장음표시 사용
211쪽
tabella vitrea apertum maneat, reliquae citi inque una cum tabellis vitreis, ita pice combinatae aquam absque diminutione contineant videatur adjuncta figura A, B, C, D, E, F praeterea sint ad rectangulum duo asserculi H, , , confecti cujus latus , H. in altitudine adaeque latus capsiu-lae altae vitreae C, Ε, in longitudine vero A, C rectanguli duobus diguis excedat C H. e certe alio modo loco capsulae vitreae A, B, C, D, fiat cistula lignea A, H duobus digitis longior, quam sit A, C in cujus priori parte C, D. Ε, F, vitrea tabella unica conglutinetur pice hoc facto, ex utroque modo refractio in aqua ita manifestabitur. Obvertatur latus opacum C, E perpendiculariter radi j solaribus M, , ubi duplex umbra vi , debitur, , R, refracta, C, P, recta, simul iunotescet angulus refractionis P, C R, mediante quadrante parvulo exacte diviso in selenite, aut alia tabella vitrea, adhibito adamante, quo medio compendiosissime, caccuratiis me refractiones omnes ad oculum patebunt ut quis habita una refractione, reliquarum refractionum mensiaram calculo elicere velit, facillimo negotio juxta supra dicta emciec .
De hypothesibus Uructio m in diaphoo solido.
ΡRima Crystalli, vitri refractiones parum disserunt, cum sint quasi pares in densitate medi solidi.
Secunda Angulus refractionis in crystallo ad dictum terminum major est tertia parte inclinationis in aer . Constat enim experientia , ad summam iactinationem prope o. gr. Crystalli refractionem maxi imam esse circiter 8. ut Keplerus refero. Tertia inadij a diversis punctis lucentes in idem aperficiei punctum se mutuo secant, unde incidentium situs permutatur in refractis, non minus, ac si sectio contingeret sine refractione. Nam cum juxta supra dicta inclinatio requiratur ad refractionem, sequitur inclinationem , radiorum inter duo diversia diaphan aequalem, etiam causare angulum , refractionis aequalem, vel si inclinatio dicta fuerit inaequalis, etiam refractionem fore inaequalem.
De fructionibus rariorem fit in primare diaphano,
seu trigono aequitatem restineo.
SI prisma, seu corpus triangulare diaphanum aequilaterum B, C, D ex vitro crystallo, glacie, aut aqua, artificiose confectum, in quod radi solares A. incidant, terna consurget refractio, & duplex reflexiorinam opponatur salaribus ad ijs A. prisiva B, C, D. ita ut unum laxu , , id iputat C. ijs obvertatur, incidet radius A. in planum Ε, inde divisus partim reflectetur in punctum G partim refractus per medium crystalli tran-
212쪽
siens impinget in secundae superficiei punctum P rursum ibidem divi
sus partim refractus in aerem . dispergetur, partim per medium crystalli procedens reflectetur ad aequalem angulum incidentiae inm punctum plani terti illapsus, citerum in medium aerem I refractus pro
Quarum refractionum veritas ex duobus cognoscetur. Primo Exsupra dictis de refractionibus, ex data majori, vel minori inclinatione radii super planum diaphani. Secundo experientia, ubi dicti radi per
diaphanum prismatis ad oculum exhibentur. Nam erigatur prisma cry-Fisi τι stallinum, B, C, angulariter, supra rectangulum, E, F L. ut supra part prima optices ostendi, obversoque uno angulorum prismatis soli A. do ' nec per radios refractos e prismate colores in vicinum murum emundat: praeterea adhibeatur charta dura opaca , . qua adumbretur totum pristia , unico solo foramine relicto in magnitudine is ad . per quod juxta angulum prismatis, radius solaris transiens illumine planum ejus dem in D. refringetur quantocycis ad oculum radius, oblique diaphanum prismatis pervadens eundem effundet coloratum in M. qui radij, refracti, reflexi, qualiter colludant, juxta supra dicta, jucundo spectaculo
X qua experientia triplices colores resultare videbuntur primus since rus e lumine reflexu Secundus mixtus coloribus quaternis iridis variegatus Tertius ipsius vitri, vel crystalli lucidus. Fis X Nam dum solis radii ex A. in E illapsi dividuntur, reflectitur ejus pars in G per radium luminosum solum , qui vitrum necdum ingressuς' efficit angulum reflexionis . , C aequalem angulo incidentiae Α, Ε, Β, Potior tamen radiorum pars ex puncto incidentiae L diaphanum crystalli usque ad superficiem alterius plani C, D, penetrat, refracta in .superliciei punctum illabitur, ex quo secundo refringitur, radiosque colo ratos, seu iridem quaterni coloribus variegatam in aerem , aut obvium obiectum ejaculatu . Tertius color vitreus, generatur per radium tenuem reflexum expuncto F. qui diaphanum vitri penetrans, in punctum H incidit, ex quo puncto iterum refractus in aerem I aut obvium objectum illabitur , ubi vitri, aut crystalli colorem exhibet, cum ex opticis principijs doceamur, eadios lucidos alterari ex medij coloratis, per quae transeunt. Quod dictum est de refractionibus radiorum Yolis, intelligendum est similiter de quocunque alio objecto, etiam opaco in trigonum, seu prisma radiante, dum ejus radi oculis excipiuntur eodem enim plane modo, quo radi solares per medium prismatis refringuntur, etiam de retia quis objectis sentiendum est , chim utrobique par ratio habenda sit cura L. aliqua tamen differentia colorum, qui ex refractione generantur, Ubi enim radi tantum a sole procedentes purissimi sunt, colores magis diluti, vi vacissimique apparebunt; siquidem radi solis vehementiores refractionum umbras, cum quibus commiscentur, magis superant, coloresquz caindidior
213쪽
didiores reddunt. Opaca vero objecta radiantia, singula, prout plus,
minus obscura, aut prorsus nigra occurrerint, colore quaternos quidemessicient, pro qualitate tamen obscuritatis etiam minus vivaces producent; auro atraen, vel argento fulgentia objecta , etiam colores elevatiores, aut amoeniores ex commixtione fulgoris, d luminis incidentis em cient, quorum Veritatem experientia sum cienter comprobabit. Demonstrationes vero exoptans recurrat ad epleri opticam prop. Is &46.
De mim luminis, s objectorum coloratorem apparentiu
ΡRimo Communis, Mobvius prismatis effectus est, si anilis appre aeni.
hensis, Mangulo supino detento, utrique oculo applicetur , statim , Objectum Oppositum iridis quatuor coloribus tinctum apparebit; quidem toties ijsdem coloribus repetitis, quoties umbrae, aut colore in Objecto variabuntur. Objectum tamen unius coloris, praecipue candidi, nec minimam coloris, aut umbrae mutationem admittit, nec iridis colores, aut species coloratas producere poterit juxta supra dicta lib. 1.
Secundo: Objecti species, iridis coloribus tincta ex aspectu simplici
prismatis non poterunt linea recta praesentari, sed circulari cujus ratio ex natura,' proprietate refractionis oritur ut supra dictum est , medium densius radios ex ratiori medio illapsos magis refringere, quod in densitate aliquo modo deficit: cum autem prisma, utpote triangular inaequalis sit crassiti ei Sequitur primo crassiorem , vel profundiorem ejus partem densitatis majoris isse, plus refringere posse radio permean res, quam tenuiorem; quoniam ex tribus perfecte planis superficiebus, in uno subjecto constat diversa densitas. Sequitur secundo, illam refractionem proportionaliter deficere, cujus radi ad anguli tenuissimam par tem transeunt ideoque circularem iridis figuram consurgere, necesse est.
Tertio: Si prisma ad recta figulum ligneum applicatum, soli debit Oppossitum fuerit, duplices subinde coloratos iridis radios sibi mutuo Occurrentes effundet quia videlicet radi a sole in ipsium angulum incidentes, utrumque latus prismatis illuminant, unde duplices nonnunquam refractiones sibi obviantes causaniun,. Qtrario: Radi solares praeter simplicem, seu per unam radiorum iridis effusionem, alium radium, luminis instar jaculatur primum quidem per refractionem, secundum vero per reflexionem e plano externo prismatis resilientem. Quinto : Si quis ansulis prismatis utrinque apprehensis unum angulorum pronum teneat, oculisque infra constitutis versus planum hori Zonti parallelum tendat, absque coloribus inferiora stiperne, eaque susque deque inversa conspiciet quod partim ex simplici refractione, partim e r flexione radiorum e plano opposito contingir. M
214쪽
Sexto: Si vero supinum angulum eiusdem prismatis tenuerit, & cuialis superne levatis planum dictum contemplatus fuerit, superna inferiucconstituta, eaque inversa deprehendeo. Septimo: Si unum angulorum pristinatis contra se habuerit, ita OFIG. oppositum latus fiat perpendiculare hori Zonti, oculis appropinquantibu XII deorsum, seu inmadi aspexerit, jacentia cuncta inferne, aliqua Vero comtra naturae situm in aere deprehendeo. octavo oculis infra angulum constitutis ad eundem situm prismatis, Win Lenith tendentibus, eadem in aere prodigiose suspensa admi
Si vero prisma nonnihil in gyrum motum fuerit omnia apparentiata Fys. objecta simul rotata videbuntur . XIV. Nono Prismate ad perpendiculum detento . eiusque angulo aciei Opposito, ac uno oculorum in transversum directo objectorum duorum species videbuntur, diversimode uno modo quasi nil turali, altero iridie coloribus, inuidem contrario situ, si dextero oculo observentur, sinistrae; si vero sinistro oculo, dexterae comparebunt. Decimo Prismate perpendiculariter collocato, unoque oculo ejus lateri applicato triplices objectorum species videbuntur, una iridis coloribus tincta, binae naturali colore apparente . Quarum rationes ex prioris capitis dictis desumi poterunt.
Atomos in cubiculo existentes , visibiles, ac coloratos
reddere . AD hoc praestandum requitu camera obscurata, cujus fenestra solis ra- dijs opposita sita prisma vero, seu crystallus triangularis in suo rectangulo firmata Cinflexa nonnihil cortina ad angulum fenestrae inferiorem, quantum suffcit pro prismatis quantitate moveatur tantisper, donec radium in parietem effundat coloratumis. Quo facto non procul apri sim ate constitutus inflectat faciem, donec oculis radium praedictum coloratum solis quasi contingat, cinnumeros conspiciet atomos in cubicinio susque deque volitantes, diversissimisque coloribus coruscantes
Ris circularis in pariete e prismate rectilineo formatur, si radii coloratiaκ' inde emanantes speculo cilindrace excepti fuerint, in cujus circularem superficiem oblique incidentes, rursum qu reflexi eosdem colore circulariter in murum, aut pavimentum effundent, elegantemque iridem gratiose describent praesertim si murus, aut pavimentum albo colore nituerit, uti supra in prima parte hujus lib. cap. 13. etiam dictum est.
II Adij ijdem in prismate refracti, colorati polygono speculo propinquo excepti duplici refractione, tot stellas coloribus tincta in pariete circumcirca
215쪽
t circa splendescentes formabunt, quot planis polygonum fulgebat. Si ve- ro remotius a prismate polygonum radios coloratos exceperit, stellas di ctas in lapillos pretiosos diversi coloris transformabit, quidem ad motum pri fimatis variatos , nunc carbunculos, nunc ametistos, topacios, rubinos, smaragdos, aliosque super omnem pulchritudinem lapidum plin, descentes; si polygono parieti vicino plane radi excepti fuerint, tria unam stellam coloratam, quo colore placuerit, dicta plana radiantia coalescent .
SI praedici Pradi e prismate propinquo effusi lente majoris portionis
convexa, vel etiam storia excepti suerint, mirum phenomenon per modum solis coloribus deformati, Tanguine visendum comparebit Sin vero prismatis planum soli obversum fuerit, ac radi refracti non colorati lante praedicta excepti, ob orbicularem chartam interpositam corniculata luna perfecte parieti imprimetur; plena vero luna repraesentabitur, dum orbiculari charta sublata radi absque impedimento totam lentem illu
In defectum solidi prismatis vitrei confici poterit simile ex tabellis plani speculi, si bitumine piceo per modum trigoni combinatis,&aqua spissiore densitoris vitri similitudinem referente impletis, vel certe ex frusto glaciei trigonum effectum idem praestabit, minori tamen colorum vi- vacitat o
De miro essectu primatis circulam , ioni vitrei
Novum quoddam prisma confecerat D. Gervasius Mati milier suae a. jestatis Caesareae ita laris, lentibus elaborandis singularis artifex,& quidem circulare constans tribus aequilateris in crastitie unius 'digiti geometrici, in qua, .commqnia prismata rectilinea esse solent a. Qualiter vero id effecerit, nulli communicandum voluit ob instrumentorum suorum, secretorumque in modo elaborandi tenacitatem. Imagi FIG. lnari mihi tamen potui illud effecisse lamina cuprea ad modum coni ca XVιι. vi, cujus exteri' pars, mediante trapano magis ponderoso ad scindendam, poliendam interiorem, exteriorem superficiem prismatis apta fuerit, tertiam superficiem in aliqua perfecte plana ferrea lamina uti specula complanari, poliri solent , perfici poterat. Qualem non semel meis tractavi manibus, Madjunista fag. exhibet. Ejus prismatis parte angulari soli obversa, radios refractos, coloratos in parietem vicinum spargit. Iridemque circularem perfectam repraesentat. Ratio vero, cur iridem circularem, coloratam absque alio adjuncto formet, est, quod radios solis circulariter in omnia puncta int rioris superficiei prismatis incidentes per medium densius vitri C. quemadmodum de rectilineo prismate dictum est refractos in oppositam superficiem rursus circulariter effundat.
216쪽
Iς DIOR TRICA De Cono Vitreo, Vel crystallino.
FUndem prorsus effectum causa conus vitreus diaphanus solidus, qualem ab eodem Domino Matim ille confectum tractaveram , cuius basis diameter in quantitate trium digitorum, ejusdem coni altitudinem conatinens, verum prisma aequilaterum imitabatur coni enim vertice solis ra- dijs obverso similiter iridem circularem, coloratam in pariete expresia serat, ex ejusdem refractionis causa , de qua supra. Similem conum ex vitro visuali conico, cujus altitudo diametrum basis adaequabat, confeceram : nam fracto pede, Morbiculo plano loco basis, bitumine piceo combinato similitudinem coni expresserat, aqua tandem nonnihil spissa, admodum densioris vitri repletus, prius dictos effectus irridis coloratae circularis in muro efformaVerat.
De refractionibusper postgomm convexum, multiplicitinim rei repraesentatione .
QuantumVis in omni polygono, seu crystallo, aut etiam lapide dia-phano , cujus superficies convexa in plura plana, atque angulos secta est ex incidente luce, aut objecti radijs oculo exceptis, refractio necessario sequi debet si tamen distorte, aut casu aliter solummodo , plana excissa sint, non poterit ad artificiosum usum refractio consurgere ordinata, qualis enim erit planorum distributio, talis sequetur refractionum variatio : sciendum etenim est, quodlibet planum ab alae ro plus, minusve inclinatum variare refractionem, ideoque crystalli polygona communia, vix nunquam ordinatas, sinceras refractiones exhibent, radiosque refractos in diversa puncta dispergunt; quia nec angulos, nec plana ad certam regulam, aut ex uno centri puncto secta habent.
Q gare hujusmodi polygona, ut sua perfecta ad intentum serviant; ne in refractionibus dicti radi ab uno puncto aberrent necessarium est, ea elaborare mediante quadrante, quali instrumento uti solent artifices, ad lapillos pretiosos , aut certe vitra crystallos ad angulos lcertos conficiendas. In quorum usu, ad centrum, seu punctum concursus radiorum oculo applicato objectum aliquod perpendiculariter propositum toties multiplicatum repraesentabitur, quot plana in praesenti polygono confecta fuerant. Qualiter vero in polygono refractio contingat, recurrendum erit
ad supra dicta: cujus seriem breviter annectam Quoniam ex objecto specierum radi aliquo opaco non impedieti, δε in omnem partem diffusi ex subtiliori medio in densius speculare, vitreum, aut crystallinum illapsi refringuntur plus minusve, juxta radiorum majorem, vel minorem , inclinationem : si tamem planum quoddam polygoni diversimode formatum sit, sequitur Ob incidentiam radiorum quorundam magis inclinantium, aliorum minus, refractionem etiam diversam fore: consequenter
objecti repraesentationem dispersania. pio
217쪽
Pro claritate major sit in schemate I9. polygonum B, C, cum sex, FIG, puncto D planis sectis B, Ε, F, G, H, I obiectum stella A. cfilus D f. XIX. fundentur radi ex stella A. in omnia plana polygoni, in quorum diversa superficie, seu quolibet plano refringentur radi ad punctum concursus D ex quo plana singula secta fuere: si medius A D. perpendiculari ter in planum . inciderit, manet absque refractione, reliqui vero inclinati in lateralia plana incidentes refringentur omnes Versus perpendicularem A D. cum ista differentia, ut qui minus inclinati ad viciniora plana perpendicularis radi inciderint, minorem; qui vero ad remotiora plana extens fuerint, majorem patientur refractionem: quoniam singula plana ex uno puncto D tanquam X centro fuerant secta, Concurrent radi omnes versus idem punctum; ad quod, si oculus D collocatus fuerit, etiam visionis radi ex polygoni planis eo revertentur stellaqueo objectum unicum , toties videbitur, quot plana in polygono facta erant cujus multiplicatae species apparebunt in radijs protractis ad eam diastantiam, stellae propositae in , , , L M, , , de quibus infra fusius quod autem in hoc schemate de . planis dictum est, de alijs pluribus in quocunque polygono intelligendum eri .
On est hic quaestio de coloribus, qui ex primate, aut alio medio
per refractionem prognati, polygono excepti perae rem in murum, aut aliud objectum opacum transfunduntur in tali enim casu colores dicti potius prismati adscribi debent, aut alteri diaphano, ex quo dicti colores formati prodierunt ut videre est in cylindro speculari, seu foliato convexo speculo, dum radi colorati excepti, reflexique in parietem transfus iridem arcuatam exhibent qui cylindro adscribi non possunt; si quidem radi solummodo incidentes, reflectuntnr. Nisi quis diceret, coloratos radios, in polygonum transfusos augeri Wintendi amplius, quod conjuncti coloribus aliunde causatis vivaciores is clariore red
Intelligendi ergo sunt colores per sulum polygonum radiantes, quibus idem dicendum est, quod supra de .prismate dictum erat, videlicet a sole, aut objecto procedentes radios in polygoni inclinata plana incidere,in per medium inaequaliter crassum transfusos refringi, atque e lucis, Si umbrae commixtione , tertium quid intra lucem, Mumbram consurgere, quod aliud esse non potest, nisi coloratum, seu lux adumbrata, vel defaedata .
Id ipsum etiam inde colligi potest ex ipso polygono, quia si id in medio superficiei convexae contineat planam portiunculam, nullus color Tradi j solaribus transfusus resultabit, cum dicti radi perpendiculariter
Si vero loco plani angulus medium convexi polygoni Occupaverit, latera
218쪽
latera sequentia jam inclinata, refractioni obnoxia erunt,in quo remotiora extiterint a medio polygoni puncto, eo refractio major sequetur, ra- dij que colorati vivaciores comparebunt, quod ex usu polygoni clarε
Ex hac radiorum refractione per planum polygoni dignum notatu occurrit, quod juxta supra dicta cap. I. num. I 3. radi a lumine, vel sole procedentes, polygono perfecte ad quadrantem scisso excepti, refractique post cryst allum in punctum conVergentes, seque mutuo secantes deinceps divergant, sive colorati, sive candidiores absque coloribus processerint; ideoque post punctum concursus radi dicti permutantur, quod maxime in coloratis apparet ut qui ante punctum concursus, erat Rubeus a dexteris, post punctum transibit ad sinistram, qui supernum locum prius occupaverat, post sectionem inferiore loco contentus erit, sic de caeteris. Quod clara experientia confirmatur. Opponatur ad ij solaribus polygonum, aut etiam cuicunque lumini ad candelam, refractique radii post crystallum excipiantur papyro, primo vicini ad polygonum dilatati omnes
juxta numerum planorum videbuntur retracta paulatim charta, radi j magis magisque conjungentur, donec in punctum, seu centrum concurrant, ex quo mediante quadrante ejus plana scissa erant retracta postmodum chartula plusculum, radi rursum dilatabuntur, juxta numerum planorum polygoni, sed in contrarias partes procedentes, linea scilicet recta in puncto concursus se mutuo secantes consequenterin caeteri radi vices mutabunt, dexter in sinistram partem, sinister vero in dextram procedet, sic superior fiet inferior, in econtra.
pro declaratione detur polygonuna A, F, cum sex planis , A, B, C, Idys D, E, F in una linea idem intelligendo si circulari polygono plura plana ex scissa fuissent quo excipiantur radi solares, modo supra dicto, concurrent omnes in H. punietum Sic radius ab A. per Η procedens desinet in I ssimiliter exa, per H punctum procedit in , in contrariam semper partem, post punctum concursus . cita omnes reliqui. Id ipsum ex duplici experientia innotescit. Primo Si radi fuerint colorati, refractus ex A. proces erit rubeus, post Η punctum transibit in I si in F viridis fuerat, deprehendetur idem color post punctum H .i O. ita de caeteris; siquidem omnes radi refracti, concurrunt in . ubi se mutuo secantes quod mirabile est absque colorum confusione iterum in opposita parte eodem splendore, fulgent. Secundo: Etiam ad candelam per radios luminosos id ipsum experiri licebit opponatur polygonum candelae accensae, Qui prius, radi refracti excipiantur foliolo chartae post punctum concursus ad M. Mimpediatur digito planum A. disparebit radius in L 1 F. planum tegatur, disparebit radius in O, quod de singulis intelligendum ergo radi refracti per polygonum concurrentes in puncto divergunt,& in oppositas partes deinceps procedunt.
GRatiosa innumerorum colorum collusio contingit, si mediante polygono xystallino majore radi solares per orbiculos communiores alicujusc
219쪽
rius fenestrae prius transmissi excipiantur, & refracti in murum vicinum. aut albam chartam effundantur, incredibilis colorum multiplicatorum varietas succedit quot enim orbiculi fuerant, per quos solis radi transie- eant, tot in quolibet polygoni plan refractione consurgent, non secus, ac si quodlibet hujusmodi planum polygonum foret, aut tot polygona, quot plana in uno polygono continebantur. Ut autem effectus desideratus sequatur, aliqua observanda sunt: Primo: Polygonum a fenestra tribus minimum orgijs distare o-
Secundo Ut radi solares excipi possint ad tantam distantiam, id
erit practicandum ad solis ortum, vel occasium, ubi solis radii demissio- res Moblique procedentes in aliquo ambitu longiore, aut cubiculo ampliore facile excipi poterunt. Tertio: Ut paries sit candidus, vel ejus loco charta, aut etiam tela munda ad hoc praeparata, quae a polygono ultra mediam orgiam non distet tunc enim multiplicitas colorum, repraesentationum diversitas oculos in admirationem rapie . Cujus ratio alia non est, nisi quod omnes orbiculi illuminati, in singula polygoni plana incidant, cum radi solares prius per omnes orbi culos confuse refracti in polygoni singula plana illapsi sine per inclinationem variam in dictis planis ordinate refracti, tantam varietatem, mulitiplicitatem colorum producunt.
O dictas refractiones e polygono, non minus jucunda, quam curiosa resultat alia experientia. Quod si in singula polygoni plana coloribus aqueis, dilutis depictae fuerint res diversae, puta fructus, animalia, aut instrumenta varia. Deinde polygonum ita depictum, lentis loco it cubiculi obscurati foramen, ad hoc adaptatum immittatur, ut radi solares lateraliter subingredi nequeant effundentur cum radijs lucidis ipsae res in planis crystalli depictae in murum oppositum, aut aliam superficiem candidam, non absque spectantium admiratione.
De flamide sentibus , earum Hrestactiombus.
P Rima Lens est vitrum, aut crystallus in forma discubicularis latior,
quam profundior. Secunda: Convexa lens est, quae vel utraque vel una sola super facie convexa est, altera plana, ut ex figura duplici Α, i, patet ad A. M. XXI. enim lens utrinque convexa designatur, ad B una solummodo C, superfi
Tertia Lens cava dicitur una, vel utraque superficie concaVa, ut sis.χm. patet ad fig. Ε, F, in quarum prima cava utrinque, in secunda ad F. una solummodo cava superficie , altera plana est.
220쪽
Quarta Mixta est, quae una superficie convexa altera cava est, ut videre est ad annexam fig. G.
Quinta : ConVexum, cavum, mixtum in genere neutro intelligitur spicillum, vitrum, aut corpus lentis,inc sonatque idem, quod lens con-Vexa, CaVa, Vel mixta, c. Sexta Alia es magnitudo lentis per se, alia convexitatis, aut cavitatis in lente illa corporis est, aut portionis crystallinae magnitudo, haec figurae. Septima Convexum, aut cavum, magni, vel parvi circuli intelligitur non de corpore, sed de figura, aut forma lentis. Ο ὐava : arvi circuli convexitas, aut cavitas est magna, magni parva. Nona Centrum convexae, aut cavae lentis est id, ex quo forma, vel
figura lentis effecta est. Decima Gradus in lente sumuntur ex distantia partium a radio per pendiculari id est, si per medium segmenti lentis, ejusque centrum recta ducta fuerit, dicetur radius perpendicularis, ex quo gradus utrinquo
Undecima Radius a propinquo procedens ducitur a cono, ex quo radi in lentem progresti divergunt tanquam in basim incidentes. Duodecima Radius a longinquo in lentem incidens concipitur pedipendicularis, vel ei parallelus. Decima tertia Lens cogit radios ultra concurrere in punctum a propinquo, quam a longinquo. Id est, res propinqua lentem irradians habet punctum concursus magis distans a lente, quam longinqua. Decima quarta Dum nominantur concursus radiorum simpliciter, sine addito, intelligitur processus a longinquo. Decima quinta: Distincta visito est in qua partes rei subtilissime elucent Confusa, in qua partibus majoribus apparentibus, minores latent, quasi obscurantur, confusis inter se terminis. Decima sexta Fortis visio, seu clara est, cum res videtur, quas in multo lumine. Debilis cum res videtur cum defectu luminis, tanquam in crepusculo. Decinia septima Tubus dicitur cylinde cavus pacus, cuius bina ostia terminent vitra perspicua, seu lentes; quibus efficitur oculare instrumentum ad res longinquas cominus videndas. Decima octava Lens ocularis est, quae oculo vicina applicatur. Remotior visibile respicit. Decima non : Vitra in tubo parallela erunt; cum radius a visibili per utriusque centrum transiverit.
Axiomata viis circa refractiones per lentes crysallinas.
Rimum omnis Radius per centrum lentis politae transiens est perpendicularis, manetque absque refractione.