장음표시 사용
91쪽
serunt c0mmuniter edictum cum poena, atque judicio , constitueruntque, ut omnes simul in Rostra post meridiem escenderent'. t celeri quidem alius alio Marius a subselliis in Rostra recta, idque, quod c0mmuniter c0mp0silum fuerat, S0lus edixit. Et ea res si quaeris ei magno honori suit. Omnibus vicis flatuae; ad eas tus, et cerei . Ouid multa nemo unquam multitudini sui carior Haec Sunt, quae conturbe ut 0mines' in deliberati0ue nonnunquam, quum id, in quo tolatur equitas, n0n ita magnum illud autem, quod ex eo paritur, petanagnum Iidetur ut Mari0, praeripere collegis et tribuni plebi 0-pularem gratiam, non ita turpe consulem ob eam rem seri, qu0d sibi tum pr0p0suerat', valde utile videbatur. Sed omnium una regula est, quam tibi cupio esse nolissi- Baalim aut illud, quod utile Videtur, turpe ne Sit aut, Silurpe est, ne videatur esse utile. Quid igitur possumusne aut illum Marium' irum bonum judicare, aut hunc ' Εxplica, atque excule intelligentiam tuam', ut videas, quaesit in ea species, forma, et n0ti viri b0iii Cadit ergo in
Cum poena, alque judicio Ilse tablirent de peines et despour silites judicia tres, eontre ceu qui violerate nil nouueaurὐglement. Eseenderent. Plusi eur ecri vent descenderent, parce que, di sent- iis, es principali cito Fens de Rome descendatent,pour Serendre au Forum descol lines ouis talent eur de me ures. I subselliis. S. -ent. ivit.
tne me M. Marius obj et de tantd'honne urs, ut les cui SSesrom pues, es Seu arraches, tesma in eoupe es, par ord re de L.
Sylla, et par te ministἡre de Catilina, qui Φs ors 'exerca ita ious te crimes. pConturbant homines. 1VOila e qui gare te jugement ei la
s Quod sibi tunc proposuerat. I elai preteu p0ures a Secunde s0is, an de Rome 67 , lorsque Sylla e condamna ausupplice atroce doni nous Von Sparte dans la note 4. Iu illum Marium C. Marius qui se sit nomme consul escat omniant Metellus. Iut hunc M. Marius Gratidianus , de parent de Cie siron, qui s' appropria χ'une sacon speihonorabie la reconnaissane
telligentiam tuam. Virgile em-
virum bonum, mentiri emolumenti sui auSa, criminari, praeripere, fallere nihil profeci minus . Est ergo ulla res tanti, aut 0mmodum ullum tam expetendum, ut viri boni et splendorem, et n0men amittas Quid est, quod asserre tantum utilitas ista, quae dicitur, poSSit quantum auferre, si boni viri n0men eripueri 2 idem justitiamque detraxerit Quid enim interest, utrum ex humine se convertat quis in belluam, an in hominis gura immanitatem gerat belluae XXI. Quid qui omnia recta et honesta negligunt, dummodo p0lelitiam c0nSequantur, n0nne idem faciunt, quod is, qui etiam s0cerum habere voluit eum, cujus ipse audacia potens esset Utile ei videbatur plurimum posse alterius invidia. Id quam injustum in patriam, et quam turpe, et quam inutile esset, non videbat. Ipse autem S0cer in ore semper graecos versus' de Phoenissis habebat, qu0s dicam ut poter0 incondite sertasse, Sed tamen, ut re possit in
Nam si i0landum est jus regnandi gratia Violandum est aliis rebus pietatem colas.
Capitalis teocles' vel polius uripides'. qui id unum,
quod omnium sceleratissimum uerat, exceperit.
VII, V. 158, si se eundum concute pectu S. D
i Vihia profecto minus. S.-ent eadi in virum bonum. Socerum habere voluiι.
Pompee, qui epousa Iuli e sille de Cesar, Pan de Rome 694 in algr les eris et les protestations de Caton, qui regardait
vers dans la bouehe de Cesar. Capiι alis Eteocles s Capi
steocle, si is 'OEllipe, qui resus de rendre a son rere latrone de Thobes. Vel potius Euripide3. S.-ent. Capitalis est. En esset 'est Euripide qui met ette maxime
92쪽
Quid igitur minuta colligimus, hereditates, mereaturas, venditiones raudulentas p cce tibi, qui rex populi Romani dominusque omnium gentium esse concupiverit, idque perfecerit. Hanc cupiditatem si honestam quis esse dicit, amens est. Probat enim legum et libertatis interitum, earumque oppressionem tetram et detestabilem gloriosam putat. Qui autem aletur,40nestum n0n esse in ea civitate, quae libera suit, quaeque esse debeat, regnare, Sed ei, qui id facere possit, esse utile qua hunc objurgatione , aut quo potius c0nvicio a tanto errore coner avellere Potest enim dii imm0rtales cuiquam esse utile cedissimum et interrimum parricidium patriae, quamvis is, qui se eo obstrinxerit, ab oppressis clxibus Parens n0minetur ' Honestate igitur dirigenda utilitas est, et quidem Sic, ut haec duo,
verbo inter se discrepare, re tamen unum Sonare Videantur.
Non habeo β, ad vulgi opini0nem, quae maj0r utilitas, quam regnandi, esse p0ssit nihil c0ntra inutilius ei, qui id injuste consecutus sit, invenio, quum ad Veritatem coepi
revocare rationem Possunt enim cuiquam esse utiles n.
gores. 0llicitudines, diurni et nocturni metus, vita insidiarum periculorumque plenissima pMulti iniqui atque infideles regno, pauci sunt boni ,
inquit Attius . At cui regno quod a Tantalo et Pelope β
impie dans la bouelle 'steocle, et qui orna ule celle exceptionen a veii de e qu' illa a de plus
sa mori, ne colonne ut leve edans le Forum, ave celte ins
heritage, heredita ire, et partant legitime. - Tantale, si de u-piter et ro de Phrygie, qui a Fant recu he tui es dieii , oui ut eprou er eur di inite, en leur
proditum, jure obtinebatur. Nam quanto plures ei regi putas, qui exercitu populi Romani populum ipsum B0manum oppreSSiSSet, civitatemque n0 modo liberam, sed etiam gentibus imperantem, servire sibi coegisset Hunc tu quas conscientide labes in animo censes habuisse 2 quae vulnera Cujus autem vita ipsi p0test utilis esse, quum eius vitae ea c0nditio sit, ut, qui illam eripuerit, in maxima et gratia laturus sit, et gloria Quod si haec utilia non sunt, quae maxime videntur . quia plena Sunt dedecoris ac turpitudinis satis persuasum esse debet, nihil esse utile, qu0d non idem h0nestum Sit. XXII. Quanquam id quidem , quum Saepe alias, tum Pyrrhi bello a C. Fabricio, consule iterum, et a Senatu n0stro judicatum est. Quum enim rex Pyrrhus populo Romano bellum ultro intulisset, quumque de imperio certamen eSSet eum rege generoso ac potente perfugi ab eo enit in castra Fabiicii, eique est pullicitus, si praemium Sibi proposuisset, se, ut clam venisset, Sic clam in Pyrrhi
eaStra rediturum, et eum veneno necaturum. Hunc Fabricius reducendum curavit ad Pyrrhum idque actum ejus laudatum a senatu est. Atqui si speciem utilitatis pini0nemque quaerimus magnum illud bellum perfuga unus, et
einiquos atque infideles putas
Quanquam est ici ne transitio qui equiva ut p0ur te Sens, notre mais dans ne phrasea insi conque : Mais oui quoi insister plus longiemps a proposd'une verit dia demontreeran
93쪽
gravem adversari lim imperii sustulisset: Sed magnum dedecus et agitium , quicum laudis certamen suisset, eum
non Virtute, Sed Scelere Superatum.
Utrum igitur utilius vel Fabricio, qui talis in hac Urbe,
qualis Aristides Athenis suit, vel Senatui nostro, qui nunquam utilitatem a dignitate seiunxit' armis cum h0Ste certare, an Venenis Si gloriae causa imperium expetendum eSt, Scelus absit, in quo non potest esse gloria; sin ipsae 0pe expetuntur quoquo modo, non poterunt utile esse
cum infamia. Non igitur utilis illa L. Philippi ulnii filii.
sententia : quas civitates' L. Sulla, pecunia accepta, ex senatusconsulto libera isset, ut eae rurSu Vectigales S-sent; neque iis pecuniam quam pro libertate dederant, redderemus. Et Senatus eSt assensus Turpe imperio Piratarum enim melae sides, quam senatuS' At aucta vectigalia Dutile igitur. Quousque audebunt dicere quidquam utile, qu0d non honestum P Potest autem ulli imperio, quod gloria debet sultum esse et benevolentia Sociorum, utile esse odium, et usamia ΘΕgo etiam cum Cat0ne meo saepe dissensi. Nimis mihi prae
Flagitium S. -ent fuiSset. Qualis Iristides. VOS. auc. , exemple de justice attribu a Aristide. Qui nunquam utilitatem a dignitate sejunae it Ces motS
peuvent 'aecorde ave ce quel'auleur a conte uel ques lignes
plus bas de la condultera senati si gar des illes affranchi es par Srlla mais it ne 'agit pasici de la probite, o de equited senat roma in en generat Lemo dignitas, qu'il ne aut pas
d'asseeter aveccles ennem is de larepublique, a politique out ala sol conquerante et Orga utSatrice du senat roma in . . L. Philippi. V. l. I, e. 50.
Quas civitates Cetaient les xilles de Asie que Sylla avait
conquises fur Mithridate, et quia valent achete leur ranchis en payant ne Somme 'argent u
hvelior fides, etc. Carles pirates soni dans Pusage de rendre lalibertera ceu doni iis ni requ
Nimis mihi, etc. Ciceroneondamne a prete de Caton, qui, dans rintergi d tresor public, si ontenta par es exigenee les allies et rordre des
stacte videbatur aerarium Vectigaliaque de senilere, omnia publicanis negare, multa sociis rivum in hos benefici esse deberemus; cum illis Sic agere, ut eum c0l0nixn0Stris Solemus : eoque nragis, quod illa ordinum 1 conjunctio ad sa lutem reipublicae pertinebat Male etiam Curio', quum causam Transpadanorum a sequam Me dicebat semper autem addebat, Vincat utilitas reipublicae Potius diceret, non eSSe aequam, quia n0n Sset utili reipublicae, quam, quum non utilem diceret eSSe, aequam saleretur.
XXIII. Plenus est sextus liber de Osticiis Hecal0nis talium quaestionum Sitne boni viri, in maxima caritate an-n0nae, familiam non alere . In utramque partem disputat; sed tamen ad extremum utililale ossicium dirigit magis, quam humanitate. Quaerit, si in mari jactura facienda sit, equine pretiosi potitis acturam laciat, an servuli vilis. Hic alio res samiliaris, alio ducit humanitas. Si tabulam de naufragio stultus arripuerit, extorquebitne eam sapiens, si p0tuerit negat, quia sit injurium. Quid dominus navis, eripietne suum minime: n0n plus, quam navigantem in alto ejicere de navi velit, quia Sua sit. Quoad enim perventum it eo, quo sumpta navis est, n0n40mini navis est, sed navigantium. Quid, si una tabula sit, duo naufragi, eique Sapientes: sibi uterque rapiat, an alter cedat alteri P cedat vero sed ei, cujus magis intersit, vel sua, Vel reipublicae causa, vi-
serinter publies ou publicains, qui apparten aient a cet ortire. Ces dernier en Separant leureaus de celle u sinat, ouvrirent une porte a ambition de Pompsi et de CeSar. Ordinum ae 6nat et les
sieele 'Iuguste, . I, lettre S et 32. La demande des Transpadans etait juste, uisque es
94쪽
vere. Quid, Si haec paria in utr0que nullum erit certamen, Sed quasi 80rte, aut micando victus, alteri cedet alter. Quid si pater sana expilet, cunicul0s agat ad aerari una: indicetne id magistratibus situs nefas id quidem qui ueliam defendat patrem, si arguatur. Non igitur patria praestat omnibus ossiciis p im vero Psed ipsi patride conducit, pios cives habere in parentes. Quid P si tyrannidem occupare, Si patriam prodere conabitur pater silebitnestius imo vero obsecrabit patrem, ne id saciat si nihil proficiet,
accusabit' minabitur etiam ad extremum si ad perniciem patriae res spectabit, patriae Salutem antep0net Saluti patris. 5Quaerit etiam, Si Sapiens adulterinos nummos acceperit imprudens pro b0nis, quum id rescierit, Soluturusne Sit e0S, si cui debeat, pro bonis Diogenes ait Antipaler negat; cui potius assentior. Qui vinum fugiens vendat Sciens, debeatne dicere 'Ἀ0n necesse putat Diogenes : Antipater viri boni existimat. Haec sunt quasi c0nti 0 versa ui a Stoi-c0rum. In mancipio Vendendo, dicendane vitia, n0n ea quae nisi dixeris, redhibeatur mancipium jure civili sed haec, mendacem eSSe, aleatorem, suracem, ebriosum. Alteri dicenda videntur, alteri n0n videntur. Si quis aurum Vendens β, orichalcum Se putet vendere, indicetne ei vir b0nuS, aurum illud eSSe, an emat denario, qu0d sit mille denarium Perspicuum est jam et quid milii videatur, et quae sit inter e0s phil0sophos, quos nominavi, conli 0Vel Sia. XXIV. Pacta et promissa Semperne Servanda Sint, quae nec Vi, nec d0l malo ut praet0res dicere s0lent sacta sintΘ
Mieando. οye plus haul, h. 9, p. 360, note 4. Iceusabit. I tu adressera de re procli es. Da Patrios salutem anteponet soluti patris et par consequenti te de non cera aux magi StratS.
Vinum fugiens s Dux inquido it biento se galer. Seneque di dans te nieme sens Ep. 2 :
s Gratissima Sunt poma, quum fugiunt. D Si quis aurum vendens. Laetanee l. V Ph. 4 6, cile et exemple et pluSi eur aut reS, comme autant de reuves de
Pinsustisane de a philosophie morale che te ancienS.
Si qui medicamentum cuipiam dederit ad aquam intercutem , pepigeritque, ne illo medicamento unquam postea uteretur; si eo medicamento Sanus factus sit, et anuis aliquot p0st inciderit in eumdem m0rbum, nec ab eo, quicumpepigerat, impetret, ut iterum eo liceat uti quid faciendum sit Quum sit is inhumanus, qui n0n concedat nec ei quidquam stat injuriae vitae et saluti consulendum. Quid si quis sapiens rogalus sit ab eo, qui eum heredem faciat, quum ei testamento Sestertium millies relinquatur, ut ante, quam hereditatem adeat, luce palam in larusaltet, idque se acturum promiserit, qu0d aliter heredem eum scripturus ille n0n esset' lactat, qu0d pr0miserit necne p r0misisse n0llem, et id arbitror fuisse gravi laus. Nu0niam promisit, si saltare in lar tui p. dii cet h0nestius mentietur'. Si ex hereditate nihil ceperit; nisi flarte eam pecuniam in reipublicae magnum aliqu0d tempus c0ntulerit ut vel saltare eum, quum patriae c0n
XXV ne illa quidem pr0missa servanda sunt, quae 0n ut iis ipsis utilia, quibus illa promiseris. S0 Phaeth 0iti sti it redeamus ad labidas facturum se esse dixit
in . Subilatus est atque is antequam constitit, ictu stil-
patiis n0n esse servatum P Quid, quod Theseus exigit pro-
dedisset, plavit interitum Hippolyti illi quum g
95쪽
tri stispectus esset de n0verca AEli 0ptal impetrato,
Theseus in niaximis sui lucti laus LQuid Agamemn0n quum dev0xisset Dianae, quod in
suo regia pulcherrimum natum esset illo anno, immolavit Iphigeniam', qua nihil erat eo quidem ann natum pulchrius. Pr0mi Ssum p0lius n0n faciendum, quam tam tetrum lacinus admittendum fuit. Ergo et promissa n0nsacienda nonnunquam neque Semper dep0Sita reddenda. Si gladium quis apud te Sana mente dep0suerit, repetat insaniens reddere, peccatum Sit n0n reddere, Discium R. ui l si is, qui apud te pecuniam dep0suerit hellunt inserat patriar reddasne depositum n0n, credu: facias enim c0ntra rempublicam, quae debet eSSe carissima. Sic multa, quae h0nesta natura Videntur Sse, temporibus fiunt n0n40nesta Facere promiSSA, Stare con Ventis,
reddere dep0sita, commulata utilitale, si unt n0n honesid. Ac de iis quidem, quae identur esse utilitate contra ustitiam, simulatione prudenti ae satis arbitr0 dictum. Sed quoniam a quatu0 lantibus h0nestatis primo libro 0ssicia duximus, in eiSilem versabimur, quum d0cebimus, ea, quae Videntur esse utilia, neque Suni, quam Sili Virtulis inimica Ac de prudentia quidem, quam vult imitari ni alitia; itemque de justitia, quae semper est utilis, diSputatum est. Reliquae sunt duae partes honeStatis, quarum altera in animi excellentis magnitudine et praestantia cernitur altera iuc0nlarmati0ne et m0deratione' continentiae et temperantiati
Theseus fui in maximis luetibus. Vor liv. I, eh. 30 ut Cic. De Nat deor, III, e. 5 . Immolavi Iphigeniam Lesacrifice 'Iphigenie, et a deplorable isto ire de Phἡdre etd'ilippolyte forment te svj et de de ux tragedies 'Euripide, queBacine a reproduites suri ascene Dancat se La able it qu'Agamemnon avait offense Dione, nsrappant de se trails une hieli echo re a cette deesse, et en ra
In eonformatione et modi ratione, etc. e sens est In
continentia ei temperantia quin conlarmant et m0derantur animi
DE OFFICIIS . LIB. IlI. I lXXVI. Utile videbatur Ulyssi , tu quidem poetae tragici prodiderunt nam apud 0merum, Optimum auctorem, talis de Ulysse nulla suspicio est ' sed insimulant eum si a guoediae, simulati0ne insaniae militiam Subterfugere v0luisse. N0nJ0nestum c0nsilium. At illi te ut aliquis sui lasse dixe rit regnare, et Ithacde Viverem i08 cum parentibus, cum i 0re, cum silio Ullum tu decus In quotidianis lab0ribus et periculis cum hac tranquillitate c0userendum putas P Ego vero istam contemnendam et abjiciendam quoniam. quae lis neSta n0n sit, ne utilem quidem esse arbitror Quid enim auditurum putas fuisse Ulyssem, si in illa simulatione pei Se Veraxisset 'qui quum maximas res gesserit in bell0 lamen har audiat ab Aiace:
Cuju ipse' princeps urisjurandi suil,
Quod omnes scitis, S0lus neglexit dena. Furere assimulare; ne eo iret, institit.
Qu0d ni Palamedis perspista prudentia
Istius pereeps et millitiosam audae iam', Fide sacratum jus pei petu falleret. motus n0n minus quam ipsa ultiones. Di Utile videbatur Ulyssi Bisendans a phras ne complo te le
De lysse nulla suspicis est. Onsitqu'Ulysse essaya de se sat repasser our ou, sin de ne pasallera usi ege de Troie, et que Satia in contre Palamὐde vena it de seque ce dernier avait decoli veri
96쪽
illi vero iisn 0d cum h0Stibus, verunt etiam cum suctibus . id qu0d fecit, dimicare melius fuit, quam deserere consentientem Graeciam ad bellum barbaris inserendum . Sed omittamus et sabulas, et externa ad rem actam,
XXVII. u. Attilius Regulus, quum consul iterum in Africa ex insidiis captus esset, duce Xanthipp0 Lacedae-m0nio φ, imperatore autem patre Hannibalis, Hamilcare. :juratus missus est ad senatum, ut, nisi redditi essent Poenis captivi n0biles quidam, rediret ipse Carthaginem. Is quum R0mam venisset, utilitatis speciem videbat, Sed eani, ut res declarat, salsam judicavit quae erat talis manere in patria, Sse domi suae cum ux0re, cum liberis; quam calamitatem accepisset in bello, communem lartunae bellicae judicaulem, tenere consularis dignitatis gradum. Quis haec neget esse utilia quem censes' magnitudo animi et sorti-lud negat. Num l0cupleti0res quaeris auctores piarum
Verum etiam eum siuetibus. Llγsse, pres la Dieri dearo te, sui pendant dicans eci ouet desnois et de tem phtes, avarit de
Id bellum barbaris inferendum. Le Grees appetaient barba res totis es aut res euples.
n. t lilius Regulus Regulus ut consul potar a premi prelais Pan de Rome 486, et ouria seconde lais Pande Rome 497. I elait proconsul le comman- dement de Parme lui aron e tela isse prῆs P expirati 0 de s0nconsulat), ors tuli tomba dans une embuseadem ii sui ait pri-
Xans hippo Lacedaemonis. Xanlippo tali ui habile capi taliae, qui commandat les trou-pes laci, db montennes que les Carthaginois valent appete es ale urseeours etc' est a lui qu' iis
ea re Ciceron 'est a te se ut qui ait onsonitu et amilcarave te a me ux Hamilia Boreas,pstre u grandi annibal Hamilcar areas figure dans a premi e re guerre punique, maiSSeu- lenient dans les dernier temps,
Num locupletiores quoeris auctores Supplee quam magnitudinem animi e sortitu
enim est virtutum proprium, nihil extimescere, omnia humana
despicere; nihil qu0d40mini accidere p0ssit, int0lerandum
putare. Itaque quid laeti In senatum venit; mandata x-p0Suit Sententiam ne diceret, recusavit: quamdiu ur u rando h0stium teneretur, n0n esse se Senatorem . Atque
illud etiam o stultum honainem, dixerit quispiam, et repugnantem utilitati suae t reddi captivos, negavit esse utile
illos enim adolescentes esSe, et bon0S duces se jam consectum Senectute Cujus quum valuisset auct0ritas, captivi eteni sunt ipse Carthaginem rediit, neque eum caritas patriae retinuit, nec Suorum. Neque ero tum ignorabat, Se ad crudelissimum hoste ua, et ad exquisita Supplicia prosit cisci; sed jusjurandum conservandum putabat. Ita Itie tum, quum vigilando necabatur' erat in meliore cauSa, quam si domi senex captivus, periurus consularis remansiSSel. At stulte, qui non m0do non censuerit captivos remitten-d0S, Verum etiam dissuaSerit. Quom0d stulte 3 etiamne
s reipublica c0nducebat potest autem, qu0d inutile rei publicae sit, id cuiquam civi utile esse p
XVIII. Pervertunt homines ea, quae sunt fundamenta naturae'. quum utilitatem ab honestate seiungunt omnes enim expetimus utilitatem, ad eamque rapimur, nec sacere aliter ull0 000 90ssumus. Nam quis est, qui utilia fugiat, aut quis p0lius, qui ea n0n studiosissime persequatur Sed quia nuSquam possumus, nisi in laude, decore, honestate utilia reperire, pr0pterea illa et prima, et summa habemus :
Non esse so senatorem man SP elat de captivite, te Roma insilui depouille de son an g, deses rotis de cito yen et d' homine libre Le devovement de Regu
97쪽
Quid est igitur, dixerit quis in jurejurando num iratum
timemus Jovem p At hoc quidem commune est omnium philosophorum, n0n eorum m0do , qui Deum nihil habere ipsum negotii dicunt, nihil exhibere alteri Sed 0rum etiam', qui Deum Semper agere aliquid, et m0liri volunt, nunquam nec rasit Deum, nec nocere. Diud autem iratus Jupiler I plus nocere poluisset, quam nocuit sibi ipse Regulus nulla igitur vis sui religionis, quἴ tantam utilitatem perverteret. An ne turpiter saceret Primum, minima
de malis . Num igitur tantum mali lurpitudo ista habebat, quantum ille cruciatus Denique illud etiam apud Allium ,
Fregisti fidem 6.-Neque dedi , neque do infideli cuiquam:
quanquam ab impio rege ' dicitur, luculente tamen dicitur. Addunt etiam, quemadmodum nos dicamus, videri quaedam utilia, quae non sint; sic se dicere, videri quaedam honeSta, quae n0n sint ut h0c ipsum videtur honesium, c0nservandi uri urandi causa ad cruciatum revertisse; sed stn0n 0nestum, quia, quod per vim h0Stium eSSet actum, ratum esse n0n debuit. Addunt etiam, quidquid valde utile
Sed eorum etiam Le Stoiciens, bien qu is admissent que Die agissa it an cesse , en Sei gnatent ependant qu'il ne potaxat ni s rriter ni punir attenduque son intervention elai tesSentielle mentet exclusi venient bien- salsante. VOS SENEQUE, Dd Ira,
sit, id fieri honestum, etiam Si antea non videretur. Haec fere c0ntra Regulum. Sed prima videamus i. XXIX. 0n fuit Iupiter metuendus, ne iratus n0ceret qui neque irasci solet, nec n0cere. Haec quidem ratio non magis c0ntra Reguli, quam c0ntra omnejusjurandum alet. Sed injurejurando, n0n qui metus, Sed quae vis sit debet intelligi. Est enim jusjurandum, assirmatio religi0sa. Quod autem assii male, quasi de teste, pr0 miseris, id tenenduli est. Iam enim non ad iram de0rum, quae nulla est I; sed ad justitiam, et ad idem pertinet. Nam praeclare Ennius
O fides alma, pia pinnis; et jusjurandum Iovis l
Qui jus igitur jurandum vi0lat, is silem vi0lat, quam in Capit0lio vicinam Iovis Optimi Maximisi ut in Cat0nis ra-
At enim ne iratus quidem Iupiter plus Regulo nocuiSSet, quam sibi nocuit ipse Regulus Certe, si nihil malum esset, nisi d0lere. Id autem n0n modo Summum malum, sed ne malum quidem esse , maxima auctoritale phil0sophi assi mant quorum quidem testem n0n medi0crem'. sed
Sed prima videamus. sine coelum stellis fulgentibuSaplum is en0ns su premi e res illaec An. XI, 203, 202. li 0nS. Les objections commeri Iusjurandum Iovis Iupiterestia luces mois si Num iratum etait te die veri geti du parjure limemus Iovem n et 'est dans ce sens que les
qui opis ulpaeco sunt pinnoe. Trema par rex emple de s vi Iesbo humida donec Invertit a les philosophes.
98쪽
halit scio an gravissimum, Regultim, nolite, quaeS , ituperare. uena enim locupleti0rem quaerimuS, quam principem populi R0mani', qui retinendi ossicii causa cruciatum subierit oluntarium Nam qu0d aiunt, minima de malis. id est, ut turpiter potius, quam calamitosae an est ullum majus malum turpitudine quae si in delarmitate corp0ris
habet aliquidisssensionis, quanta illa depravatio et laeditas turpiscati animi debet videri P
Ilaque nerv0sius qui ista disserunt β, 80lum audent ma
lum dicere id, qu0d turpe sit; qui autem remissius, ii tamen n0n dubitant summum malum dicere. Nam illud qui
items Neque dedi, neque do insideli cuiquam
idcirco recte a poeta; quia, quum tractaretur Atreus personae serviendum fuit. Sed si hoc sibi sument, nullam esse sdem, quae insideli data sit videant, ne quaeratur latebra periurio.
Est jus etiam bellicum, desque jurisiurandi saepe
cum h0Ste servanda. u0d enim ita juratum est, ut mens conciperet seri op0rtere, id servandum est quod aliter; id si n0n seceris, nullum est periurium'. Ut si praedonibus
i Locupletiorem. 0y. Plus haut eli. 27. Nil in locupletiore quaeris auelores ni Principem populi romani. Regulus et ait uia consula ire, et par eon Sequent ii des premi ers
Ilaque nervosius qui ista disserunt Les Stoiciens conside ratente qui est honteu commele seu mal existant dans a nature les Peripateticiens et les Academiciens regardaienti qui est honteux comine e S0u Vera in
obligato ire, en verti des rotis de la guerre, tandisqu'un homine pris par de pirates 'est pollit en gage par te seruient queeeux-ei tui arra client. I, ullum est periurium Contrairement a Popinion de Ciceron et de Stoiciens ux- memes, Iolius, publicis te didi x-huitiem si fele, pense qu' illa ut leni ses engagemenis, meme
DE OFFICIIS. LIB. III. 1 Ipactum pro capite pretium non altuleris, nulla fraus est, ne si uratus quidem id n0n seceris : nam pirata non est ex perduellium numero desinitus, sed communis h0sti omnium cum hoc nec sides debet, nec jusjurandum esse commune. Non enim salsum jurare, ei jurare est; sed qu0d ex animi tui sententia juraris Sicut verbis c0ncipiturm ire nostro, id non sacere, periurium est. Scit enim Euripides
dura, lingua , mentem injuratam gero.
Regulus vero n0n debuit conditiones, pactionesque belli- eas et hostiles perturbare perjurio. Cum justo enim et legitimo iuste res gerebatur; adversus quem et totum jus se-itale'. et multa sunt jura communia. Quod ni ita esset nunquam clar08 viros senatus vinctos hostibus dedidisset . XXX. At vero T. Vettilius, et Sp. Postumius, quum iterum c0nsule eSSent, quia, quum male pugnatum apud Caudium esset, legionibus n0Siris sub jugum missis, pa'
1 ae perduellium numero. Les rotis decla guerrem' existentp0int a regaridis pirate, comme iis existent a regarii de rennem dupars perduellis). Appi en , an S
guerre et lestra ites de palx Onattribue a Numa re tablissementdes Feci aiax, et a Ancus Marciuste eode qui regissa it e sone-tionna ires. Sur te formalites et les cere montes consacrees par ledr0it sectat, o Ser a a sin duV0lume u extra it du iure de M. h. De obry. Vinetos hostibus dedisset. Ain si e senat ordonna que les consuis, lectieulenanis, te que teur e les tribun des soldais qui a Valent solaserit a trai te honte ux de Fourches Caudines, sussent livres aux Samnites, nuS, et charges de chaines, aliis que detix tribun du euple qui 'e- talent rendus leur complices en adhεrant a trai te.
99쪽
cem cum Samnitibus secerant, dediti sunt iis Linjussu enim populi senatusque lacerant. 0demque tempore Tib. Nu inicius, . Maelius, qui tum tribuni plebis erant, quod e0rum auct0ritate pax erat laeta dediti sunt, ut pax Samnitium repudiaretur. Atque hujus dediti0nis ipse P0stumius. qui dedebatur, SuaS0r et auctor fuit. Quod idem multis an nis post C. Mancinus qui, ut Numantinis, ilibuscum sine
senatus auct0ritate cedus secerat, dederetur, rogationem Suasit eam , quaan P. Furius . Sextus Atilius ex senatusconsuli seret alii qua accepta est h0Stibus deditus L H0- uestius hiri quam Q. P0mpeius mil0, quum iu eudem causa 'SSet deprecante, accepta lex non est. Hic ea, quae videbatur utilitas, plus aluit quainh0neSlaS: pud SuperioreS,
utilitalis species salsa ab h0nestatis auct0ritate superata est At 0n debuit quatum esse, qu0d erat actum per vim. Quasi vero larti viro is p0ssit adhiberi. Cur igitur ad se-
me II 6 parte de ceti Dixi,onteus que Mancinus sit avecto Numant in s. e sui te secondAsrieain te destrueteu de Caru age, que Rome eharge, derabat ire orgia ei des Numantiris. Est hostibus deditus Les
O. Pompeius. Ce Q. Pompeius ut e premi e consul de
tiris, i sit avec ux, l 'an 6 I, uti trai te honielix, dans eque lilis'etait seri de terme equi Vo-ques, et que te senat blam hau-lement. I sui, selon es uias lepδre, Gelon 'autres le grand-pere de Pompe Strabon, qui stla guerre sociale, et comballitens uite Cinna. VOS CIc. De Fin. I, et APPIEX, De Reb Hisp.
objecti0 contre la neceSSile, ouetait Regulus , de retourne a Carthage.' Cur tyi ur. Autre argumeni qui taxe Regulus 'ineonseque nee dans a conduite.
natum prosiciScebatur, quum praesertim de captivis dissua. surus esset Qu0 maximum in eo est, id reprehendius Non enim suo jussici stetit, Sed Si cepit cauSam , ut esse judicium senatus cui nisi ipse auctor suiSSet, captivi prcsecto Poenis redditi essent. Ila incolumis tu patria Regulus restitisset. Quod quia patriae n0n utile putavit, idcirco sibi h0nestum, et sentire illa, et pati, credidit. Nam, qu0d aiunt, quod valde utile sit, id fieri honestum imo vero esse j0nseri Est euilia nihil utile, qu0d idem n0u 0uestum nec quia utile, 0nesium Sed quia h0nestum, utile. Quat'e ex villis mirabilibus exemplis, haud facile quis dixerit,h0 exemplo aut laudabilitis, aut praeSlantiuS. XXXI. Sed ex tota hac laude Regilli, unum illud est admiratione dignum, quod captivos retinend0Scensuit. Nam quod rediit, n0bis nunc mirabile videtur illis qui leni tempori-hus aliter sacere n0n potuit. Itaque Sta laus non est hominis, sed temporum. Nullum enim inculum ad adstringendasti fidem jurejurando majores arctius SS I0luerunt. Id iudicant leges in XI Tabulis, indicant Sacratae indicant edera, quibus etiam cum hoste ex incitur fides iudicant n0lione ' animadversi0nesque censorum; qui nulla
Suscepi causam. 0uS-ent. ogendam in senatu. Regulus Seronstituae quelque sortera VO- ea des intersit de la re publique. Imo ero esse. Supplee dico, contendo. ne hos est honne te des nature, et ne te devient pa S.
Indiean sacrat in On pense generalement qu'il autententire par tota saerees sacrato ), celles qui talent accompagnee deseruienis et d' imprecation eo n-tre es infracteurs, omine laeso iqui declara inviolabie les tribunsdu euple. In diean notiones Notiones duit 'eniendre ei de autori te doniles cense ursis talent re situs, relativement aux mcdurs, et udro ii qu' iis valent de stetrirceii d0nt a c0nduite leur paruissait laniable Cest a torique quelqueS-uns ni donne notiones e sens de notationes. Ciceron, pro Sextio 25, dii lii'une des luis porte es par Clodius, Ordonnait que a censure
soria notio et gravisSimum judicium sanctissimi magistratus de re publica tolleretur. γ Clodiusta a. bolit pascia censure, at Seulement un des rotis attaches aceti magistrature.
100쪽
de re diligentius, qua ii de jurejurand , judicabant. L. Manli0, Auli filio quum dictat0r fuisset, M. Pona ponius tribunus plebis, diem dixit, quod is paucos sibi dies ad dic '
taturam gerendam addidisset criminabatur etiam, qu0d Titum silium, qui p0stea est Torquatus appellatus, ab h0minibus relegasset, et ruri habitare jussisset. Quod quum audivisset ad0lescens lius, negotium exhiberi patri ac. currisse R0mam, et cum primo luci Pomponii domum venisse dicitur. Cui quum esset nuntiatum; qui illum iratum allaturum ad se aliquid c0ntra patrem arbitraretur Sur rexit e lectulo, rem0lisque arbitris, ad se adolescentem jussit venire. At ille, ut ingressus est, confestim gladiuuidestrinxit, juravitque se illum statim intersectili una, nisi jusjurandum sibi dedisset, se patrem missum SSe saet rum*. Juravit h0 coactus terrore P0mp0nius Rem ad p0pulum detulit; 0cuit, cur sibi causa desistere neceSSeesset Manlium missum secit. Tantum temporibus illis us-Jurandum valebat. Atque hic T. Manlius is est, qui ad Ante nem Galli, quem ab eo provocatus occiderat, lorque detract0, cogn0men invenit cujus tertio consulatus Latini ad Veserim sus et sugati magnus vir in primis, et qui perili dulgens in patrem, idem acerbus et severus in silium XXXII. Sed, ut laudandus Regulus in conservando jure jurand0, sic decem illi, quos post Cannensem pugnam jural0 ad senatum misit Hannibal se in castra redituros est,
Negotium rhiberi patri, phras usi te qui equiva ut aci
patrem in judicium vocari. 1 patrem missum esse facturum. Formule usi te pota dire lu'onse desisted'une accusation.
Id Veserim. Fleuve surci', bord diaque i Davai une ville di meme nona, prsis dii Vesuve. Icerbus e severus in lium I sit metire a mort son siis
qu0rum erant potiti Poeni, nisi de redimendis captivis impetravissent, Si non redierunt , v tuperandi. De quibus n0n omnes uno m0d0'. Nam Polybius, bonus auctor m- primis, scribit, ex decem nobilisSimis, qui tum erant lSSi, novem rexertisse, a senatu rem0n impetrata unum ex decem, qui paullo post, quam egreSSu erat e caStris, rediS-Set, quasi aliquid esset oblitus, Romae remansiSse. Reditu enim in castra, liberatum se esse jurejurando interpretabatur non recte Fraus enim adstringit, non dissolxit per-jurium Fuit igitur stuli calliditas, perverse imitata prudentiam. Itaque decrevit senatus, ut ille veterat0 et callidus vinctus ad Hannibalem duceretur. Sed illud maximum icto hominum millia tenebat Hannibal, non quos in acie cepisset, aut qui periculum mortis defugissent, sedinii relicti in castris suissent a Paullo et
Varrone'. consulibus. Eos senatus non cenSuit redimendos, quum id parva pecunia seri posset ut esset insitum iiiilitibus nostris aut incere, autem0ri. Qua quidem re du-ditu, si actum animum Hannitialis scripsi idem, quod SenatuS, 90pulusque Romanus rebus assiictis tam excelso animo suisset. Sic h0nestatis comparatione, ea, quae identur utilia, incuntur. Acilius' autem, qui graece scripSithiStoriam, plures ait suisse, qui in castra reveritSSent, eadem fraude, ut jurejurando liberarentur, eosque a censoribu omnibus ign0miniis notat0S.
Si non redierunt. N S iis malaquerent ' ret0urner . , It a dolite fur e ait. De quibus non omnes unctmodo S. -ent tradiderunt, me niori prodiderunt. Polybius, bonus auctor. V. c. 26. Homerum, optimum aue t0rem. γ Polybe eluit contem P0ra in durae Scipion 'Asrieain. Paullo et Varrone Paul smile et Varron qui comman d lient Parmee romat ne a Cannes. Purru pecuniit Cieeio uitiei opinion de Polrbe malis
Tite-Live declare que a queStion 'argent sui bien ourque l-que bose, dans te resus ques rent les senaleur de racheter