장음표시 사용
183쪽
LIB. II CAP. XII. rasPROPOSITIO III.
Anachoretarum dioersorum vi austeritatem insolitudine
hujus machinae accomodationem : Primo Seligendus est locus aptus I, in aedificii, vel horti angulo per modum speluncae anachoreticae, non nihil abstrusus, vel certe in galleriae fine forinsecus rudi ori gypsatura exor, natus, vel certe in ipsius grottae ad hoc cellula exstructa, juxta metho Fis dum adiuncti schematis . . LιX. Secundo: YComparandum est speculum sphaerico, vel planoconcavum persecte pol tuna, foliatum lamina si anne ex parte convexa non vulgaris quantitatis, nec formae minoris, ex centro unius , .medi minimum pedis descriptae, ad rerum imagines reflectendas. Tertio Inquirendus est sculptor in arte perfectus, aut certe plasmator excellens quaslibet imagines ad vivum exprimens, qui in modica quantitate, puta unius circiter palmi, magis nominatorum Anacso retarum , icones, vitae insigniores affectus ad motum excitantes noVerit efformare, ut si placeret S. Hieronymum poenitentem vel S. Mariam Magdalenam lachrymantem, se seque flagellantem aut Thalelaeum senem intem. duas rotas supensiis lapidibus Deum exorantem, aut Loerardum in arbore cava cuspidibus unde quaque prominentibus subsistentema aut certe Mariam Egyptiacam vitae praeteritae poenas Xsolventem aut quorumlibet aliorum ex vitis S. P. productas ejusmodi duodecim, vel etiam , plures pro loci quantitate statuas sculpi facta . Quarto Machina ita sit exstructa, ut spectanti non sit aditus ad interioris artifici structuram, ne ea facili compositione adversa vilescat cum gratiae actura sed sussciat eidem unica fenestella, qua praedictam, Anachoresim forinsecus e speculi reflexione contemplari licea . Quinto : Conficienda est rotula versatilis in solo centro firmata, ad cujus limbum, seu circumferentiam supra dictae statua sint assigendae,
non nimis vicinae, ne duarum iconum reflexio in speculo concurrere possit. Sexto His praenotatis consideretur adjunctum schema, ex quo inte-tior seruetur ita intelligenda est, ut speculum A sit debite collocatum, ἔφ'
nec a fenestellae . nec a rotae circumferentia C. D. plus minusve, quam 'Oporteat, distans, quae distantia sumenda est ex ipsius speculi reflexion
competente ex majore quidem minor, minore vero major. Deind
speculum A sit nonnihil declinatum ut species unius conis C. D. E. F. c. speculo A. intra centrum, cavitatem oppositae reflexa feratur in oculos spectantisi per fenestellam O. nec quidquam aliud per eam, nisi solum speculum,in ex eo una ex dictis sculptis, aut plasmatis conibus reflexa videri pos ita ideoque non tantum rota cum iconibus, sed clateralium
aspectus prohibendus est. Et quoniam juxta supra dicta prop. 7 de speculis concavis, si objectum intra centrum, superficiem speculi cavam collocetur, ejus species mirum augeat sic hic imagines in qdica quantitate formatae, quasi procul distantes ad R in justa statura summa cum voluptate spectandis comparebunt praesertim si per fenestram R.
184쪽
apertam intra machinam icones sculptae C. D. E. c. insigniter illuminatae fuerint memini quondam Serenissimum Carolum sincitae memoriae AugustissimiCaesaris Leopoldi fratrem minorem in horto Postoniensi Elustrissimi Archiepiscopi Strig tunc Georgi Lippay, nunc successis ris meritissimi Georgi Scelepchen simili Anachores ibidem gratiose exstructa mirum
recreatum fuis P. Si vero loco Anachoretarum magis arrideret, Caesarum serie in thronis imperantes, aut Heroum effigies, aut etiam pio affectu Martyrum cruciatu sculptos proponere , maximo cum applausu spectari possent .
Infernales lammas, Squaliter damnati a Daemonibus tora queantur, lectandum exhibere.
Eneficio ejusdem speculi concavi, cerea candelula, seu lampadis
modico lumine potest ad horrorem inspicientis infernus cum damnatis inflammatis, inter daemonum torturas per reflexionem ad vivum repraesentari si conficiatur quaedam machinula per modum istae undequaque clausae excepto unico modico foramine pro inspicientis oculo in fit hac ration Cum quantitas istae ab ipsius rotae,in speculi magnitudine desuma-Fis tur fiat primo rota A. B. C. D. unius circiter pedis in diametro, quae excentro H. mobilis in circulum versari possit, ad cujus limbum A. B. C. D. ex charta subtili sint picturae infernales, seu corpora inter ignes, Qto turas Daemonum singula exscissa uti& flammulae, Daemonesque picti in quantitate unius palmi ab invicem segregati, ne charta continua lampadistadijs impeditis flammarum reflexionem, gratiam tollat quae omnia
erecta mediante filo aeneo, aut ferreo tremulo affixa , ad motum rotulae erepidationem, agitationemque tum flammularum, tum Daemonum, damnatorumque simulare valeant .
Machinae vero structura erit per modum istae depressae ad altitudinem speculi, oblongae ad quantitatem rotulae, ut in schemate adji hcta videre est ad cujus partem interiorem . 1 speculum concavum foliatum nonnihil declinans, ut reflexio e picturis in oculum . cadere post ite in latere . foramen sussciens ad latitudinem oculorum p. Inm centro sit assixa rotula versatilis a speculora debite remota, ad cujus limbum A. B. . . sint damnati inter Daemones , tormenta diversa, flammularumque cruciatus aqueo colore in charta oleacea horride depicti, in praefatis filis tremuli, ut si rotula mota fuerit, cuncta in motu conspuciantur. Advertendum autem, ut circumferentia, seu limbus rotulae A. B. C. D. intra centrum speculare, & ipsum speculuma collocatus picturas infernales ad usta staturae quantitatem augere possit, uti supra dictum est de cavorum speculorum reflexionibus . Machina ita exstructa occludatur operculo superne omnem lucis aditum prohibente, solo foramine relicto supra centrum rotulae Η., per quod lampas
186쪽
187쪽
lampas ardens immissa ex parte versus speculum E aperta illumine pietas in limbo A, B, C. imagines in sernales, quae ignitae transparentes ex speculo E in oculum F. horribiles reflectantur; si interior pars laminae speculo opposita auro Strepero fuerit investita ad augendam reflexionem, plurimum faciet ad ignitas flammarum fulgores excitandos.
Nocturno rex1rpore este si concavi resexione ad magnum l alium fugare tenetras.
INcredibile sorte nonnullis videbitur, una vel altera candelula cerea, concavi spes uti beneficio ita tenebras dispelli posse, ut quis nocte etiam media obscurisama ad O. orgias distans ex breviario expedite legere possit fateor, Me titubassi prius, at cum Viennae in Collegio studiis Mathematicis praefuissem, experientia propria & ipse doctus fui, alijs que meis concollegialibus admirantibus omnem dubietatem sustuli quod quidem speculum nec ex vitro, nec e metallo elaboratum, sed ex auri streperi particulis supra concavitatem sphaericam ligneam artificiose consectum erat unde facile concludere potui, quod si simile ex metallo, aut vitro foliato constitis et sine dubio persectiore illuminatione magis ultra effectum irradiationum extendis eo. Verum quoniam speculum non parvum, sed unius in medi minimompedis portionem in diametro requirit, sicut sphaerae segmentum, ex quo FIG. concavitas effecta est , minimum duorum, vel trium pedum es debet; i. ut radii ex accensis candetulis intra centrum sphaerae concavae locatis in omnia speculi puncta incidere possint, Minde in aeris tenebrosi majorem distantiam illuminandam diffundi. Memini eodem tempore Viennae me pro Comoediar simile speculum ex auro strepero consecisse, tribus cereis candetulis totum auditorium alioquin obscuratum splendidum effecisse, ut passim Spectatores suam petiochen commode legere potuerint.
Corollarium Laualiter ex auro repero feculam eonfici valeat.
Si quis quaerat, qualiter speculum ex auro strepero conficiendum se, ut vices speculi concavi subire valeat. Respondeo: Pro fundamentotad speculi concavum efficiendum prius ab exatio tornatore juxta sagmam seu formam exscissam amerculi, perfectam concavitatem in ligno solido effici oportere, deinde pice cerata totam aequalissime tingit denique aurum streperum in quantitate duorum, vel trium digitorum minutum, quasi quadratum primo scissum, per frustilla arcte combinari, agglutinari fortissime debere, adhibitis ignitis carbonibus, si nocuuarium fuerit.
188쪽
Perfectitu ex multis calorum seculorum frustis idipsumesticitur.
Solent etiam hujusmodi specula ingentis quantitatis confici ex veris'
cavorum speculorum , aut Vitri politi quadratis frustillis o aut o. vel quotquot opus est ad speculi integri confectionem, si ea ad quantitatem trium circiter digitorum in una duntaxat parte convexa , folioquo speculari obducta, altera plana polita manentia adhibeantum ita ut singula sibi invicem, in scutella tornata lignea ad eam formam concaVam comnexa unum speculum, quasi in una scutella tritum conficiant incredibile dictu est, quantum effectum habeant, .non multo mingrem, quam si unum continuum,in solidum speculum confectum fuisset. Quali semel data occasione utebar constante so minimum frustillis specularibus ita inter se connexis,in combinatis, ut speculum sphaericum concavum bipedale excellens videretur in tam ad illuminandum dissitum spatium nocturno tempore, quam ad ustionem aptissimum. Quaereo quo nam in puncto candelula collocanda sit, ut radios re flexos e speculo concavo tam procul in tanta luminis intensione diffundere possit Respondeo quaerendum esse locum per ipsam applicationem luminis intra segmenti specularis centrum, ejusdem superficien is concavam circa medietatem radi enim ex candelula in omnia puncta speculi incidentes, rursum reflectentur in omnes partes dispersi, quia vero anguli reflexionis proximiores centro acutiores remotiore vero, de circa speculi extremitates magis obtusi e figura sphaerica efficiuntur tanta, tamque intensa radiorum diffusio contingi O. Et quoniam facile fit, u sphaerica figura ex tot particulis confecta a perfectione requisita aberrees, corrigitur per unius, aut alterius candelulae adjunctae accensionem, quae nonnihil a se mutuo distantes in unam facem coalescunt quae omnia praxis assia mpta magis docebita.
In oppositione duorumsteculorum cavorum in certum angulum, multiplicantur flecto, majoressu exsecunda, qMAn
prima sexione videntur. OPponantur sibi mutuo duo specula concava in certum angulum . que
madmodum prius cap. 8. de planis speculis dictum est, in majori tameα ab invicem distantia juxta cavitatis exigentiam multiplicabuntur species in seeunda reflexione magis auctae, quam in prima. Et ratio est, quia prima reflexio oritur ex ipsius objecti incidentia, prout in se est. Secundo ex incidentia specierum reflexarum per speculum primum cavum au O arum, quae per secundum speculum rursum magis auctae necessari in majori quantitato comparebunt.
189쪽
In desectu duorum avorum speculorum unius loco poterit adhiberi planum, quamvis imaginis secundo reflexae quantitas paulo minor futura sata.
Focus , seu punctum usionis ex resexione radiorem solis inseculo
concavo exmninatur. FIeri ustionem e speculo concavo per radios solis reflexos indubitatum
est,in experientiis clarum. Ubi vero, seu in quo puncto sociis, seu locus ustionis sit assignandus, tum veteres, tum recentiores sese fatigarunt: ex quibus nonnulli existimabant focum debere esse in centro segmenti specularis, eo quod radi per centrum speculi ingredientes e superficie ejusdem revertentes in idem centrum reincidant, ibique in puncto congregati focum ustionis excitenta. Ueruntamen duplicem reflexionem e speculo concavo considerandam esse, unam ad specierum repraesentationem, alteram e solis ad ijs insuperficiem cavam incidentibus, ac reflexis in unum punctum concurrentibus ad focum, seu ustionem excitandam. Si de prima quaestio sit, e rum esse, radios ab objecto propinquo procedentes per segmenti specularis centrum incidere, non tamen per idem reflecti in Oculum inspicientis, sed ad angulum aequalem incidentia resilire si autem de radiorunta solarium reflexione quaeratur, i tanquam a longinquo procedentes, pro parallelis reputantur, reflexique introrsum, versus axim directi, in unum quas punctum concurrentes focum excitant ad comburendum. Quod
punci una indivisibile assignari non potest, ut etiam Κiercherus in arto
magna lucis, S umbrae lib. Io par. 3. cap. 4 prop. 2 coroll. 2. fatetUr. tratio manifesta idipsum convincit, quia omnes radi in superficiem incidentes paralleli, rursum in unum punctum reflecti deberent, cui superficies cava sphaerica ipsa repugnat, solummodo figurae parabolicae convenit, uti Authores de conicis sectionibus scribentes passim demonstrant;
radi ergo dicti solares reflexi, ob figurae sphaericae inhabilitatem in diaversa puncta revertentur, ut cum radijs incidentiae aequales angulos conficiant adeoque indivisibile ustionis punctum assignari non poterit, sed
in quo plures radi concurrent, citius,in vehementius in quo vero pauciores, remissius, segnius adurento. Scholius tamen par. I. lib. . art. E. punctum certum assignare conatur, quia tamen probae experimentales, quas adfert, contrarium docent, in dubio suspensum relinquio. Dicendum ergo punctum usi ionis, seu socum eis cacissimum esse in . axe speculi circa segmenti semidiametri medietatem. Quod ex ipsa experientia constat quia radi in illo puncto vehementissime urunt Wratione probatur. Nam cum superficies speculi sit parvae quantitatis, respectu corporis immensi solaris quasi insensibilis, sequitur radios a corpore solis procedentes .in speculum incidentes, fieri potissimum parallos axi, consequenter radios principales, qui ad aequales angulos reflc-
190쪽
ctuntur, non poterunt concurrere in ipse segmenti centro, sed intra centrum sphaerae specularis, ejusdem superficiem circa medietatem axis' ad focum conficiendum, qui fusum hunc discursum requirit, videat demonstrationem terclaeri loco supra citato. ris. Ut haec melius concipiantur, conssideretur fig adjuncta, ubi speculi LII. concavi segmentum A. B descriptum ex centro C. oppositum corpori solari D. E. radios parallelos excipiens reflectit, non in ipsum centrum ;sed versus axim intra centrum C. cavam speculi superficiem B. C. quia vero potiores radi reflexi in F concurrunt, ibidem focum agent, atque ob radiorum multiplicium intensionem combustibile in cineres redigent.
De seculo polygono planoconcavo, , quo e stibus.
Er speculum polygonum planoconcavum intelligo multa plana soliata specula, quae singulari arte ita combinata sint intra se supra
concavum aliquod opacum firmiter affixa ut quasi unum concavum efficiant. Qualia plura vidi Viennae apud D Gervasium Matim iller, quibus laternas nocturnas magno lumine unica candelula mediante fulgentes' FIG. confecerat, inter reliqua hujusmodi specula habuerat unum in diametro Z. διι segmenti duorum ferme pedum confectum ex o vel pluribus frustis planis specularibus, bractea stanne adornatis, quae concavo segmenti sphaerico ita adaptata fuerant, ut singulorum plana in punctum, seu cen trum segmenti respicientia, unicum concavum foliatum speculum repraesentarent, effectusque concavi speculi virtutem, aut rerum reflexionemo excellenter imitarentur, ut ex subjunctis apparetis. Effectus primus: Oculo collocato in puncto concursus, inspiciens se toties videbit in reflexione , quot plana speculorum frusta segmento concavo TXa fuerant, quia ex natura speculorum planorum objectum sorthogonaliter speculo oppositum, semper reflexum videtur in proposito vero casu cum omnium speculorum plana ad unum punctum tendane, sequitur oculum, vel objectum in eodem puncto collocatum omnibus speculorum planis opponi igitur ex singulis reflexionem in idem punctum fieri, remque oppositam toties multiplicatam videri. Secundus Oculo extra, vel intra punctum concursus collocat pro
diversitate situs saepius, vel rarius objectum oppositum reflectetur quia cum ex illis aliqua speculi plana sint aversa a destinato centro solum durecte oppositorum objectorum species reflectentur, ob supra dictam ra
Tertius Lumine minimae candelulae intra centrum .ipsum speculum in perpendiculari linea ad medium speculi frust um locato, quidem infra medietatem distantiae, remotiorum spectantium oculo tanto lumine reflexo perstringet, ut ipse sol radios suos effudis e putetur Radij enim ex candelae singula speculorura frusta irradiantes reflexi in aerem,