장음표시 사용
181쪽
ORATIO iIentiusque iactarunt. II dum aedificant, tanquam
beati, dum praediis lecticis, sumitiis magnis, conviviis apparaus delectantur, in tantum aes alienum imcideriuit, ut, si salvi esse velint, Sulla sit iis ab inseris
excitandus. Qui etiam nonnullos agrestes, homines tenues atque egenies , in eandem illat spem rapinarum veterum impulerunt. Quos ego utrosque, Qui
rites, in eodem genere praedatorum direptorumque pono Sed eos hoc moneo desinant furere M proscriptiones et dictaturas cogitare. Tantus enim illorum temporum dolor inustus est civitati, ut iam ista non modo homines, sed ne pecudes quidem mihi Passurae
esse videantur. X. Quartum genus est sane Varium, et mistum, et
turbulentum qui iampridem premuntur; qui nunquam emergent qui partim inertia partim male gerendo negotio, partim elium sumtibus, in vetere aere alieno vacillant; qui vadimoniis, iudiciis, proscri
ptionibus honorum de ligati, permulti et ex urbe et ex agris se in illa castra conserre dicuntur. Hosce ego non tam milites acres, quam insidiatores lentos
quod receperunt Manuti et M . Garaiouo musis placebui, raediis ια- ιis idque mihi quoque probatur.
Quis enim nescit latifundia in luxurii illorum eiuPoruin iunxerari Praedιis autem ilic sine epitheto lit-
udimoniis itidiciis, Proserimi nibtis bonorum defatigati' Praeclarus ordo. Priinum enim vadatur creditor
debitorein Si debitor vadimonium deseriterit, iudicium adversiis eum datur intui mi ereditor is p sussionein si per risiuta dies binis possessa fuerint, progeribuntur riva. Insidiatores in Vulgo insitimores tira, quod Manutius et Mureius imierpretantur de iis debitoribus qui,
geni se debere, quod iure negare non possitii, eosque dici lentos quia so lutioueni iustiando dilferrent, omniaἀque terat agerent. Elsi autem tardi
solutor inieidum dicuntur euiane. sotia tamen in tutores debitoruin senti no possunt oppetiari piami impiidentia iis potius tuam lentitudo
tiibuitur. Certe qui credito eu nati
dari vult debitum infitiando, non leuis, sed potius audacter ei min
182쪽
esse arbitror Qui homines priinvincii stare non poscsunt, corruant sed ita, ut non modo civitas, sed novicini quidem proximi sentiant. Nam illud non inies '
ligo, tiam ob rem, si vivere honeste non possunt, perire turpiter velint aut cur minore dolore perituros se cum multis, qualia si soli pereant, arbitrentur. Quintum genus est parricidarum, sicariorum
denique omnium facinorosorum quos ego a Catilina non revoco. Nam neque divelli ab eo possunt; et pereant sitne in latrocinio, quoniam sunt ita multi,
ut eos Capere Carcer non possit. Postremum autem genus est, non solum numero, verum tiat genero
ipso atque vita; quod proprium est Catilinae, de eius delectu, immo vero de complexu eius ac sinu ; quospex capillo, nitidos , aut imberbes, aut beneia batos videtis, manicatis et talaribus tunicis, vesis ambctos, non togis; quorum omnis industria vitae, et
eo Dixere debitoruim,rii, iam es eni dimoniis iudieiis, roseriptioni-- bonorum Iatigati, quibus adeo nihil aut partim insitiatio poterat prodesse. Denique quum toto hoc capite id, Mi Cicero ui ostendat eos, quiae ad Casilinam eouiuieriti baud ningoopere timendos esse, quippe
quos eap. natisra3 irtim eiectam a debilitatam manum appellet, optuum imi artum hoc genus bominum suum aeres esse futuros, sed potius imi diviores Iouos , qui occasiones Limeiviorum et pinedae surtim ea-piendae aucti Pistiiri sint. Itii lii Ricari inie ιιιιes acres oliPonuntur
insidiatoribus reniis prorsus ut in fraginenio civi ex lib. V de re pubiim
ad emilaus esse Videtur item in
edd. plurimis. Heumanuus insidia lorea in texi posuit, in uotis improbaviti S a ιι re non ossunt , corruant idest, si ita oppremi sunt ut retinere statvm et fortunas suas non
queant, suboni inseminin patiantur sua bona proseribi. exeunt, civitate:
sed ita ut a, ullii iii commodum, Non modo ad civitatem, sed ne ad vicinos
quidem perveniat. v T. Sunt quie inne interpretentur semetipsos inter aut. Mn barbatos halanuin correctionem paene barbatos recte reiicit Brix.
Garaton coni. te barbatos. Mameiatis et talaribus unieis Quortiui utriiniqua Inulieribus Permissum viri vel maxime indecorarin
183쪽
ORATIO ii vigilandi labor in antelucanis coenis expromitur. In his gregibus omnes aleatores, omnes udulteri, omnes
impuri impudicique versantur. Hi pueri tam Iepidi ac delicati, non solum amare et amari, neque psallere et saltare, e etiam sicas vibrare, et spargere venena didicerunt: qui nisi exeunt, nisi pereunt, etiam si Catilina perierit, scitote hoc iti republica
seminarium Catilitiarum suturum. Verumta inen quid sibi isti miseri volunt Num suas secum mulierculas
sunt in castra ducturi Quemadmodum autem illis carere poterunt, his praesertim is in noctibus 2 Quo autem pacto illi penninum, atque illas pruinas aenixe perserent Nisi id sarco se facilius hiemem toleraturos putant, quod nudi in conviviis salta e didi- ceruiit O bellum magnopere Pertimescenduin, quum hanc sit habiturus Catilina scortorum cohortem praetoriam.
XI. Instruite nunc, Quirites, contra has iam pra claras Catilinae copias vestra praesidia vestrosque exercitus et primum gladiatori illi consecto et saucio, consules imperatoresque vestros opponite : deinde contra illam naufragorum eiectam ac debilitatam ni num, florem totius Italiae ac robur educite. Iam vero urbes coloniarum ac municipioriam respondebunt C
rvm laxitatem . et tenuit,tem sighbseat. D. Hallere Restitui lectionem M. vin quain balino eod. Fraue ei ires οὐ euius interpretaninnium esse videtur cantiare, quod is suis libri,
restititit Mitreius Latu binus edidit saltar et cantare ut est iu ea.
148 et ii se invenit ita NM. uinis no a munianno a viore rescripsi pro uis Caluinarium. Nau, eesset Seminarium a Catilina institu sensus autem postulat
novam segetem homi traim Catilinae similiti m. Sic Plii lit,ia. III . . e-leriani dicuntur aemiliarium iu um tertiae eouriae.
-iorum in Ante Mureti et Lausebin vulgo legubatur scortatorum. At acoriorum est in illoruti e d. it. iv all. 1, 6, Hittorp. Er . at Cinterum scoriorum hic de scoriis ni solis, s de iis quos aute di rat Puros mstudiumque, tutelligendum Vrbes Muretus corrigebat ires. Melior est coniecium Garaioni arco,
184쪽
tilinae tumulis silvestribus. eque vero Ceteras Copias, Ornamenta, pruesidia vestra cum illius latronis inopia atque egestate conserre debeo. Sed si omissis his
rebus omnibus, quibus nos suppeditamus, eget ille, senatu, equitibus romanis, populo, urbe, aerario, vectigalibus, cuncta Italia, provinciis omnibus, exi ris nationibus, si, inquam, his rebus omissis, ipsas
causas , quae inter se confligunt, contendere velimus:
ex eo ipso, quam valde illi iaceant, intelligere possumus. Ex hac enim parte pudor pugnat, illinc pe
tulantia; hinc pudicitia, illinc stuprum hinc fides, illine fraudatio hinc pietas, illinc scelus hinc comstantia, illinc furor hinc honestas, illinc turpitudo; hinc continentia, illinc libido denique aequitas, tem
perantia , sortitudo, prudentia, virtutes omne S, Certant cum iniquitate, cum Iuxuria, cum ignaVia, cum
quae sane aptissi me opponere tura
8 ---oerius ordine ostendebae hostem - eaptantem tumulos locis-ducia . non Mirtutis armorumque stare in oranspectra Sed altiora moema --
arcem , ne mare quidem armis Muitisse stiis. Si vertim est urbes , quod equidem ut credi, in vix adduci possum, coloniarum ac municipiorum
dictum sit necesse est pro colanorum ei municipum. Tumulis struestribus Tumulus a tumendo est. Ubi enim timet terra, ibi tumulus dicitur Unice vrea est lectio iam talis stlMestribus quos Catilinam scilicet occupaturum esse signi-simi. Nempe eo confugere soleot qui utebras quaerunt ad iusidias, nec se proelio it aperta planitie committere audent. Sic Liv. XXVII, o Tumulus emisit uris, quem a iiii Isidiis quam ea,tris aptiorem esse e--ἀMeroe. Nihil est lectio umidis, quam Muretus in codd. aliquot i veniti Sumeditamus Si lectio vera est. excidisse videtur bello. Sic eodem modo dictum esse quibus nos bino suppeditumus, quo Plautus Asinari Ii,I, 7 eramore stomacho non possum labori suppeditare. In aliquot codd. et edd. est auri uanetur. α
Si inquam Inquam restitui ex edd. antiquioribus, quia hic post longiorem Pareuthesio apsus pontiue quam omittitur. In eoo compluribus abest ideoque Graev. Exin alii
deleverunt. Denique aeqtιitas 'il Wald. it. Nuret et Grae v. e codd. ΜSS. hine denique aeqvitas.
185쪽
ORATIO Itemeritate, cum vitiis omnibus postremo eo, cum minis, bona ratio cum perdita, mens sana cum amemtia, bona denique spes cum omnium rerum desper lione confligit. In huiusmodi certamine ac pr Delio, nonne . etiamsi hominum studia deficiant dii ipsi immortales cogent ab his praeclarissimis virtutibus tot et tanta vitia superariq
XIL Quae quum ita sint, Quiriles, vos, quemadmodum iam antea vestra tecta custodiis vigiliisque defendite mihi, ut urbi sine vestro motu, ac sine
ullo tumultu satis esset praesidii, consultum ac priγ- visum est. Coloni omnes municipesque vestri, certiores a me facti de hac nocturna excursione Catilinae,
facile urbes suas sinesque defendent gladiatores, quam sibi ille maximam manum et certissimam sere putarit, quamquam meliore animo sunt, quam pars patrici xum, potestate tamen nostra continebuntur. Q. M
eopiae. Confligit Moemeumannus ab aliena manu adieci tim disse suspicatur, et
e loco superiore ubi est consis intui cessitum Smihoe non est eiusmodi ut siue eodii auctorum Memium siti Quemadmodum iam antea Vulgo
quemadmodum iam antea dixi. At nusquam id antea diserat . Ergo recte Ern.
quemadmodum iam ante edixi eou. Urat. I, 3 extr. et Sallust B. C. e. 3O. Vitia bιὶ Urbi opponitur tecti sinsulis. Haec ut singuli Possessores custodiani , hortatur; urbi universa -- versus impetum cauliuariori in iuua
sibi h. e. 4 consultum ae movistim
esse dici Non admittenda igitur lectio eod. G--.seeundi mihi Hur PM Heior in messus putabat particulam -- atque etiam rem
ipsam postulare non meliore μι- aiant natu hi gluttiatores metiore animo sina, non eo mirum at contineri
suo imperio visis in lanis Modefendi potest si verba quamquam
meliore iaινά -- ad antecede lia, Letantur lioe sensu gladiatores quam si hi Catilitia maximam mavum eamque eis melius certe in rempublieas auinias Mint, quam pars P 'tristinuit, γ, certissim in fore putavit,
potestate tamen nostra mutinebuntur etiamsi Catilinam hae de iis opitii haud sentiterit. Qu in rationem
si quis est qui uo probet, Ernestii aevientiain amplectastor. Nam --- ba metum animo iam munimuinatiuo
186쪽
villus, quem ego prospiciens hoc in agrum Galli, canum Picenumque praemisi, aut opprimet hominem,
aut omnes eius motus conatusque prohibebit Beliqius autem do rebus constituendis , maturandis . agendis iam ad senatum reseremus, quem vocari idetis. XIII. unc illos, qui in urbe remanserunt, atque contra urbis salutem, omniumque vestrum , in urbe a Catilina relicti sunt, Mamquam sunt hostes, tamen, quia nati sunt cives, monitos eos etiam atque etiam volo. Mea lenitas adhuc si cui solutior visa est, hoc exspectavit ut id, quod latebat erumperet. Quod reliquunt est iam non possum oblivisci, meam hanc esse patriam, meliorum esse consulem mihi aut cum
his vivendum, aut pro his esse moriendum. Nullus est portae custos,nullus insidiator viae; si qui exire volunt, mutero sibi possunt; qui vero in urbe se commoverit,
cuius ego non modo facitiin, sed inceptum ullum conatu nive contra patriam deprehendero: sentiet in hac urbe esse consules vigilantes, esse egregios magistratus, esse sortem senatum, esse arma esse carcerem, quem vindicem nos morum ac manifestorum scelerum maior nostri esse voluerunt Atque haec omnia sic agentur, Quirites, ut res maximae minimo motu, pericula summa nullo tumultu , hellum intestinum ac domesticum, post hominum memoriam crudelissimum ac maximum,
inten retemur sic ut sint i. q. musanr- mi habent fortiores et audentiores sunt, ip- haec Mittentia et comparatio cum
e iuratos sit, in patriam triste animatos, eosque acerbissime capit, quot gladiatorihus meliorem in rem pii hii eam animum tribuit quam huic parti
atque adeo qui contra urbis salutem. Particula vero adeo qui, quae ah fiunt eod. Guel f a rectius omitti bene
pro Monito eoan Eo addidit Bech e ex eodd. xx. Franci Bardi et uua que ed. Ven.
187쪽
me uno imis duce et imperatore sedetur. Quod ego sic ad milustrabo, utarites, ut si ullo modo seri poterit, ne improbus quidem quisquam in hac urbe
poenam sui sceleris sus Ierat. Sed si vis manifestae aα-daciae, si impendens patriae periculum me necessario
de hac animi lenitate deduxerit illud profecto perisciam, suod in tanto et tam insidioso bello vix optandum videtur, ut neque bonita quisquam intereat, paucorumque poena vos iam omnes salvi esse possitis. Quae quidem ego neque mea prudentia, neque hix-manis consiliis fretus polIiceor vobis , Quirites; sed multis et non dubiis deorum immortaIium significationibus, quibus ego ducibus in hanc spem sente tiamque sum ingressus qui iam non procul, ut quondam solabant, ab externo hoste atque longinquo, sed hic praesentes suo numine atque auxilio sua templa
atque urbis tecta defendunt quos vos, Quirites, Precari, venerari atque implorare debetis, ut, quam urbem pulcherrimam, florentissimam, Potentissimam
que esse voluerunt, hanc, omnibus hostium copiis terra marique superatis, a perditissimorum civium nefario scesere Mendant.
Grae. a Barh. t. duo amoereneti bonorum. collati qui hane lectionem recte de Deorum immortalium ignificatio-
188쪽
sicam, Quirites, vitamque omnium vestrum, bona, fortunas, coniuges liberosque vestros, atque hoc domicilium clarissimi imperii fortunatissimam pulcherrimamque urbem hodierno die, deorum immortalium summo erga vos amore, laboribus, conflaliis, periculisque meis, ex flamma atque ferro , ac paene ex Aucibus sati ereptam et vobis comem atam ac restitutam videtis. Et, si non minus nobis iucundi atque illustres sunt ii dies, quibus conservamur, quam illi, quibus nascimur quod salutis certa laetitia est, nascendi incerta conditio, et quod sine sensu nascimur, cum voluptate seMamur profecto, quoniam
illum, qui hanc urbem condidit, ad deos immortales
Ren Misam, Quirites viaee oratio habita est in non. lecembr. hidii ante eam, quae hane proxime aequitur, ut indicant verba illa e sequenti: primi libri ineundi ad Auimim. T. Servamur Sie pro vulg. conserMamur e suis eodes edidit Ginev et eeperunt tau Bech. arent, et mminati inam mihi inermis, et Minoes μω o die maximis raemiis aufeil. Postremam vero orationem habitam eis in senatu nouu decembr. mustat ex epistola
189쪽
ORATIO III benivolentia famaque sustulimus esse apud vos Osterosque vestros in honore debebit is, qui eandem hanc urbem conditam amplificatamque servavit. Nam
toti urbi, templis, delubris, tectis ac moenibus subiectos prope iam ignes circumdatosque restinximus: iidemque gladios in rempublicam destrictos retussimus,
mucronesque eorum a iugulis vestris deiecimus. Quae quoniam in senatu illi strata, patefacta, Comperta sunt per me vobis iam exponam reviter , Quirites, ut, et quanta et quam manifesta et qua ratione investigata et comprehensa sint, vos qui ignoratis evexspectatis, scire possitis. II. Principio, ut Catilina paucis anie diebus erupit ex urbe, quum sceleris sui socios, huiusce nefarii
belli acerrimos duces Romae reli luisset semper vigilavi et providi, Quirites quemadmodum in tantis etiam absconditis insidiis salvi esse possemus. Nam tum
quum ex urbe Catilinam eiiciebam non enim iam vereor huius verbi invidiam, quum illa magis sit tia menda, quod vivus cierit , sed tum quum illum era
terminari volebam. aut reliquam coniuratorum, num simul exituram , aut Os , qui restitissent, in si mos sine illo ac debiles fore putabam. Atque ego, ut vidi , quos maximo sororo et scelere esse inflammatos
reti, eane suci secundo, quod eum Eruaslio Beckio aliis praetuli vul-γto olim reiecimus.
quam et qua ratione. Ita lite neces
Hierem lectionem ignoratis ex aciis seire possitis restiituere , in qua illudax aetis misere abundat. Nam quae acta essent Cicero ipse se narreaturum
dies . MUR. Restitissent cla eodd. et edd. notis nullis remansissem, scit ex interpre-
190쪽
sciebam, eos nobiscum esse, et Romae remansisse, in eo omnes dies noctesque consumpsi ut, quid agerent,
quid molirentur, sentirem ac , iderem ut, quoniam auribus vestris, propter incredibilcm magnitudinem sceleris, minorem fidem saceret oratio mea, rem in Comprehenderem, ut tum demum animis saluti vestrae Provideretis, quum oculis malescium ipsum videretis. itaque ut comperi, legatos Allobrogum, belli transalpini, et tumultus gallici excitandi causa, P. Lentulo esse sollicitatos, eosque in Galliam ad suos ci es,
eodemque itinere, cum literis mandatisque ad Catilinam esse missos, comitemque iis adiunctum Vulturcium, atque huic datas esse ad Catilinam literas: sacriltatem mihi oblatam putavi, ut, quod erat dis Cillimum, quod pie ego semper optabam a diis immortalibus , lota res non solum a me , sed etiam a s natu et a vobis manifesto deprehenderetur. Itaque
hesterno die L. Flaccum et a Pomptinum praelo res sortissimos, atque amantissiuios reipublicae viros, ad me vocavi rem omnem exposui quid fieri placeret, ostendi Illi autem, qui omnia de republica praeclara utque egregia sentirent, sine recusatione ac sine ulla
nora negotium susceperunt et, quum advesperascem, occulte ad pontem Mulvium pervenerunt, utqNe
ibi in proximis villis ita bipartito suerunt, ut iberis inter eos et pons interesset. Eodem autem et ipsi Sine cuiusquam suspicione, multos sortes viros eduxerunt, et ego ex praefectura Reatina complures delectos do Iescentes, quorum opera in repesilica assidue utor,