장음표시 사용
243쪽
Bormida=u onii propinqua disincte, reviora confuyδconsistunt.
Qui propinqua distincte,' remota consusὁ secernunt, Myope ab Ad linitotele Ommantur. Itque sunt , qui potissimum intra parietes, ab infanta sedentariam vitam agentes, vel manualibus laboribus, vel literas, aut ali; occupationibus solitari js, subtilioribus detenti, ad Oropinqua magis, quam remota contemplanda assuefacti, vel certe humore erystallinc a natura solito minore imbuti sunt. Unde quia refracti oves a longinqui obiecti punctis provenientes nimis decuriantur , nec ad retinam pertingere possunt, ubi specierum expressio, pictura clara exhiberi soleta, . Ideoque, ut vitione clara gaudeant, objectum visibile non procul ab oculis abesse oportebit, tunc enim radi minus inclinati in lentem minuis retringentur,' ad retinae specierum communem tabellam pertingent. : si Pro quo videatur fag. o. ubi oculus Myopis propositus est, si radii paralleli L M, in lentem crystallinam M. o incidarint refracti
concurrent in Q. ante retinam, ubi nulla radiorum terminatio tanquam an medio humore vitreo esse potest. Si vero a propinquo P. incesserint per humorem crystallinum, , O per . prop. cap. a. refringentur minus, Ob radiorum , O N. minorem inclinationem adeoque ultra procedent usque ad retinam in K. ubi perfecta pictura formari debet.
Cur oessi quorundam propinqua, S remota disincte ideanL
AIquidem refractionum radi juxta supra dicta ad propinqua videnda
aliam distancicam Witerum aliam ad remota requirunt, mirum est, oculos repetarri qui aequaliter, remota, propinqua clare,&distincto percipere possint. Quales sunt juvenum ordinario, qui sano, vegeto,iperacuto Visu plerumque gaudent, ut ipse ego plurimis annis expertus sum. V. . Quod fieri non posset, nisi aliqua facultas in oculis foret, humorem vi γλ ιν treum constringendi, dilatandi, qua distantia refractionum ad propin Φηφ' qua vel remota Videnda permutetur ut retina in qua pictura, specierum impressio fit ad propinqua scrutanda per crystallini humoris contractionem,' ad remota per ejusdem humoris dilatationem apta reddatur. Nam quemadmodum experimur naturalem motum in pupilla is oculimagna luce obruantur, eadem coarctatur, angustiorque efficitur; ne lucis' majoris ingressu, humores, tunicellave, laedantur, aut hebetentur ita ita defectu luminis sufficientis dilatatur, ut plus luminis ad specierum admisesionem, aut expressionem clarae picturae admittat. Sic tiam humor crystallinus similem facultatem necessario requiret sese dilatandi, & comprimendi ut radi tana a propinquo, quam remoto objecto emanantes debita refractione ad retinae fundum punctualiter concurrera possint. A pro pinquo quidem objecto, uti schema 39. denotat per dilatationem humo.ris G sphaera minoris formam assequetur ut radiorum refractorum contacursus brevior effectu ad species accurate exprimendas in ipso retinae fumdo terminari possit.
244쪽
Econtra vero juxta fig. o. radii L. N. a longinquo objecto procedentes, qui ante retinam in Q. 0ncurrerent, per compressionem humoris crystallinim, D. lens majoris sphaerae essicitur, ac peream radi refracti prolongantur, donec ad ipsius retinae cavitatem pertingant, imaginem que objecti transsulam ad vivum exprimant. Itaque admiratio cellat in oculis ad visibilia diversa, sive remota, sive propinqua clare, distincte videnda, licet alioquin radiorum distantia major, vel minor retinete ab humore cryst allino requiratur.
Vitiosus oeulis in senio ordinari longinqua clar propinqa a obscure ideL
Uod oculi in senio defectuos solummodo longinqua, non autem pro pinqua bene distinguant, ratio est; quia horum oculi longo exercitio debilitati, exssiccati a figura convexa, tumoris crystallini perfectione cum facultate naturali defecerunt; quoniam magis naturale est, cfacilius oculis, in radios parallelos intendere, quana in angulum acutiorem ad propinqua violenter contorquere uti experimur, cum oculis quietem concedimus, aut clausos tenemus, aut ad prata sylvasque remotio res extendimus, aut certe in viridem telam, cujus color remotorum agro-xum similitudinem praeseseri, aspicimus . Si qui ex lassitudine lectionum, aut scriptionum in senio ad quietem aliquam aspirant, de natura, magis ardua declinant, quae quondam in juventute viribus integris laboriosa non adVercerant . Luscio vero, aut multo qmine carentes, naturae solius defectui; aut certe spirituum remissioni, interruptioni aut denique humorum , exsiccationi, & partium corruptioni suam calamitatem adscribere debent, cum patientia luminis gloriae subsidium implorare.
De di versa visibilium apparentia ex usu lentis
' Dosito oculo intra lentem conoexam, punctum concursin, visibilismflectes in si non variantur.
DFtur pro obiecto visibili crux C, D lens A, B punctum concursus refractionum G. oculi pupillara, p. intra lentem A B. iunctum concursus G. Dico crucem C, D in situ suo non variari, sive remotior, sive propinquior Oculus absit a lente, sed erectam videri. Nam radi ab extremitatibus crucis C, D. respectu oculia, F vel M. N. incidunt in lentis punctam I. qui refracti tendunt in punctum G. posito autem oculo, intermedio E, F vel , N. procedunt radi extremi crucis , Η irta E, et M superiorem partem pupillat, D, I in F vel N. inferiorem parutem Dergo absque mutatione situs Gux, quemadmodum ante lentem ere--α ., sta
245쪽
cta proposita est, ita post lentem ab oculora, . vel , N. erecta videbitur. Secundo: Si situs crucis C, D. post lentem variaretur, deberent se radi H G, Ι, . alicubi secuisse, ita ut superioris partis H, G, cum inferiore fuisset facta permutatio; sed ante punctum concursus non est locus sectionis ergo nec visibilis specie situs variatio.
Imago rei visibilis remotae per lentem parin ante radiorasmion inta.
Fim ab oculo constecta major es justo.
SI crux, ut prius C, D. proposita pro objecto, lens A, B oculus Ε, . intra lentem, iunctum concursus . videbitur crux ultra veram , is quantitatem, C, D. extensa in P in P. ergo major justo Radi etenitiae, RI ab extremitatibus processerunt ex C, in H. Mex D in I. lentem, qui post eam refracti incidunt in oculi pupillam Ε, F convergentes versus punctum G. Oculus vero Ε, F radios refractos excipiens intendit in puncta refractionum lenti Η, I videtque species objecti per lineam rectam ex E per Η in αδε ex F, per L in D terminos crucis cum extensione singulorum Vnctorum mediantium, tanquam ex majori angulo juxta supra dicta ob fractio nem intercedentem Sedi, P. extensio est ultra veram quantitatem visi
sibilis objecti ergo major justo.
Re tisibilis longinqua, ab oeulo ante punctum coneusis propylem
rem constituto minor videbitur, quam a remoto.
Consideretur eadem figura, quae prius, in qua crux C, D. lens A, B punctum concursus . intra lentem dc punctum G oculus locatus duo i. 'bus in locis, semel remotius in Ε, .in secundo propinquius ad M, N, latitudinem pupillae. Dico imaginem rei visibili C, D. oculo remotioria, F, majorem apparituram, propinquiori vero , . ad lentem minorem .inioniam juxta supra dicta per Axiom. 3. alibi, inclinatio radiorum is major, refractionem sub majori angulo causat, minor vero, sub minori; sed major radiorum inclinatio contingit, si radi magis remotea perpendiculari in lentem incidant, quam qui prope. Ergo etiam majorem fractionem sub majori angulo causabunt cum igitur major angulus si radiorum exteriorum H, G, Q vela, quam , , in i , , in utpote interiorum; oculus D, F, remotior a lente, majoris anguli radios complectatur, sub quo angulo majore juxta supra dicta res maior bderi debebit ergo sub angulo minore, oculus M, N, lenti vicinio rem vi
Objecto intra centrum lentis convexa, oculo vero in 'versa parte extra centrum coticato, visibile infitu non mutabimn
DEtur lens A, B, cujus duo centra utrinque Ε. M. visibile C, D, in ric. trara centrum QA, B, lentem oculus vero F in aversa parte extra ML centrum G. 4 Dico visibile C, D in situ non variari, sive rectum, v eversum fuerit propositum. Nam
246쪽
Nam radii extimi ex C. in A. hinc in F, sicut lax D in B. inde in . ante sectionem in concursu delati sunt in oculum, ergo situs obiecti mutari non poterat. In quo notandum ad oculi variationem nullum terminum concursus radiorum reperiri certum, quia cum ex Objecti punctis diversis varientur radi incidentiae in lentem, etiam variato oculo necessario variabitur refractio ut si prius ad F. oculum viciniorem lenti, extima puncta Objecti C,&D, iii Α,&B, extremitatem lentis inciderant; postmodum oculo magis remoto, etiam radi incidentiae,in refractionis ab oculo excepti variabuntur. Unde per 3.propr. c. ad variationem inclinationis etiam refractio nititabitur, consequenteri concursus radiorum refractorum, sive magis, sive minus distet a lente. Pro experientiae veritate praestabit lentem majoris portionis adhiber .
Visibila intra centrum lentis convexa, ab oculo extra centrumco cato videbitur maju3.
Upra propriis actum fuit de Objecti imagine majore visa absque stusi variatione, si radijs suis extra centrum parallele incesserit oculo intra centrum lentis manente. Nunc vice versa objectum collocandum est intra centrum,& oculus extra; videbiturque objectum situ non variato per 4 prsep. majus tanto magis, quanto objectum fuerit vicinius ad centrum lentis, oculus remotior a centro. Pro qua experientia melius observanda sit lens A, B, quo majoris FIs portionis, eo aptior pro objecto crux deaurata C, D. aut crater auro fusi XLin gelis pro irradiatione fortiore intra centrum Ε, oculo F. extra centrum remoto, apparebit crucula unius digiti in immani quantitate , Η Ι. quia radi e cruce C, D in lentem A, B, transfusi per refractionem ultra diametrum extenduntur in F. Qui ab oculo remotiore excepti in punctis refractionum extimis recta linea videbuntur per 3 prop. inm.in I ad extensionem partium singularum ultra C, D. Quod vero objecto remotius collocato a lente, intra centrum tamen permanendo, visibile majus appareat ad oculum remotiorem Ratio est, quia pars solummodo visibili si radiatione sua totam lentem occupat, quam prius totum visibile occupaverat quare refractionis radi in oculum remotiorem illapsi e parto tantum objecti procedentes, sese extendent ad quantitatem totius unde eum singulae partes objecti multum excrescant, totum in immanem qua
Objectum a longinquo radians et Metur ab oculo in puncto concursus
prs sumatur figura I. ubi A, B lens C, D. objectum a longinquo ra-MI a dians, oculus vero sit in ipso puncto concursus G. apparebit visibilo
confusum Nam cum convergentia radiorum per se sit causa confusionis, erit summa convergentia, maxima causa confusionis sed nulla con
247쪽
vergentia major esse potest , quam in ipso puncto, ubi est concursus diorum ergo oculus in illo puncto positus Objectum videbit maxime con
Visbile longinquam, post lentis convexa radiorum concursem oculo
collocato, videtur eversum. S crux, seu objectum C, D. remotum sit, perpendiculariter radians Is. in lentem A, B Moculus extra punctum concursus radiorum G. col- MILIocatus inra videbitur everso situ. Ex supra dictis notum est, radios per lentem refractos convergere usque ad punctum concursus, ibique secantes se mutuo rursum deinceps divergere, suumque situm permutare; ut qui prius dexteri fuerant, fiant sua listri, superni inferni,in inferiores superiores. Unde clare sequitur, fore permutationem situs, etiam in objecto repraesentato post: punctum concursus, . si radi ex ejus terminis , in B, ex D in A. procedentes refracti fuerint in lente A, B ac in oculum,
Radiante objecto longinquo in lentem conrυexam Soculo extra pumctum concursin posito , apparebit visibile Persium tanto mi
nus, quant,magis remotum a lente.
IN priori prop. Ostensum est , objectum ex longinquo irradians lentem, A, B oculo . extra punctum concursu G. posito repraesentari eger- sum. Nunc, Mobjecto, Oculo extra centrum lentis permanentibus, dicetur, cur objectum in recessu oculi semper minus appareat donec in ab F s. scestia maximo species totaliter contundantur,in evanescant. Ad quam Linexperientiam penetrandam resumantur prius dicta, videlicet rem visam, quantitatis dri ensionem accipere ab angulo majore, vel minore, sub quo oculus rem quamlibet conspicit: si enim sub magno angulo rem objectam complectitur, uti in vicini contingere solet res magna videbitur, sub parvo autem , sive vicina, sive remota, quantumvi in se magna minuta apparebit Ita Min hoc casu, quoniam radi ab objecto L, M. pen, lentem convexa in A, B refracti species extra punctum concursus , sub angulo minori A K. B. magis contractas deferunt, quam species D. sub angulo majori Α, Η, B etiam tanto minores species apparere convenit: donec in elongatione majori oculi, Ob defectum quantitatis sufficientis pla.
Quod autem punctum conguris refractionum lentis convexet ultra ordinarium terminum, plus minus juxta oculi distantiam prolongetur; figurae in omnem partem radianti est adscribendum; siquidem radi refracti, praeterquam quod primari ad unum punctum concurrant, ali tamen e lente effusi minus perfecti diversis in punctis perpendiculi coincidant, qui species minus elegantes sinceras exhibere solent; quod ex hac, Malijs experientij pluribus, praesertim intromissione specierum ustorijs speculis, tubis opticis evidenter constat, in quibus datur radio-
248쪽
rum major, minor confluxus, atque effectuum efficacia diversa in intensione,in specierum expression .
Visibile longinquum intra duas divers gura lentes seorsim sumptas,
s punctum concursio ab oculo ad dicta condexitate propor tionaliter codicato, et idebitur in eadem quantitate .
DΕntur duae lentes, una Α, B convexitatis minoris ex centro , 4ltera C, D. majoris ex centro F, facta, visibile longinquum H, I ocu-xi lus G. in proportione ad utriusque convexitatis semidiametrium intena utramque lentem seorsim silmptam positus Dico objectum visibile in eadem magnitudine compariturum, sive per lentem majoris, sive minoris convexitatis videatur .
Ucantur enim rectae ex centro F. in lentis remotioris extremitates A, ω similiter ex centro F ad vicinioris lentis terminos C, D fient parallelae , C, in A. sicut , D. ipsi si, B radi vero H, A. I, B ex inclinatione refracti in G. Oculum secabunt parallelas vicinioris lentis , D, qui protracti ex . puncto post lentes procedunt recti per A & B in , Κ, in. Quare cum E A, vel , C sint parallelae, uti a B, F, D. en per sectionem radiorum refractorum Α, G, B, G, per utramque lentem anguli G, A, E. M C, F. aequales sicut & Ε, B, G. D, G, per 29. primi Luci sed hi sunt anguli refractionis utriusque lentis. Ergo utro-hique erit aequalis refractio. Denique cum radi refracti A G. AE, G. pQ utramque lentem A, B & C, D. procedant, per modum uniuS, Crid utriusque angulus visorius Α, Ε, Β alteri C, F, D aequalis ergo visibile H, I per utramque lentem ab aequalibus angulis visorijs comprehens unia in aequali quantitate videbitur.
Variata proportione oculi, inter lentes duas seorsim acceptra, spunactum concursis, videbitur idem objectum malis per lentem illam, cujus diametri pars major fuerit.
Iste enim a lente C, D. oculus G duabus partibus semidiametri, D. a lente vero A, B, oculus , tribus partibus semidiametri Ε, B. Dico per lentem A, B remotiorem ab oculo F. idem visibile majus compariturum, quam per lentem C, D. Nam per secundam prop. huju cap. remotus oculus a lente quasi ante radiorum concursum rem visibilem videt FIG. majorem justo, per prop. . prope lentem oculo constituto, videbitur XLV. res minor, quam si sit oculus magis remotus a lente ergo hic cum sit similis casus, proportione debita inter duas lentes non servata, uti prior propositione, videbitur visibile majus per lentem, cujus diametri pars a. ior fuerisio.
249쪽
Repraesentatio visibilium propinquorum erectorum per convexa
ΡResbytete, seu qui remota distincte secernunt, propinqua confuse lente vero convexa adhibita, etiam propinqua distincte videbunt. Nam priori cap. prop. 4. causa conflassionis in oculo allata est, quia vero lente interpossit convexa intra visibile propinquum, oculum; antequam radi in pupillam incidunt, refracti per lentem convergunt, qui alias divergentes incidissent, ut fig. 39. ostensum est contingit, ut specierum terminatio ultra retinam procedens per duplicem refractionem, videlicet peltalentem vitri, crystallum oculi, in ipsiusmet retinae, visibiliumque termiano accurate, distincte designetur. Detur enim objectum propinquum , FIG. C, si absque lente irradiaverit oculum D, E, radi C, D, N, Ε divergen XL te ob convexitatem laxiorem lentis in crystallino humorem, E, ex refractione ultra retinam in F extendentur, ubi nulla terminatio picturae in oculo sequi poterit, nisi confusa interposita vero lente, seu spicillo A, B visibile propinquum C radios suos prius mittet in lentem vitream A, B, per cujus medium refracti jam convergentes exin, in D, in B, in Ε. pupillam oculi ejusque lentem procedent, ibique secundo refracti magis convergent ut concursus radiorum ipsam picturam specierum in fundo oculi, seu retina . punctualiter terminare, exprimere valeat. Hinc colligi potest, quantum beneficium ope vitrelli modici in ce tam formam redacti ab arte optica moriasibus collatum sit, iis praeser , tim, qui a juventute in omni scientiarum genere exculti inter oracula numerati sunt in senio caecutientes omnibus scientijs renunciare cogere tur: sicut 'cclesiae Praelati seniores, alij que sacris ordinibus dotati, nec missam legere possent nisi ea oculorum enervata vis perspiciliorum ad-
jumento ad omnem litterarum usum prosequendum, non minus, acci
pueritia, quasi in integrum restitueretur. Unde non immerito ipsa scientia ab omnibus singulariter aestimanda, ac in summo pretio habenda est.
Etesimilibilia propinqua , o remota extra concursum radiorum lentis convexa in certa distantia oculi, 'opum di- sincte apparerit.
Yopes, qui propinqua distincte, remota vero confuse contemplantur. Si lente convexa visibilia eversa fuerint, post radiorum concursum
in certa remotione culi, etiam remota clare videbunt .
Nam cum eorum oculi sint assuefacti ad radios, ab uno puncto semsibiliter divergentes, visibile ero eversum fiat extra punctum concursus, juxta prop. I. ubi radi jam divergunt, ijsdem naturalis visio a cidet ergo etiam remotum visibile distincte apparebit.
250쪽
Lens planoconvexa aequiposset lenti utrinque convexa duplo
Γ Εntur duae lentes, quarum prima A, B utrinque aequaliter convexa xιν1L AE ex centris Ε, descripta sit secunda, una superficiem I plana, altera convexam L, I, cujus semidiameter L G, mediam distantiam is prioris Ε, C, vel , , contineat. Dico lentem planovexam H, L, I aequi- pollere lenti utrinque convexae A, B, C, D. Quoniam differentia potestatis in lente ex diversitate refractionis desumitur ergo ubi distantia a lente fuerit aequalis radiorum refractio, etiam erit aequalis potestas cogendi radios ad specierum transfusionem sed lens planoconvexam L, I descripta excentro G refractos radios effundit ex L in . ad distantiam diametri pera prop. cap. I 2. ωlens utrinque conVe in A, B, C, D, ex centris F, AE. formata refractos emittit ad distantiam semidiametri ex C. in . per primam cap. 3. hujus, quae diametro planoconvexet K, L aequalis est; ergo ad specierum transfusionem lens H, I planoconvexa aequipollet lenti utrinque convexa A, B, C, D, duplo minoris convexitatis'.
Oculis presbiarum in aetate majori aptiores sint lentes majoris comoexitatis ad visibilia vicina secernenda.
Irantur nonnulli, diversae aetatis oculos, acutioribus subinde, non- . nunquam remissioribus uti spicillis, cujus rei dissicultatem solvit prop. 4. cap. II. quoniam in aetate majori humor crystallinus oculorum exsiccatus non nihil lentis figuram in humore laxiorem reddidit, lente vitrea superaddita refractio decurtatur, quae sine illa ultra retinam excurrisset, uti prius prop. I. ostensum est, in quoniam aetate crescente etiam crystallinus humor magis, magisque constringitur, etiam cum tempore lentes spicillorum minoris sphaerae requirentur, per quas refractio radiorum brevior magis effecta defectum humoris crystallini in deferendis objectorum speciebus ad cavam retinete superficiem lupplere possies.
Presbtisflicissorum lentes minoris convexitatis magis conducunt admisibile paulo remotius distinguendum,.
LEntes convexa presbytis visibilia clariora, majora reddere ob refractiones superius declaratas notum suppono, cum ista tamen differentia quod spicillorum lentes ninoris convexitatis visibilia paulo remotiora distincte exhibeant vicinius oculis admota confundant. contra majoris convexitatis remotiora objecta confuse vicina, majora, clara, distincta reddant. Pro quorum meliore notitia recurrendum est ad prop. 4. cap. II. quoniam refractiones ex lente majoris sphaerae, remotius alente cum perpendiculari concurrunt; si tamen accedat inclinatio radiorum major ex objecto visibili magis remoto, ad distantiam circiter centri, visibile reddetur, non quidem multo augmento specierum clare tamen,&distincte secus, si visibile ad hujusmodi lentem propinquius admotum fuerit,