Al. Antonii Somprani Sidicini et presb. Sergii Sarmenti Salani,Totius ferè grammaticae epitomae, ex optimis quibusque Latinae linguae authoribus decerptae ... in lucem prodeunt Caesaris Benenati industria ... Praeter Sidicini vitam, ac Dialogum de pe

51쪽

esse,douere egere portato. Participia passiua Latus,& pe

rendus.

Foratquesti verbiDico,Duco,Facio,Fero,co loro composti, hanno l'Imperativo diminuto Dic,du fac,ser. 'INDI C A Tiv o Fio, io in.fatio. fis,fit.Pluta simus, stis, sui,Fieba,as,at.Plu .Fiebamus, atis,ant. Factus sum,vel sui. factus est uel filissi. sectus est,uel fuit. Hur. Facti sumus, vel suimus. facti estis,uel fuistis.facti sunt laetui, uel

fuere.Factus era uel fueram. factus eras,uel fueras.factus erat,vel fuerat Plu .pacti eramus,uci sueramus,facti eratis uel fueratis.ficti erat,vel fuerant.Fiam,es,et.Plu.Fiemus, fetis,fient. Imperatiuo modo Fi,fito.Plu .Fite,sant.Fito tu,st ille.Plur. Fitote,fiunto. Subiunetiuo modo cum Flam,as,at. Plur.Fiamus,satis,fiant, Fierem,es.& pluraliter Fierennus,etis,ent.

Factus sim,vel fuerim.factus sis,vel fueris,sectus sit, uel sue xit,Plur.Facti simus vel fuerimus. saetistis,uel fueritis.facti sint, uel fuerint. Factus essem,uel suissem. actus esses,uel fuisses. factus esset, uel fuisset.Plur. Facti essemus, uel suissemus. facti essetis, vel fuissetis.secti essent uel fuissent.Factus ero, vel fuero. fictus,eris,uel fueris.nci' erit,uel fuerit.Plur. Facti erim vel fuerimus,facti eritis,uel meritis. facti erut,uel fuerint, Infinitiuo modo Fieri, essere fatio. Praeterito factu esse, uel fuisse,essere stato satis. Futuro factum iri, uel faciendum esse,hauere adester latio.Participia pastilia duo Factus &faciendus.

Nota facio,is,quando Α,non si muta in I,i suoi composti fa-ra PImperativo in ac,ut calefacio,is,p riscaldare.calefacio, Frigeiacio,per rastreddare.sigefacio.Te facio, is,per in- tepidire.tepefacio. Mansuefacio,persare masueto, malaeficio. Il passivo come fio,ut cale,is,prigefio,is.Tepefio,is. Sc.Mase PA,si eouertira in I,come quando si compone con te propositioni, larati passivo in Or.ut perficio, is,persire persetto.perscior,perficeris. Reficio,is,per risere. Reficiorieris. Conficio,or.Inficio,is,pertingere.inficior,eris,lo Imperativo come legoas.

52쪽

Edimus,editis,edunt. Edebam,as,at.pluraliterEdebamus,atis,ant.Edi,edisti,edit. plur. Edimus, edisti, ederunt, uelere.Ederan3,as, pluraliter Ederamus,atis,ant. Edam , es,d pluraliter Edemus,edetis.ent. Imperativo modo ad secundam , ct tertiam persenam Ede, edat.Phir.Edite,edant. Futuro Edito tu, edito ille. pluris Editote edunto. subiunctivo cum Edam,as,at,Plur.Edamus,atis,ant. Essem , vel edoc,estes,esset. Plur.Essemus, vel Ederemus,essetis essent Ederiin,is,it. Plu.Ederimus,ltis,erint. Edisse, es,e plar. Edissemus,etis,ent.Edero,is,ic. plural.Ederimus,ltis , ederint.

Infinitivo esse,uel edere.praeterito Edisse. Futuro Esutu esse . Gerundiaedendi do,dum. Supina Esum,em. Participia Actiua Edens,& Esurus. Cosi Comedo,comes, Mdis,comedi,comesum,per mangiare. Benche Edo, 3c suor'inpossi si trouano ancora declinati sotio la terea c--

iugatione,s Za essere anomalo.

uolumus,vultis, uolunt. lebam,as,ataplu. Volebamus,atis,uolebant.Volui,uoluisti,uoltiit. plur. Voluimus,u auistis,uoluerunt,uel uoluere, Voluera,as, ataplur.Voluera inus,atis,ant Volam,es,et. pluri Volemus,etis,ent.

Imperativo caret sed habet in compositione. Noli tu.plum Nolite vos. Nolito tu. pluraliter. Nolite vos. ubiunctivo cum Velim,velis,lit.plur. Velimus, itis,uelint.. Vellem,es,et.plu.Vellemus,etis,ent. Voluerim,is, it.plura. luerimus,ltis,int. Volutilem,es,et.Plu. Volustemus, etis,en Voluero,is,it.plur.Voluerimus,ltis,int. Infinitiuo Ueliriuolere praeterito persecto Voluisse, havere voluto.Caetera desunt participium. Volens,entis,che uuo uoleua,uolendo.

Cosi declinare te i suoi composti. Νοι o, io non uoglio,non uis, non uult. Pluraliter

Nolumus,non uultis, nolunt. Nolebam,as, at. Plura

53쪽

Alter,nolebamus, tis,ant.Nolui, duisti,nolitie. PIun Nine luimu Missis noluerunt. Nolueram,as, latiturab dio tuo

non hauere uoluto Fut uro caret.

54쪽

AM AVISSE, Amarum est 'vel stisse.

Amali isti,it.Plur. Amavimus,lsiis,et ut, aetere. at sum uel sui, es, uel fuisti, est vel fuit. Plui inmati sumus, uolsuimus,estis vel filiitis sunt fuerunt, uebfuere. Amavera

aS,at. Plur.Amaueramus,atis,ant. Amatus era,vel sueram, eras uel fueras,erat uel suerat. Plui .amati eramus, uel sueramus.eratis uel fueratis erant uel sue ant. Ama uero, is,il.Plur. Aniauerimus,ltis.int.Aniatus ero uel suero,

vel fueris,erit ves fucri Tu.Amati crimus, uel fuerimus, eritis;vel fueritis,erunt,uel fuerunt. Amauerim Rit, Plus lininauerim ,cisant. Amanu s. sim. uel fuerim,sis,i vel fueris, sit vel Heret. Amatismus vel lacrinatis,sitis, vel sueritis, lint,vel fuerint inmutilem teς, et iPlural inmauimemus, etis,ent. Amatus essem, uel suillem esses vel fuisses esset , Neliuisset. Ainati essemus,uelfuissemus essetis, vel suissedi tis,essent vel fuissent. sono duque scite uoci sermate da i Infinitivo presentereioε presente, praeterito,imperistio. Futuro doli Indicatiuo k- sente,& praeterito perseito dei subiunctivo, presente, dc Dium deli Iniperativo. . . leinque attre formate da P Infinito prsterito: cloe praeterito,, periet o, & pla: che persulto dei Indicativo. Futuro praede .rito persetto,& pili che perseito det Suhiun tuo.

55쪽

Gaudere,io ni'allagrassi. es,et.Pluraliter Gauderemus, elis,

ent,

Gaude,ali rati. t.Plur.Gaudere,ant.Gaudeo tu. Gaudeto ille.pluraliter Gaudetote,ento. Infinitiuopterito Gauisum esse, vel fuisse, Gauisus sum,uel sui,io in allegrai, S mi sen allegrato. Gauisus es, uel sutili:&c Gauisus eranti et fueram &c.

si Soleo,es,solitus sum,per solere.Fido,is', fisus sum , perfidarsi.

. Infinitiuo Asterito. N E M I N I s s E, Ricordarsi,essersiricordato. . Preterito persecto indicatiui. Memlai,io mi ricordo, ricordat, sommi ricordato.tu memunisti, ille meminit. Plur. Meminimus,meministis,meminerunt,uel ere.risterito plusquam persecto Memineram,io mi ricordava,& m'era ricordato.meminerax, meminerat. Rur. Memiheramus,atis,ant.Futuro Subiunctiui Meminero,io mi ricol dero, & saro ricordato, eris, erit. Pluraliter Neminerimus,ltis,int.Praeterito persecto Subiunctivi Meminerim,io m'habbia ricordato & sia ricordato. Memineris,erit.pluraliter Meminerimus, itis, int. prsterito plus- qua persecto meminissem,ini ricordam,& ricordaret, fia Gsi,& sarei ricordato. meminisses, isset.pluraliter Meministemus,etis,ssent. Imperativo Memento tu,ricordati tu,Memento uos, ricosedateui uot. Cettera desunt.

56쪽

Aio,is,ie. plur. Aiunt,per dire,afiermare. Aiebam,as,at. ura. liter. Aiebant. Caetera desunt omnia.

l . NDICAT avo Ego inquam,uelinquio,io dico, dis- t si. Inquis,inquit,plura. Inquiut.Futuro inquietis,inquiet. A participium inquiens. Quiso,to prego. pluraliter Qussi. mus.Infinito Quiescere. Salue, Dio ii salve. pluraliter Salvete. Infinito Saluere Aue, Dio tiguardi.pluraliter Alle , te. Infinito Auete. Imperatilio Apage. Sta in pace. partiti idi qui.pluraliter Apage te. Forem,iosossi , & iareissiores , . , seret,& forent.Infinitivo Fore.Ausim,io ho ardire. ausis , ausit, ausint. Subiunctivo. Faro, iotaro. fixis. pluraliteri faxint. Cedo,di,da. Imperat.

r AEPOSITIONE est pars orationis indeclinabilis, I quae praeponitur alijs partibus orationis . Praepositioni quot acciduntλVnum,scilicet seruire casibus. - . Da praepositiones seruientes accusativo casui AD, at,appressee Apud,appresso,allato, Ante, innanZi,auanti. Aduersum, uel aduersus e coraua,inuersi r Cis,citra, di quae Circum circiter, intomo. Circa, intorno Contra, dirim- petio. e Prope, appreta,allato Propter, per cagione,per

amore

Post, doro

Priter, eccetto,su orche Secundum,secodo, appressis Supra, vi sopra Ergas Inueris

Extrassiori . di suor

per causa Pones

dopo appresbPenes, in podesta, appreta

in fauore,in tuoῖ' Presdinanes Palam, palesemente Sine senis Absque,

Tenuis

per fino, in

57쪽

Coram, an presentia Clam, danasboso DR . de

Da praepositioistsseruientes

Sub, sotio Super, sisprata Subter, serio eo Da mihi praepositiones,quae non tinueniuntur, hisi incompositionepDis,Di,RAS , Am, Co n is

Nota queste prepositioni mal si componeno. Apud,aduersus,citra,vi'PAirciter intra,' infra,iuria,pone, Peis ne secundum,i ecu uiri,fine,absque, Abilingit ircinii incipientibus cum I & V,eqnfinatibus,ab Ioue, ab Uenere, o cum liqitidis L;& Α,ab Leone,ab Romulo. Abs iungiturcu Q T.abs te. absquouis. Tenus postponitur. quare praepositionis .nomenaron nacto Cum ablativo singularis numeri,ut ore tenuis,insino alla bocca.cauda tenus,insino alucoda.cum genitivo numeri pluralis. Ciuirum tenues,insno alle gam .Oculorum tenus,linsino agit inhi. Dici- atri eciam: mecui tecum,secum, biscum,& vobiscum ,, inicum praepositione. postposita. Le prepositioni ad inque sisnciparticelle ch o iungono ili, nonae at uerbo dimostrando alcii . circonstantia dei se

VI D est adverbium: est pars oration sindeclinabilis.

Qve stat iuxta uabusuffacie λ& illa determinali

58쪽

. . ira. Significationes adverbiorum sunt innumerae Species i. sunt duae primitiua,ut clana.Detiuatiua,ut clanculua igui duae,sinaelex,uedit Composita. ut interdiu , di giorno, Da significationis .tempo- : Da numeri a . ris i Semel, 3 una uolta T TEU, . hieti Bis, ut due uoltei

i Ille, qui in questo luno Deinceps, 49po appressis Illic, , da,in quea luogo Postremo, ali ultimo

A, . . Peria Docte, d tamente Quorsum, uel b. ue Puliniti bellamente inquantitatis' Mite, . . sauiam ut PMqm, . pota Apposite. . . conuenie Minimum, pochysinin a 'temente. Multum, assai Fortiter,ue: Mi Daemente Plurimum, agaissimo Bene, then πAd sumum, is . alpiti Male, i, malament:

aris.*imis '' . assai Giceronianue Ciceronia

Tantum, I tanto mamentes . ι .Quantum, et quanto Graece, meramente

59쪽

Turciee, tuachestimente Da interrogandit Cur, lare, persae Quamobrem, perche eagioneὸ

Quinde, perche no an si si Quid ita, perche cosi Quid ni, perche no Quunquid. dimmis Da dubitandi

Forsan, rsitan sersi Fortassis,sortasse, serse Da separandi i Seorsiam, da parte Prit1atum, priuatamente Separatim, separatamente Spectarim, spetialmente Sigillatim, . ad uno ad

Secreto, secretamente

Bifariam, in due maniere Trifariam, intre modi Multiseriam , i in molli mo di. Da congregandit lSimul, una, ii sieme

Pariter, parimente Coniuncte, . conjuntamente Generatim, senerῆlmente Universe, uniuersalmentem uocandi neu, ola Da nefandi3. Non,haud inime ' .no Nequaquam, in niun modo.

luce.

Ecastor, per Castore. HercIe,uel me Hercule,per Iddio Hercule, in uerm Medius fidius, cosi Dioe

Da prohibendi

i tamente

Nimirum, se a dubioem Eligendi3

in comparandi Magis, piu

Maxime, grandissimamete. Minime,. poetissim Doctius, piu dottamente Longiusculo, seu Iungliet-

tamente.

Da similitudinis Qil si , Ceu, tanqi am, -

60쪽

vt,uti, Velut, Veluti, sicut. icuti, si come,

Da intendendipvalde,Multum. Admodum, impense , acti

molio. Magnopere, grandemente Venementer,poteteniente

Prors is, Omnino,. at tutio Nimium, Nimis, amitroppo. Longe,mollo,cia comparativo,& sit perlativo.

Da remittendi sensima Ipaulatrin, apoco a poco vix, appena Agere, di mala voglia Petre,Fere,Ferme, quasi

ctus,docte Scitus,scite. Romanus,Romane. elli delia terra, in Ter, Ut Breuis,Breuiter,Fortis,Fortiter, Audax, Audacter. Tutae parole. che fini scono in 'mente o in volte sono aduer-, . . bij,come dotia mente. La prima uolt . Dic quaeso, didi gratia . . Expecta amabo, asperi Q, per gratia.

DE INTERIECTIONE

VI D est interiectioῖest pars orationis indeclinabilis,mentis affectum significans. Interiectioniaccidit tantum fgnificatio Admirantis Dolentis Hau,Hei, Ah, Lugentis Exultantis.Euax Blandientis

des, Animaduertentu prohibentis Exclamantis Execrantis

Irascenus di gratia At at, Hape Hem o corpo di mezolii ollime hai lata Hau Hoholitae Euge io,

Amabo, Itu viva per amor mio.

hahausta in pace iis fortuna

la mala

Apagesis, pro O. Vae tibi. MalumsInfandum, o inal filio.