장음표시 사용
81쪽
recedit,neque per omnia ei seruiimon enim recedit in totum, quia semper eius, dem retinet principi quia ut supra diximus mutari nequeunt. Amplius, quoniam nulla plane ciuilis lex fieri potest,uel facta non erit lex,inquantum ipsi resi1tat,naturae lege considerat ut recta ratio imperans honesta, proh ibens contrai ia: t haec enini fons & origo est caeterarum legum: nam ut doctissime concludia Alexand.quaest.27.art. I .f. 2.cum lex Naturae sit regula iuris inde consequentiς,lex omnis debet habere regulam in lege naturali, nec quid poterit sanciri, quod ab hac recta ratione non reguletur,quae iubet honesta,& prohibet contraria. Ex quo bellissime infertur,legeni non es le legem iniustam , nec mercri lcIis nomen. Quod probat Isidor in c.erit,dit . . dicens. lex honesta possibim iussa Iecundum Naturam. tim Plato in Minoe sic ait. σιtur a recta ratione declinant, falsaeque adhaerenι opinioni, Distitutaque erunt. non antem leges, tum secundum Martianum in I. 1.hoc th.omnis lex inuentio eruadam e I, cst uonsi Dei lex iniusta eius modi esse non poterit,nec istud a ratione nostra est diuersu: quia omnis lex est a naturae lege per derivationem; at ea donum Dei est,quia diuini Numinis communicatio,ergo lex omnis, vel tanquam ex hac una prodiens poterit existimari donum Dei; Quod si lex non erit, nec poterit obligare in vim legis, & ideo ab omni plane ratione abhorret, ne Florentini passi sint disputaris uper validitate statutorum, ut not.Rom.consi. 3 92. num. 1 .Fcly. in capitu. quae in ecclesiarum .num. I 3 .de conititu Dec.cons. 3 7. num. 6.uti etiam a lege naturae,e
iusque ratione abhorrere uidetur quod mala fides superueniens usucapionem hon ina pediat,cum de iure ciui satis sit, si ii istum habuit initium l. si aliena, Edeusucap. g. diutina. Iiistit. eod.nam si lex naturae praui depulsio est, malam fidem 2 8 non potest non quandocunqtie recij ccre,tia luco in hac parte uidetur mihi ius ciuile in totum a naturali recedere,quia perpetuo dii finiri potest in totum recedere ab ipsa naturae lege,cum ab eius definitione recedit, cum & a re definita recedit,quae tota per definitionem explicatur iuxt.not. in l. r. b. 3 .ff. de dol. & in I. I .ff.de tella. ex qua parte ius ciuile in totum recedit,nec iuris ciuilis fungitur ofrs ficto,nec seruandum est,quia semper declinat ad iniustitia.' At institutum quodlibet Iuris positivi ut D. Augustino, et in lib.de lib. arb.& refert Sol. libr. I.
q. s .art. a. cateniis habet uirtutem legis,quatenus participat Iustitiae rationem. Quare rccte quod retuli, iure canonum emendatur, ne ullo tempore cum malafidc praescriptio procedere queat .c.uigilanti .extra.de praescrip.capit. posscssor. de re e. iur. in o. Se in hoc quia concernit peccati materiam, iuri canonico standuest, in Terris etiam Imperij, S saeculari Foro. ut pergio. N Io.And. ind. reg. pos scitor .Franc.Balb. de praescrip. 3. par.sextae princ. quaest.2.nu. I .Rol .a Vall. cons. 3 O 6.ntl. 6 a. uol.ῖ .i Ex quibus in caussa adhuc uertente respondi non ualere Sene
se statutum,quatenus indilhincte disponat,quod si Creditor patiatur labi spaciu3I uiginti annorum,ulterius non audiaturit quia receptissimum est non ualere Statutum qua parte admittit praetcriptionem cum mala fide. Alexand. cons.99.nu. 8.uol. 4.IUp.in l. nemo potest . ubi de comuni. num. I I s.fide leg. r.Didac. in d. re. 3 i posses r.f.und c cimo. nu. . Ferd.Uasque,de succ.creatione lib. I.6. x.num. 26. t&licet Castr.int .sequitur. 6 si uiam fide usuc .distinguendum putauerit,an llatutum dirigat uerba ad creditorem,statuens eum non audiri ulterius, ut hoc Senesi uci ad debitorem decernens eum prsscribere, eiusque distinctionem sequantur Thom. Ferrat .caut. 3 8.Boius de stat. urb. priscr. gl. I .nu. I s. parum tuta existimanda est,quia est uelamentum quoddam,quo latenter ad eudem illicitum pem
uenimus effectum ac viam aperit canonicae sanctionis eludendae, cum ita per indirectum
82쪽
ἡῖ rectum tacde sit cuique ciuitati uerbis ita conceptis iniquae prsscriptionis effectum admittere,quod euitanduin est .c. si ciuitas,de sent .excom .in 6.Quare iii
ete quadraret etiam statuto Senensi,quia & in rubro & in nigro aperte decernit debitum esse praescriptum,& ulterius non audiri disponit, tanquam conseques praescriptionis.' Sed tum huius flatuti,tum aliorum quorumcuque solidissima de fensio est, S contulentibus, & ius dicenribus amplectenda, quae ab eodeme a strens deducitur in d. f. si uiam in fin. ut si statutum non faciat expresse meisitio nem de malae fidei debitore ut credendum est statuentes omnes ab hae L. tem expressione abstinere, quia nec ualere posset stat utrim, & sorte alteriussori suspicionem induceret aduersus eos recipiat hac in parte ex iure canonum passiuam interpretationem,ut de bonae fidei debitore duntaxat intelligatur, ae eum ad beneficium praescriptionis admittere,quia non est existimandum ut uerbis generalibus uelit compraehendere casum, super quo disponere inon potest,
N ita consulit Soc. cons. 8 6.nu. I o. vol. I .Corn .d.cons. I 8 Ο.& hanc ueram,ru communem esse opinionem S conclusionem tradit Uasq; d.par. I I omu .as nec excogitandς sunt cautelae, quibus quasi anguem sub herba peccatum latere ac nutriri curemus, Se debitori malam fidem non obesse velimus,quae in foro Poli danum irreparabile parit .lex ipsa naturs hanc malam fidem redarguit,ad quam ut ad Institutum redeamus)velut ad sontem,unde derivetur leses ciuiles omnimo 3 4 do sunt reducendae: f& ideo coitituendu ,est ut argumento satisfaciamus, ubicuque naturae legena consideramus pro rectitudine rationis iuri ciuili ab hae ipsa 3 s lege non licere,uel minima ex parte recedere.)Uerum ab hac ipsa ratione, eiusque primis principi; s, quaedam promanant conclusiones uniuersales,quaedam particularcs. uniuersales hoc modo, bonum est faciendum,restituere depositum honum est. ergo restituendum: Particulares hoc modo, malum cst vitandum, Sempronium reddere gladium Cato furenti,malum est,crgo a Sempronio vitan3 6 dum. t Inspicito hic officium iuris ciuilis. statuit in uniuersum gladium furioso non esse reddendum, & in hoc animaduertit propter additam circumstantiam illam primani uniuersalem deficere conclusionem, desectum tamen ex ipsa naturae lege concludit .i. ex ipsa rectitudine rationis concludit,quae non deficit in illo particulari, nec in suo uniuersali bonum cst faciendum. at defectus est in eo, quod homines subiiciunt depositum restituere bonum est,quia accidit hoc casu 37 bonum non esse, aut potius est in ipsa rei natura, quae inconstans & varia est. lnec in totum recedit ab illa uniuersali conclusione,dc positum esse reddendum, quia nec contrarium statuit, nee in totum deseruit, quia fiarioso reddi negat. At, inquis,negat id ipsum lex etiam naturalis in illa particulari conclusione. Respondeo iuris ciuilis non est legem ferre de Sempronio, sed iuris est naturalis,3 8 quod hac ratione scin per bonum 8c aequum est .l .ius pluribus. F. de iust. t quia relatum ad singula numquam errat, quia iudicat ex circumstantijs. Atius ciuile non in singulas personas ferendum est.l.iura hoc .litu. Itaque versatur ius ciuile non circa legem idest rectitudinem rationis, non circa eius prima principia, non etiam circa conclusiones particularium, sed uniuersaltu,quia & hoc ipsum
39 uniuersaliter sertur: t quo pertinet illa Arist. differentia inter ius &iustificationem, iniuriam,& iniuste factum,quia Sempronium non reddere gladium Caio fit reti est quid iuste factum, non ipsum ius ciuile: hoe enim est illud uniuersale, gladium furioso reddendum non esse, Ius ergo pro illo iure uniuersali usurpatur, qua ratione ex ipsemet Arist. in d.c. 7.fit apertu eum quatenus ius ipsum datu
83쪽
vale mobile esse referie, ad eiusdem iuris unit: erses:a, quod ea het,a
o tionem, qui .us naturale t item 5e ciuile ius, non singulorum gratia duntaxat consider P . iii .se disciuitates bene institutas reseruiatur, sed no ita xfarpat Paul. in d-l . ius pluribus.quia eo modo immobile semper est, ut semper bonum ., & ar- quuii Sed nihil magis ab Arillotelis sententia distat, quod supra de vino ac veneno attulimus. vi ex Michaele Epheso eiusdem Aristo talis Interprete explica tur,ac illa verba. quamquam apud Deos fortasse nialo modo et'. ostendunt totam mutationis causam ab ipsa deprauata natura pendere: alioquin omnibus in nam rati bonitate perseuerantibus ius ipsuin essct immobile .Sed unus sit peresse videtiir serii putas,quo videtur natuis legem unam S eandem csse apud omnes, qliod- Iustinianus in g. sed naturalia, ipsit detur. nai. gent. 8cciui. vidcatur phira supponere ea consideratione,qua dicit esse immutabilia. Uetaim apud Iustinianum cadiuiso Iuris retineri videtur ibi, ut in homine sit ius naturale duplex,alterum quod sibi comune est cum caeteris Animantibus , alterum quod sibi soli a natura insitum sit,S: dubitationem faciebat Iuris ciuilis assidua mutatio,an umim vel aleerum naturae ius tollere posset,ideoque ait. Sed naDaeralia &c. quia neque nMurale ius sibi cum c eris animantibus comune,nec quod ipse sis lus ex diuina pro uidentia accepit,mutare potest, sed utrumque immutabile manet.
mam asse&ω, quam perfecta Naturae lex sit ex CF-cerone deducisur , simul atque Laudatur. Cap. IV.
r Lem natura immobilem esse ostenditur ex Cicerone. a Legem positivam improprie, O secundum popularem rationem dicimus
3 Lex naturae a Deo Opt.Max. Originem ducit. 6 Accur. intellectus reprobatur ad i. r.Cala in ius Noc. nouus datur 3 Lex natura diuini luminis dicitur communicatio. 6 Declaratur l. 2.1 de Uufimea. re. 7 Ius ciuile multis casibus naturalem mutat rationem. o Ius ciuile naturalem non muta rationem,quae circa iunum sit,uel iniustum. 9 Beneficium rei itutionis lex non concedit minori dolo,uel fraude contrahenti. . I o. Lex natiars est norma legitimi iuris . II Iuris natur g Iemina nobis ingenita destribuntur, ac declarantur ex citcerone.
Ia Lex natura inmisit hominem quo ad Deumine ipsum, oe societatem hum
x3 Iustum O iniustum,aequum ct iniquum ex cim similissaepe mutantur . 1 Statutum occidendi Drannum eι Bamitum Di alili dicitur inpulli cum bonum directum.
Is Lex natura non deficit, etiamsi deficiat lex scripta,vel consuetudo. 16 Asionem pro lege allegare sat est. I 7 Ptionem esse animam legis. i8 Reprobatur opinio Iairitu Ueae. πω. 2.c.ctisobIria
84쪽
r 9 Stantasine inione estm sim uti corpus sine anima reprehendipossunt i
ao-eii recta rerum omnium agendarum , ac legum condendarum re gula.
xi Disciplina iuris ciuilis non tam a lege. Ia .rab.a Prstorum edictis, quam a. genatursin ratione hauriri νidetur. ai Distinctio iuni,ct inium ad nernam legem refertur. a1 ix natur distinctio rumin iniusti eadem apud omnes. a Animi perturbationes,ut es nos trabunt,o inuicem retralunt. 23 Lege naturaesensibus normam prU ribimus.
ao Dei prouidentia infinita, prudentia autem hominis finita eLi.
Haec ipsa naturae lex, tum alia praecipue ratione est immutabilis ac semporeadem manet.quod perfectissima sit,& absolutissima; qua enim parte diui- Ni luminis communicatio est tum recta, S: ab ipso Deo Opt.Max.tram ratio Legislatorem diuinae prouidentiae habet , Quod ii aliqua .ratione mutanda mret, imitatio diceret imperfectionem in lege,quae quantum absit ab ea,non potest ornatius simul ac verius explicari t quam Tullij verbis ex 3 .de Kepub.a Firmiano
relatis.c. 8.de vero cultu,& a Barone in f .sed naturalia,inst .de iur. nai. gent. &ciui .verba sunt haec. Esnero uera tex recta ratio namrae congruens diffidis in om nes constans, s Iempserna qua uocet ad of sm iubendri uetando a fraude de Oerreat quae tamen neque probos fructra iubet. aut uetat, nec improbos iube ndo aut uerando mouet. Huic legι nec propagari fas es ,nec derogari ex hac aliquid Mer nec tota abrogari poteti,nec uero per Senatum, aut Populum solui hac lege - possumus ,nec est quaerendus expla Metor aut ιnterpres eius Atius, nec erat atra lexi It mae,alia Athenis, aba nunc,aha post hae sed est omnes gentes, somnι tem pore una lex est semstiterna, ct immniabilia continebit, unusquisque erat quasi e Magιcter,cst Imperator omnium Dea s: ille legιs huius inuentor, disceptator, lator,cui, quι non parebit ipse se fugiet,ae naturam hominis aspernabitur, hoc ipso luet maximas poenas, etiamsi catera supplicia qua abutantur, effugiet. Quis sacramentum Dei scicias ut subsiciam verbaFirmiani tam significanter enarrare legem Dei possit,quam ille homo longe a veritatis notitia remotus expressit.& . a vere hanc veram legem appellat,' quod caeterae positiuae , quibus utimur mi- . nus proprie leges sint , & secundum popularem rationem legem appellamus,quae scripto sancit,quod vult,aut iubendo , aut vetando ut idem est Au-- thor quia Populus Romanus eam intelligebat legem esse , quam ipse senatorio. Magistratu interrogante veluti consule constituebat S. constat . Institui. de 3 iur.nat. gent. at eiusmodi ' lex a Deo optimo Max. originem ducit : Isautem tanquam summus,ac summae prudentiae legislator , quem nec momenta 'temporum , nec rerum etiam singularum circunstantiae latere unquam poterunt, legem hanc in omnes homines dissulam voluit omnii tempore valitu-- ram,omni loco , ac ab omnibus perpetuo legem seruandam proposuit , ac. praescripsit . Ideoque ignorantiae velamento nemo se poterit aliquo modo excusare 3 non rusticitas , non sexus iustam ignorantiae causam praebent in si quae secundum naturalem rationem scire tenemur.t l. a. C.de in iuS Vocan.
85쪽
tem non excusarh libhrium,qui Patronum sine venia in ius vomuerit, quia. -- honor huiusmodi ρersonis debeatur,natur alcin rationem Πo pro. Iure naturali accipiendam, quia hoc falsum csset: eo .n. loco nihil aliud quam naturale ius opinor significare Imperatorem,alioquin sequeretur likertum quo uis argumento erga Patronum ingratum in ligcm naturae minime peccare,quia iu- 'ra Patronatus,ac libertorum status non sit a lege naturae, sed i esse aliter habet, s ut Cicero Tarquinii exemplo probat quod supra ictu limus: ' neque haec diuihI luminis communicatio, quam legcui natura dicimus,a Deo optimo Max. pro- edijt,ut in natura bcne instituta solumna odo & lex, Si regula esset,sed ut quantumcumque res humanae nultarctur, hominem ita sylliis.&ciuitatibus aeque regeret,
in bello Sc in pace .intra donicitices parietus, dein Foroincc vero prius seruitu te 1ndu ha bcnc scium mani ni istionis inuasit, quam ob acccptum libertatis beneficium haec ipsa naturae icae manum isto imperauerit etiam,vt honorciri debc rei Patrono,que m qui se debere rec iis aliis protinus etiam, si nulla cludis lex adcsset, in naturae legem peccat ; nec enim ab eo quod honestum est aliquo modo recederet,quin ab ipsa Naturae lege recedat: Etiam uno loco si tamen eius dilucidandi gratia veniam sperare liceret Caium, D Tribonianum,ac c ius aseclas ε in ipsa naturalis rationis acceptione notari poste summopere Vercorii cum
in l. 2 .F.de , tuis. ea .re.dicat Caius Senatusconsulto non id ellcctum esic, ut pecuniae usus fruinis proprie esset,sublucit haec verba. nec enim naturalis ratio au thoritates natus mutari yetuit , sed remedio 3ntroduc Oeaepit o ali usus ructus haberι. Hic autem naturalem rationem pro lege usurpat Callis,quam intinura
bilem esse constat ; at cum nulla hac in re sit ratio iusti vel iniuiti, boni vel mali, honesti vel fraudis, nulla quoque lex naturae erit, quia nihil ad eam , an pecuniae usus fructus proprius sit,uel improprius,aut vero usurpat pro discursu rationis in naturalibus cum applicatione ad ciuilia, argumcnto ducto ab ijs quae sunt, ad ea quae intelliguntur, bc falsetum opinor quoad vitiinfructum Senatum non potui si se naturalem mutare rationem. Naturalis ratio eo rospicit, ut non possimus uti pecunia nisi consumendo, de per erogationem; l: c enim assidua permutatione vi detur consumi,S extingui .f.constitii itur Inst de usufiuct .non vidctur saluaesie substantia: Cum autem usus fructus si ius utendi, fruendi alienis rebus, salua rerum substantia, iam repugnat perire,& consumi substantiam, & este usumisi ctilm,ac ita naturalem rationem inducere videtur Accur. in d. g. constituitur, 3e et ali)post eum. t Ac satis poterat hanc mutare rationcm negligendo Senatus; sic naturalis pugna est, ut quis dcccdat pro parte testatus, de intestatus ,& tamen potuit ius ciuile hanc mutare rationcm l. ius nostrum. ff. de re g. iur. l. I. Is de mil.test. tum ex naturali ratione est,ne contractus claudicare debeant, &tamen in pupillo sine aut horitate tutoris contrahente secus est l. i. ff.de re vcn di.Itane minornatu maiorcin adoptet ex naturali ratione est, non legerae,nihil enim ad eam 6.minorem. Institui. cle adopt. ius tamen ciuile deserit aut mutat rationem naturalem in eo qui lices filios non susceperit,in nepote alibque adoptet .d. f.minore. ver. licet.Potuit ergo ius ciuile a naturali rone recedere,eaq; si non in reb. naturalib. in ciuilib.& quae intelli itur mutare, negligeret deserere,vel amplecti .lesimo non sit circa ivllu,ta intuitu, sia non ta ro,aut mo dus quid. a naturalis, qua lex natu talis esset; qd & in alijs multis coctat, q cosulto omi to .sed soriacum posse t non debuit, quia in relatis casibus ius singulare inducitur, dc haec similia iure singulari constitui possunt : At Vsusseucius rerum Quae consumuntur usu iure communi 'γmmum gratia induci cum deberet, non
86쪽
debuit eontra naturalem rationem induci, a qua ius singulare recedit,ius coma mune nequaquam,ex quo nouiter potest declarari l .ius ciuile, supra de ius . Miur.Vel dic quod in oppositis speciebus id se contra naturalem rationem. At in usuiructu contra naturalem & ciuilem. Et sic;non obstat 9. minorem ver . licet, ubi iure communi illud recipitur non iure singulari, quia nullo modo est contra ciuilem rationem . Redeo ad naturae legem in omnes distulam
9 ' ab hoc ipso capite deducitur, ut minoribus in delictis, & ubi dolo ver
sati lunt bcneficium restitutionis denegetur. l.si ex causa. s. nune ff. de ui ianor. sic si per mendacium maiores se dixerint. l. a. C. si min. sema. ubi reddi tur ea ratio, quia deceptis non decipientibus succurrendum est; si rationis ra tionem quaeramus diligetius ex lege naturae cuius ex proprio dolo reus et , ab hoe beneficio excluditur, neq; Praetor qui eo edicto, ut plerisq; naturalem 1equitur squitatem. l. I .ff. de mino .potuit minorem in fraude constitutum audire; is enim lege naturae codemnatus est, quem ius ciuile abibluere,aut releuare aliter non posset, nisi in totu a naturae lege recedat. Eode trio non tam lex Aelia lentia,*ia haec ipsa naturae lex rescindit & manumissiones in fraudem Creditorum Io fabas.Sed cur luc c5memoro Vti in omnes homines,sc in toto iure ciuili l est eiusmodi lex distusa, uti totius legitimi iuris norma, & rcgula esse videatur: ira ut rivi a fonte ducuntur, ita a naturae lege iura omnia derivantur. quinimo si secundu naturae institutioncm homines vixillent, ea sola omnibus suffecti ira suis sent: nos enim Sc colere Deia, Patriae & Parentibus decet obtemperare: Ab hac deniq; lege ut scribit Tuli. x.de liniciat. totius humanae vitae initium videtur esse profectum; S: omnia sub hac lege comprehendi ostendi .ibi. Natura ius o Ii quod non opinio gem it, i sed quaedam innata uis instruit, vi reum nem, pietarem, gratiam, vindιcationem, obseruantiam, veritatem; Religιο est quae superioras cum am naturae quam iuuinam uocant, curam , caerimoniamq; afert: pietas per quam sanguine conmn ira Patriae'; beneuotis cotum diligens tria uitur cutius. Gratia in qua amicitiarum, ET O rorum alterius memoria, s alterius remunerandi coemetur.uoluntas. Mndicatio est per quam ius ct iniuria,
ct omnino omne, quod obfuturum est defendendo, aut ulcis endo propulsatur obseruantia est,per quam homines aliqua dignitate anteeelientes cultu quotam ct honore dignuntur. Meratas e I yer quam ιm mstata ea quae sunt, aut ante fueriat. ii aut futura sunt, dicuntur. t Haecti consideremus, intelligemus legem hanc, t tum hominum, & erga Deum,&erga se ipsum, ac societatetem humanam instituere, & nihil omittere , quod seundem intra Iustitiae Schonestatis tramites omni tempore contineat, & qtiouocat ad officium iubendo, de vetando a fraude deterret, iam omnia gradibus suis complet: mirum tamen esse videtur quod
Cicero huic legi propagari fas non esse dicit: nam vel frustra positum est ius ciuile uniuersum, aut cidem a idere fas cst ; ex eo enim maxime constat quod aliquid addat , vel detrahat. l. ius ciuile. E. de iust. & tu. sed , et si omnia quasi ruuos ad fontem, ad naturae legem reseramus, quod ab ea deriventur,haec ipsa derivatio species quaedam propagationis esse videtur,tum si umina dictat in ratione bene instituta, aliud in natura collapsa iam propagari videtur. Quid erit di-3 3 eendum λ Id si reseratur ad rei definitionem,uere dictum esse vidctur t: nam iustum & iniustum, aequum, & iniquum, officiu 8c fraus ex loco,tepore, personis, accircumstant ijs saepe mutantur : veluti si ponamus occidere aliquem iniustum 6 Se iniquum esset tu Bannitos, Grassatores non tantum Tyrannos nullo odij
I core ed pro bono publico,& Iustitiae zelo occidere ivitum est ita dictante,
87쪽
ac permittente statuto, quod in elusinodi casu non tantum valet, sed fauorabile
est Bart. cons. i s s. statuto castri plebis in fine. Ias. in I. si Llem,n. .fl .de iuriscio m. iud. Dec.post Baldum in c.dilecti n.3 I . extra.de excep. idem cons. 6 s .n. 3. de cons 3 26. post. n. 3. SI utrobiq; de communi: non tamen propagatur te x, quin
si eadem semper iusti prsceptio. prauiq; depulsio: nihil enim ea, quod lex illa
non comprehendat: Sed etiam Bald. dum cons. 8 3 .n. 7. x ol. I. ait natur alcm c sserationem,quae in cunctis recte respondct, & adducit i. si me, & titii im .issi certi pet .non ne hanc legis huius persectionem cognoscere,ac sate rivisus csti & eerte quid mero iure ciuili responderi potuisset in specie illa l. si me .nis lex ipsa natili ae bonum Uiud & xqitum insinuasset tum Praetor nisi huic legi fuisset semiapcr innixua, quomodo ex nimiis iuris ciuilis subtilitatibus potui sic t seipsum
euoluere, educere λ facit i. Post humusae de inita .rup.te .l.ei qui .ffide acq .haer. 6.sui autem, inst.de hsr.quat illibi cnim a iuris subtilitate rccedit, quin ad naiar si ii simplicitatem hac ipsa lege dieiniate conctur accedereri similiter quacumque lege scripta, vel conflictudine dcficiente haec ipsa nunquam deficit.c. secun Iodo requiris.6.vult. de appest inymo .conssi r .n. s.' Ad idem peltinet, quod Pas. sin circumscrtur sat esse ratione pro lege allegare .cle. I. in prin. ubi not. Card. . de elect. Baldia .consi 3 8. Aymo .d. coni. 3I .& cons. 3 26.n. I 3. quo respexit so- deliinus, cum dixit naturalem susscere Iusti iam in lac ire oportet. f. susscit. α
legis esse recc pium est ab omnibus in t .adigere si . quamuis . s. de iur. patri in I. Is cum ratio. itae bo n. damn quare admodum vereor,ne dc scndi possiti quod iniit Bal in l. lege n. r.C.de legar aer.ut valeat statutum sine ratione,di in tamen nullius praeiudicium contineat. Primum quia totius ciuitatis praeiudicium contia Isneat clusi nodi statutae coudere, quae rationem non habeant, i quia & eludi Sereprehendi facile potuerunt,quod cauendum est ae si ciuitas,de sent. exc. 6.Lsaluius Arist.st de leg. praes . Tum secundo, quod pertinet ad rem nostram, erit statutum sine ratione, quasi corpus sine anima: neq, vera quod dicitur ratio xo nem esse animam legis t ad aliam rationem reserendum est, quam ad hanc T ctam, de nobis insitam qus rerum omnium agendarum, tiun maxime legum condendariam est regula, ut ideo sine ratione lex sit, quae non habeat rationem honesta iubendi, S: contraria prohibendi, quia necesse si rationem illam particularem huic uniuersali respondere, alioquin. rationis nomine crit indigna. Te tio nullius continere praeiudichim, di sinc ratione valere repugnantiam continet, quod unicuiq; etiam in partaculari praeiudicium si ligari statuto ratio carente o Atq; ideo sicut admodum dissole est immaginari staretiim sine rati ne . ita quod tala statutum nullius contineat praeiudicium, videtur sere imposis bile. inarto statutum contra rationem nec Baldus, nec quilibet alius valere
assirmabit quod hoc ipso iniustum sit, sed hoc ipso quod est fine ratione, si quis
diligenter intueatur contra rationem est . Tandem statutuni hoc non derivatur ex lege Naturae, quae recta ratio est. Se iugula omnis iuris consequentis, ergorale statutum nec rcgula nec ius erit; ac ideo si quouri alio modo valcat, in m at dum legis, certe non valebit. t Igstur , t deniq; concludatur iste s. rmo uniuersa iuris disciplina non tam a Praetoris edicto xi it tabuli , aut caetera prescriptis senatusconsultis,constitutionibus,quam ab hac ipsa lege naturae tora ab hac recta. atione videtur hauria i , ex hac una lege caeteri legumlatores in equuntur, quo rcgant Populos, quo caeteras stabiliant leges, quis in improbo s animaduertant,quo bonos tueamur, ob praeccsta salutis , floriaeque suis ciuibus citant ,
88쪽
ad decus hortentur, a flagitio reuoeent, ut cousolentur vis, vesacta,&consilia sapientum, & sortium virorum cum improborum ignominia sempia a ternis prodant monumentis. t Haec ipsa iusti de iniusti distinctio ad illam aete . nam re umomnium legem sic reseri videtur, ut mentem nostram attollat, coe-lam, terram, maria, rerumque omnium naturam perspicere ea unde generata quo recurrant, quando, quomodo obitura, quid inus mortale &. ducum quid diuinum, aeternumq; sit intueri, ipsumq; Deum Opt. Max. carioder tem & tegentem pene praehendere doceat, ac nos ipsiss non tam, ut alicuius definiti loci, quam etiam ut totius orbis ciues instituat, moderetur, 33 ac regat . Et quamuis Athenas, IRomam, Sena'; non nominet, tubique tamen est eadem & sempiterna vocans ad officium, a fraude deterrens; Quam .
qui rectὸ sentit,&intellidit, is seipsum quod Apollo praecepit Pythius opti-mὸ noscit : quia quod in se diuinum, Se immortale est , intelligit, secundum i hane diuini luminis communicationem, naturaeo bonitatem Dei gratia accedente, super astia euehitur. contra uero qui se ipsum huic non sit biicit legi,in de ipsi non obtemperat, a semetipso recedit ab hac ipsa lege recedens, & se fugit , imo potius ad se ipsum quasi hostis ad hostem affici uidetur, atque intellino bello sunt mopere cruciatur, & si pars inserior intumescens exuperat, tu pem sui ipsius uictoriam consequitur,le eiecto Legitimo Domino Tyrannui Σ admittit, te anguem in sinu proprio nutrit: tnam animi perturbationes, ut :apud Platonem Atheniensis docet. I. de legi. quasi lanes ingenitaetraliunt nos,& inuicem retrahunt ad Girarias actiones, ubi uirtus 3c ut tu iustum & iniv- a s shum,fraus Beo seium diti ea versantur.' Hac vero lage tanqualm rcgula qua dam perpetua,&sensus moderari,&affectibus cunctis normam praescribere datum est,& ita verum libertatis usum in usu iocundissimae seruitutis collocare. Quam igitur pie, quam sancte Tullius de huiusmodi lege senti Qius non mirabitur hominem assidue versatum in tenebris, sabulosaq; religione ed ctum, Idolium mendacibus excolendis assiletum tam sapienter, tam verε de lege Naturae, eiusq; a Leo derivatione verba fecisse, eiusq; pulchritudine ira delectatum, ut praeclaram, atq; simillimam eius imamem, alit potius eiusdem . Iegis causas, Sc effectus,non modo animo coceperit, sid verbis etia expresserit, 26 atq; depinxerit cum itaq; naturae lem a diuina prouidentia prodierie, 'qua eum perfectissima est, tum etiam infini a non potest non esse numeris otimidua absoluta, hominis autem prudentia cum finisa, Mimperfecta fit legibus sere L dis suffectura non est, si legislator quantum fieri tetit eas legi Naturi non
biecerit, atque coniunxerit. n ,, ὲ.. . D. .
Cur fla Nasurae lege, cum absilutissi misit, homires minime
contenti leges ciuiles inintuerint. Γa'.
89쪽
tegis efectus est homines non Diam metu, sed stumiis bonos e
' 6 rex Odhominum malitiam eoercendam inducta. lateren civitatis malis eam purgare hominibus, ct delicta impunita Ma. esse 8 Omnes tenemur agere quod iussum en .s Obedientia in Patriam,oe Pariuntes litat i natura si eius mensura ruris e
I o Defensio aduersus Uim, O iniuriam naturaliter est iusta. II iudex in propria caussa . Ia Pressus praesumitur adsuι facere defensionem. II Defensi corporis ad rerum defensionem an extendatur legitimo iure defia
x Lex causas ingratitudinis filiorum, o legitimam eorundem mmitur. is la mensura iuni variatio isi. 39 Internaturalianscepta luerdum discensio est. I7 Iax natur s neminem cum aliena iactura muli fieri himselem I 8 Lex natura, Populi salus elio. . 'is Varium ius circa Uacapionem. M . eto Ius eisiis in usucapione a canonico eoangustatum . ...
at . Remediumnsscriptionis ansit odiosum. ar Distinctio Accurri, ὰ Gratiamo relata, o quomodo ab Anthedire eo lam
3 opinio Nisingerii refertur a 4 Opinio Gratiani ad inlusiurana n finalem causam refertur. as Statu tum permittens konitos odio occidi non valet. M opinio Anthoris circa Uue i m. : .E - iutanascrpio riui onestusocios nisi deficiat m elatu amiseu α8 Vsucapio publico bono oe aquitate nititur. 29 Ex comuni utilitate ius ea ra cum ciuili conciliatur.' 3o Tr i scriptionem reμcere Vmigibra rit. - 3I In Hucapioneιον χερu tamqpectam ,postprructum. ι - 32 Ob opportuuitatem loci, uel temporis plura inducuntur, licet ratio natura
3 s Legum mutationes,abrogationes, repugnantis unde oriantur. 36 υ,ia est o s. tua boni Osqui . . .
37 Quoddam matum est quia malum,quod et quia nilia E
90쪽
i ik honorarium mi iuris ciuisis viva voabita naturissis inspositiuum es ex '
. . t cur sex dicatur P d tum irorum consultum . . , . Uamquam satis ex prae dentibus constare vi learii Ieselix solam naturalem esse vere legem, mihi tamen de lege ciuili tractaturo in ipso vestibulo res ipsa dubitationem atari,ac D s ut picari cogit,ne ex toto firma,solidaque sint quae de lege nat .ii ali, eiusque perfectione tradita sunt;neque .n. fieri potest quin is se prima fronte.obi jeiant populorum instituta, vel tan lira in ut peruacanea, vel naturae legi aliquid addentia. , ' sis si rei persectae addi non potest. l. .C. de donat.quae submo. t adderelin, gi natu et ali,&asseuerare eam undequaq; perfectam non modicam videtur repugnantiam continere. Quod si natura nihil frustra esse patitur,ut per Aristo. I .de 3 coelo text. 3 2 . dc alibi saepe,t haec nostra iitris ars,quae naturam imitaturis minorem.init de adopi .frustra iuris ciuilis esset ars,si ius ipsum ciuile frustra posituesset; Aut si frustra non est positum,accusabimus sorte naturam ipsam, quaecum esteris omnibus,vel minimis etiam in rebus deficere nulIa ex parte soleat, hac, ipsa in re desecerit quae e eris potior esset Atqui dissicultatem hanc dorusim me quidem,&ornatissime explicat Alberi.de lege Iure,&mui. c. 7. Trea audet, . . . rationes adduci quibus ostendit fuisse amplius eges ides.instituetidas, ear praecipua tertia mihi videtur, utcdm irrepserit regnandi libido, ac deprauari
te lege naturae committi csperuit ipsa hominum improbitas legum condenda. rum occasionem praebuisse,aut potivi necessitatem attulisse videtur; id quod nobis Isidor. .dist. c. t .apertu testatuni relinqixit his verbis. Facta Iani Huem l ges,ut earum metu humana -ueasMν aud cra,. tWaφM MMe ι ωλι oscentia, ct εο ipsis ιNobis formidato supticia resteam4W au ma,st cendi . 1 facisas eaq, ratione, vel maxime t praecipuus legum humanarum effectus est, homines non solum metu poenarim,sed etiam protorum exhortatione bonos 6 eficere,i. I .gde iust. Se iur. t quod ad eorumdein improbitatem,& malitiam cor et ripiendam,& coercendam introductae sint, i litur quatum interest,& malis hominibus purgare ciuitates .l congruit Ede ossi.praes. Se ne delicta remaneant impunita.l.ita vulneratus .Hadl.aqui.tant sim humanas leges condere,videtur Lise salutare.Quare quaeri potest, si vel populus aliquis secundum legem natui lem prorsus vitieret,& nulla in parte ab illa simplicitate. rectaqne ratione recederet,an legitimum ius necessarium foret. Quod si seperior ratio legum introducendarum sola filisset,aliquam haberet dubitationem, sed ex sequentibus r 8 tionibus aperte definitumsecunda enim ratio fuisse videtur ' quod licet mnes teneremur agere quod naturaliter iustum esset,&ipsumiustum naturale essi eapud omnes idemide a seipso non differret,tamen ut Arist s . Edis. c. 7. doce taxut granum,divinum mensuras quasdam habent,quae non siintasMd omnes W- rduim& sspe vini Sc fimiqnti maiores sent ubi emitur,minores ubi uenditur Melis . ntrabilis 3e in te bus acciditi,ue Palmae, ut Parentitas pareamus cit a iugo D tu .laiuluxta de iust.&iunat quousque hoc praecςpto Patri teneantur non
satis a natura est definisum, sed ex Iuris ciuilis dignoscitur mensura, quae Ux is,pe