장음표시 사용
551쪽
DE IRA DEI. cuius pote's,aeprouidentia efficerit a principis nds , T gubernet in posterum; Tert m,adgnosiare mmnistrum eius, ae nuntiis,quem legauit in terra; quo docente liberati ab errore,quo impumn tenebamvir frmatis ad ueri Dei cultum Whtia disceremus. ex qui bus omnibus gradibus ut dixi)pronus est lapsus,o fatis ad ruinam, nisi pedes lamna F'bibisse fontur. De primo gradu eos excuti uidet Avi,cum salsam'silent remen uerum Non inveniunt; contemptissterrenis,fragalibusq; simulachris, non ad colendis si Deum conferunt quem euorant; sid mandi elementu
rantes coelum,terram, resolem,lunam, caeteras astra uenerantuη . Sed imperitiam horum iam marguimus in stoendo diuinarum institutionum libro: De fecundo uero gradu eos dicimus credere,qui consenti ut, unum espe Ammum Demns. ijdem tumen a philosophis irretiti,et selpis argumentutionibM mpti, aliter Vennim ista male'te sentiunt, s ueritus habet; qui aut situram manni habere ulla Deu;-t ullo ascha comnisueri putrent; quia sit omnis affictus imbecillitatis; quae ira Deo nulla est. De tertio uero ii praecipitantur, g, cum sciant leptum Dei,eundem s diuini, immortalis sempli conditorem; tamen aut Non acripiunt e aut aliter anapiunt, g fides poscit. quos ex parte iam rebulauisus in quartoDradicti operis libro, r ια rubimus postea diligentius, cum restondere ad omnes simis carperimus,quae veritatem, dum dissutun per diderunt. Nune uero contra eos disseremus, qui de se cundo gradu lapsi praua de Ammo Deo fennui lΑiut enim quidam, e gratificari eum cuiquam, nee ira -
552쪽
pessui. Isti uero iram milun gratia relinquBnt Deo. naturam enim Amma uirtute prae 'ntem,ut Non ma-
Iesitam sic seu cum esse debere iis omnes philosophi
de ira constentiunt, grati Frepat. Sed ut ad pro- p rem materiam per Ordinem deicendat oratio ; humiusmodi sedenda nobis,σ exequenda partitio esticudiuersi,m repugnantia sin ira, gratia . Aut iratribuenda est Deo gratia detrahenda; aut utruns pariter detrahendum. A ut ira demenda est, grana tribuenda; aut neutrum tribuendum. Aliud amplius praeter haec 'nιhil potest capere natura; ut necessest,inum illarum aliquo uerum, quod quaeritur , inueniri. divideremus singula;ut uos ad lavbrvi verilatis σratio,et ordo deductat. Primum illud nemo de Deo dixit unquam,irasci eum rentum mcdo,et grana n mosuri. est enim disclonueniens Deo,ut eiusmodi
post 'te sit praeditus,qua mora et obsit;prodesse uero,ae benescere nequeat. QSae igitur ratio,quae stes saralatis hominibus propositu est,si malorum tantummodo author est Densi Quod si sit:iam malos illa uenerabitis,non ad iudicis potorem, mi liret struare,ae liberare, d ad torreris, et carnisicis emium deducetur.
Cum autem uideamus, mon modo missa esse in rebus
humatus,sid etiam bona:utiis deus non est, authore ese alterum nempe est,qui contraria Deo se ad et det nobis bona. Si est; quo uo ne appellandus esitant αν nobis,qui minis sciat, tior est, quam ille, qui bene si autem mhil postsi esse praeter deum; abserdum est, ua m,diuinam pure repol tem, qua rubii est ma--
553쪽
DE IR A DEILius,mhil melius, cere posse,prodesse non posse. et ideo nemo extiti qui audere id dicere,quia nee rationem habet,nec ullo modo potest credi. Quod quia conuenit; transeamus; ueritutem alibi requiramus. Qiuod sequitur, e schola Epicuri est,sicut iram in deo non eoe,ire nec gratiam quidem.Nam cum pure vel Epicurus alienum esse a deo, malaem facere, atque aere, quod ex assedisi iracundiae plerans rascitur: ademt ei etiam beneficentram, quoniam uidebat confquens esse,ut si habeat iram Deus , habeat gratiam. Itaq; ne illi uitium concederet, etiam uirtutis=cit expertem. Ex hoe,inquit,beatus, incorruptu I est, quia nihil curat, nes habet si negoti , s alte vi exhibet. Deus igitur non est i nee mouetur; quod est Proprium uiuentis: nee tacit aliquid inpossibile bο-mini, quod est propriu deisi Oimo nullam habet uoluntatem, quo actum,nullum denis ad tu Bracitone, quae deo digna sit. Et pgae maior, quae dignior ad ministratio deo assignari potest,qua mundi ζιber no,
quam inra uiuenm , maxime generis humani, cui
omnia terrena sibiem Fanit Quae igitur in deo potest ese beatitutis siemper quietus, mobilis fortet ' si premnlibus Frdus,si colentisus ciemst Quid rem dignum,tum proprium deo, quam prouidentia' Sed si nihil curat,mbit prouidet; amisit omnem diuinitatem. Qui erro totam uim, ditum deo Ab binnam fossit; quid aliud dicit,nii si Deum omnino non essetDemnιque M. Tullius a Polydonio dim refert id Epi- r Ufensisse, nullos deos esse;sid ea,quae de diis locu mi sit,depellendae inuidiae musa dixise: ireque uerbis
554쪽
LIAS R. i istu deos relinquere,re autem ipse follere;quibus naialum motum,nullum tribuit officium. Q sodsi itu est: quid eo filanus quod a sepiente, graui uiro debet esse alienum. Hie ueros aliud sensit, aliud locutus est, quid aliud appellandus est,qua deceptor,bilinguli,
malus,er propterea fruitus' Sed uon erat rem uersia tus Epicurus,ut Allendi studio isti loqueretur; eum taescriptis ad aeternam memoriam consignemus sed ignorantia ueritans errauit. indoctus. n i principio ueri-
solitudine unius fise sentennae,nec serio in e quae
sequebantur,incurrit. Prima erum siententia Iut iram Deo mon conuenire. QSod cum illi uerum,et inexpugnabile uideretur; non poterat m quenoa restrare; quia uno affictu amputum,etia caeteros affectus adiamere deo necesseres ipse regebat. Ire qui non irasicitur;
ntis me gratia mouetu; Τηod est irae suntrarium. iamsi non ira is eo,uee grana est utis uec metus, nec lae intita,nec moeror, c t erisordia. Vnri est erum ratio cunctis affictibus,una commotio,quae is Deli cadere no
pote t. χιid si nudus affictus in deo est, quia qui
quid afficitur, imbecillum est:ereo nec cura ullius rei, nec prouidentia est in eo. Hucusis peruenit sepientis hominis distureno. caetera,quae siqvsitur,obticuit. scilicet, quia nee cura sit in eo, e prouidena; ergo nec σΩια- nouem aliquam, nec sinsim in eo esse ullum. quo e*citur, ut Non sit omm . Ires cum gradatim deficeris . sit, in extremo gradu consibiit; ga ia praecipium ui
debat. Sed quid prodest reticuisse, ae periculum dissimulas i Nerestres illum uel multum radere meset. Dixit enim,quod uoluit; quia alumentum se ordino
555쪽
nit,ut ad illud,quod euitabat, regario deueniret.viis desintur quo perueniatur,irasi blatre,et deo ademptu Denique aut nullus id credit, aut admodwm pauci,ω quidem scelerati,ac mali, qui 'erant pestatis suis m- puritutem. Quodsi et hoc siluem inueritur, nee iram in deo es,nec gratiam:ueriamus ad illud, quod tertio loco positum est. Exishmantur Smici,et alii non
Phaliquunm melius de diuinitust sinsis; qui aisit,
gratiam in Deo es,iram Don esse. F orabili ac popularis oratio mon credere in de banearum pusilis
litatem ut ab usto se laesi,m putri,qui iadi non potest;
ut quiere ista,etsanriti maiestis concitetur,perturbetur, infiniat quod est terrenae si liretis. Iram enim,commotionem mentis es,ae perturbationem, quae sit a Deo
aliena, uὀisi homnem quos, qui modo fit sipientiet grauis, ira uon deceat siquidem, cum in animum cuiusquam incidi uelut sevi tempestis tunsos excitet fiuctus, ut stilum mentis immutet, ardeoni ocul ostremat,iisPa titubet dentes conereren alternis uultum maculet nune si 'nsis rubor, nuc pastor albescens quam minus Deu non deceat rem foeda muretios Et si homo,qui habet imperium, ae potestatem, late uoceat per iramsan Pinem funda urbes Fbuerre populos delea prouincitas ad solitudinem redigit: quandi misns Deum,qui habeat retusi uneris humari,ini us mundi potestistm territurum fuisse uniuersa eredibilesiis irascereturi Abesse ivtur ab eo rem munMm,rem perriti m malim oportere. etsi absit ab eo ira,et conrimno,quia et deformes, et uoxia est, nec cuiqua misseritumhit aliud siperest risi ut sit levis, tranquillus, pretinus,
556쪽
L IB ER. propitius,beneficu construator. Im enim demum communis omnium parerin optimus, uere maximus dici poterit.quod expetit diuitis,caeleshs s ne ura. Na si inter bomimes laudabile uidetur, prodesse potius, quam nocere uiuisi re, qua oondere saluare, qua permdere nec immerito innocentia inter uirtutes numnatur er qui haee fecerit,diliItur,praefertur,bomoratur,senedictis ommbus,uotissicelebratur denis ob merim, e
beneficia deo si simus iudictatur: quanto magis Vsum deum par est diuis perse hsq; uirtutibus praecellen-aem,atq; ab omni terrena labesiam morum,diuini caelestibus beneficiis omne genus hominum promereri' speciosi i is,populariters dicuntur in mulans illietura ad eredendissed qui tae sentiunt;M ueritutem quia dem propiuι a redunt; sed is parte labuntur,naturam rei parum mnβderantes. Nam sidus non irascitur pq σ ini Ps; nee pissutis,iu bsq; LbIt. 'Ergyconsentior est error iturum, qui e iram fimal, o
gratiam fultans. In rebus enim diuersis aut ira utras partem moueri necesse est,aut in Matram Ilus qui bonos diligit; mutis odit:er qui mus non odit; nec bonos riunt. quia re Hligere bonos, ex odio mistorum venit: er malos odisse, ex bonorum caritate desinendit. Nemo est,qui amet satum siue odio mortis, nec appetat lucem,rusi qui tenebraη fugit. Adeo vitura illa mn exasum,ut alterum fine altero fieri nequeat. Siquis dominnus habens in familiastruos, bonum, ac malum, ntitup aut ambos odit,aut ambos benesiciis, em honore
prosequitur; quod si Ade iniq-s, m stultus est:
sed bonum er alloquitur amo er ornu π domi ac
557쪽
DE IRA DEI. semiliae. uiues omnibM rebm praeficit: multi vero ma Iedissis, uerberibus, nudient me,siti, compedibus punit, ut m hic exemplo caeteris si ad uon peccania, σille ad promerendum, ut alios metus coerceat, alios honor prouocet. Q si ergo diligat, odit sui Odit,
o diligit Ans euim,qui diligi debeam; simi,qui odio
haberi. Eisiast is,qui diligit, confert bona in eos, quos dilut tu qui odiiserrogat mala ijs , quos odio habet. quod argumentu, quia uerum est, dis Flui nasio pacto potest. vana e ', π 'φι est stententia eorui qui alteruDeo trib un/,alterum detrahunt, non m s s illarsi qui utrunq;. Sed illi ut o kndmus .ex parte non errant sed id,quod melius est ex duobM,retinet. Ii uero,
quos radiis in ueritas arIumenti huius inducit sis Orimniuo sententias apta, in maximu errorem cadunt. Non enim sic oportebat eos argumenuri: Quera deus non irascitur e ' Me gratia eomoue ursed ita: Quia Deus gratia mouetur,erly irascitur. Si enim rertu,
indubiistum buisse uon irasci Deum ; tunc ρο ad illud alterum ueniri,esset necesse. Cum autem magis sit ambilum de iralene misi Ulam de gratia, a, Arduest,ex inarto rertum uelle sebuertereicu si promptiuue, ae striis inartae Armaret Haee simu de Deopla, isophorum stententiae. Aliud praeterea rubii quisquam
dixit. Quod si haec, quae dicta sunt, se a esse deprehendisus; unum illud extremu Aperest, in quo bolopορ fit ueritus inueniri. quod a phili sebis me Asireptum
est unquam, uec aliquando destnsem ', consequens esse, ut irascretur deus,quamam grana commouetur. Haec menda uUbi .et preda sententi est. In ea enim summ
558쪽
Nam mes bonos ullus deberi potest de si mhil praesint Iz'
colenti; nee ullus nutus,se uon irascitur uon colenti. C sepe philo hi per ignorantiam ueritatis a rone desciverint,ais in errores reciderant . cibiles id erum silet bis euenire, quod utaturi uia ne- - -
deri uelle rationale ammat cum mutis, s Irrationabilibus coaequauerit quod 'aunt quida inperiti, ais ipsis pecudibius sinules. qui cum uerari, ac uolupruti μMetine tradere aiunt,eadem ratione si nasus,qua unimnes quae stirant. quod dici ab homne nos est. Q uis enim rem indosetis est,ut nesciat' quis tam sevrudes, ut non sintiat aliquid ines in bonane diuinit Nonduvenio ad uirtubes anim ingemi, quibus bomnι eu Deo marina cognatio est. Nonne ipsius corpor u tus,et oris si Pra declarat noesenos eii mutis pecudi-όus aequales'Istaru natura in bisau, pabul-s pro strata est ; nee habet quiequa eo ne cum coelo,quod non intuetur. Homo autem remotu, ore absim,ad contemplatione mundi exciditus,confert esi Deo uultu; et ratio em ratio coguoscit. Propaerea nulla est animal ut ait Cicero praeter bomnem,quod habeat aliquam notitiam Dei. Solus enim sapietia instructus est, ut re
559쪽
Blia in muris, tumen si lia uideri postre. Proprias honuni firmo est: tumen π in illis quaedam si litudo
sermonis. Nam π de foens inuicem se uocibus; cum irastasntur,esivi Fotiam iurvo similem; σ, cumst ex intermulti uiden gratulandi oscium uoce decla.
rans . Nobis qηidem uoces eorum uidentur iracunditae,
sicut illis frinoe vostrae sed ipsis,qui se intellem uerba Avi;denis in omni effictu certus uocis notus exprimant,quibus babitum mentis o landam. Risius quoque est bonuri proprius:et tumen videmus in albis anima tibus quaeda signa laetiti cum ad lusum P hum, aures demulcem,rictum contrabun fonte frenant,on los in lasiiuiam restiuum. Quid tum propriuhomni, qua rati providentia futuri'Atqui fans animalia,
quae latibulis suis diuesos, plures exitus pandam; ut Fquod periculu inciderit, fudi pateat obsessis quod non Aomns,ns ineset illis istelligenti mytatio. Alia prouident in futurum,
-Vt ingentem formeae serris aceruum Comportavi, ems memores,aemos reponκt,ut apes, Quae patriam Folae,m certos nouere penates Venturae s Mems memores,aestite laborem Experiumvir, nn medium quaesita reponunt.
Longum est,s exequi uelm, quae a singulis teneri bus animalium feri Folians humanae solertiae si ilinis. Quod si horum omnium, quae ascribi homini β-len in multis quos deprehenditur si litudo: apparet Folam esse relinonem,cuius in motis nec uesbnum alia quod,me ulla si licio lauemri potest. Relitoriis enιm est propria iugii qua nullum aliud animal attinpt.
560쪽
e LIBER . et Homo enim solus imperat:eaetera sibi conciliatu sint. Iuthme orem Dei cultus ascribitur . que qui non μ- scipit; hie a natura bomnis alienus uitum pecudum i l=b humanasterie uiuet. cum sero a Getaeru animali
bus hoe pene Au differamus, p soli omnium diuinamum,potestitem sentims, in istis aratem nullus sit -- disseriti s dei: certe illud fieri no potest,ut in hoc uel misere plus sapian ,uel humana nancra desipiat; mm hemis ni ob sapiennam Cr cuncta,quae stirans, omnis rerum narura abiecta sit. Quare si ratio, sim hominishoe praenestit, sir sperat caetra animandes, e folus notitiam dei crepit:apparet relinone nullo modo posse. dissolui. Dissoluitur autem retillo, si credamus Epicuro illa dicenti, Omnis enim per si diuum ratura Morse est
Immortali aeuo summa cum pare fuatur, o semere a uostr rebus eiunctap tinu. i P Iam priuare dolore omni,priuata perstitis,
se μου possens opibus, ist indivi nostri,
Nee bene pro meritis crepitur,nee tunsetur ira. Quae cum dici utrum aliquem cultum Deo pudit ese tribuendύ,an euertit omnem relivonem'Si enim Deus nihil tanqturm boni tribuit si oblentis obsequio nasiam gratiam refert: quid rem uanum,tum Justum, quamstmpla aedificure ,sacrificia fare, dona conferre,rem fi liarem n nuere,ut nιhil assequamur8At enim vim turam excellentem bonorari oportet. Quis honos deberi potest nihil curanti, ivram ρ Αn aliqua ratione