장음표시 사용
21쪽
c Dr visi B. MONARCH. ECCLES. LIB. I.
de toto Ecclesiae Dei statu animo suo conceperunt, de literis prodiderunt, cum antiqua Catholicorii fide conferatur: mox constabit, quanto interuallo pulchrior sit illa Ecclesiae facies α conditio qua Catholici per longi issima decurrentiu in temporum sipatia rite atque ordinea Maioribus acceptam in hodiernum diem sartam tectam coseruarunt,quam ea quς nuper a Protellatibus excogitata, nouis & hactenus inauditis tum doctrinis tum moribus,nsi prius
imbui corpit, quam deformari. Quaquam enim ab initio statuera agere non nisi de illa potiti inita in gubernatione comum, quae per unum visibilem suminum Pastore administratur: tamen quia non ab illo solo, enim ab aliis talegibus diuinis, quam sacris Magistratibus Eeclesia Dei regitur: non erit a propolito nostro alienu, si plaeraque illorum quae ad ciuitatem
constituenda maxime necessaria videntur,m medium proserentes, cadem Opera ostenderiamus,illam Ecclesiae conditionem qua Catholici&credunc&tenent, longe pulcherrimamz esse&persectissimam. Quaelibet igitur Ciuitas constat ex multitudine hominum csimunii opuNaa. quodam foedere in unum congregata, cui propositu tu est,utyacem domi consi ruet, hostes arceat, fines propaget, omniumque rerum, quoad scri potest, copiam assequatur. Quas quonia homines videbant nec absque Dei praesidio fieri, nec absq; legum praeceptis ac prudentum constris recte administrari posse: partim Sacra & Sacerdotes costituerunt ad beta uolentia numinis conciliandam,partim & leges ipsis magistratibus cuterisq: ciuibus rege imdis,& magistratus quosdam rebus gerendis praefecerui. Ciuitas autem Dei cum caeteris hominu si,cietatibus ita cc sentit ut nihil habeat minus quam illae: multa vero habeat infinitis partibus praeclariora,quam ulli earum contigerunt. Ecclesia enim Christi nihil eii dignius, quae non nisi Deo authore nititur: nihil antiquius, quae lapsiam primorum Parciatum in paca . i. radiso antecessi: nihil beatius, quae Deo ipso , in quo sunt omnes thesauri sapioiiae es scientia absitandui, in aeternum fruitura est. Dicendum ergo erit, primum quo pacto ad hac Dei Ciuitatem aditus pateat: deinde quas leges eade Civitas acceperit; dc quae praemia lint iis qui leges obseruatit, constituta tum aut equae Sacra, quos hominu Ordines, quos Magistratus, ac postremo quam gubernationis forma de nuc certissimo teneat, & semper tenuisse videa tur. Principio conuenit Catholicis cum Protestantibus, nemine posse ullis Opcrum praecedentibus meritis locum sibi aliquem in Republica Dei comparare sed hoc totum ex cole esse, qui nos peccatores & iniustos in suam familiam gratis propter Christum adoptat. Conuenit etia neminem sine viva fide iustificari posse. Venim in co tota γcriatur quasliorimes utari trita. Protestantes dicunt illam fide esse vivam , luς Christum vitam nostram credendo tantum, ac non etiam amando comprehendit. Adeo ut apertissimc doceant, Vtus nos iu fari debere, quam Hligamus. Atqui Paulus dicit: Si charitarem non ero, nil illum. Ioannes vero. ut non Hluis nanet in morte. Cum igitur nemo iustificetur nisi per fidem vivam, qui vero chamarem non haleat, nihilsit, sied in morte ioc est, in statu damnationis maneas impossibile est illam fidem esse vivam, aut vim iustificandi habere,quae Christia credendo tantum comprehendit. Iustificatus enim nec nihil est, nec in morte manet. Quapropter Catholici definiunt, non aliam fidem esse vivam quam quae Christum vitam nostram de credendo.& amando coprehendit. Et haec est illa si des, quae operatur per Charitatem, norer illam velut per instrumentum suum sui Protestantes interpretatur Apostoli verba scd fides oporatur per citaritatem,veliit per formam ac persectione suam, aqua vim sese mouendi atque utiliter agitandi accipit. Cum enim Apostolus dem, lem, O charitarem, non unum suoddam donum , sed tria e se, maioremsside ac iste charatarem esse doceat, imo illis euacuatis, ch ritarem numquam excidere testetur: profecto nec fides necessario complectitur atque in se comprehcndit charitatem velut arbor fructum suum, nec per charitatem velut per instrumentum suum Operatur. Nam nec fructus vllus,qui non nis pars est arboris, ab arbore ipsa numero dil syccie distingui tur aut arbore dignior, magisque aeternus atq; im mortalis censetur sicc ullum in stria naentum excellentius est eo qui per illud operatur. Claaritas vero
dedi finguitur a fide, velut aliud genus doni , de maior vocatur, de fide post hanc vitam
cessante, m aeternum persicuerat in caelo. Non igittar instrumentum. aut fructus, sed firmadc persectio fidei charitas est. Quid quod charitatem una cum fide in ipsa radice de fundamento iusti ficati hominis Apostolux collocat Nar cum dixisset se flectere Ava ad Patrem
Iesu Chra ii, ut ex eius dono Chri itas habitarer ρer dem in curibus no ires: mox declaras, se t lcm fide intelligere, in cuius non modo fructu,sed etiam radice charitas velut fundans iustificationem nostram adesset cotinuo subiecit in charitateraicati O fu ut vi post uis comprehendere cum omnitus Sani ZA .quae sit latitudo, longitudo, jublimitas, o ofundum scire etiam pereminentem scientiae charitare Christi, τι impleamini in omnim plenitudine Dei. In quorum igitur cordibus Christus per fidem. habitat, h non charitatem velut fido solius fructu pro ferunt, sed in charitate radicantur de fundantur, adeo ut fructus bonoria operum, qui postea producuntur,non minus ex charitatis, quam ex fidei radice dc sundamento generentur.
22쪽
Ineptissime igitur dicunt Protestantes fidem operari per charitatem velut per fructum asse prolatum aut per instrumentu suum. Aptissime vero docent Catholici,fidem operari per charitatem velut per soria extrinsecusci de caelo adiunctam aqua vim bene operandi capit, ut corpus vim operandi ab anima vel spiritu accipit. Na Se D. Iacobus fide cu corpore, opera vero bona cum spiritu cOparauit, licens: Sicut corpus sine o ritu mortuum eis, ita des meo risus mortuae . Quemadmodum igitur corpus hominis no a se, verum ab insut- Cis. i. satione Dei spiritum accipit: sic etiam fides non a seipsa, verium a esiaritate quam Deus illi adlusit, vitam,seu vim iustificandi habet. Nam si natura fidei lia x esset, ut ex se viveret, ac per se iustificandi vim haberet, iam nulla esse eoisset mortua fides. Etenim quae non viveret, nec omnino esset fides. Vertim quia aliud cli fidem est e quae etiam est in dantionibus aliud x vero fidem vivere seu operari id prodesse: hinc apparet, vita fidei mitificantis non a se, verum aliunde ei se, nimiru a charitate. Nam ubi charitas i fide abet , illic videmus fidem inutilem esse 5e velut mortuam. Ex Principibus inquit Ioannes Euangelista in multi reeiderunt- in Iesum. Fidem igitur isti habueriit. sed numquid iustificati sunt Nihil minus. Nam iidem. Principes metu Phari s ruin repressi, non confitebantur, ut Synagoga non riscerentur. Ecce, quia esiaritatem non bebant, fido illorum ipsis non profuit. Etenim cu periculo honoris aut commodi alicuius amittendi Christia confiteri, hoc fanta opus a charitate, ac non a fide sola procreatur. unde caus ina reddens Euagelista, quare Principes qui credebat in Iesum, non αυτ rebatur, ita subiecit: Dilexerunt en gloriam hominum maris, quam gloriam. Dei. Consi teri ergo Christit,in quem credebant,vi solius fidei non poterant, quia magnu illud Horitatis donum, tuo Deus super omnia diligitur, nondum acceperant. Consertio igitur Riori .ae Dei quae ad salutem fit, non tam fidei, quam charitatis fructus est: vi vel hinc certum lit, illa verba Apostoli Omuu qui credis in ista non confundetur seu non pudefiet,quo minus ore co-fiteatur quod corde credit)de illa tantum fide intelligi posse, cum qua dilectio in ipsa cordis. radice coniungitur. Corde enim crestur is ustitiam, ore aut e confesto se a salutem. Sed cuius oret Nonne illius, id brugloriam Dei mariis quamgloriam hominum Non alio igitur corde ad iustitia creditur, quas ' in quo dilectio Dei magis quam ullius alterius rei viget. Na cum
ex abundantia corris os loquatur: ubi cst magna Dei charitas in corde, ibi est in ore liberano
minis diuini confestio, ut illud iam Dauidis credidi ropter quod locutus sum, de illud Apostoli pa . iii. verbum,credimin,propter quod se loquimur, no possit intelligi praeterquam de illo, qui no mi-
nus dilisit Deu quam credit in Deli. Ac sane cum accedentem ad Deu oporteat cretire, non so- ues,
lii in quo Deus sit suam hoc etia daemones credunt sed praeterea quod inruirentibus si remune ra risi a qua spe daemones longi issime absunt cumq: Ethnici se Pu dicam, musto ii magis Mitis. i.
iustificati, necessario ament eu quem vi remuneratore agnoscunt: profecto qui non tu amat, is nec adhuc credidit,quod Deus inquirentibus see remuneratorsit, Mideo nec ad Deum acres r. Op etenim accedentem ad Deu,acte. temon tua, oportet credere quod remunerator sit. Nemo autem iustificatur antequam ad Deum accedat. nemo igitur iustificatur,antequam Deum ut remuneratorem situm apprehendar quod fit Deum etia diligendo, ac non latium
credendo in Deum. Illa ergo sacrae Scripturae loca, inqui bio ex Ode iustificari, et turretur cur aut saluara dicimur de illas de non Ia intellisi debent, quae per charitate diuinitus adiun- Asto ii ctam informatur&Ierficitur. Augustinus enim somno I. Durecto definit eam esse , quae Curi ... nec do it quod non e I ae luendum, - recte et iurei id. erat, ut nusso modostes nostra fas ruri Nam illa fides quae dilectione Dei caret. ficta est A mcndax, vel quia no amat eum in veritate quem veru amandu esse per fidem didicit,uel quia credendo putat se Deum satis probe nos te, qui non prius recte cognoscitur, quam si super omnia diligatur. Ait enim loannes:
ut nou distrat, non nouit Deum, quont Deus charitas eis. Et si ergo multa praeter fidem δίcharitatem ei necessaria sunt qui iustificatur,ut timor Domini, Poenite tia,spes, aliaq; eius modi Spiritus sancti dona: tamen donec tanta charitas in corde iustificata diffundatur, υι di ' si gloriam Dei magis quam gloriam hominum, coram Deo iustus non habetur. Nec inii iri. . iustificationis enim nostrae tum causae omnes, tum instrumenta, de ab amore promanan , e per amorem fiunt,&ad amorem tendunt. Stupedum plane ut foret si actus ille in quem ruit amoris causae concurrunt, absque omni tamen creato in nobis Dei amore conium-maretur. Quis est primus iustificationis nostrae author Nonne Deus sicut sicriptum est: Dei Di istificat. Porro Deus est chantas. At sorte non iustificat nos propici charitatem Romν. suam. Imo propter nimiam charitarem Auam, qua H xit nos , ca dii cauit nos Chri'. id est, i essecit nos viva membra Christi capitis nostri quod utique fit. dum nos ab eo tu stificamur. Iam vero exemplar ad cuius formam iustificat mir Christus cit. tuos enim Deus aede ina. mis i. nit, hos cse et cauis: quos autem vocavit, hos se iusti cauit. Praedestinauit et r. nos conformes
si iij mu Fc sui De Filio autem silio Pater de caelis dixit, Hic est Filim meus Ileri in , in quo miti complacui: In hoc paruis clarati Dci m nobis, quoniam Fili suum unigerat o misit QM,
23쪽
Deus in mundum,ut et tua per eum. Summa ergo est patris charitas non rnodis in sua ipsus natura, sed etiam erga nos. Quid vero Filius Nonne eodem modo erga nos secundum hu- manam suam natura in asseditis erat Chrasim dilexit nos, ct ira iit semet si pro nobis obli
m. t. tione G Ilia Deo inoiar strauitatu. Nec tantum in eo commen auit charitatem sua Chri-fra erga nos, ut cum adhuc peccatores semus, o nolis moreretur, sed illa etiam Sacramenta ex amore instituit,per quae redemptionis eius participes reddimur, dum mudamur Auacro aquae in verbo vitae. Cum enim benignitas ct humanui. o apparuit Saluatoris nostra Der: non ex operibus
iuuii , quae fecimus nos, se secandum suam mi ericordiam saluos nos fecit, per lauatarum regenerationis es renouationiis Spiritus sancti quem effudit in nos abunde per Iesum Christum Saluatorem nostrum, ut iusti cati gratia ipsius, haeredes simus sicundum stem vitae aeternae . Quid quod etiam Christus ostendens qua maxime in re illum referre & exprimere debeamus, dixit: Sicut dis xit me Pater, se ego dilex vos, nete in duectione mea. Hoc est praeceptum meum,ut diligatis inuicem, sicut d exi vos. Praeterea, nec ob aliud aeque cecidit primus pater orbis terrae, quam quod in dilectione: Dei non mansit non enim si actas est Adum, ned uxoris voce diuinae dilectioni praetulit nec post lapsum alia re magis indigebat, quam ut Dei charitas in illo ren uaretur. Et Filius Dei, qui in hoc apparuit, ut dissoluat opera diaboli, nihil magis prauu in mundo reperit, quam quod,
cum lux veni et in mundi7, tamen homines dilexerus tenebras mago quam lurem. Ararui enim .
rsi mala opera. Quos ergo Filius volebat a peccati lege, dc aeterna morte liberare illoria mombis se vulneribus tamquam peritissimus medicus tale remediii attulit, ut contraria cotrariis 'res . como se sanaret. Hinc Apostolus ait, raris aliquando tenebrae, nunc aute lux in Domino. Vtsi lucu am late. I rursus enim lucis est in omni bonitare, se iustitia, O veritate. Et alibi, iserui peccati, o di sis autem ex corde in ea armam doctrinae, in qua tradui estis. Liberati autem a peccato, sic rui factions iu Iim Non modo igitur mente atque intellectum nostrum ab igno- . rantia purg. init Clarisius,reuelans nobis v am iuilitiae: verum eria operatus eu in nau et de Go per cere pro bona et oluntate. Voluntatis aute sis alio in eo consistit, ut qui antea mundum, S ca quae in mundo erant supra Deu dileximus, nuc diligamus Deum super omnia,S pro- i, xiniu in sicut nos ipsos. Plenitudo enim fera, ea dilectio. Denique cum vita aeterna haec sit, τι ι - ' ' '' gnosiami et u seolum vertim Deum , se quem illa misi i Iesium Chiustum: hic ipse finis totius iu- i. Itificationis nostrae adeo, cliaritate dependet, ut nec oculus erit, nec auris a merit, nee in se .... cor hominis a cenderit, quae praeparauit Dem is qui dii gunt ista. Deus enim repromissit corona visae. ό. diluentibus se. Contra vero qui non aetigit, non nouit Deum. Si quis autem diligit Deum, his cognitus est ab eo, se nouit eum. quonia Deus charisas i, qui manet in charisare, in Deo manet, v idem. O Dem in eo. Quod si Deus qui essicit nostram iustificationem, tum chariti est, tum ster
. nimia charitatem, qua flexit nos, se filium suum in dum misit, ct nos mem , a Fili sui esse cis i z: ': si Christin, Icu in me iam es forma ivlaificamur ae lexis nos, atq; ex inae, ectione ira tum traio mi. i. didit semetipsumpro nus, tum lauit nos a peccatu se iris, o si ex omnia aere ri, ut in esus Hi risis.' ,. EZione maneremus: si nos ipsi nulla re magis indi remus quain dilectione Dei,& proximi, qua i-- potissimum virtute legem implemi satiam quia heu Deum, nouerit istam, tum qui non diligit, non nouerit: quomodo fieri potest ut nostra iustificatio, quae diuini amoris & redemptionis Christi emtinus est, quaeque implendae legis de adipiscendae gloriae poti si ima in nobis causacst,tamen dilectionis dono careat cum&ab amore Dei tota proficiscatur, & per amorem Christi tota peragatur,& in dilectione Dei de proximi perpetuo versetur, Ac ad vitione diuini amoris toto impetu seraturZAut potest tot praecedentiu ,tot coniunctatu ,& tot subseque-tiu dilectionii nexus ipse omni amoris actione carere & sola fide costitui fides nec in Deo, qui iustificat nec in Christo, qui meretur nostra iustificationem, nec in cςlo, quod iustificationis nostrae finis est, peritur Ex quo manifeste intelligitur,fido non esse illa virtutem qua potissimum aut secundum Deum creamur, aut Chri u conformes redimur, aus regni caelo timi. ciues e cimur. Deus est cliaritas,&propter charitatem sua iustificat nos, oc dum iuitificat, reddit nos conformes Christo dilecto Filio sivo,qui etiam nos diligit, se mundat lauacro aquae in verbo vitae. omnes tum Angeli, tum sancti per vinculum charitatis, tum una cum Deo, tum inter se persecte uniuntur. Charitas igitur est illa virtus, quae ad donum fidei accedens, i lora,... vere nos efficit filios Dei, secudum quod scriptu est: Omnis qui diligit ex Deo natus est, ct c.- gnosit Deum. Haec est noua creatura, quam in Christo aliquid valere Apostolus dixit. Hic est 2: nouus homo, qui si dum Deu creatur in iustitia es sanctitate veritatis, quietia renouatur m a ' iionem condis in imaginem eius qui reci uir i a. Qui nouus homo creatαr in Christo Iesi in o ribus unctisuae raeparauit Deus ut in istis ambulemus. Creatur, inqua, non solium .eso sua, . . in quibus deinceps ambulet, sed etia creatur in operibus bonis, id est in fide Sc dilectione Dei. Nam quemadmodum hoc es o u Dei, ut credamus in eum quem illa misit: sic etiam hoc opus
Dei est,ut diligamus eu rui de ii nobis te aut filios Dei exi. Haec ergo fidei de dilectionis
24쪽
opera Deus creat in nobis, dum iustificat nos, & creando illa in nobis, seu nos in illis imul
etiam praeparar illa bona opera, in quibus ambulemus. Vbi enim alioqui rei araret illa, tutidum creamur in illis Nec aliter cum locum aut Hieronum us aut Augustinus intellexit. Huius noui hominis iustitiam Clitillus describens dixit: Nistabund uerat tu istia et Iira in.d. quam Scrilarum C Phan sortim,non intrusitu In regnum caelorum. Et mox declarans, quibus Et rebus nostra lixc i ii stitia con flari debeat: et tis musTum occidere sed etiam ne causa irasci, i
vel maledicere, M ne tu corde quidem premit it alienam mulierem concupi cere, nec imittere uxo- rex Israele uam exca a fornicati D, nec iurare, nec mi cum isti, ste potius admonet, elee-
nam dare, murmire,in micos gere, se denique es Iose bl puit perfecti scut Pater vester c linis perfectus est. Talis igitur est nouus ille homo, qui ad imaginem Dei creatur in nobis. Vnde toties repetit haec α haec ori rus, id est,carnalibus Iud is dicta cilc, tamquam videlicet ii quos ibi sormat, noui sint, & non antiqui homines.
Hactenus dictum sit de ingressit Ciuitatis Dei, quem no nisi per charitatem fidei adiunctam utiliter fieri posse iam planum fecimus. Etenim cium Chararas inculum perfectons, ab Apostolo vocetur,absurdum cst,ut eu dicamus cum persectis Ecclesiς membris colligatum cnc, qui vinculo ipsb per quod cum illis colligaretur, penitus caret. Nec nianus abstardum, atque ab Ecclesiae praeclara A eximia specie, inais etiam a Christi gloria & honore alienum spu.iu -- est, ut putemus peccatum si ab vera peccati ratione in eo inhabitare, qui sit innumetu Sanctorum cooptatus. Docent enim Protestantes, nihil aliud per Christi gratiam in mente ac spiritu nostro erici,quam ut peccatum non imputetur nobis ad poenam aut condemnationem. Atqui Apostolus de Baptismo agens,dicit nos per Baptismum consipeliri cu Chrino, or tantia veterem murum homine simul crucifixum esse, ut destruasur corpus peccati, ut ultra non serutamus 'eccato qui enim mortuus in in Baptiseno iusti carus est a peccato se Ῥι em anc u Chriasius re 2 rexit a mortuu per orram Patris, ita G' nos in nouitate et tae ambulemur. Haec autem in similitudo A postoli: Quemadmodum Christus veterem ac mortalem vitam libam Cruce deposuit, aliamq; nova & immortalo in resurrectione assium psit: sic nos in Baptismo d ponimus veterem hominem,qui totus ex peccatis constabat, nouum ui ex iustitia constantem accipimus: ita ut mortui simus peccato, viventes autem Deo. Sed Cluilius post resurrectionem suam prorsus caruit omni conditione mortali: nos emo poli Bapti sinu digne perceptum prorsus omni peccato in spiritu caremus. In sipiritu dixi, quia etia post Baptismum, ut Apostolus ait habriat in me precatum hoc est,in carne mea: Scio enim, inquit, quod non ha- Arat in me, hocs, in carnem a bonum. Etenim ut Christus absque omni peccam concep us iois, . . . ta natus, lenus etiam ream se veritatis, tamen dum viveret speciem peccatoris in carne uua portauit ac non obstante iustitia mentis suae,carnem suam passibilem esse permisit & mo tale: sic ad nos ita in sipiritu mentis nostrae ad exemplum iustitiae Christi renouamur 5 iustificamur, ut interim portemus in carne nostra imaginem peccati de mortis .donec dc ipsa caro nostra in resurrectione iustorii ad gloriam carnis Cliristi consor metur. Manet igitur in carne nostra species & somes peccati, partim ut vita & salus nostra, quae in Deo absconditacst, fide poti usquam sensu comprehendatur partim ut humiliores esticiamur, duperaduersarium tam familiare, δί veteris inobedientiae ad monemur,& ne iter si labamur, tum timere tum cauere cogimur,ut ita cum timore salutem no Iram operemur: partim etia eo modo fit, ut ampliorem gratiam per libidinum refrenationc assequamur. Vt interim nec id omittam,
ea re fieri,uth qui secundum carnem, Mnsi secundum spiritum ambulant,ex iusto De au- dicio in peccatum facillime recidant. Sed interim lex ira inditiae in Christo Iepti Literauit nos hoc cst, spiritum nostrum de animam a lege peccari se mortis. Vitam verum iam sit, peccatum non esse in spiritu nostro, quam verum est, mortem aeternam ibi non es . Nihil qui edamnationis e tris qui sunt ni Chri Zo I u. An nescitis linquit Apostolus ini iregnu Dei usos ii M' At si peccatum in nobis, hoc est, in animo nostro maneret: adhuc essemus iniqui, nec possidere post inus regnum Dei. Nunc autem regnum Dei promittitur nobis,
it rei ius, compatimur. Non igitur sumus iniqui , aut peccatores. Itaque cum Apostolus Rom. . ibidem dixisset, neque ad ' os, neque fornicarios, neq; ido , si tirentes, neque maledicos re num
Dei susuros: mox addit, haec quidem fui Zis, Mabluti estis, si sanctificati mo, sed iusti Ocni
estis in nomine Domini nostri Iesu Chri D, ct inlli risu Dei nolin. Quam aperte significat, eos qui abluti sunt, non manere iam peccatores, sicut antea suerunt ρ Iustitia enim, quam Christus illis donauit, peccata ipsorum si istulit, & veterem hominem commutauit in
. novum, qui 'cundum Deum creatus est in m 'it a d sani Hiare veriratis.
. At enim Protestantes, ut Ecclesiae statum adhuc deformiorem quod in ipsis saltem est; reddant iustitiam nullam a Christo nobis donata aut infusam cssere spodent, verum Christi iustitiam nobis tantum imputari. Quasi vero Apostolus cum Adamo Christu conserens, non dixerit, Si in unius cocto mors regnauit,multo magis aludantiam gratiae, O donations , C
25쪽
19 Zitiae a cipientes in uua regna unt per unum Iesum Christum. Si ergo peccatum ab Adamo contissum non fuit in illo tantum, sed etiam in lingulos ab illo natos propagatum est: multo magis iustitia non in Cluillo tantum fuit,led cita ab illo in singulos, tu i cx ipso nati sunt Acundum mensuram donationis eius derivata cit. Sicut enim per inobediemia et mus hominu peccaiores constituti unt mulit,ita per unius οὐ itione Ar Ollotus tu Ei co uentur molli.
Quid potuit dici planius 8 Multi constituentur iudi . Quo tandem modo : Sicuri multi con iis uti sunt peccatores. 'An in singulis peccatoribus peccatu in suum proprium non in edit Z Eodem igitur modo de iustitia sua cuique propria donabitur illis a Christo,qui costituuntur iusti. excoque idem Apostolus ait,eos accipere a Matiam gratiae, es nationis, es iustitiae,& quideminu to magis, quam peccatores acceperat abundantia iniustitiae. Non enimsicut sociis ira o donum, se multo magus tra Dei ct insi abundauit. Nam et i abundauit desecIum, superabundauri orato.Tamesianc iustitia, quam Deus nobis donauit in nobis non inhaercit Quid ergo' An si desper Arari ratem operans non inhaeret in nobis Illa enim est iustitia nostra quam Deus donat nobis. An illa charitas in nobis non inlidet, quam Deus dis dii in cordibus nos is per Spiritum sanAZE quid rus ea nobis An illa cliaritas in nobis fixa non manet, in qua radicati se fundari sitimi' Anfons 1 e aquae salienis in vitam aeternam, que Christus in iis qui credum, eri Vixit in iis dein non eii situs An denique ille homo no ut, non est in nobis, qui creatus es in t sisti ecundum imaginem Dei' An ipsi nos per gratiam Dei credentes, or bonum operantes ad
omnes,isse homo nouus non sumus In Christo enim, qui fecit omnia noua,nos etiam sumus noua creatura. An ergo sumus nos extra nosmetipsbs Quaec itas obdit rati cordis est hcc victimno creaturam nobis ex fide per charitatem Operante dicatur fieri, cumq; nodius homo in iu- a se sanctitate et critatis creatus ab Apostolo 4 rmetur: tamen Christiani ausint negare, iustitia aliqua in nobis inhaerere8 Scilicet iis, qui iustiscantur per Christit, inli rei vetus crea- tura heccati non inhaeret noua creatura iustitiae Z Vtrii hoc non est asserere, Christi donum longe minus fuisse, quam fuerit delictum Adae s Nili forte minus potens, quam peccatum
fuit, illud donum non cit, quod neq; peccatum vere ausert,hcq iustitiam in nobis vcre con-mpii im stituit. Ad eandem blasphemiam pertinet, qtiod negant Baptismii in Christi noni ne colla - tum Gratiam nobis conserre cum tamen SI Paulus dixerit: Detu tuos nos fecit per lacareum regenerationis es renouatum, Spiritus sancti, quem es sedit in nos alunde per Iesum C Iumr& Petrus scripueriti Salaos nos scit Baptis a , non carnis di posio ordium fed conscientiae bonae in errogatio in Deumper resurre ronem Iesis Christi. Sed haec sint satis de iis quae ad primani communicationein Ciuitatis Dei pertinent. Communicatur enim Civitas Dei non nisi iis
fidelibus, qui de nouo per Christi gratiam creati S peccata exuunt, ac sanctitatem veram accipiunt per Sacramentum Regenerationis, quod Christuς instituit. Postquam ver 5 ciues sanctotu & domestici Dei per pruna iustificationem facti sumus, no iam deinceps licet nobis otio indulgere, sed ambulare debemus di ne Deo ui et rauit nos in re ny uum. Dei en factura humus, creati in Christo Iesι in operibus lonis, quae praeparauit mus ut in istas ambulemus. Quemadmodum enim qui manent in peccato, per quod nat mi, jirae, illud per noua peccata ab ipsis adiecta, maiore in modum augent,& diaboli Regnusia bilitant, ex eoq; impletur in illis quod scriptum est, 'ui ii sordibus est horristat adhuc: Sic quiliberantur a peccatis per lauacrum regenerationis &renouationis Spiritus sancti iustitiam a Christo ipsis donatam augere debet, sicut ibidem est scriptum: Iuliustus est,ium feturai hue, o qui sane Ius est, ancti eiura huc. Et iteru : Filioli,nemo vos seducat: si facit iustitiam, iussus uot cir Age iustus est. ri facit pectatum, ex diabolo e I, quoniam ab inuro Di olus peccat. In hoc apparuit sitius Dei, i di luat opera diaboli. Cum ergo unaquaeque res aptissime augeatur & confirmetur per illa ex quibus consistit: quemadmodum iusti non siimus absque
charitate, sed percam fidem,cui cliaritas vitam de operationem tribuit: sic ncqiic de virtute in virtute imus absq; cadem esiaritate. rauicumque raum totam legem scruaueri I, cndat autem in no id est in charitate fictus est omnium reus. quia nimirum Omnia praecepta contincntur in charitate.Vnde ibidcin Iacobus praefatus est: Si legem preficitu Ee a m secundum Scri-
ioa i ,. ' Di pulos et ero esse imites, atque addidisset, eos mundos esse optersiermonem quem locuti est B, mox declarans quid ille sermo in cis citccisici, aut quo nexu tum ipsus mobra prunii in factici sent tu in i pio pollea manere deberent: Sicut inquit .flexit me Pater, se ego oleo vos, manetem die Done mea. Pater Filium dilexit, Filius vero non ibitina dilexit Discipulos si uis, vetiim ctiam eos diligcndo per sermoncm suum operatorium esccit,ut& credcret in eum
A redamarent ipsum, ex eoq; amore illi in Christo tamquam palmites in vite inserti sunt. Nec enim dixi stet illis, mani re in i moκemea, nisi etia nolinc dilectione habuissenti quado mundati sunt, de in illo tam qua in vite inserti. Per dilectionem igitur fidei adiunctam,& inscrimur in Christo,& in ipso manemus. Porib ne ista dilectio , percutiis potestatem in illo
26쪽
manemus, otiosa esse aut cogitatione tantum,& non opere impleri posse putetur,audi quid Christus adiiciat: Sipraecepta mea inquit ueritu, manebitis in dilectione mea, , cui ct ego Patris meipraecepta sit πι, ct maneo in eius dilecItone. Nunc ergo locus postulat, ut dens legibus Dei de praeceptis agamus, quae ab iis qui ci ucs masnil Sanctorum est resti sunt, credi de obseruari debent. illa vero partim sunt Decalogi praecepta,
quae ab initio natur duce primorum Parentum animis innata, & inde post lapitum eorum, per Dei gratia inanimis iustorii renouata erant: partim etia sunt instituta qua da Cliristi ad Ecclesii ae salutem pertinentia, quorum alia in sacras Literas relata sunt, alia vero ex iure non scripto per Maiorum traditionem ad nos deuenerunt. Qui autem vel praecepta legis, ad quam non soluendam,sed implendam Chrastus venit, violauerit,uel ea quae au t credenda, aut fa- m thcienda instituit, credere ac facere conte inplerit: non poterit tamquam pirus manere in domo eius in Hernum statamquam sirum euiseturforas. Si enim refugientes coinquinationes mundi incognitione Domini nostra Cr Saluatoris Iesu Chricti, his rursus in beati superantur a Iasiuut euposteriora detenora prioribus. Melius enim erat 1 5s non cognoscere via iustitiae, quam si agnitio-H retrorsum reuerti ab eo quod stas trad tu est ancto man uto. Nec ad irradatorum obseruationem satis est, ut credamus ea per Christum impleta esse. Nam etsi hoc verissimu iit,nec abinque impletione ac merito illius nostra qualiscumq: impletio ullius utilitatis futura citet: ta --
inen & nos compari oportet, si volumus conregnare, O iugum imus trigere, onuis ferre debemus. - scientes illii tam potenter nostram salutem Opcratum csse,ut nos etiam pro nostra parte dc possit,& velit suos cooperatores : Dei obieruatores per gratiam si iam cilicere, M ea ra tione tum iustiores fieri, tum vitam aeterna promereri. Neque vero lex eiu simodi nobis im- citata; se:
ponitur,quae nullo modo possit a nobis impleri. Na de paretibus Ioannis Baptistae scriptum 2r
ess Erans iussi ambo ante Deum non modo ante homines) nec tantum iusti, quia crederent, sed incedentes in omnibus mandis tussis sationisus Domini sine querela. Ac magnus otii nino cuiusque ciuitatis honor cst, ut ciues ex praescripto legis viventes, eam quoquo modo impleant. Nam ob eam causam Lycurgus nullam te em in Sparta sic riptam extare voluit, ut cum sola populi consuetudo lex miorum citat, nullam prorsus legem sui ciues haberent, quam non obseruarent. Nec enim ceri poterat,vi consuetudines ciuium non obseruaretur
ab ipsis,cum si detinerent obseruari, ne consuetudines quidem Omnino suturae essent. Verum ne hic tantus honor incolumis maneret Ecclesiae Christi, t quam illa Dei legem obseruaret, Protestantes dicunt, legem diuinam impleri a nobis non posse: cum tame sdriptum sit, quicumque in te: peccauerunt, per legem iudicabuntur. Nec timent, ne in Deum bla- in iasphemi sint, dum assirmat, illum ea praecepisse sub aeternae damnationis poena,quae tame siscundum aliqua rationem fieri non queant. Nam nec nos dicimus, legu in hac vita tam perfecte impleri posse, qu)m in suturae nec dubitamus quin alia sit viae,& alia patriae persectio. Sed si lex Dei non potest eo modo qui huic vitae couenit, impleri,quor stim dixit Apostolus, legem'r docti d impleri' Dilectio enim est plenitudo te s.Sed qui anima suam ponit pro ami- to n. v. cis suis, habet summu Madum dilectionis Christo attestante, quod nemo habet madore chari. 1 .is. DI multa vero millia Christianoru & posuerunt, & quotidie poniit anima tuam pro ista- tribus suis. Potest igitur impleri lex quae toties de ante impleta fuit & quotidie a Martyribus .impletur. Quid loquor de Martyrii tot millibus' omnes qui roximῆ illunt, legem implent, ut idem Apostolus ait. Quid ergo' Nullus e proximu diligit Hoc si dicas, respondet Ioannes: ui non iligit fratrem filum, non est ex Deo. Et itcrum: Haec eucharitas Dei , ut mandura
eius cui odiamus, cse mandata eius grauiano sunt '. quoniam omne quod tumes ex Deo, vincit
mundum. Et cest vici oria quae vincit mundum osses nostra. Non utique sita fides. Nam illa non seruat mandata Dei, sed grauia&Obseruatia impossibilia esse iudicat. Verum illa fides Apostolorum vincit in diim ,quae non separaetura charitate Dra, quae eum Chrisio Iesu. Quantum iam interest inter Spiritum Apostolorum, qui mandata Dragrauia non esse a stantur, de Protestantium qui mandata Dei non posse impleri asseuerant 8 Vnde haec tanta dis ordia3Profecto quia Protestantes charitatem, ter qua Dei i data custodiuntur, non habet. Niliit erum .issicile amanti, lacundium quod seriptu est, et mmandatorum tuorum cucurri, cum piam a Laecata' cor meum. Et iterum: Pax muleta diligentibus lege tuam, or non est ista, sic indulum. Cust Huis ot mea testimonia tua, O dilexit ea vehementer. Vnde etiam Apostolus scripsi: C aer ZZor tui Dei eonvim interiorem hominem. Nam quo impossibile crat legi, in quo in lamas tu per carnem, Deus Filia suum misit in militudinem carnis peccati, Cr de peccaso damnavit eccatum in carne, ut iustificasto legas impleretur in no s,qui non siecundum cara ambulamus, e L M, Leundum Spiris . Non enim avitores legis lucti simi apud Deum VacZores legis ion Palatur. Omnia vero sumus in eo qui nos confortat Christin, quino Patitur nos tetari ultra id quo ferre i Coi. possumis, si dat cum tentatrone proventum, ut o imus suinere. Scimus autem,quod diligentibin
Dca omnia cooperantur in bonum. Nec Christus dixisset, Si sis vitam ingredi serua mundura,
27쪽
si nemo illa potuisset, quantum huic vitae satis est, obseruare. Quod enim vel dissicillimum
in mandatis est petenti dabitur,si ut oportet petierit: quia omnis qui fletis accipit, ct palpanti
L Vertetur. Qui autem non facit quod in se est, non petit quemadmodum oportuit cum petere. Praeterea cum eo facilius mandata Dei custodiatur, quo minus quis Implicatur ne miss y huiusseculi, ob eam ii causam fuerint iam inde ab initio Eunuchi si inuasses, qui se Ur ursit propter regnum caelorum. hoc est qui effecerunt,ut tam impossibile esset i piis rure diuino liberos procreare, aut matrimonium inire,quam impossibile est, ut Eunuchus, aut per naturam sic natus,aut per vim factus liberos signat: cumq: lavc spiritualis castratio sine voto cotinentiae fieri non potuerit quoniam qui non vovit, non tu se caltrauit,aut Omnino impotentem
reddidit, quominus iure liberis operam delicium praeterea multi siccudium Christi costium Vendiderint omnia quae habebant,& pauperibus dederint, et i perfemferent: multi bad corum sui primi crediderunt exemptu, omnia sua bona se mittiqucre, voto aperti immo professi fuerint,vi Christu eo facilius sequi,& madata eius implere possent: hcc ipsa ccc incntiae M paupertatis vota usq-; eo displicent Protestantibus, ut neminem in suis regionibus vivere Patiantur, qui hac Euangeli; colitia sit amplexus. Quasi vero quod Lycurgus in sua Repub.
tentauit,ut nummo argenteo inde excluso, ciuibus pecuniae contemptum persuaderet, hoc
ipsium honestissmenon fiat, de palam prae nobis ferendii non sit in Christiana Repub. dum ordines quida hominum sim torum costituuntur,qui ab eo etiam quod licet, ideo abstinet,
quoniam non omnia quae liceni etiam expiatant aut aedificat. Quid enim,si pauci prae tota multitudine Christianorum haec faciunt 'uid pauciores rect0rudenteri faciunt Tamen dum . populi eaprobant,audiunt fauent, diligunt: si ut populi suam imberi uatem, quod ista non possώnt, ast...is. να N prouecta mcntis in Deum ut Augullinus ait nec sine quibusdam sinti is virtuto ac more, M . titi sent. At vero ut talia continentiς Se paupertatis vota de exercitia doceatur illicita esse,in qua hoc tandem praeterquam in terrena Sc diabolica ciuitate euenire potest Adeone abhorretis ab impletione mandatorum Dei, ut neque modos quibus ca facilius impleri pollint, i rendos iudicetis 3 Non enim ut falso nobis imponere soletis relinquimus mandata Dci, ut Regulas Benedicti aut Francisci observemus: verum ideo has regulas S permittimus, Mapprobamus, quoniam illaecas occasiones ccatorum amputant, quibus pleriquem laqueum diaboli pertrahuntur. Sed iam pergamus ad reliqua. Protestates enim ut negant madata Dei posse a nobis obseruari, sic negant vllas esse leges non scriptas,Vllosue mores aut consuetudines a populo Dei ex necessitate Obseruadas, prae-ic '' ter illas quae in sacris codicibus persipicue descributur. An hoc no est ad se tu i tu te legis Mosaicae Christi Rempublicam detrudere illa quippe lex quia no in cordibus rebelliu ludae x rum,sed in lapides eorum tabulis conscripta suit: tantum soris,& nonctia intus legebatur. αideo ibit Prophetae de iusti homines quaeda faciebant, ius intus tantum,& no scaris legerant
3. Rer. i. quale erat,quod Eli. O in Carmelo sacrificabat. Quodq; David comedebat panespro stiram quos
licebat selis sacerdotibus sper legem foris sior tamὶ comedere. Machabaei ctia per candem legon
intus scriptam, de soris per singuloria verba in unum collata recitatam de lectam, in Sabbatis
h i aduersus hostes pugnare didicerunt. Dixis enim vir proximo si , Si non nauerimus adure si si. Mi h. i. gentes pro animabus nonisse, CT iustificationibus nostris, nuneotius disse dent nos a terra. Ex eadem etiam non scripta lege, sed a Maioribus ut videtur in per traditionem accepta, pro si- delibus defunctis Sacrificium offferre didicerunt. Iam si tota nostra lex in charta vel membrana hodie concluditur, neque licet nobis Epistolam Christi in cordibus omiuu Fidelium. longe clarius conscriptam, detum Conciliis generalibus, tum in Christianorum moribus prolatam Sc legere, de tamquam verum Dei verbum, quoties opus est, in medium prodiacere: Sine controuersia nos quoque literam,quae occidit, instar lud. aeoru habemus, at gur tum qui vis, cur, instar Apostolorum de Prophetarum non habemus:Spiritus enim, is moturprofunda Dei, reuelat etia nobis quae nostra scire interest,siue ea scripta sint,seu non . Si is i. ergo stiritus Christi habitat in nobiae, profecto etiam in nobis loquitur Christus: & verbii et iis id omne est, quod Pallores in omnibus gentibus praedicat,quodq; fideles pupuli credunt, Scsecundum praedicatione Pastorum faciunt, siue in vetere aut nouo Instrumento scriptu id ira. i. sit, seu non sit ibi scriptum. Stare linquit Apostolus: ct tenere traitiones quas didicistis iue per sermonem si ueper Epistolam n iram. Non igitur sola Scriptura, sed sermo etia Sc praedicatio Apostolorum est regula nostrae fidei. Vnde alibi Paulus resurrectionem Christi Corinthiis a.C .ii. probaturus,hanc illis regulam tradit: praedicauimus es sic creta biss. Si autem Ch i innonresurrexi I .manis ea ergo praeicatio ara, inaris en se fides et stra: quasi dicat, seri no posio. ut quod ab Ecclesiae Palloribus uno consensu praedicatur, quod ii a Fidelibus passim credi- .co. i. tur, illud sit inane au tialsium. Imo dicit, Corinthios Di olam rigi es praedicato m
an ν esse quae sicitur legitur ah omnitus hominibus. Et Christi quide Epillota erant, sui a Christus veritate Euangelii de gratiam recte vivendi scribens in cordibus coiit, voluit illam
28쪽
em ac sanctitate illorum velut Epistolam a se cons ripturi ab aliis ait eoru eruditionem legi, 6 cognosci: quod idem de omnibus aliis fidelibus populis sentiendum est. In omnium enim cordibus Christus legem si iam describit, ut pereorum fidem&morcs,sciatur S leg tur lex Dei ab omnibus homillibus. Apostoloru vero Epistola iidem Corinthi j crant, omnesque alii fideles ministrorum Christi Epistola sunt, quia illi sunt ministri cius scription squa Christus per cos operatur. Nue audiamus ii iii in Apostolum loquente. Epistola inquit; ' nonra vos estis, cripta tu cordibus uaseris,quae citur es legitur ab omnibus hominilus, manifestati quod Epimia estis Christi, misi imita a ne is, est script.: non arra ero sed spiritu Dei vivi, non ira tabulis la Iris, se in tabuli, torris carnatibus. Quod si fideles Epistola Christi sunt: Epiliola vero Christi verbum Dei necessario est Fideles vero non sint scriptum Dei verbum , sed
verbum alterius generis: prosecto est in Ecclesia aliud Dei verbum prςter id quod in vetere ac nouo Testamento scriptum extat. Huius generis est illud verbum Dei , quod in factis . Fideliu ubique degentium cernitur. Veluti quod infantes si os M'tizari petu t. quod Eucha- ho sin um. ristiam extra necessitatis articulii non niti ieiuni accipiunt quod Festa Natiuitatis Domini, Resurrectionis, A censionis aliaq: similia cclebrant,quod ici unant quadraginta diebus,atq; Ο Dς aliis quatuor anni temporibus, quod Sanctos vel utcu Claristo viventes inuocant quod pro fidelibus destinctis velut emendatorio igne ad lepus detentis Orant, ut a Ze citis,id Cit,apcc-Catorum poenissoluatur,quod in Ecclesiis canunt,& in symbolo profitentur, Fabu Parra consus fantiale esse, Spiritum fandum ab utroque procedere, ctiamsi non magis legantur ca verba in Evangelio, quam Millae aut Purgatorii, aut indulgentiam nomina ibi leguntur, cum tamen res ipsis,quas omnia haec nomina significant. in Evangelio fatis manifesto reperiantur. Eodem pertinet quod fideles populi de Pallorcs Vimnem Mariam Deι genitricem nominant, perpet uam': citis Virginitatem credunt, quod veneratur imagines, M memoria, Sanctorta, Olm.sae non aliter quam olim Prophetae adorabant arcam sorderis, de temptu Salomonis. Dii enim fideles populi haec Ne alia permulta ciusmodi secundum pr dicationcm Ministroru Christi, de facere ic ubiq:. Ostendunt.&credere profitentur: certem ea re sunt se Iula Christis, quae νς--3scitur c legitur ab omnibus hominibus ministratur vero ab Epocops cir Patroribus Ecclesia. Quς Epistola per ministeriit Ecclesiae Pasiorum scripta est,non in tabulis,aut in charta inembra nave si is cordibus carneas eoru qui Spiritum sanctum in Sacramentorum Cluilli participatione acceperunt. secundium quod apud Ieremiam Dominus ait: Dati leges meas in mentem eorum, in corde eorum re rasam eas. Cum autem duo ii ut legum genera, unu quod scripto comprehenditur, alterum quod sine scripto moribus utenim Sc maiorum traditione retinetur aut v rumq; genus io qualibet praestante Republica pone sum est sicu tua Romana utrumque receptum crat) aut ii non nisi alterum ex his duobus in aliqua praestante Repub. ponitu id necessario debet esse genus illud quod sine scripto recipitur. Hoc enim gcnus ctmustrita
potest per se constere, sicuti inani selle constat, Ecclesia Dei ab exordio mundi us': ad Mo- π sen per bis mille quadringentos annos M amplius absq: vlla scripta lege stetisse. Eodemque eom-
niodo Respub. Romana ut Poponius auctor est annis prope viginti, Lacedaemonioru vero oti liue iuria multas ctra seculis absq: sicripta lege florui t. Nec iniuria CHiuetudines enim no sere postunt in cile ambiguς, nec aliqua lis oritur circa eat ii interpretationem,quia omnibus ex aequo notq
siunt: quod in scriptis legibus longe secus se habet. Quid quod nulla unquam lex Iuliano iurisconsulto attestante ita scribi potest ut omnia qu aliqua so euentura fiunt definiat Sc co- prchedat Si ergo per solas coscriptas leges Dei Ciuitas gubernaretur, in valde magna parte corum qu ae passim contingunt, quid faceret nesciret quia lege de his loquentem no haberet. Imo si tantum una lex tota Reipub. necessaria esse posset,eaq; ipsa scribereti ira pruden
tillimi ς viris ac singulis annis ab orbe condito nouae interpretationes c idem adderentur: tamen numquae ueniret , ut ea lex tam plene interpretata foret, quin causae nouae possent in I uenire ob quas de lex, de legis interpretatio nouam iterum postularet interpretationem:
adeo & fecunda est naturam suis euentis, Mangustum ingenium humanu. S varia Iuris pcritotum sentctia,& verba tum pauca,tum ambigua. Quicquid enim scripseris, scin permanebitaequitata suus locus , dc se in per viva quadam voce opus erit, quae legis mentem, cui nulla verbasaria esse possunt, pro re nata patefaciant.Tamen ne Ciuitas Dei sub tata Euangelii luce, e tam copiosa Spiritus sancti effusione,ad solum scriptum ius restringitur Plutarchus refert Anacharsim sprudentem certe virumὶ vehementer opera Solonis irri- eii uti tis
si se quando eum intellexit leges Atheniensibus conscriptas dare velle. uasset ob inquit) ' 'ciuili iniuriae ac cupiditates literis coerceri possint. Quinimo scriptae leges vclut aranearum telae, debiles tantum viros tenent implicatos, a potentioribus vero statim rumpuntur. Et addit Plutarchus, renam Atheniensiti ciuitate eum exitum habuisse, non que Solon sperarat, lird quem Anachatiis coniecera 'ntra vero Lacedaemonij ex institutione Lycurgi, lego, nec 'rurire in
illam quidem nimis laudabit , tulerunt, ut scriptis legibus vit liceret. Quamquam enim '' B praeclare
29쪽
Inveteras cerct,ac ves ut in animis ipsoru insiderent, se corroborarentur: no tanam opus fuit
scriptionem ipsam tollere quae salte admonere doctum virum poterat, qui alioqui cupidus ossic praestandi, quidna illud esset,quod praeitare deberet,sonitan ignorasset. Itaque longo
melius Aristoteles, qui scriptas leges non rcprehcndens, cas tamcn praescri, qua in mores transierunt Leges inquit quae moratas quam quae lueris cotinentur,maiorem auctiritate hascnt,
ct de rebusgrauioribus siunt. Sed cum neq; Legum latores, neq; Philosophi possent ciscere, ut leges ipsoru , id quod maxime optabant, inpers tua hominu consuetudincm convcr- terentur solus cxtitit Christus, qui dans de caelo Spiritum sanctu, scri u leges si au in cordi-
ι υ Λι:atq; ita persectam, atque in aeternum duraturam,omnibusque numeris consummata Rempub. stabilivit. Hoc autem sacrosanctae Legis genus cia Omnibus regni caeloriani ciuibus comune iam inde ab initio fuit,& per omnia tempora perseuerat:cum interim scriptae leges in Ciuitate Dei non nisi post aliquot annorum millia inceperint,ex eoq; nec scin perexti derit, nec postqvana datae sunt,ab omnibus legi potuerint,quia permulti atque adeo plerique fideles viri tales literas nescierunt. Caeterum ne aliquid ad Reipub. nostrae pors elionein deesset, accessit etia per suas vices lex 1 Prophetis & Euangelistis perscripta, quae doctis viris materiam suppeditaret tu ingenti cxercendi, tum aliis veritatem uberius pra dicandi. Sacrae enim titerae persidem, quae es in Chilio Iesu, sunt instruere nob a scatem. Ca terum ne ultu Ecclesiae Christi decus de ornamentum violentas Protestantiu in manus emigeret: de ipsa scripta lege, quam sola approbant, multos tam n libros desccucrut,& a Canone reiecerunt Tobiam, Heller, Iudit n. Sapientia Salomonis, Ecclesiasticu,& duos libros Machabaeorum. Qua in re magis Iudaeorum,quam Ecclesiae Christi Canonem approbarunt.
His igitur duabus rebus iam constitutis priore, quod legem per Dei gratiam Deum de proximii diligendo implere possumus:altera quod leges & instituta Christi partim scripto,
partim non scripto iure ad no, peruenerunt: id rcflat iam quaerendum, qUX Pta nX,aut quae praemia sint iis qui leges Dei vel violant,vcl implent, costi tuta. Conuenit quidem Catholicis cit Proteli intibu poenas violatarum legum esse ignem aeternum. quia scriptum est, Stipendium peccati, mors. Veriam Protestates negant, vitam aeterna esse mercedona bonorii op
rum ; quia ibidem scribitur, Gratia Dei tota aeterna. Quod Apostoli verbii ante nos ita intellexit S. Augustinus. ut dixerit: Ipsa vita aeterna, quae meritis praeceritibω reditur, gratia nuncupatur, non ob aliud, n uiua gratis desur: nec ideo, quia meritu non datur, sed quia ista sunt O- ipsa merita, quibus datur. Ex his intelligimus,aeterna vitam 3c esse mercede quia meritis praecedentibus redditur.& esse gratiam, quia merita, quibus reddi Pr, gratis data sunt. Iam ergo nos Aduertariis concedimus, vitam aeternam esse graria; quia hoc Apostolus dixit : concedantoc illi. vita aeternalia esse mercedem, quia etiam hoc in Icripturis saepissimc lcgitur. Vcrum suoniam id illi nolunt sacere: proseramus aliquot loca sacrae Scripturae,ex quibus apparear, illos Euangelio Dei restitisse usque adhuc. Et si ergo postquam totum quod in nobis cil fecimus . nihil altisfecimus,quam quod facere debuimus. imo cum nihilominus serui mutiles futuri mus illi Dona no qui bonoru nostrorum non indues: tamen quoniam ut scriptum est qui arat, in siste arare debet, s qui triturat, in D frucIus percipiendi triturare. ut tu or noster non esset inaniis in Domino. Messet operi nostro merces placu it Domino,cui plus debemus quam unquam ex nobis per bluere poteramus, sectulum diuitias bonitatis suae seipsum nobis debitore constituere, ac velut operarios in vinea sua mittere conuentione prius facta ex denaris diurno, id est, ex vita aeterna. Hinc ad Abr.iliani , que egredi iusserat de terra cr de cognatione ora, dixit: Noli timere L Mam , Ego protector tuussum, O merces tua magnanimis. Et post: Ambala coram me, se esto sterfectus, ponam taedus m inter me se te, o maltiplicato te vehementer nimo. Dcum aute esse mercedem nostram,nihil est aliud ,quam vitam aeternam esse mercedem nostram.
'uia hic est inquit Christus et ita aeterna, ut cognosiant te solum Deum versi, es De missi Iesum Christum. Itaq: cum Legi speritus quidam diceret Christo: ciuid faciendo rutam aeternam possidebor Aι Ege duit ad eum : In Lege quid scri tum est 3 IPomo o Iegs,' Isie res ondens, Emis:
Diliges Domrnum Deu tuum ex toto corde tuo, o ex tota anima tua es ex omnibus et tridus tuis, ct
ex omni mente tua. se troximum tuum sicut teipsium. Dixit . Ussi rei te refodisti: oc fac, ct et tues.
Et iterum, iuueni cuidam de eadem re interroganti dixit: Met is ad uam ingredi, sirua mam data. Et ad Apostolos suos: Reati 'o ere t oiritu. quonia ipsorum est regnom caeloiat: leati Mites, pionia Q opsidebunt terram. Deni'. leati qui per ecutionem statiuntur propter tussitium, quoni mi orum est re'nu calorum. Quamquam igitur non sunt condienae a rones huius tem oro futuram gloriam, quae reuelabitur in nobis: tamen quia placuit Deo promita te vita aeternam. Aciti qui persecurione propter nomen eius paterentur & illi; qui servarent mandata iplius: Mquoniam ut Apostoliis ait in siriti ea qui repromt neccssari a in fateticu csh, vitam aetc nain else mercedem promisti millis qui patiuntur mala , v betatur bona. Merces au tam dicta est a meredo nec aliis datur,quam iis qui ea murentur. Cum ergo vita aeterna sit mer-
30쪽
ECCLE si a CVBERNAT. NON ESs EpopvL. isces nobis bene operantibus promissa,& ab eo,ouisolus et ero est, consti tuta: qui s. isi infideli deterior, negauerit, nos bonis Operibus, quς abique fide numquam sunt bona, mereri vitam aeternam3 v trum enim, quia Deus gratis dat nobis gratia qua bene Operemur, ideo no meremur vitam aeterna illis operibus,tum quibus ille pronii iit vitam aeternam,tum quae ille talia iecit,uc vitam aeternam mereretur Fons enim gratiae, qui ac in ea in nau, de caelo de- scendit . quia omne datum bonum de humum est destendens de Patre luminum. Porro haec est aquς vivae ac icaturientis natura, ut non minus altu locum petat, quam is est unde oriebatur.quo respiciens Saluator, ait: a ui biberas ex arua quam eqo dabo er, iet in eosons aquae satientis Invitam aeternam. Et iterum, qui credu in me sicut dicit Scriptura, flumina de ventre ei fluent aquae .vime. Hoc autem dixit de Spiritu sancto quem accepturι erant credentes in eum. Ob duplicem igitur causam opera nollia in gratia Dei facta merentur vitam aeternam,ic quia Deus promi lit vita aeternaria usqui mandata servarent & quia cum Spiritum sanctum credentibus daret, talem in illis sonte operatus est, ut haberet domi suae unde pollent vitamat crna promereri , si tamen PiruM Dra habitarum istas , α non e si contristaremur perinata opera sua. Inde Paulus dicit: bycis cui credii, sir certus sum, quia potens est depositum me si seruare Vm t. in istam ae . Et iterum: Nolite amittere considentiam vestram, quae magnam habet remunerario nem. Patientia enim vobis nec saria est , τι voluntatem Dei facientes reportetis promisi nem. Quid potuit planius dicit voluntatem Dei facientes reportabunt promissionem. Qua, obsecro promissionem nisi vitam aeternam 8 De hac enim idem Paulus alibi dixerat: Exerce te- , τὶ ipsum, o Timothee, adpictaIem. Nam cor oratis exercuatio ad modicum ut tis est, 'et. s autem ad
omnia tuta est promi senem habens vita quae nunc est , futurae.=delis sermo es omni acceptione dignus. In hoc enim laboramus es maledicimur, quia i eramus in Deum vivum, qui est Saluvioremnium hs minum, maxime fidelium. Vita igitur quae sutura est, exercitationi pietatis, M labori fidelium promissa est. Unde iterum lcgimus in ea lena Epistola ad Hebnaeos: Non segnes ' e clamini, verum imitatores eora quis de se patientia haeressitabunt promisitones. Et alius Apo- r.eob stolus ait, Deum visam aeternam omisisse diligentibus see: diligcratibus, inquam,& non tantum credentibus. Haec est etiam plena merces , de qua Ioannes ait: Videte vorserat os, ne perdatas xi . quae operati e iis, sedet i mercedem e M accipiatis. Itaque char imi inquit Apostolus) cum metu es tremore etestram salutem operamini. Numquid salus nostra vita aeterna non est D. autem Iacobus cum dixisset, Emtefactores verti, cr non audiorestatiam .postea subiecit, ad ιι iis i. aurem pers xerit in lege Perfectae libertatis , se perma cris in ea, no auditor obliuiosiusfamus,se .ctor operis, hic beatus in facto 'o erit. Quid est aliud beatum esse, quam vitam aeternam adipisci Quid autem aliud est factora operis in facto suo beatum esse,quam factorem operis propter ipsum illud quod facit, vitam aeternam adipisci' Itaque Paulus de se ipso in hunc modiscri-
Dm Bonsem certamen certara, cursum consummauit demseruaui. In reliquo reposita est mihi coro-
na iustitiae,quam reddet mihi Dominus in t a die, iustus Iudex: non solum aute mihi, sides iis qui diligunt aduentum eius. Certanti, hoc est operanti reponitur corona, & illa non gratiae tantum, sed etiam tu titiae; neque s lium danda, sed Sc reddenda , nec reddenda modo a Domino Saluatore,sed a Domino Iudice se iusto iudice. Nec tantum Paulo reddenda, sed se atiis quid sunt aduenium Christi. Quid naultis Deus linquit Paulus) red tunicuiquesecundum ope- η φ ra eius , iis quirim, qui secundum attentiam boni operis, glorIam se honorem, O incorruptionem quaerunt, vitam aeternam: iis autem quisiunt ex contentione, se qui non ac escunt et eruati, re dunt autem iniquitati,ira es indignatio. Trabulario se angustia in omne anima hominis operantis malum, Iudaei primum se Grata gloria autem, es honor,se pax omni operati bonum, Iudaeo priamum se Graeco. Non enim is acceptio personarum apud Deum. uicuoue enim sine lege peccaueror elere pergunt: cst quicumq: in lege peccauerunt, yer legem iudicibuntur. Non enim auit res legis tui D seunt apud Deum,si fulctores legiis iustificabuntur. In his verbis clarissime dicitur, vitam aeternam iis non dari tantum,sed etiam redi, qui bene operatur sicundum patientiam, seu iis qui tarseuerant in bene Opcrando. . Atque ut nec id quidem praetermittamus, non solum vita aeterna dabitur iis qui operantur bene usque ad sine, sed etiam qui bene operantur,& pollunt,& debent vitam aeternam exspectare, tamqua mercedem operibus suis a Deo praeparatam. Paulus enim docet, Deum vitam aeternam rediturum tis qui secundum attentiam boni operis gloria, O honore, se incoramytionem quaerunt, iis inquam, qui gloriam quaerunt, sicuti de Moyse seriptum est, quo impro num Chricti aetulit thesiuro cieg Itorum. Cumis' A liciebat enim in remunerasionem lino ite ii.
s Christus ipsis Vopos uasibi Nudiosustinuit crucem, confusione contempta, atque in dextera siris
mei seddi: si Paulus sic currebas, non quasi in incertum, si ad bravium superna vocationis Dei se- i. . . sitim extendebat, ct toto visu Murbatur,ut coprehenderet si alios hortarus enisic currere, ut com prehenderent,idquis, non corruptibilem, si incorruptam coronam: Si Iob dicebat, diem hominis i ii r.
super terram esse cuti dic monenarij, qui prae iolatur sine eu mercedem operis sal: qua mente, , s 1 aut