장음표시 사용
61쪽
Materiamque tuis tristem virtutibus imple, Ardua per praeceps gloria vadit iter. Hectora quis nosset, foelix si T roia fuisset3 Publica virtutis per mala facta via est. Ars tua Tiphy iacet,si non sit in aequore fluctus:
Si valeant homines,ars tua Phoebe iacet. Quae latet, inque bonis cessat non cognita rebus, Apparet Virtus,arguiturque malis.
cocessi. Deinde ut illud cuius confirma A causa et inductio simile iis ris' fit, quas res quo no dubias ante induxerim'.
Ajό' E est inductio imperfecta, mel quod idem est.
secta. Arist. I ductio Rhetorica. Cicero pro Milone. Negant intueri& li. i. e. io lucem esse fas et,qui aue homine se occisum fateatur: in .. '' ' tandem urbe hoc hominesstultissimi disputat n e m. Eri=ium ζέ,Τμaeprimum iudicium de capite vidit. M. Horati omargvmqn- tissimi viri, qui nondum libera ciuitate,tamen, Pop. Rom. patiem eta comitiis liberatus est, cum sua manu sororem esse interfecta Lbe , su fateretur.Aliqui Aristitiummum in omni scientia virum, ζ': . ' temere ausi sunt reprehendere, quod exemplum genus argu-ς p mentationis fecerit: sed magnus ille vir, acuta mente
ear i. praeditus, maius quiddam per flexit: nimirum exemplum Ε,εplum esse argumentum quidem a similitudine sed in argumenta- ..ti . tionepositum e cere nouum argumetationis genus, quod aliam in ratiocinatione, in inductione sine cotrouersia differt. thymema autem esse nonpotest, ca in enthymemate semper generale aeliquid melponatur, vel intelligaturris exello ve-
62쪽
ia ex una resngulari alia inducatur. de fit, ut sit quartua umetationis genus,quod ea ratione ab inductioneseparatu qua enthymema a Flta semo disiungitur. De Epicheremate. Cap. 22.QVinu/i argumetationis parata omnes sint iam exposi- ω tamen ope pretia 'erit , quid Epicherema,quid Sorites,quid Dilemo explicare. Naauctores, in quide grauissimi,eorum mentionem fecerat. Ea ubi explicatafuerint facile intelligetur,curnouae argumetationis partes non debeant existimari.Epicherema igitur Graecia QR'Rx li 1
liquando argumentationem vocant, nonnunquam eam argumentationis partem,quam Cicero ratiocinationem appellaui de quapauuania dictum est. Aliquando etiam Epi- H. α
erema vocant, breuiter comprehensam ratiocinationem, cuius omnes partes in unam coferuntur, hoc modo: Sine cau hς0s x
se dominum seruus accusit Similis enim est locus apud Ci- Pro rete ceronepro rege Deiotam,quem seruus apud Caesarem accu '' 'sabat: crimen,en cause,cur rege Vitiuus, dominum seruus accuset. Hi vehemens argumentu Epicheremate in lusum inuolutum est.Erit autem absoluta ratiocinatiosi hoc modo euolueris:Sine causa non debet dominum seruus accusere hic medicus est simus Desolaris no igitur debet fine causa dominum accusare. De Sorite. Cap. 23. Sontes contia,multra argumentationes aceruatim Con- Nisi soli uoluit, atque complectitur, unde nomen etiam inuenit. Cicero scripsit de eo in libro de Diuinatione his merbis: , pos' Si necesses inquit, latino verbo liceat aceruale appellare, iis appella
sita nihil opus est,t enim ipsephilosophia in multa verba
63쪽
Graecorusissontes satis latino sermone tritus est. Pulchruimprimis est eius exempla apud eundem Cicerone: Asu st, φης' etiam hoc naturapraeseribit,mi homo homini quisuque si Wygo p' ob eam istiam causam quod is homo sit,consultum velit ne-
mex xio cesse est jecudum eandem naturam,omnium utilitatem ese .lmnum.' communem.Quodsi ita est,mna continemur omnes, eadei's μνῆ' i naturae idque ipsum si ita est,certe violare alterum lege natura prohibemur: verum autemiramu, verum igitur
extremu.Sed apertissime cocludit orires Eu,qui est in Quinta Tusculana,propositum enim erat probare: Quod esset honestum,id solum esse bonum, id aut scprobat: Etenim quicquid i quod bonum fit,id expetendum quod autem e
petendum, d certe approbandum quod vero approbandum, id gratum,acceptumque habendu: Ergo etia Agnitas ei tribuenda est.Bonum igitur omne laudabile. Ex quo efficitur,
mi qu.d fit honestum,id solu bonum. In quo soritem per
. t sex qμogradus ad complexionem perueniatur, quinque rape fallaY tiocinationes inclusaesunt.Sed hoc argumentandi genus sae-ειν , M. peflet essesalla atque captiosium,dum enim minutatim, ,.. . '' in gradatim multa adduntur,periculosissima reston leti telat r. , , - πω μr, texere igitur oportet, seorsum singula confidesistend-m. rare jacilius uniuersafrangentur. In hoc distulandige-t1t.ι. ne frequenteνfuerunt Stoici, in Zeno qui eorum inuentor, in princeps'it.Sed maxime omnium illo delectatus d citur chr nus,ut Socrates inductione. Dedilemmate. Cap. a. . I lemma est, in quo utrum concesseris reprehenditur,iEtam, ei LV Cic. patriam curi Catilina sic agentem inducit Quam-oii 'i. obrem discede,atque huc mihi timore eripe: s verus ne op-
64쪽
RHETORICA LIB. II. 29primar, selyus,ut tandem adluando timere definam. Et in epistola ad Quintumfratre Si implacabiles sunt iracundiae umma est acerbitabin autem exorabilissumma lenitas. Dictum est autem dilemma, quod ita utrunque premat Vnde dicta , ι , in . , sin dilema. ac urgea ut ex altera parte capiat aduessarium,qua de causa cornutus etiam syllogismus vocatur: scenim argumetationis cornua in eo distonuntur,ut qui alterum est gerit, in adteru incurrat.Cicer .complexionem appellat. bi vera est, nuquam reprehendetur falsa duobus modis diluetur,aut conuersone,aut alterius partis infirmatione. Cum videre, inquit Varro apud Ciceronephilosophiam Graecis literis dili- deforii Est
genti me explicata, existimaui,s qui de nostris eiusffudis ox. . tenerentur, F essent graecis literis eruditi, graeca, potisi qua i. i. n ra lecturos a graecorum artibus m disciplinis abhor- lalsa duo-rerent,ne haec quide curaturas,quasne eruditione graeca in- diluit . in
relligi non possunt: Itaque ea Dribere nolui quae nec indocti intelligere possent, nec ncti intelligere curaret. Hoc dilem deinde Cicero in eu conuertit,hoc modo:Imo vero in latina legent: qui graeca nopoterusim qui graeca poterunt,no con- Euathlus temnent sua.Veterumscriptis celebrata est conuerso ea,qua piae Fioiε Euathlus discipulus Protagoraepraeceptoris dilemma elusit: Alteriuspartis infirmatione reprehenderetur diceret Cicero Esi doctis minus esset necessarium,tamen indoctis latine Nomodo scribendo cosului debere.Non est autem cur quissua existi- te fiat ratiomet complexione, genus esse argumentationis 2 quatuor il- PT ' ρ
lis,de quib'supra dixi,diuersum t enim ratiocinatio imperfecta,quae a duabus partibus contrariis ducitur, cuis aff2mptionem subiunxeras, efficies ratiocinationem perfecta, hoc modo.Si implacabilissent iracundiae ,summa est acer-
65쪽
bitas in autem exorabiles summa lenitas: Sed mel implacabilissent iracundiae,mel exorabiles:igitur in illi summa est acerbitas,uelsumma lenitas.
De confutatione. Cap. 2S. Dositis generibus argumentationum,reliquum est, ut rationem,qua refutandae ac reprehendendae illae sunt,ο-
flendamus.Refutatio dupliciter accipi poteJ. Nam pars defensioris tota est posita in refutatione: cr auae dicta suntii t. M. u aduersario debent utrinque dissolui, cr ιaec est propria
dupli*ixς reprehensio,quam cum confirmatione se, in natura, tractatione coniunctam esse diximus. V autem reprehen- μ' in 'r' insolerquam argumentando aduersariorum confirmatio diotar M' luitur,aut eleuatur. Haec fonte inuentionis eodem utetur, Quid Nis' nuo Clitur confirmatio: propterea quia quibus ex locis ali
Dς Iouem qua res confirmarapotest,ii epotest ex locis turmari.V Eodem iti. re inuentionem σ argumentationum expolitionem sum
ta, .. I piam existis,qμα ante praecepta sunt, hanc quoque in pam 05 xi . tem orationis transferri oportebit. Sed ut facilius ea, quaetio. Quae contradicentur, diluere, aut in marepo simus, obseruareu a, debemus,aut totum esse negandum,quod in argumentatio-
V 2 ne aduersariussumpseris,spelicuefalsum erit: ut pro
itis estir cluentio ocero eum , quem accusetor epotopoculis possimus' concidisse,negat eodem die mortuum: aut redarguenda esse
ea,quaetro veri ilibus sumpta sunt.Primum dubia sumpta es e pro certis, deinde etiam in persticue fal , eadem ς, ' P ς posse dici. m ex iis quaesumpserint non esci, qua velint. Accedere autem oportet ad fingula ,- uniuersa facilius
66쪽
Quomodo sint argumentationes oratoriae tractanda . Cap.26. Noratione insunt aliquando'ratiocinationes breuiterat 'si conclusae, O aperta enthymemata, in inductiones,atq; exemplasubtili quadam, in breui oratione comprehense. Quod vi reprehenden non est,ita diligenti me est curannestis simorum,stenthymematsi turba conferta oratio debet litastidialecticis enim distulationibus,quam oratoriis actioni- -ἶ bus erit propior ac ibor, quod longe aliter esse debet.Locuples enim. in βeciosa vult esse eloquentia: quorum nihil L fvpio.
prveformam cadentibus concisa, conleptum ex humili l . i4ῶε tale, odium ex quada struitute o' ex copiastietatem, ex amplitudine fastidium tulerit. Feratur igitur nost- . mitis, sed campis:non uti fontes angustis talis colligutur, Pot. sed it lati mi amnes, totis vadibusfluat ac si viam ,si .bEtio .equando non acceperit faciat. Adhibeatur in argumentanΛ diti a bimarietas in iucunda quaedam distinctis,figuris merborum, in
ornamentissententiarum argumentatis expoliatur. Peroratio-uuouerit enim uberior,ac suauis eo etia erit credibiliori sunt paries
Nuncsequitur vide peroratione dicamus. 'r':h. De peroratione. Cap- λ7- ita EXtrema pars orationis speroratio, quae diuisa est in
duas partes, amplificationem in enumerationem. in exordio.
Augendi autem in hic estroprius locus in perorando, 'n' in ipso cursu orationis declinationes ad amplificadum dantur, confirmata re aliqua aut reprehensa. Omnes enim a ffectus etlusi quibusdam videntur in prooemio atqueperora' breuiores.
tione sedem habere, in quibus sanὸ sunt frequenti mi,
67쪽
tame aliae quoque panes recipiunt ,sed breuiores,ut cum ex A... '. his plurima sint reservanda. At bio qua totos eloquetiae aperire fontes licet bis denique sectedum est oratori, ut nodiloxe . De moάὸ au litores quisua stontine dunt, quo impedit ipse' '' inclinant,atque propellent, penitus incitetur sed ut quietos etiam laguentespoisit vi orationis permovere.In quo multis is spis est 'em , tanωm vim habet tamen illa, quae recte a Vi2 habet bono poeta dicta est Flexamina,atque omnium regina reru
gina rerum oratio, ut non modo inclinantem eriere, aut1 ante inclina
re, sed etiam aduersantem repugnant ut imperator bonus ac fortis,caperepossit. Quod que eo magnum est atque cie a. bi , praedam, que eo admirabile,ut in eo tene fini omnia. Ad Qv xii id autem conseque tu, quaesuperiore bἶro de amplificatione Iarie poet. dicta sunt malis conducunt: Sed illud caput est, in quo
Ag moueri. optimi in grauissimi auctores una voce sientiunt,ut om- audito uri nes animii motus, quos orator adhibere molet auditorbus, in
φδpvx ς' ipso oratore impressi tatq; inusti. Neque enim faciles comoueri. perficere mi incitentur aliy,ns is qui dicit, iis ipsissensibus ad quos illos adducet e vult,permoveatur. Vt enim nulla materies tam facilis ad exardesiendum est, quae nis admoto igni, ignem concipere possit: sc nulla mens est tam ad comprehendendam vim oratoris parata,quaepossit incendi, nisinflammatus iste ad eam, oer ardens accesserit, Primum est igitur ut qua eum,qui dicit valeat ea, quae valere apud aussitores volet assiciaturque pri qua asscere conetur.Nihil
aute opus enmulatione, fallaciis,ut toties omni animi motu coritetur orator, Ipsa enim natura orationu eius quae .... ' susicipitur adaliorum animos pcrnouendos,oratorem ipsum magis etiam quam quequam eorum qui audiunt,permovet.
68쪽
tes habere videamur bin quisuis bene conceperinis erit in die I 'Ufectibuspotentissimu .Haec, quae dictasen vera esse iudi Δ' 'V
cant multa Cic. perorationes, utpro Milone, ubi ait, Sed exovii
Missit neq; enim prae lachrimis iam byuin sum' bisse bilio=osth lach mis defendi vetat: Et pro Rabir.Posthumo Sed iaquoniam, vistem de, quam potucti&praestiti Posthum
reddam etiam lachrimas quas debeo. Et paulo post Iam in- ξnumeradicat tot hominiι fletus,quaris charus tuis, in me dolor de 'i oriri V bilitat, includisque vocem. Abis aute asseritibus Hiae eiusde perorationes sunt plenae. Enumeratio autem nonnunauam pς vis laudatori, uajori noJaepe,accusetori saepiusquam reo est ne qui rςo est cessaria. ius tempora duosvntes aut memoriae dis vi ci' pi Leorum,apud quos agas,vel interualti temporis,vel longitu- - ' adine orationis: vel frequentatis firmamentis mim est habi 2' ζῖφ' tura causa motorem: uuae autem repetimus,quA breuissi- QEinx h me dicendasiunt, in auodgraeco verbo pate decurrendum per capita: nasi morabitur, non iam enumeratis,fed altera Ca Eriua quo siet oratio. Quae aute enumeranda erunt,cum pondere aliquo diceta sunt, aptis excitata sententiis, ct figuris si q*4iς Rutique mariada: alioqui nihil estodiosus recta illa repetitio ,arietate. ne velutmemoriae auditora di dentiscio etiam in enume '' ratione vitandum,ne ostentatio memoria suscepta, videatur esse puerilis.
69쪽
men victoriae.Haec cum ison mertia tertius hic libet, qui elocutionis praecepta coime ut duobussuperioribus utilior estoc etiam erit aliquanto longior. Quae in elocutione spectanda sint. Cap. a.
HAec in elocutionsectanda sunt,ut Latinὸ, ut planὸ
tisque dicamus. De rationepuri dilucirique sermonis, eis αι,' permagni eam facere debemus, cu verborum delectus origo es vrid fit eloquentiae ocus hic oraecipiendi nos.Nam traditur li- , teris dominquepuerili in cyuetudinesermonis quotidiapst ςloqveni,c lectione veterum oratorum, S poetarum o matur. U CL Reliquas igitur duas partes,quibus omnis ad iratio ius ' ' ' ''nt,omnis laus eloquentiae continetur,explicemus: parte instrandae orationis,ac totius eloquentiae cumulan- contineturdae,quarum altera dicipostulat omathbanc habent vim t que ornMEst qμam maxime iucunda, suam maxime in sensus eorum ψ' M' qui audiunt,influat, in quamplurimis fit rebus instructa.
Rnatur igitur oratio genere primum, oe quas colore quodam, in succo suo, mut grauis,visuauis,ut erudito mi liberalis,ut admirabilis,mipolita,ut sensus,ut dolores habeat quantum opus', no erangulorum articulorum,in toto flectantur haec corpore.Genus igitur dicendi dii elittaas eligendu,quod maxime teneat eos,qui audiant, quod
Di in s est bone his rebus ipsi e quib' dicitur, existit
70쪽
a DE ARTE 'i ex rei natura quidam silendor in verbis, facileque supped
tu omnis apparatus,ornatu ue dicendi. De ornatu orationis. Cap. 4. ornatus o- Mnis oratio conficitur reverbis,quorumprima nobis aut est in ratios liciter iidenda est, lemde coniuncte. est, ..ia. quidam ornatus orationis, qui exsingulis Cerbis, est alius,e '' et'. 'ex continuatu, coniunctissue constat. Ergo utemur verra. in pax' ιis,aut iis quae propria sunt, in certe quasi vocabula rerum,
Quint. ex Arist. rhet. Verba elara de sublimia materiae modo cernenda sunt.' . De verbis simplicibus. Cap. s. X rEi basimplicia naturasen alia consonantior gran-V disra euiona,in quoiammodo nitidiora,alia contia. Consonaratiora en sunt,quanquam,moderatis, emtare,qua , Amodestia, inconfligere,Grandiora immanis,corrucidare,optimus, ficio simus,quam baec, magnus, necare,bonus,uscissus. Nitidius,etiam bos, quam vacca. Mollabae aut e ὸ literis meliussonantibus clarioressiun ita
verba Gγllabis magnis moralia: quo plus quaeque lyri' ius habe eὸpulchrior: quod facit silabam, ide verbo-m quoq; intersi copulatis,mi aliud abj iunctu meliusfonet. In uniuersum quidem optima plici creduntur, quae aut maximὸ exclamant,aut sonosent iucundissima. Et honesta quidem turpibuspotiora semper,nec sordidis unquam in oratione erudita locus Clara vero,ac siublimia materiae modo cernenda junt. Quod enim alibi magnificum, tumidu, alibi: ΟΠ quae humilia circa res magnas,apta circa res minoresvidetur: in sicut in oratione nitida notabile est humilius membum