장음표시 사용
21쪽
Wtilia praecepta congesserat, quaedam etiam propria inuetione superaddidit:quae non humana, sed potius diuina videntur: qualia sunt, quae in disiectionum pulsuumque libris edita sunt. Harum doctrinarum alteram nullus eo rui qui eum secuti sunt,plene adeptus fuisse, nedam auxisse videtur . Cumque ratio disciplinae postulet,ut non solum inuenta cognoscamus, verum inuentis aliquid adiiciamuς, cum in his hoc fieri nequiverit, merito sane haec doctrina miraculi quadam speciem praebere videtur. At nec tamen Galenus quanquaaccerrimus esset disputator) suis temporibus potuit opiniones ac medendi methodum a se
inuentas,inuidia contemporaneorum medicorum reluctante, aliis persi adere. Vbi vero ipse in fata concessit,extincta secum simulta te, veritas refulsit. Perseuerante igitur meden diconsuetudine,qua Galenus inuenerat, cum eam in ordine commodiorem licet non me
liorem redactarn, Paulus, Alexander, Aetiunque monimentis reliquissent, bellis undique ac scismate religionis Christianae flagratibus,
literae ac bonae artes ad Al abes, qui eo tempore quietiores opulentiores'; fuerat, tran latae sunt,unde quae dapseudo doctrina a Rasi, Haliabbate, AuenZoar,Serapione,ac Avicenna introducta est: qui partim ingen hi sui con- Mentia, partim etiam malis versi inibus linguarum innitentes pro pii dor ) quantum in
22쪽
4 PRAEFATIO. nominibus rationeque morborum peccaue. re' qualia medicamenta mutauere 3 membris hominis,nec formam, nec situm, nec numerum sanum dereliquerunt. Non constant in vertebris, non in musculis quot sint, conca- uos neruos a situ variant, discretiuam membris,sanguinis e feruicem venis adiiciunt, ac pleraque alia pene innumera, quae nunc en merare non est: praesentis instituti. R ECENT 1 o REs breuitatis ac facilitatis causa, expositorumque authoritate inducti, cum etiam literae A rabum ad nos citius peruenissent, Arabes ipsos, non Graecos, secuti
sunt: unde non tarriuin errores illorum imitati,sed de longe plures admiserunt, nihil sani
relinquentes,nec ipsos uniuersales canones,
qui illaesi etiam apud Arabes fuerant, custodiunt. Itaque factum est, ut aliquando medicinam,non aliter quam Mahumethani fidem religionemque defendant.
G R A V E,me hercle,certame aggredior, qui adeo inueteratos errores , ac apud rotu peno orbem diutino usu firmatos abolere tentaverim. Quod cum humanae salutis benescio,
non cuiusquam peculiari odio aut iniuria agam, cunctis, qui medicam artem exercent, quique veritatis studio tenentur quos quamplurimos futuros spero)gratam ac iucundam rem facturum putarim. Non solum enim e rines ipsos,causamque errorum retexam, sed
23쪽
e veram medendi rationem explicabo. Ne-iae id quispiam putet inutile. Licet namquem liquorum doctrina abusus illi tolli nequia erint : non tamen desperandum arbitror, quin collatis eorti authoritatibus rationibusque diligentius discussis , melioribus etiam traia cla tuo nibus antiquorum, sententia intellecta abusus illi in optimos usus conuerti possint. Sicque humana valetudo variis ac periculosis erroribus hucusque quassata, melior,bus Hippocratis & Galeni institutis instaurata, in posterum redimetur ac fouebitur. Quod insinabiles morbos curare aggrediuntur. Cap. I. Ri Mus abusus est, cum insanabiles morbos medicamentis amoliri aggrediutur:quales sunt Phthbsis, Scitrosis interior, Tabes confirmata, similesque. Nam non solum quia curare non possunt, in melius traducere nequeunt,sed in longe deterius: ac cito necant, alioquin longo tempore duraturos. v OD autem ita sit,manifestum est. Omnis incurabilis morbi causam confirmatam ac inseparabile corpori esse necesse est. Quod autem tolli non est possibile, pari ratione nec minui fas est cum si minuatur,eadem ratione
suferri poterit. Igitur non licebit e morbo
24쪽
quicquam detrahere. Omne autem auxilium siue victus, siue medicamentum, sue opus
manus,virtutem minuit,humores turbasim
bra aliena qualitate inficit. Cum igitur noceant,nec iuuare quicquam possint, couenit, ut morbum deteriorem reddant, & aegrum morti velocius addicant. Causam etiam ex s. pher. Hippocrate intelligere possumus,Cacros o cultos melius est non curare: curati enim ci- ,, tius pereunt. Quod in hoc in curabili morbo,, dixit,in reliquis voluit intelligi:in quibus par
ratio parem promittit euentum. Hoc ego vidi saepissime, mulieres cancris occultis laborantes, annis quadraginta superuixisse, satis no culpata valitudine: cum nullum neque viginti annis cancro ulcerato laborantem Vixisse costet,cum plurimi & iam eorum biennio finiatur. Complures tamen medicorum hos morbos plurimis causis sanare aggrediu- tu requidam, lubd non putent eos nequire sanari alij, qu bd etsi fanare posse despererit, in melius tamen perducere confidunt: alij glo-liae studiosi. alij pecuniae auiditate, dum nihil perdere ex hoc timcnt , nimium sunt audaces. Qua in re illi plus damnandi sunt, qui genere morbum in curabilem,quam qui magnii tudine, suscipiunt sanandum. Diuini enim res consili j esset, omnem morbum genere sanabilcm intell: gere, an curationem recipiat, an 2.apui non. Vnde Hippocrates,Acutorum morbo-
25쪽
rum non omnino sunt certae pronuntiationes salutis, aut mortis. Galenus autem exponens inquit Hoc scire licet, solum in chroni- 16 obti. G.Icis,non autem in acutis. Licet Rasis non om- 1sdat.
nino certam in acutis cum Hippocrate spem esse dixerit,longh tamen minorem in chronicis passionibus securitatem euentus credidit, contra Galenum directὶ inuectus. Satis igitur pro confesso habeatur, multarum passionunfinem ambiguum fore. C vRΑ igitur blandiente in talibus bonum est uti, victum talem instituendo, qui virtutem non minuat, morbo suppetias no ferat, dolores, symptomataque sedanda,corpus moliendum , ita ut causae virtuti obnoxiae aut morbo suppetias ferentes non augeatur. Hoc L. e 1 o.
est, quod dixit Princeps, ec a rationali cura non desistas quoniam multoties aliqui sanantur absque spe aliqua mirabiliter.
Luod in victu procedunt augendo versus statum. Cap. II. SE C V N D V s abuslis est, cum in victu ita peccatur, ut saepius fortunae melius quam medicis,aeger committatur. Reclamat diuus Hippocrates, ni si cibi taedium adsit, cras iore piis apho. victu utendu esse in morbi principi O,ac derem io. σmorbo inualescente ira paulatim attenuan- aviodum, ut parum, aut nihil concoctionis tempore aegro cibi exhibeamus. Plurimi tamen,
26쪽
8 DE METHODO ut aliquid instituisse videantur, a principio mulierumque conuitia timentes,etiam nullo cibi fastidio existente , subtilem instituunt
victum: postmodum concoctionis tempore, oua dc ex carnibus contusa exhibent,ita ut ad
mortem saturi, si non medicati saltem acce- Ω Ι - - dant. Hocque cum recte sit Hippocratis ma- . I. - datis oppositum,ita tame est generale, ut vixo. ιιαα credi possit ab antiquorum mente fuissera. alienum. V T igitur praestat, aegro in principio laborante, intelligere, an cibi taedium adsit, an non: si adest,victu extenuetur leuissimo, quousque ad statum perseueret, si propinquus adest: Si remotus,quo tempore cibi taedio caret , eo cibandus est, ita ut continuξ victum exiliorem facere possis. Quod si fastidium non est morbusque acutus,pane toto, aut pli- sana bis in die,aut ter cibandus est,continuemque minuendus usque ad statum cibus. Hoc modo quot soruabis aegros qui victu suo su D focanturὶ Quod si morbus est leuissimus,car- .nesque aut oua sunt danda, dabis a principio, deinde ad ptisanam status tempore pertransibis, nec virtutis periculum est, ut in sequenti
Quod nimium pingui utuntur Lindo carner
TE R T i V s usus malus est, clim febrientibus carnes & oua exhibent,dicentes,no-
27쪽
MEDENDI. 9 ri temporis aegros antiquorum victum siu-inere non posse, consuetudinemque mutiam valere.
C v M nos videamus aliquot in carceribus imos pluribus annis panc &aqua alitos vi- .isse. longe autem minus infirmo ci3i nu Ariino debetur : plus etiam alit ptisana ac deco- ius panis, quam crudus et nec volumus eum , luribus annis sed paucis dutaxat diebus, do-ec morbus transeat, abstinentiam sustinere. ire quod dicunt de consuetudine, attendenum est quia cotra eos facit. Antiquitus enimius cibi carniumque sumebant, ut ex histo is facile apparesivi quandoque arietem Vnorandio absumerent.Si igitur triendenda es et consuetudo, subtiliore nunc victum insti- aeremus. Praestat igitur ptisana aut pane co-io, aut panico, aut oriza aegros alere, nil ex irnibus aut ouis dare, donec morbi iudicatioertransierit ad duos dies, in grauibus acuti Nue morbis Nam aliter facientes aegros in r. reisuis.
irsiciunt. non alunt. Quod si virtus valida
Ierit, adhuc tenuiore victu opus est . Nam ecesse est: aliter facientibus alterum trium m L Vephestione im
qui, aut mortem,aut morbi lOfgILU8II CIT. at acciuentia Iama. Quorum primum. matre :cunduin, damnolum: tertiu, timorosum.baiorbis aute longis,aut intercederibus,ut te ana aut duplex tertiana, parumper cralsiore
ictu viedueit,fecundum orbi magnitudine.
28쪽
Luὸd contus aquam carnis exhibent.
4 A R τ V s abusus est, cum in victu ad
contusa & aquam carnis transeunt etia' a principio, quod valde noxium est. Nam nutriens masticatione concoctionem ecundo mandendi vim auferunt.
crvo,quia plus ingurpitant, quam virtus se. rat: non enim ita decipimur comedendo. K. cui bibendo. Quarto, quia aqua carnis longEdeterior est iure. cum minus nutriat & cal, dior sit. Hoc autem dicunt, quoniam corrigitur: at nunquam tantum corrigitur, quantum oportet. Et etiam quia eadem correctio
iuribus adhibita melius proficiet. Quod etiapulchro experimento colligitur. Videbis enim contusum edentem secessio sis protinus excernere: si cum pane & carne paueris, naturalis egestio fit. Hoc sepius animaduertimus. Vnde crededum est non omnino pro- batum esse alimentum, quod ex contuso gignitur. Saepissime enim biliosa ac soluta sex ex eo pura procreatur,quod in febriente malum senum & causa pessima dici potest.Hoc peccato nullum est deserius. Nam us hypocritae sunt omnium hominum scelestisiimi, ita ea auxilia noxia magis, quae quandain au xiiij spem habent, noceatque . Existimant enim, quoniam faciliter deuoratur, & carnis substantiam in se habere creditur, Sc cum an-
29쪽
aexis emendata videtur, proficere multum,osse, quia facilius est impleri potu, quam cu o, ut dixit Hippocrates. CoNsvLTius igitur fuerit, donec maia tendi facultas adest, ptisana uti. Quod sin essitas alimenti coga carnibus leuibus cum
ane. Nam Galenum ita consuluit e tape vi
Ieo Quo ἡ si cum hoc mandedi potestas non
ir, utatur contuso emendatiore ex carnibus:
uod si virtus adhuc debilior extiterit, iuria
suod laudant olera, tanquam cibos. p. V. I N T V s Error est,cum lactucam,en diu iam, bugiosam, lupulum cibos opti--mos collaudant, cum ratione cibi ad carnes, panem, ptisanam, lac, oua, orizam, comparatae, sint longe inferiores ac medicinalem vim habeant. Non ergo, alimenti ratione absolute bona dicuntur, sed absolute mala. Quod igitur comparativo dicimus, rectum est: quod absolute , noxium est, tum sanis, tum etiam aegris corporibus N O N est igitur consulendum sano absolute, ut herbis aut radicibus aliquibus vescatur, lactucamque inter olera minus pernici sana non bonam esse dicemus: aegris etiam cum animaduersione consulemus. Caeteras
30쪽
11 n Edra ETHODO herbas vituperat omnino Galenus. Qiod vinum negant restris. Cap. VI. 11. areis, C E X T V s Vsus non rectus est, cum vinum M. f.12'. Daegris negant,quia materias subtilier,& ad caput. trahat,cum vinum album sit frigidum: multa etiam corpora humorum attenuatione indigent, atque solum his quatuor casibus noxium,quos vel dolor capitis assiduus, vel
phlegmone tentat vel delirium offendit vel febris: Lad sti. fibris ardens cum cruditate inuasit. Caeteriscerum c.is autem Vtile est, ex Galeni doctrina, sed non inutile etiam,phlegmonibus ad suppuratione iam redactis, Quibus autem vinu est inutile, his amplius nocent carnes & oua. Quod ergo inutile est,conceditur, neglecto salutari potu: decept Arabum consuetudine, quorum princeptis um propter legem,quae a vino eos a
cet,lum propter aeris temperiem, quae longe
tior est, a vino temperare iubemur.Itaquci hac de causa a vino abstinentes, morbos procrastinat,longeque tardius ad sanitatem perducunt. Is autem error ed validior perspicitur, quanto aeger ventriculo est imbecilliore. ita ut quandoque aci aquam inter cutem perducat .
CONSIDERA Bis igitur primo, si vinunon permixta mala quali rate ab aegro sentiatur: si non phlegmone, non dolor assiduus validusque tener, vinum album administrabis.