장음표시 사용
81쪽
recepit. Ibi quum palam ejus annuli ad palmam converterat, a null0 Iidebatur, ipse autem omnia videbat idem rursus videbatur, quum in l0cum annulum inVerterat. Itaque hac opportunitate annuli usus, reginae Stuprum intulit, eaque adjutrice regem dominum interemit, sustulit qu0s obstare arbitrabatur nec in his eum lacin0ribus quisquam potuit videre. Sic repent annuli beneficio rex exortu est Lydipe'. Hunc igitur ipsum annulum si habeat sapiens, nihilo plus sibi licere putet peccare, quam Si n0li
haberet Honesta enim b0nis Viris, n0n occulta quaeruntur.
Atque hoc loco philosophi quidam, ainime mali illi quidem, Sed non Satis aculi, si clam, et commentitiam sabulam pr0latam dicunt a Platone inuasi vero ille, aut sactum id esse, aut sieri potuisse defendat. Haec est is hujus annuli, et hujus exempli si nemo sciturus, nemo ne SuSpicaturiis qui leui sit, quum aliquid, divitiarum, potentiae, dominationis, libidinis causa, seceris, si id diis hominibusque sutiarunt Sit Semper ignotum sisne acturus. 0gant id serip08Se quanquam poteSt id quidem. Sed quaero, qu0d negant posse, id si posset, quidnam sacerent Urgent ruStice Sane R. Negant enim posse, et in eo perstant: h0 Verbum quid aleat, non vident. Quum enim quaerimuS, Sicelare p0SSint, quid facturi Sint non quaerimus 90SSintne celare sed tanquam lormenta quaedam adhibemus it Si reS-
sait que es sortes de Suppositions Son permises, p0ur aliter a decoituri tu Verite. Tormenta pioedam adhibemus V est une spe ce de question, de torture que nous eursat fons subir. Socrate emplora ite genre de tortur ave se diScipies, en tes pressant de questions Ombreuses et insidieta semen mena es : οὐ προτεροψ
ponderint, se impunitate prop0Situ, factur0S, qu0d expediat, lacinorosos Se esse fateantur Si negent, omnia turpia
per se ipsa fugienda esse concedant. Sed jam adpr090situm
X. Incidunt Saepe multae causae, quae conturbent animos
utilitatis specie n0n, quum b0c deliberetur, relinquendane sit honestas propter utilitatis magnitudinem nam id quidem improbum est Sed illud, 0ssitne id , quod utile videatur, seri non turpiter. Quum Collativo c0llegae Brutus imperium abrogabat, poterat videri sacere id injuste Fuerat enim in regibus expellendis Socius Bruti,
consiliorum et adjut0r Quum autem consilium hoc priu-cipes cepissent, cognati0nem Superbi, nomenque arquiniorum, et mem0riam regni Sse tollendam : quod erat utile, patriae consulere id erat ita honestum, ut etiam ipsi C0llatino placere deberet. Itaque utilitas valuit propter h0nestatem : Sine qua ne utilita quidem esse potuisset. At in eo rege , qui Urbem condidit, n0nitem Species enim utilitatis animum pepulit ejus tacui quum visum esset utilius, S0lum, quam cum alter regnare, fratrem interemit. Omisit hic et pietatem, et humanitatem, ut id, qu0d utile videbatur, neque erat, aSSequi poSSet: et tamen muricat an op90Suit, Speciem h0nestatis neque probabilem. neque sane idoneam. Peccavit igitur pace vel uiri ut, vel R0muli dixerim.
Tu lene tormentum ingenio admove plerumque duro nisuum Collatino te L. Tar'
quin Collatin mari de Lucreel, et collὐgue de Brutus dans leeonsulat etait de a famille des Tarquilis. I semblait avo irri0ustes ti tres our dire excepi de
qu'il ven&it de laire conStruire. Pae vel Quirini, vel Romuli graicie uis te dire ansossense Quirinus, o du moinq
82쪽
Nec tamen nostrae nobis utilitates omittendae Suni, aliisque radendae, quum iis ipsi egeamus Sed suae cuique utilitati, quod sine alterius injuri sat Serviendum est. Scite Chrysippus , ut multa Qui Stadium, inquit, currit,
eniti et c0ntendere debet, quam maxime p0SSit, ut Vincat; supplantare eum, quicum certet, aut manu depellere, nullo modo debet. Sic tu vita ibi quemque petere, qu0d pertineat ad usum, n0n iniquum est; alteri deripere, jus non est. Maxim autem perturbantur osticia in amicitiis quibus et n0n tribuere, quod recte possis, et tribuere, qu0d non sit aequum, c0ntra ossicium est. Sed hujus generis totius, breve, et n0n difficile praeceptum est. Quae enim videntur utilia, hon0res, divitiae, Voluptates, cetera generi ejusdem, haec amiciliae nunquam anteponenda Sunt. At neque contra rempublicam, neque contra jusjurandum ac silem
amici causa, vir bonus laciet ne si judex quidem erit de ipso amico Ponit enim personam amici, quum indui judicis. antum dabit amicitiae, ut eram amici causam esse malit ut orandae litis tempus R, qu0ad per lege liceat, ac
Quum vero jurato sententia dicenda sit, meminerit, Deum se adhibere testem, id est ut ego arbitror mentem suam L qua nihil homini dedit Deus ipse divinius. Itaque praeclarum a m 0ribus accepimus m0rem rogandi judicis,
RomuluS. D Romulus sui misi pressa mort a ranides die ux, Suus te nom de Quirinus. Quod sine. . . Quod dans lesens de quoad .
Chrysippe, philosopli Stoicien te plus celobre discipi de
Zenon Ie Atlieniens tui eleverent ne statue, tant i leur inspira de respectiar Se Vertus.
Orandas litis tempus Lalo Pompeia, porte Pan 698,aecordat dans a me me journe edeu heures a Paestus atton, ei trois heures a latae sense. Quum verojurato Les juges, Rome, avarit de pronone er, salsa ient serment de jugerselon eur eonScience et selonia lol.
26 et L AT , Deciois. DE OFFICIIS, LIB. III. 'ibsi eum teneremus, ude Salva side sacere 90SSet. Haec r0gatio ad ea pertinet, quae paullo aut dixi honeste amico judice posse concedi. Nam, Si omnia facienda sint, quae amici velint, n0n amicitiae tales, sed coniurati0ne putandae Sint.
Loqu0 autem de communibus amicitiis: nam in sapientibus viris, persectisque, nihil p0test esse tale. Damonem et Phinthiam' Pythag0reos, serunt hoc animo inter se suisse, ut quum eorum alteri Di0nysius tyrannus diem
necis destinaxisset, et is, qui morti addictu eSSet, pau-c0s sibi dies c0mmendandorum su0rum causa p0StulaViSSet, vas actus est alter ejus sistendi ut, si ille n0n reverti8set, moriendum esset ipsi. Qui quum ad diem se recepisset, admiratus e0rum dem tyrannus, petivit, ut se ad amicitiam tertium adscriberent L Quum igitur id, quod utile videtur in amicitia, cum eo, quod h0neStum eSi comparatur; jaceat utilitatis species, valeat honestas Quum autem in amicitia, quae h0nesta non sunt, p0Stulabuntur; religio et sides anteponatur amicitiae: sic habebitur is, quem exquirimus, delectus ossicii. XI. Sed utilitatis specie in republica saepissime peccatur, ut in Corinthi disturbatione nostri . Durius etiam Athenienses, qui sciverunt, ut Eginetis , qui claSSe Valebant, pollices praeciderentur. Hoc visum est utile; nimis enim imminebat, pr0pter pr0pinquitatem, Egina Piraeeo : sed nihil, qu0d crudele, utile. Si enim h0mi
Damonem e Phintiam. D'autres herivent Prlhias Celte histo ire ethbre dans antiqui te
Dionysius. De nys Pancien. Tertium adseriberent. riS-loxene di muliis resuserent. Coriti hi disturbatione nostri Ciceron, li V. I, ch. 2 condam ne la dure te ave laquelle Rome traita Corinthe. AEgina Piroeeo. gine, ite dugulla Saronique, doni es habitant etaient sanie u par eurmarine Les Atheniens leur irent eouper te p0uces pourdes metire hors d'etat de teniri rame. Avj. Engia dans le golla de ce n0n .
83쪽
num naiulae, quam Sequi debemus, maxime inimica crudelitas. Male etiam, qui peregrinos urbibus uti prohibent , eosque exterminant, ut Pennus' apud patre n0Stros, Papius nuper*. Nam SSe prolixe, qui civi S non it, rectum Sin0nlicere: quam tulerunt legem sapientissimi consules, Crassus et Scaevola Dusu ver urbis prohibere peregrin0s, Sane inhumanum est illa praeclara, in quibus publicae utilitatis species prae honestate contemnitur. Plena exemplorum Stn0Stra reSpublica, quum saepe, tum maxime bello Punico Secundo quae Cannensi calamitate accepta majore animo habuit, quam unquam rebus Secundis: nulla tim0ris significatio, nulla menti pacis. Tanta Vis Si honesti, ut speciem utilitatis obscuret. Athenienses quum Persarum impetum nullo m0ds p Sent SuStinere, latuerentque, ut urbe relicta, conjugibus et liberis Troe gene depositis, naves conscenderent, libertatemque Graeciae classe defenderent Cyrsilum quemdam', Suadentem, ut in urbe manerent, Xerxemque reciperent,
Urbibus uti prohibent. Unelo de reurgue interdisai auxeiranger te sejour de Sparte.
nus, tribun du euple, Pan de Rome 627 sit rendremne to qui exclunit les tranger de la ille. Pupius nuper C. Papius, tribun du reuple, Pan de Bonae 688, sit rendre ne o qui de- senda it avx eli angers 'habiter
Rinne, les Italiens se uis excepteS. Crassus e Scorvola. L. Licinius Crassus, et Q. Mucius Sedevola, consul Pan de Rome 558,
ces rotis et de cerat ire, et eliminerent aliis u grand non brede gens qui les ValentuSurpPs. Larao Mueia ieinia irritales Italiens, et sutune des principales causes dela guerre Sociale. Ithenienses Themret te, desesperant de de sentire Allifines contre Parme de Xerxῆs, determina les Athhniens a se refugi er
Troezene. Visse sametis der Argolide, dans e Peloponi se . Cyrsilum quemdam De mosthene, dans eliseour surta Couronne, appelle te chatiment de Cyrsile, et j0uleque les Atheniens rent prouuer a salemme te mhme trailement.
lapidibus cooperuerunt. Atque ille utilitatem sequi videba.
tur; sed ea nulla erat, repugnante h0nestate. Τhemistocles post victoriam ejus belli , quod cum Persis suit, dixit in conci0ne, Se habere consilium reipublicae salutare, sed id sciri, opus non 8Se Ῥ0stulavit, ut aliquem p0pulus daret, quicum e0mmunicaret Datus est Aristides Huic ille, Classem Lacedaem0ni0rum, quae subducta esset ad Gytheum , clam incendi p0sse; qu sacto frangi Lacedaem0niorum pe necesSe esset. Quod Aristides quum audisset, in concionem magna exspectatione venit; dixitque, Perutile esse c0nsilium, qu0d Themist0cles asseri et, sed minime h0nestum. Itaque Athenienses, qu0d40nestum n0n esset, id ne utile quidem putaverunt tutamque eam rem, quam ne audierant quidem, auct0re Aristide repudiaverunt. Melius hi, quam n0s, qui piratas immunes S0cios vectigales habemus. XII. Maneat ergo, quod turpe sit, id nunquam utile esse, ne tum quidem quum id, quod esse utile putes, adipiscare. Huc enim ipsum, utile putare, quod turpe sit, calamit0sum est. Sed incidunt ut supra dixi saepe causae, quum repugnare utilita honestati videatur, ut animadvertendum sit, repugnetne plane, an p0SSit cum honestate conjungi ratis generis hae sunt quaestiones Si exempli gratia, vir bonus Alexandria Rhodum magnum frumenti numerum advexerit in Rhodiorum inopia et sanie summaque
Vietoriam ejus belli La victoire de Salamine. Gytheum Gythee, 0r ap- parte nant aux Lacedἡm0niens iratas immunes. Ompe eavait donne auxit rates Ciliciensia ille de Soli, qui pri dsis torsi nom de Pompeiopolis, dans rinterieur de la Cilicie Dautres pensent qu'ilis'agit ei non despirates Ciliciens aincus et re-l-gues dans le terres par Pomm pee, mais de ceu qui a laua
caten impunementes piraterie. Soeios nectigales. Ciceronsemble latre allusiona Marse ille, et a ceu des allies qui, par leurattachement 1 la cause de Pom-
Rhodum Rhodes, a principale des iles sporades Frumenti numerum. Fu-
84쪽
lli M. a. CICERONS ann0nae caritate ; Si dein Sciat, complures mereatores Alexandria s0lvisse, navesque in cul Su, frumento ontrita8,
petentes Rhodum, viderit dicturusne sit id Rhodiis, an silentio suum quam plurimo venditurus Sapientem et bonum virum singimus de ejus deliberatione et consultatione quaerimus, qui celaturus Rhodios n0n sit, si id turpe judicet, sed dubitet, an turpe n0n it. In hujusm0di causis aliud Diogeni Babylonioe videri solet, magno et gravi Stoico aliud Antipatro'. discipulo ejus, h0mini acutissim0. Antipatro, omnia patefacienda, ut ne quid omnino, quod venditor norit, emptor ign0ret Diogeni, Venditorem, quatenus jure civili constitutum sit, dicere vitia oportere cetera sine insidiis agere et quoniam vendat, velle quam optime vendere. Advexi, exp0Sui, Vendo meum non pluris, quam ceteri lartasse etiam min0ris, quum major est c0pi cui sit injuria PExoritur Antipatri ratio ex altera parte : Quid ais tu, quum h0minibus consulere debeas, et Servire humande S0cietati, eaque lege natus Sis, et ea habeas principia naturae, quibus parere, et quae sequi debeas, ut utilita tua , communis sit utilitas, vicissimque communis utilitas, tua sit; celabis homines, quid iis adsit commoditatis et copiae mespondebit Di0genes fortasse sic : Aliud est celare, aliud tacere neque ego nunc te celo, si tibi n0n dico, quae na-lura deorum sit, qui sit suis bonorum; quae libi plus pro- deSsent cognita, quam tritici vilitas Psed non, quidquid ibi
merum 'a te de choquant, parce que la quantite de Doments'evalue par te noinbre des me-
Dieturusne si id si Boi il le dire avx Rhodiens lis ut,
pos a excuser la reticene dumarthan deale. Diogeni Babylonio Diogἡnet stoici en, n a Seleucie, utun des trois depules enuoysis a Rome partes Athsiniens, Pan 55
Illud Intipatro Antipater de Tarse, philosophe stoici en, auque sui posteri eur Antipater de Tyr donici a Me parte pre-eedeminent liv. II, c. 24.
audire utile est, id niihi dicere necesse est. Imo ei inquiet ille, necesse est, si quidem meministi, esse interh0naliae natura conjunctam s0cietalem. Memini, inquiet ille sed num ista s0cietas talis est, ut nihil suum cuiusquam silp0uod si ita est, ne vendendum quidem quidquam est sed
donandum. γXIII. Vides in hac t0ta disceptati0ne non illud dici, uamvis h0 turpe sit, tamen, quoniam expedit, faciam; sed ita expedire, ut turpe non sit ex altera autem parte ea re quia turpe sit, n0n esse faciendum vendat aedes vir bonus propter aliqua vilia, quae ipse norit, ceteri ignorent pestilentes sint, et habeantur salubres ignoretur, ii omnibus cubiculis apparere Serpentes; male materialae sint, ruinosae sed h0c praeter dominum, nemo sciat. Quaero, si haec im
hR Venditor non dixerit, aedesque vendidi hi ' urs
Ille vero, inquit Antipater : quid est enim aliud, erranti viam n0n'0nstrare quod Athenis exsecrationibus i publi cis sanctum est , si hoc n0n est, emtorem pati ruere, et per errorem in maximam fraudem incurrere Plus etiam est, quum iam n0n 0nstrare: nam est scientem in errorem alterum inducere. Diogenes c0ntra : Num te emerebat, p 0scripsit tu, quod placebat, emisti. Quod si qui prosci ibunt villam bonam, beneque indificatam, non existimantur sesellisse, etiam si illa nec bona est, ne se
sic larati0ne multo miniis qui domum non audae.
Ubi enim Judicium emtoris est, ibi fraus venditoris quae notest esse 2 Sin autem dictum non omne praestandum est
85쪽
quod diutum non est, id praestandum putas Quid vero est stultius quam xendit0rem ejus rei, quam Vendat, Vitia naris are tuid autem tam absurdum, quam si domini jussu ita praeco praedicet, Domum pestilentem vendo nSic ergo in quibusdam causis dubiis ex altera parte defenditur honestas, ex altera ita de utilitate dicitur, ut id, qu0d utile videatur, n0n mod sacere h0nestum sit; sed etiam, non sacere turpei. Haec est illa, quae videtur utilium seri cum honestis saepe dissensio. Quae dijudicanda Sunt non enim, ut quaereremus, exp0Suimus, Sed ut explicaremus. 0n igitur videtur nec frumentarius ille Bh0- illos ne hic aedium venditor celare emptores debuisse. Neque enim id est celare quidquid reticeas; sed quum, quod tu scias, id ign0rare emulumenti tui causa velis eos, .uorum intersit id scire hoc autem celandi genus quale sit et cujus hominis, quis n0n videt Certe non aperti, non simplicis, non iugenui, n0u justi, n0n Viri b0m Versuli positis, obscviri, astuti, sallacis, malitiosi, callidi, Veterat0ris, vafri. Haec tes, et alia plura, n0nne inutile est xi librum subire n0min
XIV. ubd si vituperandi, qui reticuerunt, quid de is
existimandum est, qui orati0nis vanitatem adhibueruni Τ Canius . eques Romanus, nec infacetus, et satis
teratus quum se Syracusas ossandi ut ipse dicere s0leba 'n6ni Indi causa, contulisset dictitabat, se 0rinlu
zuos mere velle quo invitare amicos, et ubi se bierare sine interpellatoribus posset. ii0d quum perciebuis
li se que Rossin a sui te de e recit dans sonarait de studeri
, et, Pythius ei qiuidam, qui argentariam saceret' Syracusis, dixit, venales quidem se li0rtos non habere, sed licere uli Canio, si vellet, ut suis et simul ad coenam hominem in h0rtos invitavit in posterum diem Quum ille promisisset, tum Pythius, qui esset, ut inentarius' apud omnes ordines gra-ii0Sus, piscatores ad se conv0cavit, et ab iis petivit, ut ante suos hortulos p0Stridie piscarentur dixitque, quid eos sacere vellet. Ad coenam tempori Venit Canius opipare a
Pythio apparatum e0nvivium cymbarum ante ocul0S multitudo. Pro se quisque quod ceperat, asserebat ante pedes Pythii pisces abjiciebantur. Tum Canius, Quaeso, inquit,iluid est hoc, Pythi tantumne piscium, tantumne cymbarumpit ille, Quid mirum P inquit h0c l0c est, Syracusis quidquid est piscium hic aquatio β; hac villa si carere
non possunt. In Pensus Cantu cupiditate, 0ntendit a Pythi0, ut venderet Gravate ille priuid. Quid multa impetrat emit hom cupidus, et l0cuples, tanti, quanti Pythius voluit, et emit in Structos; n0mina sucit, negotium conficit. Invitat Canius postridie familiares su0s. Venit ipse mature: scalmum nullum Videt seu erit ex proximo Vicino, num seriae quaedam piscat0rum essent, quod eos nullos videret.
Nullae, quod sciam, inquit sed hic piscari nulli solent. Itaque heri mirabar, quid accidisset. Stomachari Canius. Sed quid faceret nondum enim Aquillius , collega et familiaris meus, protiuerat de dolo malo mi mulassi in quibus ipsis
2 Ut argentarius On siposait che les argentiers u an quier Pargent des enchpres, et Ona salsa itune foule de contra is, e qui leur donnait ne grande
liare, 'etait unciurisconsulte re- nommsi, et u de discipies de Quintus Mucius. Formulas a marche asu iure, et les termes aeramenteis, pr0pres a Paetio qu'on intentati. Cliaque actio avait saformule propre, a laquelle il
86쪽
quum ex eo quaereretur, Quid esset dolus malus respondebat, Quum esset aliud simulatum, aliud actum. Hoc quidem sane luculente , ut ab h0mine perit desiniendi. Ergo et Pythius, et omnes aliud agentes, aliud simulantes, persidi, improbi, malitiosi Nullum igitur eorum factum potest utile esse, quum sit tot viliis inquinatum. XV. Qu0d si Aquilliana de simili vera est, ex omni ita simulatio, dissimulatioque tollenda est. Ita nec, ut emat meliuS, nec, ut Vendat, quidquam simulabit aut dissimulabit xi bonus. Atque iste d0lus malus et legibus erat vindicatus, ut tutela duodecim abulis, circumscriptio adolescentium lege Laetoria' et sine lege, iudiciis tu quibus additur, eae de bond. Reliquorum autem judiciorum haec verba maxime excelluntq; in arbitrio rei ux0ripe' melius, Equius in fiducia is inter bonos bene agier' uidergo aut in eo, quod melius, Pquius, potest ulla pars inesse si audis aut quum dicitur, inter bonos bene ossier, quidquam agi dol0se, aut malitiose potest Dolus autem malus in simulatione, ut ait Aquillius, continetur. Τollendum est igitur ex rebus contrahendis omne mendacium. Non illicitatorem venditor, non qui c0ntra se liceatur, emtor apponet uterque, si ad el0quendum' venerit, non plus quam Semel, eloquetur.
lenda it a qui conque avail molns de Mans de contracter, de eurqu'il ne sit circon enu, et ne
tombat dans queique lege. E sine lege, judiciis Lesjugemenis rendus par te preteur, non 'apros a telire de la loi, mai d aprpsi equite et la bonne sol, et dans tesquel sin emplo S aitia formul eae bona fide.
mode verba maxime excel- Iunι. Volciles principales somna ules que ron emplo ie. D. In arbiιri re uaeoriae. Quandri S a contestation e mali ore de conventions matrimoniales.
ron eui que Vendeur et ache teuri' aientqu'une parole, qu'ilss'en ienne ut a ne premi preestimation, san marchander. est avec te me me sens qu' il
a employe indicaretur dans la phrase sui vante. Vor surtestes ventes publique a Bome,
D OFFICIIS, LIB. III. 1530. quidem Scaevola'. Publiis lius, quum p0stulasset, ut sibi landus, cujus emtor erat, semel indicaretur, idque vendit0 ita secisset dixit, se pluris aestimare addidit centum millia'. Nemo est, qui hoc boni viri fuisse neget;
Sapientis, negant ut si min0ris, quam potuisset, Vendidisset. de igitur est illa pernicies, qu0d ali 0s bonos, alios sapientes existimant. Ex quo Ennius, Nequicquam sapere supientem, qui ipse sibi prodesse non quiret. Vere id quidem, si quid esset prodesse, mihi cum iani conveniret.
Hecatoliem quidem Rhodium a discipulum Panaetii, video in iis libris, quos de Ossiciis scripsit Q. Tuber0ni' dicere:
Sapientis esse, nihil c0nlla mores, leges, instituta facientem, habere rationem rei familiaris. Neque enim solum nobis divites esse v0lumus, sed liberis, propinquis, amicis, maximeque reipublicae PSingulorum enim facultates, et co
piae divitiae sunt civitatis. Huic Scaevolae factum de quo paullo ant dixi placere nullo m0do p0test: etenim qui omnino tantum se negat acturum compendii sui causa, quod non liceat. Huic nec laus magna tribuenda, nec gratia est. Sed sive et simulatio, et dissimulatio, dolus malus est per paucae res sunt, in quibus non d0lus malus iste versetur si e vir b0nus est is, qui prodest, quibus potest, nocet nemini, certe istum Virum b0num non facile reperimus. Nunquam est igitur utile peccare, quia semper est turpe et, quia semper est h0nestum, virum b0num Sse, semper Stutile.
Q. Tuberoni. Q. Elius Tuberon, petit-fils de aut mile. Cetait u stoicien don Ciceroni ante a 6 verit de principes, dans o Brutus c. 33, et ait-
87쪽
XVI. Ac de jure quidem praediorum sanctum est apud nus jure civili, ut in iis vendendis vitia dicerentur, quae
nota essent venditori. Nam quum ex duodecim Tabulis satis esset ea praeStari, quae essent lingua nuncupata'; quae qui insiciatus esset, dupli poenam subiret a jureconSullis etiam reticentiae cena Τ est constituta. Quidquid enim esset in pretilio vitii, i l, statuerunt, si venditor sciret, nisi n0minatim dictum esset proestari oportere. Ut, quum in arce augurium augures acturi essent, i sissentque T. Claudium Centumalum'. qui aedes in Caelio m0iale habebat, demoliri ea, quorum altitudo ossiceret au
spicii : Claudius proscripsit insulam'. vendidit emit P. Calpurnius Lanarius. Huic ab auguribus illud idem denun
tiatum est. Itaque Calpurnius quum demolitus esset, cognossetque Claudium pedes p0Stea proScripsisSe, quam esset
ab auguribus demoliri jussus, arbitrum illum adegit'. quidquid sibi dare acere oporteret eae side bond. M. Cato Sententiam dixit, hujus n0stri Cat0nis pater ' ut enim ceteri ex patribus, sic hic, qui illud lumen pr0genuit, ex silio est
Nuncupata. Ce qui a tesormelle ment declare parte ven-
a Dupli. a tot des XII a bles oui ait que te vendeur id tresponsabie de ce qu'il de elarat dans e contrat, et u i suteon damne a parer te dubie dupri de la vente, 'il salsa itinesausse declaration. Retieentio poena Les juriSeonsultes allatent plus to in quela loi, en punissant m h mela reti-e ence, dans laquelle iis vorat entu eas redhibito ire. In arce. S. -ent. Capitolina. I sallait avx Augures ii ii euolex et decouvert our eurs observations arae designe cita sorteresse ducapit0le, Melaitia Curi Calabra.
6 Proseripsit insulam. Onappetat primiti xement insula ite , ne mai80 oumn en Sem hie de batim enis soles et bornes de totas cotes par de rues Plus tardisette designations 'appliqua
aussi aux mai fons qui ne presen latent pas et Vantage.
Irbitrum illum adegit. Λ-d : Egit illum ad arbitrum. DValere-Maxime dii: Arbitrum Claudio addixit. D Nostri Catonis pater Marcus Porcius Caton, phre de Catond Utique.
nominandus. Is igitur Judex ita pronuntiavit: quum in venundando rem eam ScisSet, et n0n pronuntitaset, emptori damnum praestari oportere. Ergo ad fidem bonam statuit pertinere, notum eSSe emp-t0ri vilitum, quod nosset vendit0r. Quod si recte judicavit; non recte frumentarius ille, 0n recte aedium pestilentium venditor tacuit. Sed hujusm0di relicentiae jure civili omnes comprehendi non p0SSunt quae autem possunt, diligenter tenentur'. u. Marius Gratidianus, pr0pinquus n0Ster', C. Sergio Oratae vendiderat pedes eas, quas ab eodem ipse paucis anili annis emeral Hae Sergio serviebant' sed huc in mancipim Marius n0n dixerat. Adducta res in judicium est. Oratam Crassus, Gratidianum defendebat Antonius. Jus Crassus urgebat quod vitii vendit0 non dixisset sciens, idip0rtere praestari: aequitatem Antonius; qu0niam id vitium ignotum Sergio n0n suisset, qui illas pedes vendidisset, nihil fuisse necesse dici nec eum esse deceptum, qui id, qu0demerat, ii jure esset, tenereth u0rsus haec put illud intelligas, non placuisse maj0ribus n0Stris Stul08. XVII. Sed aliter leges, aliter philos0phi 0llunt astutias leges, quatenus manu tenere p0ssunt phil080phi, quatenus ratione et intelligentia. Ratio igitur h0 90stulat, ne quid insidiose, ne quid simulate, ne quid fallaciter Suntne igitur insidiae, tendere plagas, etiam si excitaturus non sis nec gilaturus' Ipsae enim serae, nullo insequente, Saepe incidunt. Sic tu pedes proscribas, tabulam, tanquam plagam
1 Tenentur. Son serupuleu- semen prevites et de senilues. n Propinquus noster. 'ale ut de Cicero a vati epou seines eurde M. Gratidianus; et te M. Marius
Gratidianus, donicit est isti parte, flait sil de ceternier Ilintra paradoptio dans laria mille de Marius, et ut tu lor de pr0Seription de Sylla. C. Sergi Ora loe. 0y. le
88쪽
ponas, domum propter vilia vendas in eam aliquis incurrat imprudenS. Hoc quanquam video propter depravationem c0i Sueludinis, neque m0re turpe haberi, neque aut lege sanciri, aut jure civia' tamen natura lege sanctum est. Societas est enim qu0d etsi saepe dictum est, dicendum est tamen depius , latissime quidem qua pateat omnium inter omnes: interi0r 0rum, qui eiuSilem gentis Sint pr0pior eorum, qui ejusdem civitatis. Itaque majores aliud jus gentium, aliud iis civile esse voluerunt. Quod civile, non idem continuo gentium quod autem gentium, idem civile esse debet'. Sed nos veri juris, gerulanaeque justitiae solidam et expressam estigiem nullam tenenius umbra et imaginibus utimur ea ipsas utinam sequeremur seruntur enim ex optimi natur; et veritatis exemplis R.
Nam quanti verba illa, utine propter te, fidem re tuum captus, fraudatusve siem Quam illa aurea, t/t inter b0n0s bene agier oportet, et sine fraudatione Sed, qui sint boni, et quid sit bene agi, magna quaestio St. . quidem ScaeV0la, pontifex maximus, summam vim esse dicebat in omnibus iis arbitriis, in quibus adderetur, eae sidebonil fideique bonae n0men existimabat manare latissime, idque versari in tutelis, societatibus, fiduciiS, mandatis, rebus emptis, Venditis, conductis, localis, quibus Vilde societas c0ntineretur in liis magni esse judicis, statuere prae-
Idem eicile esse debet. Celle distinetio repose fur la doctrine sui Vant , a seir que ous es devotrs doni se compos te ruit
Veritatis exemplis Exemplis rappelle ei e lype primilis et diviti de la justice elernelle et absolve, Ont i a justice humat ne
est image et a reproduction. Platon dit dans te me me en t Utine Ces Ormules Ont son deos surrae ro it naturet, etd infrequentusage dans les a ches et dans es e0nlrais.
serlini quum in plerisque essent iudicia c0ntraria' , quid
quemque cuique praestare oporteret.
Quocirca astutiae tollendae Sunt, eaque malitia, quae vult illa quidem videri se esse prudentiam; sed abest ab ea. distatque plurimum Prudentia est eniti locala in delectu bonorum, et mal0rum malitia si omnia, quae turpia sunt, mala sunt , mala b0nis ponit anth. Nec vero in praediis solum jus civile ductum a natura, malitiam, fraudemque vindicat; sed etiam in mancipiorum venditione fraus venditoris omnis excluditur. Qui enim scire debuit, de sanitate, de fuga, de surtis, praestat edicto aedilium : heredum alia causa est A L qu intelligitur, qu0niam juris natura sons sit, h0 secundum naturam SSe, neminem id agere, ut ex alterius praedetur inscitia. Nec ulla lernicies vitae major inveniri potest, quam in malitia simulatio intelligentiae : ex quo ista innumerabilia nascuntur, ut utilia cum honestis pugnare videantur. u0lus enim quisque reperietur, qui impunitate, et ignorati0ne omnium proposita, abstinere p0ssit injuria.
XVIII. Periclitemur'. si placet, et in iis quidem exemplis, in quibus peccari vulgus hominum ortasse non putet. Neque enim de Sicariis, venescis, testamentariis suribus peculatoribus h0c 0co disserendum est; qui non verbis sunt et disputatione philosophorum, sed vinclis it carcere satigandi sed haec consideremus, quae laciunt ii, qui habentur b0ni L. Minuci Basili, locupletis hominis, lausum testamentum quidam e Graecia Romam attulerunt; qu0d quo acilius oblinerent, scripserant heredes Secum M. Crassum, et Q. Hortensium, homines ejusdem aetatis
89쪽
potentissimos qui, quum illud salsum esse suspicarentur, sibi autem nullius essent c0nscii culpae alieni lacin0ris minnusculum n0n repudiaverunt. Quid ergo satin est hoc ut n0n deliquisse videantur Mihi quidem non videtur quanquam alterum amavi ivum', alterum n0n odi 0rtuum.
Sed quum Basilus M. Satrium s0r0rissilium, nomen Suum serre v0luisset' eumque secisset heredem, hunc dico patronum agri Piceni et Sabini turpem notam temporum ill0rumi num erat aequum, principes cives rem habere, ad Satrium nihil praeter n0men pervenire patenim, si is, qui non defendit injuriam, neque propulSat, quum P0lest, injuste facit, ut in primo libro disserui qualis habendus est is, qui n0n modo n0n repellit, sed etiam adjuvatii tu iam Mihi quidem etiam verae hereditates, n0nJ0nestae Videntur, si sunt malitiosis blanditiis, ossiciorum n0n Veritate, sed Simulati0ne quaesitae. Atqui in talibus rebus aliud utile interdum, aliud h0uestum videri s0let. Falso; nam eadem utilitatis, quae honesialis est regula. Qui h0cn0n perviderit, ab h0 nulla fraus aberit, nullum lacinus.
Munusculum. Vae prosithonteucd'un crime qui leur elai t
M. Satrium cessa trius de-vaitratre elui qui solas te nomde L. Minutius Basilus, figura parmi es euririer de Cesar, et sultueseu de temps a pres parse esclaves On conjecture quee est a lui qu'etaient ad resse esees deux lignes de Cieeron ansses lettres familie res Tibi gratulor mihi gaudeo. Te amo tua tueor a te amari, et quid agas, quidque agatur, certior fieri vol0.3 Ce ille aurait te eerit a Poecasio de a mort de Cesar le our si me des ides de mars 709. famil. VI, 3 5. , Voluisset. Satrius devait prendre te no du testateur,d' apros ne des clauses, tes
Sabini. Vor surrae patronage exerce, par te cito Sens uis- sanis de Rome surtes coloni es,les ille allides u conquis es, et: DEZOBRY Rome a sime
Sic enim cogitans: si Est istuc quidem honestum, vertim huc expedit; res a natura c0pulatas audebit errore divellere; qui lans est si audium, male sciorum, Scelerum omnium.
XIX. Itaque si vir b0nus habeat hanc vim, ut, si digitis
concrepuerit , possit in l0cupletium testamenta n0men eius irrepere, hac im0n utatur, ne Si expl0ratum quidem habeat, id omnino neminem unquam Suspicaturum. At dares hanc vim M. Cras80, ut digil0rum percussione heres posset scriptu esse, qui re Verum0n SSet heres in laro, mihi crede, saltaret'. Homo autem juStus, Sque quem Sentimus virum bonum, nihil cuiquam, qu0d in Se iransserat, detrahet. 0 qui admiratur, is se, quid sit vir bonus nescire lateatur. At vero si qui voluerit animi sui compli catam notionem Volvere L jam se ipse doceat, eum virum b0num esse, qui pr0 sit quibus possit noceat nemini, nisi lacessitus injuria . Quid ergo hic n0n 0ceat, qui quoadam quasi veneno' perficiat, ut ver0s heredes moveat, in
e0rum locum ipse succedat Θ Non igitur faciat dixerit quis , qu0 utile sit, quod expediat Imb intelligat, nihil nec ex
pedire, nec utile esse, qu0d sit injustum. Hoc qui non didicerit, bonus Vir esSe non poterit. Fimbriam consularem, audiebam de patre nostro puer,
Si digitis onerepuerit. si En laquant des dolgis., Phrasesamiliore qui signisiait . Sans
a altaret. Expressio energique et consacre par PuSage, pou dire que crassus 'aurait pia conteni Sadole, et qu'elle se sera it manifeste mἴ me solis lasorme la plus indecente. 3 Complicatam notionem evo rere Cicero di dans es us- eulanes, IV, 24 udotionem nostram, quam habemus omnes de sortitudine tectam, atque involutam. 'est de ces notions innees, de ces principes inhῆ-rent a Pintellige nee de l'hom me, que Pon est parti ou former, en es developpant, la science dela philos0phie morale. Ces notions soni dans Phom me lascience ne ait que lex debrouille et les de vel Opper. Nisi laeessitus injuria.
Laetance, liv. VI, c. I, condam ne celle restrictio commecontraire avx principes du chri tianisme.
Ouasi veneno. Parve nesais queis Sortileges. n. Fimbriam L. Flavius im-
90쪽
160 M. T. CICER0MSjudicem M. Lutatio Pinthide suisse, equiti Romano sane honesto, quilia is Sponsi0nem secisset', ni vir b0 s esset. Itaque ei dixisse Fimbriam, se illam rem nunquam judicaturum, ne aut spoliaret fama probatum hominem, si contra judicavisset; aut Staluisse videretur, virum b0num esse aliquem, quum ea res innumerabilibus ossiciis et laudibus contineretur. Huic igitur viro bono, quem Fimbria etiam, non modo Socrates noverat, nullo modo videri potest quidquam esse utile, quod non h0nestum sit. Itaque talis vir non modo facere, sed ne cogitare quidem quidquani audebit, quod non audeat praedicare. Haec non turpe St,
dubitare phil0sophos, quae ne rustici quidem dubitent a quibus natum est id, quod jam contritum est vetustate, proverbium Quum enim sdem alicujus bonitatemque laudant dignum esse dicunt, quicum in tenebris mices . Hoc, quam habet vim, nisi illam, nihil expedire, quod non deceat etiam si id p0ssis, nullo refellente, oblinere 'Videsne . igitur, h0c proverbio, neque Gygi illi posse veniam dari, ne
que huic, quem paullo anth sngebam, digitorum percussi0ne
bria, don Cicεroii parte en plu- sleurs endrotis de Ses OuVrages, sui consul pou la seconde lais, Pan de Rome 650.
M. Lutatio Pinthior Cestia se ut so isque Cicδron ait parte
sormule emplo γε par Pinthia. Non modo Socrates. Allu- Sion a ce que Socrate diti est 'hon-ngte omni dans te passage de Platon, o i emplo te poli latreres80rtir 80 opinion a sable de
a conserve fous te no de mora, Ia mourre. I se oue in si Deu person ne se placent ensace unedera utre elles abaissent simultane mentia vant bras, en elendant unouplusi eursdo igis de la main, et e noncant Un nom-bre qui ne depasse jam ais di x. P0ur gagner te nombre noncedo it tre a somme totale desdo igis ouveris de chaeuides deuxj0ue urs L hasar se ut ait esperdant ou es agnanis, al- tendi que des eu coles la parole est ussi prompte ne leges te, et de vane te regard.
hereditates omnium posse convertere I Ut enim, qu0d turpe est, id quamvis occultetur, tamen honestum seri nullo uiodo potest: sic, quod h0nestum non est, id utile
ut sit, essici non potest, advel Sante et repugnante natura'. XX. At enim, quum permagna praemia sunt, est causa peccandi. C. Marius quum a Spe consulatus longe abesset, et jam septimium annum 90St praeturam jaceret , neque petiturus unquam c0nsulatum Videretur Q. Metelliun cujus legatus erat, Summum Virum, et ciVem, quum ab eo imperatore Su0 Romam miSSUS SSet, apud p09ulimi Romanum criminatus est, bellum illum ducere; si sec insulem secissent, brevi tempore, aut iVum, aut mortuum Jugurtham se in p0 testatem populi R0mani redacturum. Itaque actus est ille quidem consul; sed a side justi-blaque discessit, qui optimum, et gravissimum civem, cujus legatus, et a qu missus esset, in invidiam salso crimine adduxerit. Ne noster quidem Gratidianus ossicio boni viri lancius est tum, quum praet0 eSSet, collegiumque praetorum tribuni plebi adhibuissent'. ut res nummaria de communi Sententi constitueretur. Jactabatur enim temporibus illis nummus', Sic ut nemo posset scire, quid haberet. Conscripi Convertere Pearee explique eonrertere an te sens de mutare change quant a la desti nation detourner. Repugnante natura Parceque out e qui est contre lacio id rhonnsile est c0nire intention de la nature. M. Marius. Voy SALLUSTE, Iugurtha c. 65, edit. elas de M.
Ora ne avx. I s'agit iei des adversa ire de Sylla et des n0bles, dii Marius qui sit les proscriptions. Iuceret si e vorat oublie et n-glig par t0uS. D. O. Metellum Q. Metelliis furnomine te Numidique, parce qu'il va inquit Jugurtha, oi de
Numidie. Gratidianus M. MariuSGratidianus. Voy. tu haut P. 46, note 2 p. 54.ὶ Noster, parce tu' i etait parent de Ciceron. Idhibuissent. S. -ent in
conci ium. Iactabatur. . . nummus Lavaleur de monnales varia ite trangement a Cette epoque pari' alteration qu'on leurit subir. V. PLINE, LXIII, e. 9.