장음표시 사용
581쪽
- ALEX. T VRAM. ε . Δοtotar vij cassis quibus cessat Modestim pladium, eoque - obstote risio fauendum est. Cap. II.
at Ino pectes sarinidum est. x L nante Hatuto quod bona ivelligantur emicata ὀ dis eorum iis δε-
tim, i rus Italuti,non autemsententia debet in si .
3 Fiscus bmabamito post bonum quaesita tanquam inim poes erre. . L. in stodem, boctis declaratur. s Fisco possessori prusquam doti, vesEcclesia fauendum. 6 nou tractans de damno praefertur de lucro tractanti. niam inuri plus quam reo fauentam es, ubι actor de damno evi de lucro
s Tractans de damno euitando si sit priuilegiinus etiam aduersus alium alud priuilegiatum poterit priuilegio Hi .s Lucrum radicatum perdere est damnum pati . Io Regula nonputo, subsidiariam, adesias regulas .ar Fisci testes vero illa deponentes praeferendi sunt. ax Quia verisimititudo in moeria restium praecipuὸ spectari Dis. Is Vero Anthradiam pro lege spectari quomodo inredigendum. verisimilitudo supplet fidem resis alioquin minus idonei. as 'PA rem fisco vendentιs contra venditorem interpretandum es ad sa-uorem fisci .
16 Aptitudo rei fisco fauem stinanda est. 17 L. non puto cessast ubi est aliqua praesumptio faciens pro lis. Id Discutitur intellectus L pecunia, cae priuil sci.
IT videbitur plerlique me hactenus eontra fiscum in variis conclusionibus dedncendis accuratiorem fuisse,quam oporteat,& quasi ea,quae pro fisco faciunt, de industria praetermiseri non esse ijs quae pronunciata fidem adhibodam, patroni fiscales acrius inuehentes sorte contendent. Quinimo do grauiori poena cogitantes, iam secum deliberant solerter es se cauendum,nevlio unquam tempore inter fisci, aut rationales,aut Iudices locum alique mihi fieri aontingat. quod ego,uel si nihiI aliud assequerer, huiusce laboris praemium honestissimum existimabo. Atque,ut verum amantibus ex toto satisficiam, casus etiam xliquot recensebo, in quibus fisco fruendum esse videatur, ut qui aequo Mae animo Iegent, intelligant, nihil ungis,quam veritatem ipsam, me ante ocuIos habuisse. Primum igitur ex his quae hucusq; tractata sunt,pro fiseo etia colligi pote rit' ubicunque ille in possessioae reperiatur n dubio pro eo fore pronunciandv. qua Moag commodiau tantum rotcst, xv excludat, reg.l.in
582쪽
AD L. NON PUTO DE IURO FISCI. 13Υ
ambiguis,f .de res avr.vi cap. prox .in a.dlatione declarauimus, sic tantum vale re necesse est,x t vim istius regals ccisare iaciat, per argab oppositis, l.vit. 6.vltisside ieg. 1. Hinc dissituri potest,quam utile sit fisco possessionem bonorum deli quentis celeriter apprehedere,nam contingere potest, ut aliquando ex sola possessione,titulum nascisci videatur. Nam cum statuta sere ubique vigeant, ut bona delinquentium suis casibus a die commissi delicti confiscata intelligantur, dea tempus statutit confiscantis non autem sententiae attendi debere receptum sit
si tamen fiscus bona delinquenti postea quaesita occupasset,quamuis statutum adfutura non porrigeretur, iure possessionu se rectὸ tueretur, Si per contrariu alio possidente succumoeret, prout utrunque aperte determninat Clar in dri.de veridi sentit Curi .lcn.consi .s 9.num. I s .verseaecundo respondemus. Et ideo si post condemnationem reo delata hireditas foret.fistu recte conabitur res haeredita
3 rias appraehendςre, i quia coodemnatum tanquam indiguum repeli ere poterit, ivt not.Alexapud tarto. I. cet ta forma,C.de iv.ficlib. I o. dc cum caeteris ad I crum aspirantibus adiuuari poterix ex. l. nemo praedo. s.cum de lucro, Ede reg. iur. Quare si antequam fiscus possessionem apprehendat, bannitus repudiet haereditatem sibi iure communi delatam,& sequens in gradu adeat de possessionem adipiscaturi fiscus utique succumberet,Neque obstat,quod repudiatio in fraudest fieri non queat,cum fisco etiam in quaerendis fraus facta reuocetur.t l.in fraude hoe eit.per quam limitatur text. in l.qui aute Equi in frau.cred. nam dicta lex proeedit in debitore fisci ae bonis iam omnibus confiscatis,cum sutura, re qum xenda in confiscationem non veniant, ut praemisi , desinit delinquens aliquid vutra debere fisco,ac ita respondet Rimin .sen. consi. 1 3 6. num .i 7. qui quaestionem decidit in plincto,& ita iudicatu est in Rota senesi me causae Patrono,die as. Ma ἰii 3 8 .sed ut possessionis commoda prosequamur,ita verum est fisco possessoris fauendum esse, t nihil dubitemt si inter fiscum & dotem contentio fit quam magis esse priuilesatam hucusque compertum est fisci causa potior erit,si fistus in
possessione reperiatur,ita decidit Salyc.in I. x.num. 3.C.de priuileg.fisc.&nouis sime probat Peregr. libro .lit .s. num. 3 4.& idem contra piam causam,vel aliam
quamlibet priuilesialam fisco possidente respondendum erit. Sic itaque, &in praedictis,& in alius quampluribus plurimu semper fisco proderit,si in possessione reperietur,quia vel saltem hanc acclamationem euitabit,quod in dubio comtra eum iudicandum sit. Secundo ex vera conciliatione legis huius,cum I. i.C. de iur fis. lib. o.collidire t possumus,quotiescunque fiscus tractabit de damno euitando,& aduersarius de lucro captando, si dubia res erit pro fisco, non contra fiscum esse iudicadum. Haec enim regula, quod in dubio fauendum sit potius tractanti de damno euita do,quam de lucro querendo,praeterquam naturali aequitate iuuatur,attingit merita causae,quae regulariter cuiusque,personae priuilegio debent anteferri, ex iis quae not. an l.qui accusare,nu. I I .C.de eden. Sed Papinianus,in 1.error, fidetur. Sesin. uno. quantum haec differentia possit eleganter expressit. Ait enim, Error 6 non tribus qmdem in damnis, velcompensis obest. ruris autem error, nec Demirus ια compendus prodo G. Cateia amnudius iuris error damnis amusenda rea sua uon meet.sic utique plus habetur ratio causae,quam personae.Nam
mulier cui iura sicile iuboeaiunt,ut toto ti.ffata Velleian. tractans de lucro,non potest
583쪽
milest allegare ignorantiam iuris, at vir quanuismaior,prudensque tractans damno petest. hic utique nihil positum est in qualitate personae , sed in qualitate
caulae . Hultum igitur potest ratio damni euitandi. Ex quo confirmari videtur, quod magis communiter proditum est,in d.l. 3 .C.de ivr.fi lib. io .ne ibi versetur priuilegium fisci,sed causae disparitas,sicuti probarunt gl.odost. Lucas,de Pen. Ioan.de Plat.&Iacaebusibi Ang.Cadtr.Saly.8c alij quos resert Menoch.de praesumpt. lib. a. praesumpt.7 a. m. 7. Et hoc ipsum arbitror verum esse indistincta et sue agat fiscus,siue conueniatur.Quoniami neque regula,l.fauorabiliores procedit quando actor tractae de damno vitando, reus de lucro capiendo, sed uia
utimur regula,qua cauetur melius esse fauere repetitioni, qua aduentitio lucro. I.non debet actori,s.in re obscura,ff.de regaur.quam in actore de dami io,& reo de lucro tractantibus,gl.Dec.&Ogn.intellexere, sic eonciliantes cum reg.l .in eme .cit.de reg.tur.ubi idem Ogn.num. i. Sic ob eiusmodi disparitatem,& alia, regula cessat . qua dicere solemus priuilegiatum aduersus aequὸ priuilegiatnmnon priuilegio.sed iure commui uti oportere, de qua per Baian l. a. C.de priuil. .s fisnam is qui t tractat de damno,suo quidem priuilegio uti poterit.l.vit.αQuia
contra Ioannem Romanum consi. 2 79.num. 6.infi.Dec.alios referens,in d .s .in
s re obscura. Haec tamen i locum sibi vendicabunt, nisi lucrum esset radicatum in persona aduersarij, quia de hoc lucro idem iudicatur quod de diuro, quia quod iam perfectE quaesierat non amilius contendit acquirere, sed minime perdere, i. I . S.si quis propter,& ibi glo .in versi .per in integrum restitutionem, isde itin.
dentibus inserri videtur, quod quotiescunque causa erit dubia, sed tamen in ea dubitatione alis sint iuris regulae,non continuo ad hanc unam esse recit redum ,r o si alia possit afferri,1 quae quandoque pro fisco facere poterimam ut regula l.fauorabiliores cessat propter Modestini regulam,ut supra,cap.praecedenti,nil. a I. declaraui ta haec cessabit propter omnem aliam. Sic etenim,quoniam in dubiis ruaestionibus ruiemus tractanti de damno, etiam fisco fauendum esse diximus , c etiam in fisco possessore ex re.l.in pari,ide re tu .hanc cessare:sic generaliter hoc idem de allis regulis pronunciare licebit;Quarum aliqua exempla subsicia, ut quid in caeteris similibus sit obseruadum possit innotescere. Esto enim fiscum, di priuatum de lucro contendere, si fisci causa tempore praecedat. etiamsi in reliquo dubia fit,fisco fauendum est,ex reg. I9.quoties utriusque.fide reg.iu.Itemr i factu trinque probationem ex testium depositionibus absolute pendere,etaque numero,ex dignitate pares testes pro fisco, contra fiscum examinatos , sed testes pro fisco verosimiliora deponere,hac lege no obstante praeserendi erunt.ex reg.l.in obscuris,sside reg.i .qua in dubijs,quod verosimilius est in icere sole
t .vulg.in l.3 .9.tu mapis, fide testib.nec defuerut qui tanti verofimilitudinem 33 ficere ausi sunt,ut pro lege habendam effetdixerint. Oldr.cons. 3 3 .in s.Aymonsons.61 a u.9.D.de Francn deciLI s3 .nu.6.quod sane intelligendum est,ut quod verosimile sit,illud quasi certum a Iege assumatur,8e nisi contrarium doceatur super eo velut assiimpto statuat lex at'. disponat ex iis quae tradit Alc.de psump.inam.in z.p.nu.3 .Alioquin verosimilitudo,cu ad factu Iemper reseratur,no potest Avuo modo pro lege usurpari. Illud tamen praetermittendum non est, tantum
584쪽
valere verosimilitudinem in teste, ut si alioquin, minus idoneus habu me eius tamen fides ex ipsa verosimilitudine redintegretur, g. M.3 67.nu. 7. de se adum ea in sine Aym.cons.3 s mum. 7.cons. 7 s .num. 3 .cons. 1 7 s . .s. Vbi mul. ta congerit in perfecta,quae verosimilitudine roborantur.Quae omnia pro fisco adnotanda sunt ad materiam I. post eontractum fide donat.Proximum est ut
plerunque fieri solet, inspiciamus,d.lan obscuris quod fisco ita interdum prorvs desse poterit,ut legem nostram eo euitet argumento. Sic si fiscum t ab aliquo
emere eoutingat, pactum ambiguum,non contra fiscum sed contra venditorern interpretandum erit, i. in contrahenda,Εde reyiu.Sic quoties idem serin uas sententias exprimit,si ea quae fauet fisco rei gerendae aptior erit,ea erit attenta 6 da, t l.quoties idem sermo,side rekiu.Uel si quo uis argumento contingat in terpretatione,quae fisco fauet benigniorem esse ,eam accipere debemus, in re dubia, l. semper in dubius, Zel.ea quae,s. in re dubia,ffeod. Tandem quavis fiscrpatronis dura videri possit Modestini sei in ea tamen admittenda faciliores essc conuenit,quod facile etiam sit eam euadere,& in dubijs quaestioni b. leui etiaeoniecture,ex sui ratione pro fisco facienti cedere copellatur.Quare quarto loco adnotandum est legem hanc toties locum non here,quoties vel pro sisto,vel contra aduersarium aliqua praesumptio poterit afferri,cum .n. praesumptio releuet ab onere probaudi,uludq, in aduersarium reiiciat,e.vlt.de praesumpt. Liuinxi .f. quod sere,fede pact.Bal.in tit.de probat.nu. .fiscus,cui praesumptio fa-μet,semper aflirmare poterit se habere tundatam intentionem,Se quoad seqmnem non else dubiam. Haec conclusio non inconcinne deduci fo αδ poterit ex d. l. i .C.de iur. fis lib. t o.secundum explicatione quam subieci.Nam materia donationi s valde suspecta operatur ibi,ut conita aduersarium fisei militet aliqua D sumptio, ut in fraudem facta dicatur, 3c ideo ab eo probatio desideraturi quod
gis intelligimus fiseo sauendum esse,ubi reperitur aperte priuile latus: neqὴ nim Modultini regula pertinet ad minuenda fisci priuilegia,sed ad refrenandam
eorum temeritatem,qui fiscum quasi sacriimeenientes,ei iure,vel iniuria fauendum filisse existimabant. Quamobrem suspecta visa semper est Io. Fab. sententia 3 1 in s . item si quis in fraudem,nv. 13 .last.de act.restrinsentis priuilegium fisco chncelsum ex conititui. Alexandri,in l. pecunia,C.de pri u .fisne locum heat , indebitor fiscalis soluit ereditori ex ca onerosa, quamuis posteriori. Nam d. l. evnia,hanc distinctionem non facit,nequeeam ibi Doct.ctiter sentiunt, ut Didac pract. q. c. 19.nu. 3.diligenter animaduertit. Cum itaque priuilegium illud D sco concessum sit non dat tincta persona se diereditoris, haec restrictio facile admittenda non est,quicquid post Grammaticu hane Fabri iniam commenda
auia sol Fabri authoritate contra verum, & communem intellectum hane r crictionem recipiunt.Nam fisci priuilegia,ut facile amplianda no sunt, ita cum geoeralis eorum concessio apparet,non sunt nec ficile, nec temere restringenda, usti minuenda.Sed cum ille rex ex iusta causa fisco permittat extraordinario iure a posteriori creditore eam pecuniam recuperare, rectius,&Μenoch. & Cp phal desiderasse videntur excussionem praeedere oportere, argum. l. Moschis hoc tit & ex sententia Ioan Andr probare videtur assi .decis Iso nu 3. Sed quids fisco eqnsultum esset ex acceptis fideiusseribus, num ab hoc ereditore reuocare poterit ijs non excussis vel cui an creditori an fidei utaribus beneficium e cuili
585쪽
eussonis opitulabitur Contra fideiutares procliuior sum. Quis iure eommus hypothecaria ad pecuniam per secundum creditorem bona fide consumptam
produci non solet,ut deduci videtur ex I.deferre,f.vit.hoc tit .Et eum in fisci fauore,d.l. pecunia introducta sit.& speciale ius fises contineat, d. f.vit . ut pecunia bona fide consumptam repraesentet ad creditores priuilegiatos vix extendi poterit,ne dum ad solam hypothecam habetes,ut multo mitius his fideiutarib. stffragari credatur. Inter quos gitertios possessores,illud interest respectu excussonis impetrandae,'quod ij sponte,terti; verbcbacti obligationem subeunt, di praeter intentione,ai g. l.ab emptione in si .ffide pael. Receptum' est quide ad creditores aeque priuilegiatos extendi,ut disputat Dida .d.c. 19.nu. I .& 2.& ita intellexit Bar.in l. pupillus,ffide ijs quae in fravd .cred. in hoc recte ab Asdic. relatus in d. decisi alium ex Bariolo sententiam deducat Vrsi.in addit. ad Afflic.nu. 6. Fateor tamen duo Bariolu explicite dixisse, & d. l. procedere increditore priuilegiato,& eam allegans velut nolit in reuocante pecuniam, non speciem intelligat necesse est; quod ustirarum dubitatio, in pecunia numerata i gem illa intestigere cogat omni modo. Et quod quasi sententia mutans subdit , nullius considerationis esse debes,quia est quid aeque filium & ineptum . Nam genus potest quide in obligationem venire, at in solutionem nullo modo,& pecuniam consumi posse quoniam soluitur,ut species, suppouit Papinian .in d. l.deferre f.vit. Quare aduersus Amictu nihil urgens attulit Vrsillus. lumqt negotiu lacit I.vlt.6.eta piaelatam,C.de tu .delib.qua adducit Strach. de decoct.p. it. mi. 3 o.qua tamen euitat Didac. ubi su p.intelliges qn ab haeredib.per iudicem copulsis,& coactis ea selutio fit,quod diuinatione sapit,quia in uer.fin vero, nihil de hac iudiciaria coactione apparet: Sed verius censeo, l. illa in suo duntaxat casu procedere,cum solutio ab haerede lacta est,adeunte cu beneficio inuentarij, seruata illius constitutionis forma. Et pecunia extante,non denegaret Am. pri. rib.hypothecari quam ea consumpta negat. Sed quid si hic secundus creditor alij creditori eam pecuniam soluit,an fiscus, ut a creditore debitoris sui, ita a 'quocunque alio ad quem peruenisset ea consumpta,condictione ex ea lege agere posset Minime quidem,quia condictio ista exorbitas est,& adeo no ultra qua verba patiantur extendenda.Sed et refragatur,quia primus ille creditor, qui a fisci debitore accepit ulteriori soluendo consumit,d.6.vit. l.Iulianus,ffide petit.
haered.&l. 2. 8 de usus ear .rer.quae usu cons. neq; decet eadem condictione aduersus verumq; experiri. Sed si penes hunc vlteriore existeret,quoniam contraeu superesset adhnc hypothecaria,credere interim cessare condictionem,quod 'non nisi in subsidiu fisco sit concedenda: alia ratio est eum est consumpta: quia illud sequeretur absurdum,si aduersus quoscunq; in perpetuum codici posset,ne pecuniam se dato animo quispiam aliquo tempore posset impendere. Sic ititur, ut ex utili circuitu ad nostrum institutum redeamus Modestini regula,vt filii priuilegia ampliari non patitur, ita nullum praebet argumentsi,ut indebite restrin gantur. Quare toties obtinebit,quoties dubitatio quaestionis ad Duorem fisci alia regula,vel argumento certo di finiri non poterit; ad eb ut duntaxat deliberandum illud solum sit .cui magis lauendum priuato,an fisco: Si ratio lavoris liunde sumi possit,ea praecipua erit,sue pro fisco, siue eontra fiscum taciat: sin/ secus,cu res in eo pouta sit,ut fiscum consideremus ut fiscum,ei minus est quam priuato lauendum.
586쪽
PARS TERTIA Vmod a dicatvir quamo dubia, quaesint partes Iudicis in quorum a d ijs, ω alia plura de eadem re malia
I Iudex,qui imis dubitationis De mento ad concordiam hortatur, iniussus eΠ.Σ Gratificationi quando locus sit remissue. 3 Dubimio omnis,ui lin iure, ves in facto versetur necesse est. 6 Iudex in dubia quaestione recte in partem se trabi patitur,quam conscientia oriorem esse dictat. In quastio ιe iuris vere dubia partes ad transactionem hortandae Itιnt. 6 L. I.9.c 'post operis,ss de nou.oper.nunc.aduersus Alea . explicatur. γ βψ oan is de meis,s .recepisse .de recept .arbitr.defenditur,ct declaratur.3 P ti, quae intelligit se non fouere ius, non licet partem ad tractationem hortari .s Iuox poteri adtransigendum hortari non tamen compessere. I O . AEn possit compellere fiante timore scandali. ι ἱμidfaciendum,cum nonsubes cogendi ratio,an possia diuisionem perueniri, Thesaurisentemia examinatur . 12 Declaratur tinferte depraesump. 13 Potius ob incertitudinem legatum rei non diuisibilis vitiari coincedendum est, quam diuidi. L fedsi lege, 9.adeo autem . de petit.bsred declaratur. II L.s paterfamilias,cum lseq.f. haere . inu.expen Itur. λο Disterentia adducitur, quae in assequenda statuentium,oe testatorum volunta-
17 Principesuarum legum mentem aperire recusante,quid faciendum in obscuris.18 Expenditur sententia glo.iu l. senuius .de neg gest. 9 Biam in dubia iuris quaestione obtinere potest .fauorabiliores j erta tur. πquando. O Quid Iudex agere debeat,si dubitatio confisiat in facto. 2I Quid intersit inter iuris, O facti dubitationes. za L. auorabiliores . reg.tur. in interdicto retinenda propter sui mixturam lo
587쪽
a s a Bines iuris ad Principem,quisis nes facti ad iudicem pertinent.
26 Iudex infacto dubiopronuncians contra reum, ius dicit contra iuris regulas , ct ideo militer. 27Sententia contra reg. iur. est nulla.
28 Quod locum habet in regulis, etiam qua in ambiguis connitute suntas, Quaedam distinctio Iacobi his chir examinatur inter .c Oo, ius esse credere alicui, pro aliquo iudicandum esse credere. 3 o minor reus eo imo laditur, quo in dubio aduersus eum pronuntiatur.
D exactam rerum hucusque tractatam cognitionem conducere videtur, ut quasdam etiam quaestiones dissimam,quae earundem occasione poterunt frequenter in foro accidere. Primuigitur quaero, cum regula Modestini procedat duntaxat in quaestionibus, quot modis harum quaestionum dubietas contingere queat . Qua in re,antequam quaestioni satisfainm,il-- Iud pro constanti assumo, non esse de ea dubitatione tractan duin,ita qua iudex omnibus circi in stantiis prudenter animaduersis, ut faciedum esse monet,l.bona fides, is de possi. & si aliqualem causae dubitationem inesse sentiar,nouerit tamen in quam partem iustior fuerit.Nanatiniustus erit, si huius d bitationis velamento, et i sibi arbitri u in iudicando vindicare,vel partes ad transigendum compellere praesumet. Hoc enim non est coactum cedere dubitationi,sia leuis dubitationis iniquo praetextu alteri partium gratificari,quo nihil iniustius. Eo usque enim reprobata gratificatio est, ut diabolo no amico Iudices gratificari videantur, cum id in re vere dubia fecerint, ut pie,&grauiter tradit Te Dur decis. 89.nu. 3 . Ante quem cx sententia Nauar.Adriani,&aliorum, non licere in dubijs amico fauere, egregie docuit Iacob.Menoch.de arbitr.iud. cas.3 49. nutu. ar. & seq.ab hac etiam gratificatione abhorret Ang.Matthiac.de via & ratione iuris lib. 1.c.vit .num .i s. de quamquam in aliquibus speciebus reperiamusi ei se gratificationi locum, quas eongerit gl. in l.vle. isde relig. 6c sumpl. flin .ad iudicem tamen non pertinet. Is enim inter utranque personam medius esse deis bet,non ad dexteram .non ad sinistram declinans,l ubi falsi,& ibi gl.C.ad i. Corn. de lat. Se in formula iurisiurandi hoc speciatim Iust.adiecit in Auth. Iustur. quod . praest .ab iis ibi. Nequaquam subinchnatus, neque hoc lucrum considerans, aut per gratiam. veladrum, se . comparat igitur quae Per gratiam,&quae per odium fiunt,& paulo in L. Et aequus ιn eausis utrive paris .in 'blicis istiplinis ero. mulitque parit, cura quam iustum est,strassabo. sic ergo expressim gratificatio prohibita reperitur.Recteque in ibi Angium .3 .post gl.norat, quod si iudex possit iudicare,prout sibi videtatur,non tamen poterit iudicare eontra debitiun iurisaed antiquiorem Sc a diuino etiam iure prodeuntem, gratificatio prohibitionem haberi scriptum est enim Deuteron. cap. 8. Dixs PGnc ιbm est indicibus,
quod iustum est i care siue peregr-issit dissuetiuis. Pitalia aris distantia, sa
idem Minoch. ibi docet, Deo, non amico, in iudicando sentiendum est,potest at teir ,explosa prorsus gratificatione,dubitatio,quae ex ambiguo incerto, vel obscuro tota dimanare solet,& in uniuersis praedicamentis diminditur,ut docet Ange l. Matth.de v ia ivr.lib a .c. 3 .& 4. pilaiter contingere, t& circa tactum,& circa tufCirca factum,velut si tam actoriquam rem suam intentionem duobus qui que
588쪽
que testibus probet. In iure, exempli causa, si quaestio incidat: an filii positi inconditione,nulla existente coniectura, censeantur vocatis in qua quaestione. de si Romae vocati censeantur,Florentiae secus, Senis tamen non satis constare vis detur, quaenam aut verior, aut receptior sententia fit; & hanc diuisionem tam
hi probant, qui legem nostram in iuris, non in facti quaestionibus procedere existi inarunt, quam etiam, qui indistincte procedere arbitrantur, siue in iure, siue in facto quaestio versetur, quoniam omnes duplicitatem quaestionis concedunt. Quid igitur faciet Iudex re ieetii gratificatione in alterutra quaestione in ancipiti constitutus λ Primum maiorem diligentiam adhibebit,ne forte dubitatio ex modico studio, vel ex quadam negligentia, magis quam ex re ipsa profici se .tur. Oportet enim solet tem esse in indaganda veritate,&expendendo negociod.I.ubi falsi,&l.proximo,sside his quae in teli delen .mumq; orabit, qui veritas est, ut eum illuminare dignetur. Et si se in hanc magis, quam illam partem, ex pondere rationum stibinclinantem esse senserit, poterit illi adhsi
4 re t ac ita intelligitur quod scribunt Anch. cons. aio. num. .SOcc. consit. I so. numero 4 o. prope finem lib. I . Dec.cons. IIo. num. 6. Sed si subsistat, te adhuc in
neutram partem inclinet,distinguendu censeo:an in iure,vel in facto dubitet Si dubitat in iure, sentiunt plerique ad officium iudicis pertinere partes ad transactionem,& concordiam hortarii glos& Bartol. in I.furti, g. qui iussit, is de his
qui not. infam. Bald. & Salycant. ex stipulatione,C.de sentent ijs &interi. omn. iud.Castr. Alex. Ias&Dec.in l. quidam existimauerunt,issi certum petat .est te X. 1 ubi Alexand.not.in secundo notatu i in i I. 6.&post operis, ff. de nou. Oper. 1ic.quanquam uereor,ne locus ille, non ad uoluntariam remissionem, sed
ad necessariam subiectionem, ex natura illius iudicii referri debeat. Eiusdem 6 1 tamen sententiae sunt in hoc articulo idem Bal .de Angel. in t aequissimum, isde
quit Barto. sint .si de meis,f. recepisse,sfide recep .arbit.& dubitabile videtur , Dec. in d. l.quidam existimauerunt, numero 4.quod non ad iudicis, sed arbitrio scium spectet procurare concordiam inter partes . intelligendum est antc 3 quam Iudex causam ita dubiam esse animaduerterit,quia dum sibi liquetialtera
partem iustiorem fouere causam,non debet eam cum suo detrimento ad concordiam hortari,Αnton. de Butr. in capit .primo circa finem,de naut pet.Abb. in capit. fin .ver.sed quaero nunquid de transact.Fely. in d .Rub.de treg. 5 Pace, numero s. qui dum contendunt alteri parti . non licere aduersario transactionem
persti adere, si se malam causam fouere intelligat, multo minus iudici id licere praesupponunt, & in iudice expressim tradit Dec. in d .l. quidam existimauerunt, numero A. Sed postquam detectaeit dubitatio iuris, eaq; iudici uere inextricabilis videtur,debet partes ad concordiam hortari,ut semetipsum aberrandi periculo subducat. Verum ad compromittendam. & ita ad concordandum genes raliter i compellere non poterit, ut glos Bartol.Bald.Castr.Alexa. Dec. & alii I o supra relati cum concordes fatentur, adeo ut nec etiam ' subsistente timore scandali id facere possit, sicuti censuit Bald. in dicta l.ex stipulatione, cui cum contradi ea lex in d. l.quidam exissimauerunt,nii mero 4. concordandi sunt , ut dictum Bald. procedat nisi scandalum sit notabile ob qualitatem personarii, quia non omne seandalium huic compulsoni causam praebere debet, sed illud, quod ciuitatis tranquillitatem perturbare posset, eo quia ex partium concor
dia, vel discordiaeia totius ciuitatis salutem, vel periculum facile posset inser
589쪽
ri,sic plane sentit idem Alex. in d. l. r. f. & post operis,num.9. Assissidecisi η' num. 6. ubi coniunctim desiderat litem esse inter Magnatcs, & eiusdem scandali
timorem,ex quo,ne quies publica propter cosanguineos, etiam adhprentes tu II betur,maxime caueiadum sit,arg. l.congruit ff. de os praes Sedi quid statuendum
est in iis causis in quibus nulla lubest cogendi ratio suae vero argumenta ad cogendum lassiciant congerunt Alex. Felyn. 8c Affict. in locis supra relatis)si nihil
assequatur adhortationeρ Thesi avr.d.decis. 89.per totam multis contendit iudi-I 1 cem ad diuisionem peruenire debere .Primum ex t cap.afferte de praesumpt.' sed male sententiam Salomonis accepit, quoniam prolata filii ad veritatem inuestigandam, non ad quaestionem dirimendam . Quare notatur ibi ex praesumptione violenta, posse ad sententiam dissinitivam perueniri. Sed Auch .d. cos. a 3 o. nu. I. licet fateatur tentando , Salomonem illam diuisionem protriincialia,velle tamen videtur respectit iustitiae data re diuisibili, 8t quod dubia sint partium tur diuusionem eiusmodi, ex ciuidem sentcntia squissimam reputari. Caeteriim plus deducit ex ca specie,quam inferri probabiliter possit,eaque ratione factum est,ut inter praesumptiones non inter sententias relata sit, Maxime
cum ibi agerctur de re indiuidua in partes diuisas; in quibus iubendo gladium afferri protellabatiir,se magis ignorare factum quam di finire,alioquin iniustissima sententia filiiset diuidens hominem in partes diuisas qui diui)i non possit
sed in indivisas tantum,l .s eruus communis,ff.de thi p. sem. in eaque aut simili spe 13 cie est text. in l.t quaesitum, s.si quis eodem,ff. de fund instr. quem per contraria sententia ibi Albertc. not. eumque adducunt Bocr.d.decis. 1 . in fi.& Τhessau. ubi
sit p. qui nihil illi respondet, Ze tamen ex eo,dum patitur potius legatum instrumenti ob incertitudinem vitiari,quam inter duos ad illud aspirantes diuidi,coli igitur honestius esse iudicem pronunciare sibi non liquere, quam rem di iridere ,
quae commism diuisionem non admittat .arg.text. in l. idem, f.vit . ff. de recepi. I arbitr.Secundo loco Dcc.ab eo relatus,d .consi. i et s. nu. 6.adducit tex. in t l. scd
si lege,6 .adeo autem,ffide petit haered. sed ille locus nititur praesumptione ficti, ut expcnsa praesumatur facta de parte utriusque, ac ita quisque virilem serat, ut accidit in sententia,l. i . .si plur.vn. sentetia l. reos,f.cum in tabulis, isde duo b. reb. sed non usquequo portiones in omni specie cotenduntur, saepe de toto hinc inde contentio est,ὸeuitque praesumptio,quae uni vel alteri faueat, aut diuisionis occasionem praebeat,&candum responsionem admittit, i. Titius, is ad Trebell. quam tcrtio loco ad idem Thesaur. adducit. Quia, cum vero simile sit erogationes de toto patrimonio factas fuisse,co inspecto, quod ex toto fructus percipiebantur,sic in portionesqus faciendae erant, erogationes ipsae probabiliter referuntur. Non igitur in praeὸictis Ll.fit diuisio propter dubitationem, sed propter iuris p rpsumptionem ex verosimili desumpti, quaeitio alioquin dubia dignitur. Nec dubitatio, sed prssumptioni diuisioni causam prebet. Quarto pro eadem scors tentia idem Thesaur.adducit, it .si paterfana .clinit .seq. U.de haered .inllit. Qui locus in praesenti displitatione magis urgere videtur,cum admittat diuisionem hae reditatis,propter voluntatis incertitudinem, ac ita propte r maximam iuris dubitationem . Sed recte admodum in eam sententiam Tiberi j Caesaris exemplum, d authoritas adducitur,quoniam Iulianus eo exemplo destitutus, quod a Pomponio relatum seq. l. compilatores posuere , eam decidendi rationem usurpare non debuerit. Q ninimo Theoph. in g. vlt. Inllit. de vulg. substitutione tunc temporis a Tuberio cadere factam constitutionem Disse testatur. Verum cum sua moderatione in ius transire credendum est, ut possint Iudices in materia successionum
590쪽
sonum ex testamento deserendarum, tanquam Iudices, si ita obscura voluntaxfuerit, B: similes acciderint circumstantiae eam diuisionem partibus etiam inars uitis per sententiam facere. Illudque t interest inter coiiijciendam testanatium, et itatuentium voluntatem, quod si talis dubitatio in legibus emerserit. Princeps consulendus erit, qui suarum legum, & mens & verus interpres csse creditur,l.&ideb,ubi dii ferentiam inter Principum, detii reconsultorum intc pretationem explicaui. ff. de legi. quo nomine ijdem litarum legum enigmata soluere dicuntur,l. I .& l .vit.C.de legibus./Cur ergo ad diuisionem in re dubia perueniet Iudex, si possit consulendo Principem, dubium legis assequi sensum δAt cum coniicienda testatoris voluntas est in obscuro posita res eiusmodi,tam respectu Iudicis,quam Principis ad diuinationem accedit; & ubi praemista diligenti inuestigatione, ut faciendum docet Baldus consilio s. lib. . ni bil Iudex assequitur, idem vero simile est Principi futurum; quare, cum res illa omni solatio careat, libentius concedenda diuiso erit. Dissimilis itaque: ratio facit, ne illa decisio extra ultimae voluntatis cancello, facile producendast. Quod x si Princeps consultus aliquo casu, quod interdum ex causa facere solet, Si mihi accidit in facto, suam interpretationem aperire recuset, tunc magna dubita tio est, an debeat sententia ferri pro reo, iuxta l. lauorabiliores,is de regulis iura ris. Et amplectendam esse sententiam i Glo. in l. Nesennius, is de negot .eestis, quod in hac specie obtineat opinari vide utur, Bald. in d. l.Paterfami l. isde hae
ego tantorum Patrum sententiam sub nimia allegantium facilitate periclitari. Nam certi iuris est, passimque ab omnibus hucusque recepti, regulariter non posse Iudicem ob solam dubitationem partes ad transactionem compellere,ut supra, ex Glo.Bart.Castr. Alex.Dec.&alijs abunde constare potest: at s id fac re possi Iudex, dissinitive pronunciando, iam per indirectum partes inuitas ad transactionem compellit. Non inficior ego, quod partibus compromittentiabus Iudex factus arbitrator hanc diuisione facere poterit, ac ita relatorum omnium sententia procedit,& hoc in casu apud sacrum Consilium Neapolitanum referente Capyc.decis. 176. in fine. Obseruatum animaduerto, ut iudicum per sona deposita, & arbitratorum assia mpta Domini de Cosilio ad eam diuisionem peruenerint. Et quidem prpter casum testamentariae successionis, in quo de vo-juntate destincti sub incerto relicta dubitaretur,oportet Iudicem in unam, vel alteram partem inclinare. Nam facilius est statuentis, quam testantis mentem conijcere. Testator enim in testamento libito voluntatis utitur,l.4. s. de adim. Ieg. l. fidei comissaria, laterra,ff. de fid. lib. Legislatorno pro libito, sed ex rati ne legis codit, & ideo cu mentem legis inquirimus,certi sumus, id, quod rationis est, ad mentem legis accedere,i .scire oportet,s.conseqilens, isde excus.tui.
mare in hac perquirenda diligentiorem esse conuenit, cum quis ius dicit. Et imaginari vix potest,si negotium secu diligetissimo reuoluat,& examinet, ne in alteram partem, veluti rationabiliorem conscientiam incli lare prssentiat, Se pro ea pronunciabit,ut Anch.Dec.& Soc.consuluere. Potest in accidere,vt velii conscientia magis ad unam,quam ad alteram partem inclinet,adeo in subdubitet,ut in transactione,siue diuisone, sibi ipsi tutius quiescere videatur. Quod mihi semel accidit in Rota Florentina in causa maani ponderis, ut omnes Rotae Auditores in unam partem procliuiores essemus, sed tamen plerique nostrum tutius existimabant componere parte si quam iudicare. Quq casu,quia a rζcto conscien