장음표시 사용
561쪽
tia , lla bo nom mritate aeneatuis; ualeat. Quid enim dioem,propitius sitfesse enim propinus potest ne-mum. QMid contemptius dici potuit in Deum t v ais leat , inquit; idest abeat, π recedat, quando prodesse nulli pol. Quod si negotium Delis me habet,nec exhibet: cur no ergo delinquamus,quoties boimm sonis scientia sestere licebit,ae leges publicus circunscribere' ubiamque nobis latendi orasto arriserit ; oon kla inus rei ; auferamus aliena uel sine cruore, uel etiam
rum sanu ine; se praeter leges mhil est amplius, quia verendum sit. Hare dum stentit Epicurus, religionem funditus delet; qua Ablata, confiso, ae perturbatio uitae sequitur. Quod si relino tolli non potes , ut O . sapientiam, qua distimas a belluli, iustitiam re
tineamus, qua oommums uim sit tutior: quomodo reuilino ipsi sine metu te ri, aut cu'diri potesti Quod eis
que Non solitur. iis sit,ut relino, male bis et bouor metu onnstria victus autem Gn est, ubi nullas irascitur. Sive lytur Iratiam Deo, siue iram siue utrinque de traxeris ; relimGm disti necesse est; sine qua uire ho- num stultitia, scelere, immanitu te completur. Mutitum enim referat holmnes consicientia, si credamus nos in constem Dei uiuere; si non rentum quae vovimus, uideri defiger,sed etiam quae condimus, aut loriquimur, audiri a Deo putemus, At erumprodest id credere ut quidam putatu von uerituris gratia, sid utilitatis quoniam leges conscientiam puture uon possunt, nisi aliquis desiser terror impendat ad odhibedapeerimm . False est itur omnis relen π diuimaui stail ludiri
562쪽
LIBER . rc Sest. Sed a uiris prudentibws uniuersa oonsisti sun clua
rectius, inuocentius uiuatur. Magnis haec, P πει-
fieria quum proposi-M, aliena quae Eo est fid quia necesserio incidit,debet quambreuiter attinI.Cwm siententiae philos horum prioris temporis de prouidentia consensisnt; nee ulla es dubitatio, quin
mundus P Deo. ratione est instructus,'ratione regeretur: primus omnium Protagoras extitit temporibus Socratis qui sibi diceret non liquere,utrum est aliqua diuinires,vic M. Quae distumno eius adeo λαμa, contra ueritu tem, et religronem iudicatu est, uter ipsum Atheni esis expulerint si, is finibus;et libros
eius in concione,quibus baee oontim bantur, exul rins. De cuius sententia no est opim distutare riuia nihil ceristi pronuntiauit. Post haec Socrates,et auditor eius Plam D,σ qui de sichola Piamtus,tunquam rivuli diuersus in partes pro laxerunt,ppici, et peripa retici in eadem fuere sententia qua priores. P Ulia vero Epicurus Desi
quidem es dixit quia Mors sit esse aliquid in munis
do prae bins, m exim m. beatum ;prouidentiam tumen nullam :itaq; m du ipsum nec ratione ulla, nec arte, e fabrica histructum; d nnturam rerum quibusdam minutis femnibus,m i cubilibus conglobaα rem. πιιο quid repugnantius dici possit, non uideo. Etenim si est Deus uti prouidens est,ut Deus me alimser ei potest diuini res attribu nisi praeterita te eat, er praesentia sat, futura prosticiat Cu igitur pronidentiam Agulit; et Deum nepuit es. Cum aut Desi
Alterum. n. sine altero nec es prorsus,nec intellippo
563쪽
rest. Verum iis posta temporibus,quibus iam philosophia de ornerat,extim Athenis quidam Dialorariqui nullum ese omnim Deum diaret ob eamq; sententia Gmnatus est αρεοr; item C renaeuue Theodorin .am in bo, quid nihil moui poteravi reperire Ommbus iam diis ms, inuentis maluerunt confra ueritntem id neν- N, in quo priores uniuersi sine ambituitate oonsi vavi. Iisium, qui rei siculis,m ingeniis asperrem atque definsiam prouidentia culumniati sum . Qiid eren utrum ne istos minutas, inertes philsophos ratione, an uero authoritate prae'ntium uiroriam refellemus' an potius utro 'sed properandum est, ne longius amateria devagetur oratio. Qui nolunt diuina prouidentia sectum es e mundis; aut principiis inter se tem re coeuntibus dicuns esse coneretum,aut repente natura extitispe; naturam uero ut ait stramn) habere
in si uis lign/ndi, m minuendi; sed eam Me si mbabere ullwm,nee figura; ut intestiemus,omnia quos sita stante esse generatu, tu artifice, nee authoreis virsis uanum possibile. Sed hoc euenit ignorantibus ueritutem ut quiduis petius excogitem,qua id sinnavi,quod ratio deposcit. Primum minum ista si na, quor ima concursu fortuito forum odiise mundu loquMntur ubi, aut unde sint, quaero. quis illa uidit inquam'
quis sinsit'quis audiuit'An Alus Leucippus oculos habuit Alus mentem ' qui prolecto Alus omnium caecus, excors fuit; qui ea loqueretur, quae me aeger quis quam delirare me dormies post somniare Quatuor elementis constare omnia philo Dbi ueteres diserebat. ille noluit; ne alienis uelutis uideretur insis e. fid
564쪽
VArum elemenrurum alia uoluit esprimordia, qua me uideri possim, e rense,nec ulla corporis parte fintiri. Tam minuis Am,inquit,ut nusta sit acies serri taμbsis,qua fratri, ac diuidi possime. unde istis nomen
inposuit ammorum. Sed ozurrebat ei,s si una es et eismnibus,eademq; rura, non posm res efficere Quersas , rentu Harietate, quanaum uidems inesse mundo. Dixit ergo euia esse, astera, rotunda, an latu, r hamare. Q .anm melius fuerat recere, quam in usius rem miserabιles,rem manes baΓere lingua. o quidem uereor,ne uon minus delirare uideatur,s iae
putet refellenda . restondeamus au men uelut aliquid dicenti. Si lemia snt, rotunda, utin non posivi inuicem si apprehendere, ut aliquod corpuε efficiam, ut
siquis milium uetit in Murm coagmentationem oenstrin
mis enim Merse est,m angulis e ture ut possim amputuri,ires quod ampudiri, ae diues potest,m uid ari poterit,m teneri. laee,inquit,per inaue irrequietis motibus uolitum; hue, atq; illuc fruntur frui pulueris nativi videmus in Fle, cum per finestram radiosinc lumen inim sirit. Ex his arbores, herbae,m fuges omnes ori tuis:ex his animalia, aquο,σignis, uniuersa gignuntur,m rursis in eadem reis soluuntur. Ferri hoc perest quadiu de rebus paruis agis tur. Ex his etiam mundus ipsi concretus est . Impleuis
numeru persectae infamae, ut nihil ulterius adjri pose
sit ed inuenit inmen ille quid adderet. Q Momam ess
565쪽
DE IRA DEI emn sequi infinitum; Geporest quicquum iamre. necesse est erio innumerabiles ese mundos. Quae cinis uis fuerat atomorum , ut moles rem inaeshmiabiles ex rem - sis conglo etur'Ac primum requiro, quaesit istori sim m uel ratio,vel orius enim ex illis sunt omnia; se ivrar inde esse dicemus, quae natura oentum copiam ad sidendos innumerabiles mandos submnistrauit' Sed concedamus, ut'impune de mundudeliroerit. de hoe loquis r in quo sumus, que uia demus. Ait,omnia ex indiuiduli m*κ tu feri. si hoe
ita esset; nulla res uns Fui teneris se ne indiperet,sine
euli alites nasarentur,ae oua sine partu; item eae tera umentia sine mitu: arbores,et quae Pgnuntur e terra, propria semina non haberens', quae mos quotidie traflamus, serimus. Cur ex frumento sieges rascitur,et rum fis ex sivae frumentumi Denissi ammorum coitio, conglobatio effaret omnia, in aereumuersa cocressereG:siquidem per inane arem Myrem: cur sene femra,sine radicibus, sine humoresnest ne, non herbae, Non arbor, n fruges oriri,aut generari plurutvnis de apparet,nihil ex ammis feri', quiandoquidem und- quae , res habet propriam, rer remi naturam,s rum semen,*am leum ab exordio darem. Denis Lucretius quasi Oblitus atomorum,quos asserebat,ut redargueret eos, qui dicunt ex nihilo feri dia, bis argumentis ψῖs est, quae contra ipsiim ualerens' enim dixit. Nam si de nihilo ferens,ex omnibus rebus
566쪽
r Semitre quando σκου est rebus: quo quaeq; ereataexu ' Aeris in tenercs possim proserrier aurG. a Quis hune puret habuisse cerebrum, cum baee direret,
tu i nec uideret sibi es cumrariatNihil enim per ammosis, i sieri exinde apparet,quod semen cuiuis reι certum est;
is, nisi forte σ ignis, aquae naturam ex arems es: o b eredemus. Quid, q/durissim rigoris materi si iri, ,si uehementiose collidantur,ems excutituriNumis frin:o ro, aut silice ammi latensi Quis inelusit ' aut cur si ab stonae con emcrens ' aut quo Femna ignes in maneria
hi findissima permanere potueruit Omitto silicem,aestris
si rum. orbem vitrem ple m aquae si breuertis in sole; ut de lumine,quod ab aqua refulge ignis accenditur,etiata in durissimo frigore. N Mm etiam in aqvi igne es ere . dendum est atqui de sole ems ne aestite quidem amene' dipotest Si cerae laba laueris, uel si uapor leuis alisdis attigerit,aut crustm marmoris,aut Iamram parata ira per mi tissimoi rores aqua cocresicit. Item de bais
ut btu terr aut maris nebula exit hi: quae aut dis est bure, rescit quicquid texerit aut adsiem,m arduos monaesti. in Ablime uenm raptu, Datur in bem, atq; imbres f. mximos de cit. Vbi ergo dicimus liquores vidis estis minuaporet mis halitus minuemtAtqui misis bili ot consi lare in eo, quod nec iungitur, nee uidetur. tu Quid ereo de aialibus loquar,in quorsi corporibus nivibilsine rone ne ordiu sine utilitute, ne 'ecis Ru tu videmusiadeo ut solertissima, et duigetissima omninpartuom mebrorumq; defriptio crisium,ac fortuna rem pellat.Sed putemus,artus,m 4B, ruos, sinis
567쪽
et nuri pos*nt' nanssim inquit. Sunt ergo alia maiora. Quomodo igitur instrabiliri Deris si ex inuisebilibus μnt, quae uidentur; cur igitur nemo uideli. sed siue inuisibilia quae Ant in homine conodere sitisue tractabilis,quae ueniuntβb astectum; rone utras constire quis non uideli Omedo erro sine ranione onmeuntia possunt aliquid efficere ratiorale videmus enim nihil esse in omni mand quod non habeat in si maximam, rabilemq; rationem . Quae quia sipra bo--nis siUm, intentum est cui remus, quam diutis nae prouidenti e tribueda esti Ans lac in ho-nis,m stituam ratio, ars sinpt; βm bo nem de ullis temere concurrentibus feri putabimust Et quid si te uerimns in AEla, cum Ammam, excellens artifidiam mhil aliud, nisi umbram,m extrema oorpo σν lineamenta post mirerimum potuit humana μ&Vtiae dare operi βο aut motum aliquem, aut sinsim sto es usam uidendi,audiend2,edorari,caeteroris membrorum uel apparentium, uel latentium mirabiles utilitutes. QEis artifix potuit aut cor homnis, tuo oran. aut ipsem Abri cure sapientiam ' Quisquam ne igitur sinus ea binat, homo ratione, consilio β- ore non possit, id concus ammorum passim cohaerentium persici potuissetvides,in quae deliramentu ineseidemt,dum norunt esmonem,cinamq; rerum Deo dare. Concedamus tamen his , ut ex atomis fant quae terrena Ant: m etiam eo lis IdyDeos aiunt incorru
568쪽
mi nubus aliquando resolutis,ais in naturam Fam reis uertentibus. Ers si est aliquid quod atomi uon escerint: cur no eatera eodem modo intestilli stSed quae inro,ante quam mundura primordia De teruraret, cur sibi Dii buidiculum non aedisimuerint' videlice nisi atom coissent, elu sfossent, adhue Dii per medisi inane penderent. Raso igitur consilio, qua ratione decori δ aceruos arem congreduerunt,ut ex aliis in ferius terrae conglobarentur, coelum desiper fendere tur,rendi. oderum uarietate distinctum,ut nihil mnis quam exenstreri possit ornatius i Tanere ergo qui uideatis tulia potest exishmare, stoclem es consilio, sta prouidentia, nasta ratione diuina sed ex amismis si ilibus, exiluis Ooncrem es tanta miraculat Non ne prodio si te est,aut natum esphoi nem,qui e diceret; aut exti ste,qui crederet At Democritum, qui auditor eius luit; uel Epicurum, in quem uaniresemvis de Leucippi sente profluxit. At ehum sicut alii dicunt natura mandus essectus est,quae si insiguora curet. Hoc uero invium est absiardius. Si natura mundumscit; consilio,m ratione stari neces est. . enim ficit alis qui aut uolunoetem foedi habet,aut silentiam. Si mret si ,ae figura ; quom δε porsi ab ea feri,quod et sensem habeat, pluram'nisi forte quis
arbitretur,animalium Abrimm tum suetiliter a uon sinitente ratura 'rmari, animaris potuisse; aut sum coeli steriem tum prouidenter ad utilitutes uiuentii temperatum,nescio qua mssiue oonditoresne artifice,
569쪽
dat ea,quae homo licet ratione sit praeditus, fidere non
homine. Homo autem Don potest secere caelesba: ery lia lud quod baee effetet,vel effarit, Derat homine Mint consilio,prudentia,potestate. Mu intur potest es,
misi Deus Natura uero,qua ueluti matrem esse rerum pudinis mentem non habet,nihil es iet unquam,riis it molietur. Vbi enim non est collutio; mee motus stillus, e effincia. Si autem consilio utitur ad incipiendum aliquid,ratione addis'ouendwm, arte ad umiendis,uirtute ad on amandum, postgnae ad regendwm,
continedrum; cur natura polim, qua DeuS mu euryAut si concuss ammorum,uel carens mente natura ea,quae videmus,escit quaero, cur stare extum potuerit,m urbem, aut domum mon potuerit'cur montes marmoris parit, columnas, si lachra non f-eerit 8 Atqui potuerant are, etiam ad iae efficienda concurrere; siquidem nullam positionem relinquans,
qua uon experiantur. lam de natura, quae mentem no
habeat, non est Grandum; p haee yare oblim sit quid ergo epit utique Dem,cum inchoaret hoe opus mundi,quo rubilpotest ese me distotius ad Ordinem, nee aptius ad utiliretem, e ornatius ad pulchritudinem, e maim ad molim,quae fieri ab homine non postraviscit ipsi in quibus etiam ho nem iram; cui particulam de sua sipientia dedit; π instruxit eum rarioue,quatum fragilitus terrena cupiebat, ut ipse sibi efficere quae in usius suos esens ne seria. Si uero in huius mundi ut ita dixeris republicae mira prouiden η est , quae redit sim Deus,qui ad Uiret, nee
570쪽
emes sensus ullus in hae rerum nutura pollet: unde igitur mens humana tum Aler tum intelligens ortu se credeturi Si enim corpus hominis ex humo Ammest, unde uomen asnepit: animus ergo,qui sapit, reflarest corporis; cui membra obsequuntur tanquam rem εν imperatori; qui nec astici,nec coprehendipoli monpotuit ad bomnem nisi ae sapiente nutura peruenire. Sed sicut omne corpus mens, animus gubernat; ime mundum Deus. Nec enim uerisimie est, ut Uora, ha lia regamen habeam maiora, oesium non habeant. Deniq; M.Cicero is Tuficulams, Et in costiatione animorum,inquit, sta in terris origo inuem ruri potest. Nihil est,inquit,in animis m,atq; co- . cretum aut quod ex terra natum, ais sectum esse uideatur; nihils humiau, aut flabile,aut igneum .His enim innatum nihil inest, quod uim memoriae, mentis,oogitationis habeat quo praeterita teneat, futura
prouidea re cumplecti possit praestentia, quaestia divinis Ane. Nee enim inveni tur unquam, unde ad homnem ueturepossint, nisi i Deo. Exceptis igitur duobus,tribusque calumniatoribus rarus,cum od hi, di
uina prouidentia mundu repsicut et sectus est, nec sit quiflua,qui Diagorae, Theodoris Diam,vel Leucippi
inane commentum,net Democrιti, Elioeris seviretem
prome audeat authoriruti uel illoru septum prior qui sunι appellansapientes ueIothagor vel Socratis uel Platonis,eaeterorumq; sim morum phil μο- τωm,qui es prouidentiam iudimuerunt: sessa igitur est illa sinuendia, qua putans terroris,ac metus gra. tia religionem a sapientibus msbtutum, quo si bonu-