장음표시 사용
91쪽
Figurae verbolia Immodice adhi-
Quid verboru figurae orationi conserant, & quid in
SI qμis autem parce, in cum res poscit, verborum figuris
utatur jucundiorem faciet orationem. Qui vero Immo-bἡha. ..is dice in ne iudicis eas adhibuerit psa illa gratia varietas vi*- tis amittet. Danda igitur opera est, ut nec multae nisupra Figurae ver modu,nec ei de generis,aut iunctae,autfrequentes: quia sasint muliae, tietas ulpaucitate eam lavarietate quoq, vitatur. Quod
si q4a de bis verbo figuris quae nobiles sunt atque infignes intelligendu est,non de illis quae valdepunt vitatae,ac vulgares, quae etiamsi sunt crebriores consuetas aures minus fertur. Ridiculum enim est neglecto rem pondere, in viribus fen-tellaru nania verba in hos modos deprauari. cu enim P- sint quo quingestus orationis,eas sine sentena sectaritam est ridiculum,quam quaerere habitum, gessisque Oecorpore. Non sunt etiam nimis densandae. Sciendum vero ui ituri imprimis quid qVirique in orando postulet locus, quid pers- ἡ a. te M. M ior enim pars harum figurarum posta
Ora. M in est in delectatione ubi vero atrocitate nutilia miseratione pugnandu est,quisferet contrapositis, inpariter cadetibus, ME 'sib .. in confimibbus iracentem flentem, rogantem ' Cum in his λή. ζ ii ' rebus cura verborum deroget affectibus fidem, ubicun- Rutilio G ars ostentatur,meritas abesse videatur.
sentetiaruornamenta quam verisborum. Demosthenes euroratorum prinDe figuris sententiarum. Cap. 'O. Vnc res ipsa monet rinceps adsententiarum exornationes transeamus. Est aut e sententiarum exornatio, ' quae non in verbissed in ipsis rebus quandam habet digni-eeps uidice talem. Atque ea de causa sententiarum ornamenta maiora sunt. cuo genere,quiapraestat omnibus Demosthenes, idcirco a doctis oratoru est princeps iudicatus. Schemata ea vo-
92쪽
cant Graeci,quae maxime ornent orationem,iaque ut d
nitio demonstrat non ta in verbispingendispondus habent, quam in istuminadissentatis. Nec adiud quicqua est dicerens oes,aut certi plerasi , aliqua specie illuminaresentetias. Interrogatio figura est quoties non sciscitandi gratia af- sumitur sed instadirum v q; tande abutere Catil. patientia nostra' latere tua conflia non sentisZEt totius denique hic locus. Quato rei magis arde quas dicereturὶ Diu-
abuteris patientia nostra in patent tua consigia.Interrogata rog tionς.
mus etia,quod negari non posit. Cicero Clum. Dixιtne ta- tiatu est fidem causam C. Fiduculanus Facula Θ Auimbi re*ondendi H. '' ' Hocilis est rutis,ut mulo ut olimus: Quomodo 3 uviferi r ' ς'*ς potestZaut inuidiae aut miserationis i Sinon apud Vergil. Heu quae nunc tellus, inquit,quae me aequora ponsent Accipere 3 Conuenit etiam indignationi. Et quisquam numen iunonis adoretZEt admirationi. Quid non mortalia pectora cogis Auri sacra fames λς interim acrius imperandi genus. Num arma expedient, totaq; ex Vrbe sequentur.
Et is nosmet rogamus quale est illud Turni apud Vergil. Quid agam aut quae iam satis ima dehucat Terra mihi' Reqonsio figura est cu aliud interroganti ad aliud, quia
stis in reum rogatus an a reofustibus iapulassetὶ Et innocens, inquit. Tum declinandi, quod est frequenti simum:
Aeneid. . Aeneid.I. Aeneiae L. Aeneid.4.
93쪽
cuaero an occissens hominem re pondetur latronem.'A-ώ,ia. Subiectio est,cum orator vel interrogat seipsum, in re-ri. L h. stondet fibisvel cum alium rogauerit, non expectat reqν-- sum, ut Cicero pro Ligario: Apud quem igitur hocdicol nempe apud eum,qui cum hocscire tamen meant equa vidit,reipublicae redibLLE domus tibi deeratiat habebas pecunia superabat at egebas.Sunt autem interrogandi, 'reqondendi sibi non ingratae vices. occupatio quam Quintilianus, Praesumptionem, Graeci Prolepsin dicunt, i cum id quod obiicipotest, occupamus. In orat. Huc pertinet illa Ciceronis praemunitio cotra Quint. Caec iis diuia. Dum,quod ad accusandum aesi dat, quisemper defenderit. Verborum quoq; vis,acproprietas ct matur,ve praesum-Rπreberi. ptione: QVanqua illa non tarna, sed prohibiti celerisfuit et ibi . ' reprehension quam alij correctionem appellant. Correctio est quae tollit sententiam aliquam, eam alia,
oeeupatio- quae magis idonea videtur,emendat, corrigit, Cicero:Da-
quadam. Eam ornare, quam domum suam maluit: quamquam Ita- est es tu omam,domus ipsa mihi videtur ornatior. Est etia tam ιitis: ' remo in verborum exornationibus, quae tollit verbu, quod
dictum est, in pro eo, id quod magis idonesi videtur,rep net hoc modo: O virtutis comes inuidia,quae bonos insequeris , atque adeo infectaris: Et, ciues, ciues inqua ,si hoc:ia hisis mi Hari nominefas est. Dubitatio est, cum quaerimus inde incipiendum, ibi desipiis elueui. nensim, quid potio um dicendum,an animo dicendum fit. Ei mo s exemplis plena sunt omnia sed unum inter msul it: Cicero pro Cluentio: Equidem, quod ad me attinet, qu) me vertam, nescio. Negem fuisse infamiam iudicij cose rupti quaestuantur.
94쪽
Communicatio non procul abest a dubitatione cum aut ipsos aduersarios consulimus. Cicero. Tu denique Labiene quid faceres tali in re, ac tempore cum ignauiae ratio te in pi, Ribfugam,atque in latebras impellare improbitas furorL. Saturnini in Capitolium arces ere consules adpatri alutem, ac libertatem vocarent, quam tandem auctoritatem,
quam voce,cuius feritam sequi, cuius imperiodi repotissimum mellas Z Aut cum Iudicibus deliberamus, ut Cato, Si vos in eo loco essetis,quid aliud jecissetis λProsopopoeia spersonarum ficta industio, vel gravisi
mum lumen aug di, hac aduersariorum, nostros cuabis sermones, alioru inter se credibiliter introducimus: suadendo,obiurgari,queredo: . lauda A,miserado per vib , . te Ionab idoneas damus. Quin mortuos excitare in hoc genere M pupvix di cessi cocesu est Vrbes etia populiqvoce accipiunt: in qui cipium perbus hoc modo molior fit gura: Et enim si mecu patria,quae inminutet mihi ista mea multo est δ aris i cudia Italia, s omnis re- π' cs bc sic loqueretur.M.Tulli quid agis quae sequuntur.' '
Sed magna quaedam vis eloquentiae desideratur, Falsa enim ra. incredibilia natura, necesse est,aut magis moueat quia Formae re- supra vera sui, autpro vanis accipiantur, quia vera non sunt. Formas quoque fingimussaepe,utfamae Vergilius: ut voluptatis ac virtutis quemamodumI Xenophonte tradi- poetam fin- tu Prodigus,mi multarum aliarum rerum OuIdius. Aeae . . Apostrophe est auersus a iudice sermo: mire auia valet, fue aduersarios invadimus Putaen.tuus iste Tubero in acie o ἡE ,. Pharsalica gladius arentὶ Siue ad inuocationem aliquam
couertimur, Hos.n.iam Albani tumuli, atque Luci Siue ad rio Mil.
inuidiosam implicatione O leges Porci legesque Seproniae. Ab oppo s,quam idustrem explanatione cici appellat, M
95쪽
Aux ad He. estproposta quadaforma rei uita expressa verbis, ut cerni
s xς pςης malusscelere,ac furore in foru venit,ardebat oculi toto
' ex ore crudelitas emicabat. cflu quae facta't,aut fato' '' ' jia etia quae futura sint, aut futura fuerint dicesso exprimi
mus. Mire tractat haec Cicero Milone, uuaefacturinfuerit Clodius praetura inua stet Haec transeatis teporῖ, erit verecundior proponamus talia: Credite vos intueri: mi Cicero. Hae quae non vidistis oculis,animis cernerepotestis. Aposiopesis,quam Cic. licentiam,nonnulli interruptio- De Orat. 3. nem appellant,m ipse ostendit assectus,vel irae,ut Verg. Σὰ est. Quos ego:sed motos praestat componere fluctus. tia', solicitudinis, quasi religionis: An huius illi legis,qua et istici tu Clod a se inueta gloriatur,mettonefacere ausim esse vi
ηρ,α , vel Milone,ne dica G μυξ de nostru.n.oIm,no audeo totοῦ dicere Au a Me. Ethoparia est imitatio vitae,ac moru adienorum,magnum rhoitu, quoddam ornametum orationis, aptum ad animos cociliandosmet maxime saepe autem adpermovendose Cicero co-tra Rulta ineunt tandem magistratus tribuni plebis, cocio tande expectata P. Rulli, quod in princeps erat Agrariae legis, ' truculentius segerent,quam caeteri.Iam designatus alio vultu,alio locissono,alio incessu esse meditabatur,vestitu obsoletiore, corpore inculto, horrido, capillatior quam ant bais ne maiore,ut oculis, in sectu denuntiare vim Tribunitiam, in minitari Reip.videretur. . Iasa Emphos est cum ex aliquo dicto latens aliquid eruitur: αst signifiς Cicero definit,quae plus ad intelligendum quam dicitur relinquit. Vergilius:
Demissum lapsi perfunctim. Idem de Cyclope.
96쪽
Iacuitque per antrum. Iminensem Vsiprodigiosam illum corporis magnitudinem ὶ loci, spatio intelligimus. Sustentatio est gura,qua Ausu pendutur auditorsi anι- mi,atq; aliquia deinde inexpectatusubiugitur,ut in Heri γε' '
Cicero suid deindeῖquid censetisfurtu fortasse,autpraeda aliquam Deinde cum Aus2spendisset iudicu animos subieci quodmulto esset improbius. Aliquando etia cu expecta tionem alicuius migraussimae orator concitauerit, ad aliquid quod leuest,aut nullo modo criminosum defendit. Praetermisso, melpraeteritio est cu dicimus nos praeterire, aut noscire,aut nolle dicere id, quod tunc maxime dicimus Aut gil se. Ciciis Rulta:Non queror diminutionem me tigabu nom- est.' '' tiu huius iacturae,atque dant. Praetermitto Ista, qua nemo
est, quin grauis si oemen e coqueri possit,nos caput patrimoni, public pulcherrimapop. Rop e n Ju fidium
annonae,horreubesi ub igno cLustriqq; Rei potu vectigal seruare nopotuisse: eum deniq; nos agrum P. Rudo co- cessisse , qui ager ipse; et sese SIllanae dominationi Gracchom largitioni restitisset:no dico hoc fon Rep.:ectigal esse, quod amissis aliis remaneat, intermissis nunquaquisca inpace nitea in bella no obsoleficat, milites en
te se non pertimescat praetermitto omne hanc oratione, in contioni reseruo. De periculo salutis,ac libertate loquor. . Licentia est, cu apud eos,quos aut verer aut metuere debet orator, tame aliquid pro iuresuo dici quod eos minime endat. Cicero pro Li aris: Vide,quam non reformidem: Pro Lig. vide, qιata lux liberalitatis, e Usipietiae tuae mihi apud te dicenti aboriatur: quantum potero voce contendam,ut hoc
populus Romanus exaudia Suscepto bello Caesar esto etia
97쪽
magna exparte, nulla vi coactus, iudicio meo,ac voluntate ad ea arma profectussum,quae erant sumpta contra te. Concesse est, cum aliquid etiam iniquum videtur orator pati, atque concedere, ut quae deinde dictum est grauiora videatur. Cicero in Verrem actione 7.Leuia sunt haec in hoc
reo crimina. metum virgarum Nauarchus nobili imae ciuitatis pretio redemit: humanum.Alius ne condenareturpecuniam dedi Utatum est. Non vultpop. Ro.obsoletis criminibus accusari Verrem,noua postula inaudita de erat: non de Praetore,Siciliae sed de crudelifimo 'tyranno feri iudicium arbitratur.Interruptio est breuis declinatio apropo- Ilio.Nam longior ista digresso,quae multis pars cause vide tur inter figuras numeranda non est, Verg. Vare tuum nomen ,superet modo Mantua vobis Mantua,vae miserae nimium vicina Cremonae)Cantantes sublime ferent ad sidera cygni.
Haec breuior a re digresso plurimis fit modis, Sed hoc exe-pli gratiasUficiat.
Ironia in a Quintiliano Cicerone intersententiara exornationes numeratur. Dissert autem ab illa,quae tropus est,quod tru' breuior st, apertior. At in figura totius volutatis io est. Cic. pro Ligario, Nouu crimen, C. Caesar, mante hunc die inauditu ropinquus meus ad te VI bero detuli uiuariu in Africa fuisseta idque C. Pansa praestanti vir ingenio retusfortasse e amiliaritat quae est ei
tecu ausus est cofiteri. Itaque,quo me veri nescio. Paratus enim venera,cu tu id neq, per te scire,neq; audire alivdepotuisses ut ignoratione tua ad hominis miser alute obuterer Distributio, quae adsententiarum exornationespertisset, est,cum aliquid in partesplures tribuitur,quarum unicuique ratio deindesua subiungitur uti Alexandro Macedoni
98쪽
neque in deliberari confliu,neque in praeliando virtus, neque in beneficio benignitas deerat.Nam Cum aliqua res ta Απ' bia accidisse apparebasapietissimus: quum autem constigendum esset cum hostibus,sori simus cum vero praemium
dignis tribuendum iberalisimus. I e . Permisio est cum alicui rei vehementer confidimus, ostendimus nos eam tradere,atque concedere alicuius voluntati,hoc modo: Sed ego iam iudicessummum, ac legitimum meae cause ius omitto vobis quod aequisimum videatur,it constitutis,permitto.Non enim vereo quin etiam nouumst vobis instituendum ibeterid quodpostulo,propter utilitatem communis consuetudinisJequamini. Cic.in Catilina, orat. i. suid expectasὶ proficiscere,nimium iandiu te imperatorem illa tua Manliana castra demerant. Et in eadem oratione. Egredere cum importuna sceleratorum manu confer te ad Manlium,cocita perditos ciues,secerne te a bonis,mfer patriae bellam,exulta impio latrocinio. Deprecatio, qua vel obsiecrationem,uel obtestatione alij ap- impellat, est cum opem alicuius imploramus, Cicero pro Deio taro: Quamobrem hoc nosprimu metu C. Caesarper fidem, constantiam, oe clementiam tuam libera,ne r.efidere in te vltimpartem iracundiae susticemur. Per dexteram te .flam oro, quam Regi Deiotaro, hostes hostisiporrexisti: Dflam,inquam,dexteram non tam in bellis,m in praeliis,quam promisis, Me firmiorem.
Execratio est, qua malum alicui precamur. Cicero pro Deio. Di, te perdant jugitiue, ita non modo nequam -- probus Ufatuus m amens es, Epiphonema est rei narratae, vel probataesumma acclamatis, Her. M iij
99쪽
Tantae molis erat Romanam condere gentem. Exclamatis est quae conficit ignificatione doloris aut indignationis alicuiuster hominis, aut rei, cuiustia copellationem. Cic.in Antonium: O miserum m consumptis enim lachrymis, infixus tam pectori haeret dolor. Idem contra Rullum. O perturbatam rationem, θ libidinem refrenandam , θ conflia dissoluta atque perdita. Et in Catilinam, θtempora, ὀ mores t Senatus hoc intelligit, Consul Gidei hie
sunt ista iucunda. ad commendationem cum varietate, tum etiam ipsa natura plurimum valent, quae plicem quandam in non praeparatam ostendut orationem.
Quae quoniam nullum habet latino sermone nomen,breuiter hoc loco explicabuturi In primis quas paenitentia ducti, mi Cicero pro Caelio.Sed quid ego ita grauempersona introduxitZEt quibus utimur mulo, prudens incidi. Hel cum quaerimus,quid dicamus.uuid reliquum est Z ', Nunquid
om 3 Et cu aliqua velut ignoramus: Cicero in Verres Sed earum rerum artificem quem nam recte admones. Pobcb- tum esse dicebant. Et cum deponimus apud memoria audiatoris aliqua, in reposcimus quae deposuerimus.Haec omnia dat orationi Garios melut vult'.Gaudet enim res varietatec scut oculi diuersam sectu rem magis detinetur,ita se- per animis praestat aliqui. in quodsi velut noua uertat. Haec de tropis ornamentis Atm verborutumsententiarum icta sint, in quorum numero,nominibu vi in natura explicanda usique adeo dissentiunt auctores vel Graeci et Latini, ut non modo inter se dissentiant ,sed quod -- δε est. Cicero, qui ut ornati mus in dicendo, sic in praecipie
ri fuit diligusimus, si bi desi repet. Nam ut uuintili
100쪽
RHETORICA LIB. III. 48nus animaduerti multas jurus in tertio de Oratore libro Quintili.,. posuit,qπω in Oratorepost scripto, quoniam de illis md 'r in tione no fecit, videtur repudiasse. ua aposuit inter verboris exornationes,quaesententiarum sunt lumina. Quaedane figurae quidesunt. tamen est cur quisua vel istu, mel
alios auctores hac de causa temere repreheLLEa enim quae
de tropis figuris praecipipossunt, Me minuta sunt, in
exilia ideo, i no multy interest, hocne an illo modo sentias. Qua ego causa uisse puto,curide Cicero strictim semper, cur illas attigeri r nultis nec definitionibus explicata nec ex elis illustratas quasper transenna ostenderit.
Iam numerus illaru nec fuit olim certus,nec vero unquam
essepoterit. Cui' rei duas ego reperio causas. Altera est,quod νομ figurae uuintiliano etia auctore steri adhuc, odi eaera hq Τ gitari possunt. Altera, quod tam verboru quasententiam Rura no informas quarsi certus ed in partes, e quas me bra,quom infinitior est numer,distribuumn Quod optimὸ vidit Cicero: In picis enim cu aliud diuison aliud partitione esset docuisse dixissetque no essemitiosum in partitione, parte aliquapraetermittas,quod idem diuisione mitiosum est.Sic deinde causam eius rei addit. Formam enim cer ζtus est numerus,quae cuique generisubjciantur: partia distributio saepe est infinitior, tanqua risoru a fonte deductio. Itaque in oratoriis artibus quaestionisgenereproposto,quot eiusformaesintsubiungitur absolute at cum de ornametis
me, lorusententiarumquepraecipitur,quae voCatur exi t ,
nos idem. Res enim est infinitior haec esse in cause putout omnis haec de tropis, figuris distulatis,nonsu dubiam incerta sed controuersa etiam len que Absensionissemper fuerit In qua ego,quod missimo veri visum est, si secus.