장음표시 사용
571쪽
nes imperiti ἐpemniis ab huerent. Quod si uerum sit; erro derisi ab antiquis sapientibus Amat. Quod si fia
lendi nostri,atq; adeo totius generis humani mus commenti Ant religionem apientes igitur uon Iuerunt; gain sapiente non credit mendacisi. Sed ut fuerint sapientes; quae tanta felicires mentiendi,ut mon rentummodo redoctos,sid Plamnem quos ae socratem disterent; Dibaroram, Teumem, Arstotclem minximarum si- flarum principes tum facile deluderenti Est igitur di uina prouidenna,ut siensierunt ij bomsues, quos no ia. Muti cuiuε ui,aepotestite omnia, quae videmus, et se m An reguntur. Nec enim renis rerum muni
. sudo,tundi distositio, trenta in sermandis ordinibus,temporibusq; conflantia Aut olin potuit sue provido artifice oriri; aut oensere mi siculis sine incola posenti; avit in perpetum gubernari siue perito rectore. quod ratio ipse deelarat. Quicquid est enim,quod habet ratationem ratione sit ortum, rese est. Ratio autem sinis fientis, sapientisq; naturae est; sapiens uero,sintiens a natura,nihil aliud potes escis Deus. Mundus autem, quoniam rationem habet,qua regitur, em conssu; erto ae Deo serius est. Quod si est conditor, rectors
mundi Deus; recte igitur, ae uere religio constituta est. authori enim rerum, parentis communi boum, ueneratisq; debetur. Quoniam conJtit de proui- dentia;sequitur ut doceamus, utrum ne multorum esse
credenda sit,an potius unius. Satis ut vivor ) sendimus in nostris inhvitionibus, Deos multos esse non posse; p diuina uis, ae potessus si distribuatur in plures,dιμι itur viis,m moristis est; si uero morditis
572쪽
LIBER. 873no est, e mimi, nee Luidi pol.Deus igitur unus est; in quo ui3,et potesim consimam est, nec minui pol, mee augeri.Si autemsunt miti,du habent singuli postsetis aliquid,ae numnis,Amma ipsa decrescit, uec poteruntsnluti habere solum,quod est onmmune cum pluribuS; Bmmis rentum deeri quantum Gestripossidetavi. Nopossunt tintur in hoc mundo multi esse rei res, nee in una domo multi diu, me in rutui unae multi thberna&res,nec in armem,aut grege duas multi,nec in Auo rem Imue multi reges. sed nee in caelo quide masti βο9s esse poterum,sicut nee animae plures in Auo corpore . adeo in unitate ruitura uniuersa consentit. Quod se man si Spiritus intus alit tum fissus per artus Nens Vrdit molem, magmo si corpore misat: Apparet testimonio poetae, unum esse mundι habitum- rem Deum,siquidem corpus omne rus ab una mente incoli,re si non potest. Omnem igitur diuinum post tum ne res est in uno esse,cuius nutu, imperio regandur omnia, ideo tantus est,ut ab hormae no posest aut uerbis enarrari, aut sinsibus aestimari. Vnde igitur ad homnes opinio multorum Deorum persuasio neperuenit Nim,r- ῆ omnes, qui odiuntur ut Dii,ho ues fuerunt,m uidem pri ,ae maxim, reges : sed eos aut ob virtutem,quia pro uerans hominum geueri, diuinis bonoribus affictus eseps mersem, aut ob bem nescia,er inuendi, quibuε humnum virum excoluerant, mortalem memoriam cosiculas, quis ignorate nec tantum mres,sed re foeminas. Mood cum verum Asm c raedae scriptores, quos illi θεολονr nucupans, sum etiam Romani Graeops secuti,er i tuti doctria. Lactantius. M
573쪽
DE IRA DEI. quorum praeisue Euhemerus, ae mollir Ennius; qui
eorum omnium natule oomusea,provenies, imperia,
res vos,obitus, simulachra demonstratu. Et sicut eos Tullius tertio de ratura deorum libro disseruit publicus relinones: fid tamen ueram, quum suorabae, nee ipsi, nee abvi quisquam potuit inducere. Adeo er ipse aestitui est sese m quidem apparere,ueritutem tumen latere. U tinam,inqui rem facile vera inuentare possem,qua se a conuincere. Quod quidem no dis. st lanter, ut Amdemscus, sed vere, atque ex ani sintentia proclamauit. quia ueritus humanis sensibus erui non potest; quod assequi ualuit humis prouidenistia id aspecutus est,ut 'sa deaeseret. Quicquid enim siclum, oommentitium; quia nulla ratione sib=uxus facile dilFluitur. v s est intur princeps,stor ο verum Deus sicut Plato in Timaeo re siensit, em docuit; cuius mares rem tunsum esse declara ut nec mente comprehendi, e lisPa expri, possit Idem testitur Hermes; quem Cicero ait in numero Deorrum apud Aeraptios haberi eum scilicet,qui οἴ uirtutem, ita rumi artim scientiam Tri estis uo natus; erat non modo Plamne, veru et rathagora, septem sillis sipientibus lonpe antiquior. Apud Xe phontem socrates distulans ait, Νrmam Det uon oportere non quiri. Et plam is telum libris: Quid ommno sit Deus, non ese quaerendum; quia nec inueniri possit, nee enarrari. Pythalorad quoque unum Deum confitetur,dicens incorporalem esse mentem,quae per Ommmverum naturam diffsa, intendi, uitulem sensim eunctis animatibus tribuat. Antisthenes autem in pisu
574쪽
T IB g R. Fon unum esse mituralem Deum dixi quis gentes, murbes sos habeavi populares. Eadem strem Arisb- telis ci m β is peripateticis , m Te n cum si is mcis. Longum est enim singulorum sententias exequι: qui tiret diuersis uomimbus sivi abusi; ad unam tumen poα
resistem,quae mund- revret, concurrerunt. Sed α-men Ammum Deum cum m philosiophi, ' poetae,et ipsi denis qui Deos colum,sepe siteantur, de cultu ει men, honoribκε eius nemo unquiam requisiuit, nemo disserui ea sciboetperAasione, quo semper beneficum, inoorruptumque credentes,nec irasci eum cuiqua, nee ullo cultu indigere arbitrantur.adeo relio et nό potest ubi metus nullus est. Nunc quoniam re- θοndinus impiae quorundam,dedistiόιbq, imprudennae,uelpotius amennae redeamus adpropositum. Diximus,religione Ablata , neesapientiam teneri pose, nee iussitam; cum diuinitutis instilectus, quo differimus a bellais,in bomne βlo reperiatur: qua nisi cupiadieates nostras Deus,qui sti non potest,mercuerit,sice terat inpies uiuere sὸ 'emri ergo actus vostro a Deo, n modo quo ad utilitatem commums uita a, et ed etiam ad uerteretem ; quia relinone u btias detracta,uel ad stultitiam pecudum aemussa ratione δε- noluimur,uel ad besbarum immianitutem; mo uero amplius; quidem besbaesii veneris animalibus parcum. Quid erit bomne truculentius, quid immitus, si dempto metu siseriare, uim legum aut sistere potueri aut contemnere t Timor intur Dei solus est, qui restidit ho num instr se foderetem, per quem uirui af bnetur, munitur, ghberratur. Is autem timor
575쪽
feretur, si fuerit ho m persom,r irae sit expers
Deus,quem moueri, indignari non modo,cum inis
tu bistunt, communis utilitas, sed etiam ratio ipsa, uerires persadet. R uss uobis ad Aperiora redeunis diomest; ut quia docuimus a Deo sectum ese mundu, doceamus quare sit effictus Si oonf=deret aliunniuersum muri administranouem,intest et procto, qua uera sit sentenna 'inorum,qui aiun vostra muras nil esse oonstructum. Omnia enim,quibM con' q aes generat ex si mandu ad utilitatem Mimius
acrommodatu An . Homo utitur igni ad Um atlsciendi, lumnis,m coquendorum ciborum ,ferris Abriarndi:utitur fontibus adpotum, et ad lauacra, luminibus ad agros irriendos rmnandisque relloves: ntitur rerra ad percipiendam stulam uarietutem, odialibus ad consterenda uiuere, monnbus ad sem arborsi, atq; lignorum,planis ad stutem:utitur mari non μia ad comerna, copiis ex longinquis repombusserendis, uerum etiam ad ubertatem omnis seueris pisciu. Quod si bis elementis utitur,quibuε est proximus; nest dubiumquis coelo; quoniam π caelestium rersio ficta ad Iertiliretem terr ex qua uiumus,temperaetres tu sol irrequietis cursibus statiis inaequalibus orbes annuos conficit aut oriens diem promit ad laborem, aut occidens noctem Derducit ad requiem et
tum abfors lonens ad meridiem, tumia res propius ad istentiriouem,isemps, aestitis uicissitudiness-cit,ut tabernis humoribus,ae pruinis is uberretem
terra pingueot; aeshuiue muribus uel herbidae frules maturiisse durentur,uel quae Ame in humdis,incum
576쪽
TIBAR. 27ssirusmi mite M. Lura quoq; uo Hrni temperis ζιbernatri et a sp,ae recepti lumnis uicibus menstruastaria moderatur; Gems tenebris horrenistibus fisses fulgore Aae elarituris illustrat; ut ova itinera,er expeditiones, opera De labore, ae --
lesba confici possim .si quidem
Nom leues melius sDulae, fis arida prata Tondentur uoms lentus non deficit humor; Et quidam feros Dberm ad tu istis ignes Perusiatfrropsiora i indit aclim. Astra etiam eatera uel ortu,uel Omsi βο cerris serionibus opportunitates temporum plane Ab nistrant. Sed nauigiis,quo minus errabundo curs per ἔ-- mensem uriuntur aevmen praeόem Ism ea rite gubemnarer obfirsen ad portu donati litoris prouehamr. Vensorum stiritu attrahutur nabes, ut seu imbribus irrigentur, ut uites 'tibus, arbu' poms exu5erens. Et haec per orbem uicibus exhibentur,ue defit aliquam
do,quo uire bo num Mneatur. At enim caeterra antamantes eadem terra nutrit, eiusem'tu etia mure pascuntur. Ninm etiam mutvru mus Deus laborauit 'Mimnu; quia sim rationis expertis. Sedistrilinmus, ipsa eode modo ad Um homxus a Deo sem,par tim ad cibo partim ad uoum, partim ad operis auxilia; ut clarum si diuinamprouidentiam rerum, copiarum abundantia be num vidim instruere,ais ornare uoluisse ob eamq; musam π aerem volucri bus,m mure piscibus,m terram quadrupedisus -- pleuit.Sed acude a eotra 'iops disserenaes Alet quaerere,in si Deus omnia bom m causa fuerit, etiam
577쪽
multu contraria- inimica, m pes ra nobis reperiantur tam in muri,3 in terra. Quod Rici ueritatem non restidentes ineptissime repulerunt. Aiunt. n. mulis ese in reuentibus,m is numero ammatium quorum lateat utilitus,sid eam proressu temporum inueniri secut iam plura prioribus siculis incognita molytus, et os inuenerit. insae tandem unumspotest in murabius, is blattis,im serpentibus reperiri, quae bo ni molestiam pernitisa sum An medicina in hu aliqua latet' Quae si est sinuenietur ab quando, Ne aduerses malae, cum id illi querantur ese omnivo malu vipera Drunt exu lam, im cineremque dilapsam, inderi ei de bestiis morsui. Quam meliisue fuerat ea prorFus Gn ese,s remediu confra si ab ipse deoderari Breuius intur, ac uerius restondere potuerunι in hune modi; . Deus eu
oia imperio,ae ditioni De sabiugiret,omnibusq; nradi commodis uteretur. propossit tamen ei er bona , ω' mala, quia sapientiam dedit; cuius omnιs ratio is di
scernedu misi g,ae bonis posita est. No postst n. qua eluere meliora, scire, quid bono m sit, nisi soat simire Vare,ac uirere, quae mala savi. I iam enim sibi alterutrum connexa sium,ut Fblam alterutro,utrunq;
resti sit necesse. Propositis intur bonis,malhὴ tum demuopus sitium perant sapientia, quidem bonum appem tit a utilitatem, malum reiicit ad salutem. Ergo sicut bona innumerabilia dare situ homni,quibus sivi pose sit,se etiam mala, qliae inueret. Nam si mulum nullsi
578쪽
T. I R. argreditur omnis maestria sapientiae me erit homni uenessaria Positis enim rentum modo in eostem bonis, quid opus est mirenου testem scientia, atrones Qv ocus porrexerit mrivum id ne turae aptum, er commodumst, ut siquis uelit apparatissimam coenam insentibin, qui nondum sapians appenere,unq; id apphtem singuli,quo' unumques aut impetus, aut semes, aut etiam As attraxerit et rcgdsempserint,id illis erit utile, ae salubre. Quid igitur nocebit,eos sicuti μι viter nere, siemper inhntes,ae ne siros esse rerum Si autead seras uel amara,vel inutilia, Mel etiam ut uenere; decipiuntur utiq;per ignorantiam boni,ae mali, lusi acredat his sapientia per qua habeam mulorum reiectonem,bouorumias deliserim. Vides eris, Is pro-
Itur mala opus bonis esse Diena, quae nisi fuist praposire rationaeis animal non es s. Quid si haee ratio uera est, qua stoici sto modo videre pomerunt:dissoluitur etiam argumentum illud Epicuri Dem,inquit, aut utili tollere mala, non potest aut potest, nwιlt aut neq; utili, cppotest aut st, potestή si mistin non potest, imbecillis est, quod in De m novidit. Si potest: non utili inuidus , quod aeque alienum a Deo. Si nes uult, spotest inuidM, et mmsecillu est deos nes Deus. Si isti m potest,quod μαlum Deo comenit; de ergo sium mala 'aut cur illa no
579쪽
enim petest, quicquid uesit, inbecissitus,uil inuidiam deo nulla est: potest intur mala tollere sed no utilia
nee ideo tumen inviam.imroo erum non tollit, quia et
spientiam sicut domi simul tribuit, plus boni, ae
undirens in sapientia,qua in malis molesbae apientia etiam sat,ut etiam Deum cogus mus, per eαmmtionem immortαθαte alpq amur quod est summmm bonum. Ires nisi prius misti et uerimus,mebonu poterimus agnoscere. Sed hoc no vidit Epicurus, nee alius quisqua si tollatur mala,relli pariter sapientiam; nee ulla in homine uirtutis remanere uel hya, cuius ratio si buenda, sileranda, malorum acerbitriste consisbi. Ires propter exigum compendium Abia- rerum maior maximo, uero, proprio nobis bono mreremus. Conset iItur, omnia propter homine proposita,rem mala,quim etiam bora. Sequitur, ut o landam, cur fecerit hominem ipsam Deus, sicut mundum propter bomnem machiratus est, itu ipsium propter si tunquam diuini templi ann litem,ste m- rem operu,rerum scorte bis. Solus est enim, qui sin-tiens,mpax irationis intelliserepost deum, qui ope ra eius adorari,uirtute,pate titemque persticere .im'am enim consilio, mente, prηdentia instructus est. ideo solus praeter cieaera arimantes rectus corpore,ac stitu fictus est,ut ad contemplationem parentis sui exciturus esse uideatur ideo firmonem Aolas acrepit,ae linguam
conditionis interpretem,ut enarrare male latem domι
ni sui possit postremo ictirco ei cuncti sabiem sunt,ut sectori,atus; ardisio Deo est ipse sublesias. Si ergo Deus hominem suum uoluit es e cultorem; ideo ν illi tantum
580쪽
bo ris attribuit,ut rerum omiam deminaretur: utis ivsssimum est et Deu colere,uidelicet eum, qui renis prae haerit et amare hominem, qui sit vibi cum diuini iuris secterete coniunctus. Nee enim sis est, cultore Dei a Dei cultore uiolari. Vnde istest tur, religionis ei litiae arus esse hominem figuratu. cuius rei rellis est M. Tultius in libriue de leobus, idi dicens. Sed omnia, quae is doctorum homi m illuditione versantur,nis
hil est proficis prae'bibus,3 plane intelligi uos ad iuri ' i
stinam ese natos. Quod si est uerissimm; Deus ergo uult omnes bomnes esse iustos,idest Deum, bo ne
curos habere; Deum scilicet bouorare tunquam patre, homnem diligere uelut fratrem .m his enim duobus f 'et iustitia consistit. Q ut ergo aut Deum non agnoscit, vit bonum uocet iniusti, corura naturam si am uia iit;er bde modo rumpit ingratum,hvm φ dium m.
Hie forense quaerat aliquis, unde ad homirum proram peruenerim, aut quae prauitas diuini sestituungulam ad peiora deforserit; ut cum sit ad iussitam Initu opera tumen efficiat imiusti. Iam Berius exα plumul imul Deum propsisse bonum,ae misim erbe m quide dilurre ae malum,quod bule repugnat, hodisse fedideo malum permisis ut bonum emim rei quod alterum sine altero sicut sepe docui) intelli- Ω-s confine nonposta. deniq; ipsem munia ex duo. bus elementis repugnantibM,σ iinvicem copulatis esse hconcretum, neo π hnimia ; nee potuis larem fieri,
res tenebrae su pens; quia me silerum perest esse
siue infero, e Oriens sine occidente, nee calidum fine pigido,nec moti sine dura. sis et nos ex duobus-re.