Nicolai Tulpii, Amstelredamensis, observationvm medicarvm : Libri tres : cum aeneis figuris

71쪽

MEDICARUM LIB. I. 7tia sed metuit inde magnos progressus: conspicit provide, quasi ex altiori specula, extremulo pollice, exitiale morbi attoniti, periculum.

CAP v XXIV. B diocephalus. HUmor capitis hydropem inductourus,

inflat, extendit interdum tam laten bile hoc mentis palatium ut in aetate tenella, nonnunquam excedat magnitudinem viri lem. Delitescente aqua, non minUS CXtra, quam intra calvariam: utrobique modo supra, modo infra membranas obvolve

tes, vel cerebrum, vel calvariam ipsi circum positam. Puer quinquennis, dissectus in valetudi inario publico, congesserat in capite tantum liquoris, ut vitiata naturali figura, tantope re inter se desciscerent distbluta ossa ut dialatata ipsorum compages, haud parum di screparet, a virili magnitudine. Cui oneri impar cum foret, Xile corpusculurn, coge batur, vel perpetuo desidere vel assiduo in cumbere cubili saltem eo usque, dum si nem miseria imponeret morS. Qua defunctus,os endit,in capite suo de tineri, quinque aquae libras quibus effusis, fuere omnia adeo vacua, ac inania ut pleri que

72쪽

8 OBsERVATIONUM que medicorum praesentium, sed praepropere , judicaverint hic conspici, caput sine cerebro. At oculi acie,illuc penitius directa, vidimus satis perspicue , cerebrum non de

fuisse sed amissatagura globosa induisse

formam convexi fornicis: ab exuberante aqua, sequacem ipsius medullam adeo fuis se distentam: ut instar alicuius crass1oris membranae adhaeresceret undique arcuatί dissolutorum ossium, circumferentiae. Mirabantur autem summopere, qui sectio ni intererant, Medici, qu1, ex tam deformi cerebro medulla adeo eXtenta , ac irri gua, prodierint quod tamen sancte adse verabat pueri pater integra mentis munia. Quum in aliis,vel solius figurae vitium,indu cat, sive morbum attonitum , sive lethai gum , vel fatuitatem , vel insanabilem alia

quam amentiam.

Aliis vero suggessit, confusa haec, intricati cerebri, congeries, inexpugnabile argumen tum adversus distincta illa loca quae non nulli adsignant, cuilibet animae facu)tati Alii vicissim credebant, hic confirmari dogma Aristotelis asserentis cerebrum, non mentiScrgo, sed refrigerandi cordis causa con structiam. Et prout quisque, vel amore, Vel studio fuit, in hanc, illamve partem Ppro eo, etiam extulit, reiecitve, vel huius, vel illus sententian

73쪽

MEDICARUM. LIB. I. sSed exercitatiores, confugiebant, ad in genuum illud: Quantum est, quod nesci mus velut namque in aliis , sic certe credibile est, potissimum nos caecutire, ingenu in cerebri regimine : cujus per mul to fortassis sunt divinior quam quispiam hactenus, suo Comprehendit captu.

Hydrocephalus dimidiati cupitu.

SIcuti autem priori puero, totum caput: ita protuberat aliis , duntaxat media ipsius pars haerente liquore, vel in dextro; vel sinistro cerebri ventriculo. In quorum alterutro , memini me bis vidisse, ultra duas aquae libra inclusas tam stricte uniisti, parti ut altera foret, plane illaesa, ac

integra.

Inusserat quidem hisce capitibus , ulcera chirurgus dissecuerat non uno loco, cutem sed utrumque, aeque improspere; exstillante humore, magis guttatim quam

tam effusera ut levaret cerebrum X- hauriret fontem, vitalem calorem , alias certo, extincturum.

74쪽

Post frequentes destillationes, occupavit uxorem aeditui, divi Adolphi, insignis

polypus colore albus , 3 substantia pituitosus; sed obturansnarem utramque, at imprimis sinistram cum I piritu dissicili, con tinuo utrocationis metu Conrpi batur quippe, non tantum in naribus; verum etiam in gutture cum duplici caruncula: altera alba, ac leni altera vero livida , ac dura , imo partim distant , a natura carci nomatis. Sed in eo discrepabant evidenteriquod disparem, prae se, ferrent figuram: quae eni1ri in illa laumanum ventriculum illa ex preliust non male in hac, formam ovi coluia1-bisti. Suadentibus itaque, celerem remediorum usum, hinc praecipiti carcinomatis metu illinc vero aestuantium faucium fervore; humoribus acrius nares iam erodentibus: tentatum fuit impedimentum hoc inde extrahere. Sed fractis magis, quam eductis illinc carunculis, arrepta fuit deinde forcipe, illa pars quam diximus in faucibus carcinoma minari. Qua potentius vellicata, sequebatur protiniis integer polypus: cum omn

bus suis pediculis, tam in naribus, quam gutture conspicuis. Quem

76쪽

32 OBSERVATIONUM Quem inopinatum eventum, quantum mirarentur amici tantum invicem Xhorruit ipsa aegra Verita hoc improviso raptu, totum palatum sibi eripi. Sed reuersa, paulo post ad se gavisa fuit impense, quod ca-xeret jam illo impedimento: qu conjecta fuerat , non modo in urgentem spiritus difficultatem vertim in perniciLumum, pra sentis strangulationis, periculurn. Erant autem huic polypo cui vel a pisce marino; vel a pedum frequentia nomen)ocii onipedes, incipientes singuli, instar pyrorum, a tereti pediculo orto ab excrescen

tiae hujus centro. Unde quoque prodiere venae: per ipsam dispersae. Pedes autem, quos carunculas Vocant megici, plurimum inter se discrepabant. Qui enim in naribus erant oblongi illi ipsi fuere in faucibus rotundi. Sed

omnes erant tecti membraneo velamento , sub quo continebatur concreta pituita. In

plerisque imollis, ac pellucida instar pulpae primi albi in aliis ver,dura, ac opaca adin

star cornu adusti. Argumento certe evidenti, metuendum non tantum, a lividis, ac melancholicis sed etiam a polypis albis,ac pituitosis.Praecipue si vcla fervido 1anguine vel ab aestu,intus con cluso, d generent in naturam carcinomatis uti hic evidenter factum. Errant itaque non

leviter, qui judicant polypum pituitosum,

carere

77쪽

MEDICARUM LIB. I. 33 carere omni periculo. Quod plerumque quidem verum sed nec promiscue, nec in-

disterenter.

Sed dicat quis annon ortuitum hocce tentamentum ΘΛ inopinataliam polypi , per

fauces uiuiftio imo ita, ut etiam alios no Verim, quos hoc exemplum docuit, idem in aliis quoque experiri. Neque sane minore cum felicitate. Iuxta illud Poetae Manilii: Per varios usim artem experientiafecit, Exemplo monstrante viam. Quod si verb lubeat medicamentis rem tentare, confugiendum erit ad pulverem vi trioli calcinati, colcotha vocant hymici: vclad radicem hermodactyli albi, exceptam aut melle rosato, aut aqua sabinae. Quibus remediis corrugatur magis, quam aperitur polypi tunica Nec penetrat hic pulvis per angustiam, prope nasi finem, ab excrescen tia hac, obturatam. Unde tamen, nisi eduxeris carunculas, it sic stabulantes luxuriabit continenter ea dem haec seges. Et ex assuxu novi humoris, intumescet assiduo, quae in exsiccata tunica remanserat, pulpa Nisi forte involucrum ipsius sit adeo teres, ac molle ut a pulvere hoc absumatur non minus pulpa, quam tunica illam succingens. Quem ipsius succes sum, alicubi aliqui experti, credidere pro pterea, sed satis temere pulverem comm D 3 mora

78쪽

OBsERVATIONUM moratum, ubique locorum idem pollere: infallibiliter fanare, quemcunque polypum.

CAP vae XXVII. Polypin Cordis. CRedidit Galenus, interiora cordis nullum pati tumorem, quin protinus fati sceret homo. Sed indefessa, insequentis aeta tis, indagatio, invenit tamen non semel iii

ipsius ventriculis,non unum tumoriS genUS.

Imo glandulas, carnem, ossa, pinguedinem,&interdum ulcera. Ut sileam nunc aliorum experimenta, confirmabit id abunde, mira bilis illa excrescentia quam UXta mecUm, in sinistro cordis sinu, invenere praecipui,no strae civitatis, medici indigitantes eam uno Ore polypum cordis SVrgente Vocis etymo, aliquatenus quidem a pedum frequentia: sed potissimum a s mae, ac materiae similitudine. Momina Baxius horno torpidus, ache

bes, occisus repente, a morbo attonito, ob

tulit secanti chirurgo, cerebrum adeo isacci dum; membranas ipsmritam frequenti pituita perfusas ut opus fuerit, eam spongia detergere. Qua eadem pituita, replebantur Utique venae, per cerebrum dispersae; nec minus, sinus falciformis quidem utroia que, tanta copia, ac lentore ut inde potuerit

80쪽

Movente hac concreta pituita, non levem

polypisnspicionem sed quem, id temporisi rustra quaes1tum ivimus in naribus illum offendimus deinceps inscii, in sinistro cordis ventriculo: in quo simile quid etiain,animad vertit vir diligens, asparus Bauhinus sed

ex materia adiposa; cum noster polypus fuerit, a concreta pituita. Uti videre est, inop pendice operis anatomici. Sed antequam hunc polypum plenitis de scripserim satius erit tantisper adhuc immo rari, in pituitos hoc cerebro in cujus vela triculis invenimus, non tantum plurimum

aquae quod attonitis familiare sed spinalem

medullam ita humidam imbidam ut ne cesse fuerit, exuberantes liquores,prius spongia absorbere antequam licuit inquirere, in naturam nobiliss1mae hujus partis. Quam mediusfidius, longe invenimus a liam, quam h adhenus expressere specios, a natomicorum tabulae. Involvebatur autem, haec medulla,sacre fistule inclusa,tribus tuni cis quarum cuilibet sua inerant venae sed in duabus propinquioribus, tam eleganti ordi ne dispersae ut ad amunimeXprimerent, a

riegatUm marmor. Nervorum autem paria, prodibant ecce

vice, non distincta, ac sejugata uti quidem delineantur sed transibant plerumque per idem