장음표시 사용
131쪽
tum pondus examinatis pro nummo . Nascitur ibi plumbum album in mediterraneis regionibus , in maritimis ferrum : sed eius exigua est copia . Hre utuntur importato . Materia cuiuiaque generis , ut in Gallia est , praeter fagum , atque abietem , Leporem , ct gallinam, & an serem gustare fas non putant: haec tamen alunt animi voluptatisque causa . Loca sunt temperatiora, quam in Gallia, remissioribus frigoribus ia. Insula natura triquetra , cujus unum latus est contra Galliam: huius lateris alter angulius, quῆ est a ad Cantium , quo fere ex Gallia naves appelluntur, ad orientem Solem, inferior ad meridiem spectat . Hoc latus tenet circiter millia passuum D. alterum vergit ad Hispaniam , atque occidentem Solem, qua ex parte est Hibernia, dimidio minor ut existimatur, quam Britannia , sed b pari spatio transmissus, atque ex Gallia, est in Britanniam . e In hoc medio eursu est insula, quae appellatur d Mona. Complures praeterea minores obiectae insulae existimantur: de quibus insulis nonnulli scripserunt, dies
continuos xxx. sub bruma esse noctem. Nos nihil de eo percunctationibus reperiebamus , nisi quod e certis e N aqua mensuris , breviores esse noctes, quam in continente, videbamus . Huius
est longitudo lateris , ut fert illorum opinio , dcc. millium passuum. Tertium est contra S ptentrionem , cui parti nulla est obiecta terra e sed ejus angulus lateris maxime ad Germaniam spea ad Cantium 3 Cantium ἄκρον premoniorsum Ptolemaeo a quo regio adiecta Cantium appellatur. Notus tractus , m nente nomine, & hic quoque satis designatus. Μetaphrasis , προς et η Καντ ω πο λω ; sed ignotum Geograptus hui nominis oppidum. h pari spatio transmissiu a secundo casu . quasi transfretationis . Transmissus enim traiectus est . seu , ut significantius hoc loco Graecus uertit, nαπλούς. in hoc curis a cursu maris navigatione inter Britanniam &Hiberniam ad Mona 3 non illa Taciti, quae proxima Britanniae . angusto freto diremtar sed superior, in medio cursu sita, acetiam
e certis ex aqua me inis a clepsydris , seu horologiis ad D
132쪽
LIBER V. 12 3spectat. Hoc millia passuum dccc. in longitudinem e sis arbitrantur. Ita omnis insula est in circuitu vicies centena millia passuum . Ex his I
mnibus longe sunt humanissimi , qui Cantium
incolunt: quae regio est maritima omnis, neque multum a Gallica differunt consuetudine . In teriores plerique frumenta non serunt , sed Iacte, ct carne vivunt : pellibusque sunt vestiti ,
omnes vero a se Britanni vitro inficiunt, quod Caeruleum efficit colorem , atque hoc horribiliori
sunt in pugna adspectu : capilloque sunt promississe, atque omni parte corporis rasa , praeter caput, & labrum luperius. Uxores habent deni , Quod enique inter se communes, maxime fratres
cum fratribus , S earentes cum liberis . Sed si
qui sunt ex his nati, eorum habentur liberi, a quibus primum virgines quaeque ductae sunt. E- xquites hostium , essedariique acriter praelio cum equitatu nostro in itinere conflixerunt ; ita tamen, ut nostri omnibus partibus superiores fuerint , atque eos in silvas , collesque compulerint . Sed eompluribus intersi his , cupidius insecuti nonnullos ex suis amiserunt. At illi, intermisso spatio , imprudentibus nostris , atque occupatis in munitione eastrorum, subito se ex silvis eiecerunt; impetuque in eos facto, qui erant in statione pro castris eollocati, acriter pugnaverunt, duabusque missis subsidio cohortibus a Caesare, atque his primis legionum duarum , eum hae intermisso perexiguo loci spatio inter se constitissent , novo genere pugnae perterritis nostris , per medios audacissime proruperunt , seque inde incolumes receperunt. Eo die Q. Laberius Durus tribunus mil. interficitur . Illi , pluribus submissis eohortibus, repelluntur. T to hoc in genere pugnae cum sub oculis omnium, ac pro castris dimicaretur, intellectum est, nostros, propter gravitatem armorum, quod neque insequi cedentes possent, neque ab signis discedere auderent, minus aptos esse ad hujus gene- . , F s ris
133쪽
ris hostem; equites autem magno cum pericuIo dimicare, propterea quod illi etiam consulto plerumque cederent; & cum paululum ab legioni-hus nostros removissent , ex essedis desilirent , S pedibus dispari praelio contenderent . EqUestris autem praelii ratio & cedentibus , & insequentibus par , atque idem periculum infere-hat. Acceciebat huc, ut numquam conferti, sectrari, magnisque intervallis praeliarentur . stationesque dispositas haberent, atque alios alii deinceps exciperent, integrique , ct recentes defatigatis succederent.
Hoster Ienti Cas,rianor praelio Deessunt : hi pν sidio Trebonii confisi, in eos impetu facto, praecipiter agunt, ct quamplures interficiunt . Caesar dueis exereitum ad Tamesis fluvium , Meuiue alteram ripam hostium copias instructax- eo pisit: illi, eum impetum eorum, qui immis fuerant, non possent sustinere , fugam am
et . O ero die procuI a castris hostes in eoitibunconstiterunt , rarique se ostendere , ct lentius , quam pridie nostros equites praelio laces.sere coeperunt. Sed meridie, cum Caesar pabulandi causa et Q. legiones, atque omnem equita tum cum C. Trebonio legato misisset , repentae ex omnibus partibus ad pabulatores advolave runt, se uti ab signis, legionibusque non absisterent Nostri , acriter in eos impetu facto , repulerunt : neque finem insequendi fecerunt ,
quoad subsidio confisi equites, cum post se Iegiones viderent, praecipites hostes egerunte magnoque eorum numero Interfecto , neque sui colligendi , neque consistendi, aut ex essedis desilienis di facultatem dederunt. Ex hac fuga protinus, quae undique convenerant, auxilia discesserunt; neque post id tempus umquam summis nobis, p. eum copiis hosteS contenderunt. Ciesar, cognito
134쪽
LIBER V. 12seonsilio eorum , ad flumen Tamesim , in fines
Cassivellauni exercitum duxit : quod flumen uno omnino loco pedibus, atque hoc aegre transi-xi potest. Eo cum venisset, animadvertit ad alteram fluminis ripam magnas esse copias hostium instructas . Ripa autem erat acutis sudibus praefixis munita , eiusdemque generis sub aqua d fixae sudes flumine tegebantur. Iis rebus cogni- . tis a captivis, perfugisque, Caesar, praemisso equitatu , confestim legiones subsequi iussit: sed
ea celeritate, atque impetu milites ierunt, cum capite solo ex aqua extarent, ut hostes impetum legionum. atque equitum sustinere non possent, ripasque dimitterent, ac se fugae mandarent.
Cassivellaunus retentis 4. millibus essedariorum Caesaris iter observat ; quoeum inde eonfligit .
Trinobantes legatos ad Caesarem mittunt is , exauditis eorum petitionibus , 4o. obsides , res timentum petit. Interim Segontiaci, Anacalia
ter , s alii se dedunt . Caesar proficiscitur ad oppidum Cassiυellauni, quod dum oppugnatur, hostes fugiunt. CAssivellaunus, ut supra demonstravimus , ois τρεmni spe deposita contentionis, dimissis amplioribus copiis, millibus circiter xv. essedariΟ-rum retentis, uinera nostra servabat, paullulum que ex via ercedebat , locisque impeditis , ataque silvestribus sese occultabat, atque iis regi nibus , quibus nos iter facturos cognoverat, ρο-
Cora , atque homines ex agris in ulvas compellebat : ct , cum equitatus noster liberius vasta di , praedandique causa se in agros effunderet , Omnibus viis notis, semitisque essedarios ex silis vis emittebat ; & magno eum periculo nostro Tum equitum cum iis confligebat; atque hoc metu latius vagari prohibebat. Relinquebatur , ut neque longius ab agmine Iegionum discedi Caesar pateretur , ct tantum in agris vastandis,
135쪽
incendiisque faciendis hostibus noceretur, quantum labore, atque itinere legionarii milites e L. ficere poterant . Interim a Trinobantes , propae firmissima earum regionum civitas ex qua Mandubratius adolescens, Caesaris fidem secutus , acleum in continentem Galliam venerat ; cujus Pater Imanuentius in ea civitate regnum obtinuerat , intersectusque erat a Cassivellauno, ipse fuga mortem vitaverat λ Iegatos ad Caesarem mittunt ;. pollicenturque sese ei dedituros, ct imperata facturos: petunt, ut Mandubratium ab iniuria Cassivellauni defendat; atque in ei vitatem mittat, qui praesit, imperiumque obtineat. His Caesar imperat obsides XL , frumentumque e ercitui : Mandubratiumque ad eos mittit . Illi imperata celeriter fecerunt , obfides ad numerum , frumentumque miserunt . Trinobantibus
defensis, atque ab omni militum iniuria prohibitis, b Cenimani, Segontiaci, Anacalites, Bibroci , Cassi , legationibus missis , sese Caesari dediderunt. Ab lijs cognoscit non longe ex eo Io- eo e oppidum Cassivellauni abesse, silvis, palu-ssibusque munitum , quo satis magnus hominum , pecorumque numerus convenerit . d oppidum autem Britatani vocant , eum silvas impeditam vallo , atque fossa munierunt, quo , incursionis hostium vitandae causa, convenire consueverunt. Eo proficiscitur cum legionibus : locum reperit egregie natura , atque opere munitum : tamen hunc duabus ex partibus oppugFare contendit . Hostes paulisper morati militum 'nostrorum impetum non tuleruat e seseque ex alia parte opinpidi eiecerunt . Magnus ibi numerus pecorum
a Tri Jonteν 2 in Picilemaeo sunt τεινο αντες , trans finmen Tamesin. quorum Londinium in ripa fuit. h cenimant, se Ontiaci , Anealites I obseuri cum Γ meis recassis, qui sequuntur. Cenimani, G co Κ εν se eφνο t , qtrasia Cenirrranis Aulercis prosecti . sicut plura Gallicarum gemitum nomina in Britannis. Lipsio & Camdeno vox concreta est ex Gahus gentibus: illi ex Icenis & Cangis ; huic ex iisdem Icenis & Reyis. Sed pugnant haec cum libris.c oppidum Cassivellauni I cuius ignotum nomen.d onidum Britanni υocant a strabo lib. I v. pag. x38. de Britannis : πσλως oin νοι δρυμνι', oppica iliorum sum
136쪽
repertus, multique in fuga sunt comprehensi, a que interfecti
CHFυellaunus ad Cantium nuntios mittis , hor
ratu que earum regionum reges, ut naυalis C
faris eastra adoriantur; quod cum facerent , eruptione facta a Caesarianis , multi ex hostibus interfieiuntur , s Cingetorix eapitur . Inde Caf-fυellauntis de deditione legatos ad Caesarem mittit. Is praeter aliquas conditiones, obsidibus
receptis , exercitum ad mare reducit.
Um haec in his locis geruntur, CassivelIaunus ad Cantium , quod esse ad mare supra
demonstravimus , quibus regionibus xv. reges praeerant, Cingetorix, Carvi Ilus , TaximaguIus , Segonax, nuntios mittit; atque his imperat, ut coams omnibus copiis , eastra navalia de improviso adoriantur , atque oppugnent . Hi cum ad castra venissent, nostri, eruptione facta, multis eorum interfectis , capto etiam nobili duce Cingetorige, suos incoIumes reduxerunt. Cassivellaunus, hoe praelio nuntiato, tot detrimentis acceptis, vastatis finibus, maxime etiam perm tus defectione civitatum , Iegatos per Atrebatem Comium de deditione ad Caesarem mittit. Castis far , cum statuisset hiemem in continente Pr pter repentinos GaIIiae motus agere, neque multum aestatis siuperesset , atque id faciIe extrahi
posse intelligeret, obsides imperat, S, quid in
annos singulos vectigalis popula Romano Brita nia penderet, constituit. Interdicit, atque imperat Cassivellauno, ne Mandubratio, neu Trinobantibus noceat. Obsidibus acceptis , exercis an ista reducit ad mare, naves invenit resectas.
137쪽
caesar, ut exercitum duplici commeatu reportet , naves expectar, sed frustra ; quare , cum se na- ωigandi oeeaso idonea obtulisset, militibus angustius collocatis in iis , quas Iecum babebat , naυibus , solvit: inde exereitum in hibernis eoia Iocat , legionibus in plures eisitatis partes diastributis; ipse vero in Gallia moratur. HIs deductis , quod & captivorum magnum
numerum habebat, ct nonnullae tempestate deperierant naves, duobus commeatibus ex- - ercitum reportare constituit. Ac sic accidit, ut, ex tanto navium numero , tot navigationibus , neque hoc , neque superiore anno ulla omnino navis, quae milites portaret , desideraretur : at ex iis , quae inanes ex continente ad eum re mitterentur, & prioris commeatus expositis militibus , & quas postea Labienus faciendas curaverat numero lx, perpaucae locum caperent Ge- Iiquae fere omnes rejicerentur : quas cum aliquamdiu Caesar frustra expectasset, ne anni tem- .pore navigatione excluderetur, quod aequinoctium suberat, necessario angustius milites collocavit,ae summam tranquillitatem consecutus, secunda
inita eum solvisset vigilia , prima luce terram attigit , omnesque incolumes naves perduxit . 24. Subductis navibus, concilioque Gallorum a Samarobrivae peracto , quod eo anno frumentum in Gallia, propter siccitates, angustius provenerat , coactus est aliter , ac superioribus annis ,
exere itum in hibernis collocare, legionesque in plures civitates distribuere: ex quibus unam in M, Morinos ducendam C. Fabio legato dedit : alteram
a ramaroseivae 3 Hoc verum nomen ex Faerni & Uclini e dicibus: Ptolemaeo , non Samarobrina, ut in editis multis est. Et Cicero ram νομι- , lib. um. ep. XI. & mx. Erma sive Misa pons est Celticae , quem oppΤ-
dum habet in Samara fluvio. Hodie Amiet ι, caput Am Murorum.
138쪽
eeram in Nervios Q. Ciceroni: a tertiam inmfuos L. Roscior quartam in Rhemis cum T. L hieno in confinio Trevirorum hiemare iussit rβ tres in Belgis collocavit: his M. Crassum quae storem , & L. Munatium Plancum ι & C. Trebonium legatos praefecit. Unam legionem, quam proxime trans Padum conscripserat, & cohortes V. in Eburones , quorum pars maxima est iniet
Mosam, & Rhenum, qui sub imperio Ambioripis, & Cati vulci erant, misit: his militibus Q. Titurium Sabinum , ct L. Aurunculeium Cottam legatos praeesse iussit. Ad hunc modum distributis lepionibus, facillime inopiae frumentariae se se mederi posse existimavit; atque harum tamen omnium legionum hiberna praeteream, quam L. Roscio in pacatissimam , & quietissimam partem ducendam dederat in millibus pansuum C eontinebantur. Ipse interea, quoad legiones collocasset, munitaque hiberna cognovin
set, in Gallia morari constituit. CAPUT XΙΙΙ-
Tasgetius ab inimisis interfieisur . Caeso re et gnita mittit in Carnutes L. Planctim eum Isgione , 9 occisores ad se mitti iubet'. Ambio-νix, ct Carisustus seditionis auctores deferuntur . Ambiorigis tolioquium ad C. Carpineium , re R. Junium ; hi Iegatis narrant , quidquid Ambiorix dixit . Legati rem ad eontalium δε-
ferunt ; circa quam rem inrer omnes magnac utroversia oritur . AtirunetiIeis , o Titinii sententia assertur .FRat in Carnutibus summo Ioeo natuς Tasge- aso tius; cuius maiores in sua civitate regnum obtinuerant. Huic Caesar, pro ejus virtute, a que
a tertiam in Edraos 3 Quod nemo unquam Essumam memini . D. V Inas & Ha 'r. Valesius censent Ednos legendum esse αh tres in Besos esDemvit J Belgium pars est Galliae Belgicae. non inta P CompIectitur Mumaeos . Aarctates . & Ambi n's. Uide infra cap. 46. sect. I. dc nostram Notit. Orbia an
139쪽
.13o DE BAELLO G A L L. que in se benevolentia, quod in omnibus bellis
singulari eius opera fuerat usus, majorum locum restituerat . Tertium jam hunc annum regnantem inimici palam , multis etiam ex civitate auctoribus , interfecerunt . Defertur ea res ad Caesarem . ille veritus, quod ad plures res pertinebat, ne civitas eorum impulsu deficeret, L. Plancum eum legione ex Belgio celeriter in Carnutes proficisci iubet, ibique hiemare: quorumque opera cognoverit Tasgetium interfectum , . . hos Comprehensos ad se mittere. Interim ab omnibus legatis, quaestoribusque , quibus legiones tradiderat , certior factus est . in hiberna per- si . Ventum, locumque hibernis esse munitum . Diebus circiter xv, quibus in hiberna ventum est, initium repentini tumultus , ac defectionis o tum est ab Ambiorige, ct Cati vulco: qui, cum ad fines regni sui Sabino, Cottaeque praesto fui L. sent, frumentumque in hiberna comportavissent Indueiomari Treviri nuntiis irnpulsi , suos concitaverunt i subitoque oppressis lignatoribus ,
magna manu castra oppugnatum venerunt. Cum
celeriter nostri arma cepissent , vallumque adscendissent; atque una e X parte Hispanis equitibus emissis, equestri praelio superiores fuissente desperata re, hostes suos ab oppugnatione reduxerunt . Tum suo more conclamaverunt , uti aliqui ex nostris ad colloquium prodirent et habere sese quae de re communi dicere vellent , ι'. quibus controversias minui posse sperarent. Mitiatitur ad eos eolloquendi causa C. Carpine ius eques Romanus familiaris Q. Titurii, Q. Iunius ex Hispania quidam , qui iam ante missu Ca saris ad Ambiorigem ventitare consueverat ἰ a . pud quos Ambiorix in hunc modum loeutus est iliese pro Cpsaris in se beneficiis plurimum ei confiteri debere , quod ejus opera stipendio li- heratus esset, quod Aduaticis finitimis suis pendere consuesset; quodque ei & filius, & fratria filius ab Caesare remissi essent , quos Aduatiei obsidum numero missos apud se in servitute,&catenis tenuissent. neque id , quod feeerat de
140쪽
oppugnatione eastrorum , aut iudicio , aut v Iuntate sua fecisse, sed coactu ei vitatis , suaque esse eiusmodi imperia, ut non minus haberet in se iuris multitudo, quam ipse in multitudinem . civitati porro hanc fuisse belli causam, quod repentinae Gallorum coniurationi resistere non potuerit , se id facile ex humilitate sua probare posse ; quod non adeo sit imperitus rerum , ut suis copiis pop. Rom. se superare pine confidate sed esse Galliae commune consilium : omnibus hibernis Caesaris oppugnandis hunc esse dictum diem , ne qua legio alteri legioni subsidio venire posset: non facile Gallos Gallis negare potuisse ', praesertim cum de recuperanda communi libertate consilium initum videretur : quibus quoniam pro pietate satisfecerit, habere se nunc rationem omcii: pro beneficiis Caesaris monere , orare Titurium pro hospitio , ut suae , ac militum saluti consulat: magnam manum German rum conductam Rhenum transisse ; hanc affore biduo: ipsorum esse consilium, velintne prius , quam finitimi sentiant, eductos ex hibernis mi lites aut ad Ciceronem , aut ad Labienum deinducere, quorum alter millia passuum circiter L,
alter paulo amplius absit: illud se polliceri &iureiurando confirmare , tutum se iter per fines suos daturum: quod cum faciat, & civitati sese oonsulere, quod hibernis levetur, & Caesari pro
eius meritis gratiam referre . Hac oratione na-hita discedit Ambiorix . Carpineius , & Iunius 22
quae audierant, ad legatos deferunt. Illi repentina re perturbati, etsi ab hoste ea dicebantur , non tamen negligenda existimabant: maximeque hac re permovebantur , quod civitatem ignobilem , atque humilem Eburonum sua sponte populo Romano bellum facere ausam vix erat Credendum. Itaque ad consilium rem deferunt: magnaque inter eos existit controversia. L. Aurun Cule Ius, compluresque tribuni militum a prim rum ordinum centuriones , nihil temere agen dums
a primomm ordinum emetiriones 3 primi pili centurio, primus princeps. primus hastatus. Videt supra lib. E. c. 4 . di hoc libro U. c. II. s. Σε