilat; hie in natu. ram ipsam intuetur, quam seq latur. orator q iiequid in controversiam cadit. tanquam novum tractat '. Iureconissultu'.q iascumq te causas. utcumque externa specie dc cultu. comitatuque ,
ut sic dicam. personarum, locorum,
commemorare non modo seditionum exempla . non injustis causis concitatarum. iisque praesentem compararer
sed etiam olfendere, quam felici evenis tu multae populo Romano constiti Lsent: sive cum a Regio dominatu Remis pub vindinavisset: sive cum provoca. tionem a Magistratibus ad pi pulum, una cum ipsa libertate . stabilivis letisve cum vindices ejus Tribuno spleb s. usque eximium specimen plebiscito-
137쪽
134 De Causis corrupi. Judiciorum
rum auctorita em constituisset. Sed lite talia utcumque primi seonte speciosa. quam habere vim potuissent in Iuris- prudentiae luce Τ non majorem prosecto quam nives in aestivo sole Sed idem . ille Orator ad extremum tota eloquentiqvela pandens, nihil dicebat sibi aderistimationem turpius , nihil ad dolorem acerbius accidere posse , quam sis qui saepe alienissimus ci se, sed suis tamen citibus sistati existimaretur fuisse.s dati seuo auxitium ferre non soluset. Petebat is judicibus , ut illud aetati Dae , ut honoribus , ut rebus gestis, si
justo , Dio dolore se esse affectum v,
derent , concederent: praesertim si inatiis cauo intel exissent , omnia βsemper pro amicorum pericatis . nihilaenquam Iro βψμ precatum. Facunda mehercules ista. sed non modo n Juris prudentiae . sed nec judiciorum rationi convenientia. cum defendere de. M. deprecari; cum de Iure quaeritur. misericordiam implorare; eum de Rei meritis agitur . tua allegare. Itaque illar et Chilonis inter septem Sapientes se im ..tentia haec consigno: optimc se habere Rem p non tantum Iudicia quae maxime legibus, minime oratoribus auscub
uae spectanda circa a eqandos innumerum Advocatorum.
S.Int igitur in usu & pretio Advocati, sed qui causas non nisi eκ Justitiae norma suscipere velint; S praesidiis Jurisprudentiae justas instituere di tueri
pollint. Tales enim Imperatores intel. E., C. ligunt quos aiunz dirimere ambigua causarum; quas scilicet non reci.
Is ' piant in patrocinium, nisi ante expenderint judicio .Hos aiunt in rebus saepe sublicis ac privatis laba erigere. fatigata reparare dum erudita facundia afflictam calumniis veritatem recreant, dum nocentes accusando. dilabentem publieae disciplinae severitatem restituunt vel sustentant. Hos non minus
providere humano generi resantur, quam δε praeliis atque viaveribus patriam parentesque servarent: cum calumnia enim confligunt, fraudes de- regunt , perfidiam oppugnant, sceleratos ad supplicium deposcunt. .saepe
etiam eruptura adversus Rem p. consilia in judicium' ad vindictam trahunt. 'Quidni igitur militent, tot hostibus. imo tot ilionstris oppositi. adversusque laborantium bem , vitam S p seros defendunt 8 Itaque ut Poeta canit ad Pisonem. qui e Proeeribus Romanis . facundiam, ut Trailus ait. tuendis civibus exercebat
. . . Quamvis bella quaesium , Non perΠι virius, licet exercer/ luat
Non tantum e bello, inquit, coronae civica honos; non inde tantum triumphi majestas: etiam a solensi industrialii tituli, haec praemia proseiscuntur. Olim igitur Pompeii, Caesares. Crasti. R reliqua illa Procerum manus . sum in acie spectatissimi, & vidioriis inelyti essent; non eo secius vim animi ingeniique in judicii quoque discrimine approbare , ct hac quoque gloria inclare Leere laboraverimi: tanquam sic demum optimi bellatores essent. si paci quoque regendae N tuendae idoneos se . pacisanibus ostendissent. Sed nisi orator plus etiam Iurisprudentili. quam eloquentia valet; nisi fide di justitit excellit: non tantum pacis artes insimulacrum bellici tumultus . sed in latrocinii imaginem convertit: idque ipse Fabius insinuat . qui idcirco illam. a tis.
Catone traditam. 3c optimorum con- π'
sensu probatam definitionem: Oratoren vir Murus , dicendi peritus ἰ adeo
tuetur. ut contendat segregati a virtute eloquentiam non posse. Concedamus
men minus oratorem eam is Dbst. Nam
nec omnibus qui fuerunt manu prompti, viri fortis nomen concesserim
quia siue vis tute inteusti noti potes
138쪽
Et Remediis Lib. IV. Cap. IV. IJ J
fortitudo. Sed malum nee potiturum cas, quam quo modo: imo naturale est, facundia contendit: quia in artes qui- ut prius intelligas caulam, quam agas: hus illa continetur penetrare nequeat illud autem Iurisprudentia prael labit. mentis intentio vitiis retusae nec in stu- Atque hae ratione obtinebitur, quod diis respirare . tot inde distringentibus aeschines exigebat . ut idem dicant o- curis: luxu quoque debilitante ingenii rator& lex. Olim quidem Advocari ires; nec acuente industriam , vel la- opera a Jureconsulti professione erat se rem leniente honestissima verae glo- parata : namque & apud Graecos prag-riae cupidine: des tuente denique ipsi matici erant, qui causas agentibus ju- vitae secta fidem pulcerrimis opinioni- ris argumenta, quasi tela subministra-bus ab oratore faciendam : N per asse- bant: ct apud Romanos Orator Iuris-ctionem dioentis contrariam langues peritum consulebat, vel etiam ad ip- cente impetu orationis. Nam hoc. in sum causa deserebatur instructa Res-waut . quis non videt, maximam par- ponsis , ut tabulis . reliquisque de gerem Oratoris in reatratu aequi bonique nere inartificialium probationum. Ita-eonsistere Τ Dicetne de iis secantam de que cum servius Sulpitius proximus bitam rerum dignitatem malus atque vel Ciceroni orator. in quadam amici iniquus y Illud sane expeditum: Si vis causa consuluisset . Mucium . & ne tua dicendi malitiam instruxerit , ni-iquidem repetitum ejus de jure respon-hu esse publicis privatisque rebus sum satis percepisset, sciscitareturque pernicio in eloquentia: ideoque in re proinde ulterius, tum quasi stomacha- .eipiendis publice Adlocatis, non tan-ibundus Mucius : Turpe , inquit, HI L. x. 3. tum eorum expendenda peritia est ι sed patritio X nobili causas oranti usin animi quoque indolem, mores, vi- in quo versatur ignorare. Qua objur ri .Hitae sectam famamque inquirendum est. gatione commotus ad Iurisprudentiae quomodo enim Iuli itiae vindex fuerit, studium Sulpitius . tantus deinde ejusqii ipse injustus est 3 Quam absurdum antistes evasit. Sed ego Mucio plane
sit . famam honoremque clientis eum assentior; nec accensendum numero
interim defendere; qui suum prodege- patronorum , qui non idem juris strat. 6 7 rit Τ Rcdie igitur Romanae Leges infa- peritus : in qua opinione & Fabius est: .mes excludunt a postulando. nisi pro Quo autem modo , inquit, patronum siese vel conjunctis personis: sed quod eae causarum non falso dixerit , qui quod de infamia Iuris intelligunt. hodie me- est in causispotentissimum sit ab alterarito ad laeti quoque infamiam est por-ipetiturus ; pene non dissimilis iis qui rigendum, postquam Advocati publi-ipoetarum scripta pronuntiant Hodie
eo ossicio censentur R dignitate. Sic quidem titulo discreta non est Iurecon-
x. a C. enim Constantinus : Neque famosis , sulti & Advocati professio; sed reipsa es notatis , ae quos scelus aut turpi- tamen fere causidiei nostri institutum tutis vitae inquinat , quos infamia suum a Jurisprudentia sejungunt. Siveis bonenioram caelusegregat ; digni- quod ais litium ' inde quaestus ineretatis portae patebunt. Sic igitur pri- mentum opportunius putant Eloquen-mum illud Catonianae definitionis tiae probabilitatem, quam auctorita. membrum Advocato nostro vindica- tem Iurisprudentiae amplecti, sive quod mus. Sed quemadmodum de eo Fa- uberior orationis materia disputanti-hius alti Id quod ille fuit rius , Sibus de aequitate . quam promentibus ipsa natura mauus ac potius es vir certi juris decreta i live denique quod honus e ita ego de altero membro di- districti tot jam negotiis Iurispluden-xero. dicendi paritus; priorem esse Sitie studium negligunt; vel contemnunt
potiorem Iurisprudentiae rationem; etiam . dum olim tantum leviter hae quam Eloquentiae: nam naturaliter & scientia perfusi. nullum ejus usum vi-oidine & dignitate antecedit quid di- dent, in tanta varietate causarum, quas
139쪽
13 6 De Causs corrupi. Judiciorum
illis novas videri necesse est. nec cum rationibus Romanarum Legum conjunctas. Recte igitur Imperatores neminem Advocatorum collegio sociari voluerunt, nisi qui constituto tempore juris studio operam dederit ;&diligen-L. 3. g. ii examine Rectoris Provinciae inven tus fuerit peritia instrvistus: circa eam ,. quoque requisito testimonio jurato S Jureconsultorum 1 quibus quisque fuit institutus. Hac utilissime instituta &ι. intendenda etiam, adeo non laxanda. hodie nescio quomodo elapsa nobis de manibus sunt i cum cellante Jurisu randi religione ; tralatii iis Doctorum testimoniis promiscue assentiunturRectores Rerum pub. Sed illi jam olim venalem suam levitatem excusare hoe Ιkevis. praetextu voluerunt, Quod inidoneis .' quidem insigniri titulis illis possunt,
dummodo eorum ingenium luculentam spem praeserat majoris prosectus: id enim Felinus tradidit. Sed quomodo. id probari possit . non video. Aliud enim est rudimentum spei. aliud experimentum reii illo studiosus , isto autem peritus censetur.Tituli autem,quos largiuntur, non peragendum studium.
Ud peractum testantur; non indolis florem, sed prudentiae frugem promittunt. Nullo igitur praetextu deprecari stellio natus crimen possunt. qui tot rudes ineptosque titulis Doetorum prudentiumque judiciis populisque obtrudunt. His enim deinceps nihil
antiquius est . quam inverecundς loquaci ratis temeritate ad auream fori messem niti. Unde non est mirum magnam corruptelarum causam penes ipsos patronos esse. Experimur enim
pleroique hodie tales quales Fabius . a. e. describit: Equidem illud quod in . diis escend plerique exercuerunt Sexercent, aut nullam artem , quae r 'χ ix nominatur , pntos multos enim
video sine ratione , siue Iitteris , qualves impudentia vel fames duxit ruen. res) aut malam quasi artem , quam κατα toros dicimus. Nam S Di multos S esse nonnullos existimo , qui facultatem dicendi ad hominum ser
que est quaedam. Idest,supervacua amris imitatis , quae nihil μηδ nee smni , nec mali habeat, sed vanum Iaborem. Qualis est eorum qui res miniam 8 dubias argumentis & auctoritatibus Iuris infinitis onerant.
CAPUT V. Iuvenes aspositi in dignitate, an S
qua cautione admittendi adranyas agendo.
I Llud igitur vehementer nocet judiciis , 'salubri lege refrenandum est. quod Adolescentuli scholis egressi, &titulis illis subnixi, immatulos profectus in forum protrudunt; nec jam ultra solliciti de scientia incrementis. sed tantum de fiuctu ejus & quaestu. continuare agendi operam malunt, quam studia perficore , praecepta cum experimentis conserendo: tanquam satiussit celeriter ' Multum agere, quam accurate & bene di cum ex adverto adactiones long1 se dili untia instruendo. id quis consequatur. ut non multum tantum sed bene agere possit: e teriter autem & multum agendo id consequitur, ut negligenter agat Si er- peram. Nam inde. admonente Fabio. εἰ contemptus operis inuasiιtur , bs. ra.
fundamenta jaciuutur impudenti
S quod es ubique perniciosi mum
praevenit vires fiducia. Itaque quod L I-
Romani statim a septimo S decimo rit,a'
aetatis anno suos adolescentulos admittebant ad causas perorandum ; id hodie sequendum minime puto i illi enim cum gloriam suam peterent ex oratoriae facultatis industria . minus restaenandi a lege erant. Cum tam generosos animos satis cohiberet fallentis successus pudor vel metus. Hodie
non nisi quaestus cupiditas ignobilis acerbum adhuc studiorum liuetum propellit in forum i & ideb non nisi
legis severitas modum posuerit. Plane extra ordinem interim . permittente Magistratu, causam aliquam favorabilem aget juvenis recens scholis egres
140쪽
Et Remediis Lib. IV. Cap. V. 137
sus. ut paulatim vero discrimini assues morum opibus niterentur. Ea, incat. Reustu quodam inescetur & lau- quam , constitutio non vetat poten dis & frii eius studiorum di sed auspi- tiores causas perorare, sed alienas actum hoc erit proludium. Nam nonictiones inserte Procuratoris nomine . debet siterum Fabius continuare inde vel etiam suo. transato in ipsos sentcn- operam , S ingenio adhue alendo ean tiae emolumento, sub certa cum creditum inducere ; Ied Iam gnarus quid Iore pactione. Orator enim facundia L. a. C.
At pugna, ies in quam rem sudendum sua & Iurisprudentia causam instruit.
t , refici atque renotari. Hac ra- S merita ejus illustrat: procurator au-tione tantum oratoriae facultatis decus rem negotium urget, ut suum; cum-
Tullius eisiuisit. Nam cum inter patro- que potentiorum intercessionibus Panos jam enitesceret, in Asiam prose- res csse non possunt tenuiores , perti- eius refingendum se atque recoquen- net ea constitutio ad legitimae ustata dum Eloquentiae & Sapientiae Docto- que in rebus causisque civium aequa-ribus dediti potissimum Rhodi Apol- bilitatis conservationem: quam Cicerolonii amplexus institutionem. Romae omnis civilis Iuris finem appellat Dei n. olim gustatam sibi probatamque. Huic de in dignitate positis non convenit quam dissimilis Iuventus nostrat quae vile procuratoris munus;dominus eoim ut primum experiri in foro crudam sci- is dicitur qui illum constituit: Pattonientiam coepit; jam negligere, vel con. Vero glorios, industria ornat honores, temnere etiam do trinae liberalis stu- non dest tuit; dc clientes sunt, qui ea dia.&Αuctores prudentiae incipit: nec utuntur. Itaque illustri dignitate prae- mirum, cum quaestum modb. non con- diti etiam propriaS lites per procurato- t. xy. sumi riati operis gloriam spectet. Unde rem exercere jubentur: alioqui enim dc rara modo. longe aliter quam olim .ilitem amittunt in poenam i Enimvero in forensi Palaestia nobilitas exercetur: nobilioribus in catas agendis maxime quam inde praeparari R expoliri ad re- congruit temperamentum, quod illud gendum aliquando Rempublicam. lon- Romanae curiae decus Thraseas sugges-ge optimum foret. Quod sperare de- sit: recipiendas causas aut amicorum. nuo licebit, si quando venales rabulae. aut destitutas, aut ad exemplum per- cum corruptelarum infamia pellentur; tinentes . aut denique illustres. Nam remadmodum vicissim ad retinen- & amicitiae foedus jubet, ne discrimi um & splendorem & sneeritatem Iu- nibus amicorum Hesis : ct humanitas diciorum proderit, nobilitatem ibi ver- exigit, desolatas ambitu forte adversa sari . quae veram laudem quam lucrum, rii, Vel inopia clientis causas non de- Romanorum exemplo. sectetur. Sic precari: & magnitudo animi ad suam enim Valentinianus&Valens Augusti: maxime curam revocat publicae sala. t. s. s. Apud Urbem autem Romanam etiam iis curam. cujus interest quale exem y ., hmo x 1 ,-hoc secium putaverint plum constituatur. in controversia sol- eligendum , eo que Iiceat orare, quo tet nova. Vel de publico jure, aut rea-
usque maluerint; videlicet ut non ad troci: & denique dignitati congruit turpe compendium stipemque defori suam interim id est famae causam ageremem haec arripiatur occasio ,sed Iau- in eausis illustribus vel genere litiga-
dis per eam augmenta quaerantur. torum. vel quantitate rerum, vel ex-Nam quod diviis admodum constituit spectatione populi, vel ubertate disse Thisti Gauditis consulti mus Prin- rendi. Hac tamen in parte, scribente .. cem , ut se quia causae a cerentur Fabio, submovendum utrumque am p.bicinia. hi , qui sibi potentiorum Patro Libitus genus vel potentibus contra M Rum advocassent, ut, hoe profosito rem humiles venditandi operam suam ; vel 'tu indiciariae lites polim suo marte iuuae etiam jactantius minores utique decurrerent, quam Fotentiorum do- conrea dunitatem attollendi . non enim