장음표시 사용
21쪽
nullam posse: cum enim hominum actus sint Iiberi, neque a natura determinali, est moraliter impossibile, eos per se ferri et quidem constanter in Verum eon Sensum. Necesse est igitur, ius electionis mediorum perlinere ad ipsam societatem, seu ad illum, in quo societatis iura resident: III. Ius esse societati iudicandi de mediorum necessitate sive quoad qualitatem, sive quoad numerum, suoque iudicio membra sua subiiciendi, nisi sorte sit erroneum manifeste, idest sine ulla controversia, alque omnibus circumstantiis perspectis. Etenim hoc etiam ob rationem modo propositam est necessarium. natio autem limitationis manifesta est. In ea enim hypothesi lotum deficit iuris landamentum es prorimum num. l23; adeoque nonnisi per accidens memhra societatis huiusmodi iudicio subiieere se in praxi deberent, hisce videlicet concurrentibus conditionibus: 1'. Ut sine peccato imperata fieri possint es sequentemnum. 15); 2'. Ut alia quaedam ratio id exigat, eX. gr. ut eadem negligi sinu perturbatione societatis nequeant.12. Prob. 2'. pars, idest quiae nullo sub respectu cs. supra n. li necessaria Sunt ad linem eonSequendum, eadem a societate existi pro Sua natura non pos8θ. Fundamentum potestatis, quam pro sua natura societas habet exigendi aliquid a suis, situm est in necessario eiusdem nexu cum
ipsius societatis sino, ita ut qui alterum Vult, alterum quoque velle omnino debeat 9): Atqui in iis, quae nullo subrespectu ad finem sunt necessaria, piusmodi nexus non habetur; Ergo in iis, quae nullo sub respectu ad finem sunt necessaria, nullum est Societati sundamentum, adeoque nullum ius eadem pro sua natura cXigendi.
i5. Prob. δ'. pars. Ius est potestas ad illud, quod ad rationis, adeoque ad ordinis normam competit 7, IV . Atqui ordini ropugnat, ut ea. quae ad ordinem superiorem pertinent, quisquam ordinet ac determinet. Ergo ius ordinandiae determinandi ea, quae pertinent ad ordinem superiorem, in societate esse non pol St. Ob. Quaelibet societas ius habet ad sui conservation m. Λtqui sine ordinatione et determinatione mediorum, quae sint necessaria ad sinem consequendum, ut ut sint Superioris ordinis, eius conservatio haberi nequit. Ergo quaesi Duiligod by Cooste
22쪽
hei societas ius habet ad ordinationem et determinalio
R. Dist. mai. Societas ius habet ad sui conservationem, servata subordinatione ad ordinem superiorem conc., omis ... Nego. Item dist. min. , Societatis conservatio sine ulla omnino
mediorum, de quibus dicimus, determinatione etiam subo dinate ad ordinem superiorem, idest per recursum ad eum, euisuperioris ordinis cura commissa est, haberi nequit cone. sal Vo ad eundem recursu nego . Quamvis autem non licet societati ea, quae sunt ordinis superioris, per se ordinare et doterminare; nihilominus manifestum est, merito ab ea ad exequutionem urgeri, novisque additis poenis a suis membris exigi, quae ab eo, qui ordinis superioris curam habet, detem minata iam sunt: id enim est non contra ordinem agere, sed eundem adiuVare. l. . Iam vero ex praedicta generali regula totum evolvitur poteStatis Systema, quam persecta societas habet in suos: s, quidem adaequata divisio ex ea profluit potestatis eiusdem, quae est in legiferam, in iudieiariam, et in coactivam. Prob. Ex regula generali tota potestas, quam vi suae naturae Soci γtas persecta habet in suos, consistit in iure exigendi, quae necessaria sunt ad finem plene assequendum. Atqui ad finem plene assequendum tria haec tantum requiruntur: l'. ut media, quae ad finem conducunt, obligatorio modo proponantur: 2'. ut, quae proposita sunt, rite, idest iuxta eum modum ac Sensum, quo fuerunt proposita, applicentur: 5'. ut renuentes eadem applicare, vi adhibita, cogantur, impedientes coerceantur: ex quibus primum constituit potestatem testiferam, alterum iudieiarium, tertium eoaelisam. Ergo potestatis divisio, quam vi suae naturae societas perseeta habet in suos, in legifera, in iudiciaria, in coactiva potestate adaequale continetur.
De hac igitur triplici potestatis speeie singillatim iam
De potestate legifera. b. Potestas Imifera est potestas proponendi obligatorio
23쪽
ria in. Qua notione posita, hae propositiones ex iis, quae
iam dicta sunt, di manant. . I. Potestas legifera societati perfectae certissime in suos competit. Prob. Competit societati perfectae ius exigendia suis quidquid necessarium est ad finem consequendum 9 . Atqui ad finem consequendum pro humani intellectus diversitate, et voluntatis inconstantia, indomitoque cupiditatum aestu in qualibet agentium multitudine necessaria est potestas aliqua, quae habeat ius designandi media, atque omnes ad eadem adhibenda obligandi: qua in re potestas legi sera consistit. Ergo polestas legifera societati persectae
certissime eompetit. II. De legum opportunitate aut necessitate competit εω eietati perfectae iudicare ae decernere, suaque memora iudicio suo subiicere, nisi forte manifeste erroneum illud sit. probatur eodem argumento, quo superior propoSitio: atque insuper iis quae supra num. 11. dicta sunt. III. In iis, quae pertinent ad ordinem superiorem, nulla est societati legifera potestas, nisi forte ad urgendam eorumdem eaeequutionem, eum iam determinata fuerunt ab eo, cui superioris ordinis eum commissa est. Probatur ex dietis num. 15.16. Hinc autem tota explicatur de Iegibus theoria. Etl'. quidem notio ipsa legis ex dictis manifesta est. Patet enim ex iis, legem esse propositionem alicuius medii sive positivi sive negativi obligatorio modo ab eo saeiam, in qu6 societatis potestas residet, ad ipsius societatis sinem sive immo diate sive mediate ll, I. assequendum sine perturbatione O dinis superioris. Quod si medium propositum fuerit positivum, patet legem in iubendo esse, idest a*irmativam esse; si negativum, esse in Velando, idest esse negativam: sin aliquid Io permittat, tum profecto id agere, ut declaret, illud sinisocietatis minime obstare, simulque e re publica esse, ne is, cui illud permissum est, in eiusdem usu turbelur, qua ex parte est in vetando, proindeque negativa. Lex igitur recte definitur: Restula rationabilis agendi in ordine ad sinem foetetatis ipsius membris obligatorio modo proposita ab eo, in quo ei dem potestas residet. Ex quo patet, materiam legis esse regulam ipsam agendi, quae proponitur, dupliei
24쪽
- 10 hae qualitate praeditam, nimirum 1'. ut sit rationabilis, id
est honesta ordiuique conformis, 2'. eiusmodi ut conducat ad sinem societatis; formam autem ipsam regulae prop0Silio nem, idest sussicientem significationem suci e talis membris factam per modum obligationis ab eo, in quo societatis p festas residet. Quamobrem lex nulla erit eae defeetu mat riae, Si regula proposita alterutra ex praedictis qualitatibus id est honestate vel aptitudine conducendi ad finem manifeste 11 careat: erit autem nulla eae defectu formae 1'. si regula non fuerit sufficienter proposita, Seu promulgata: 2'. si fueri proposita per modum consilii, non autem per
modum obligationis: 5'. si ab alio proposita suerit, quam ab illis, in quibus societatis potestas legitime residet. 17. II inc plura habes corollaria. Et primo quidem ex iis, quae de forma legis dicta sunt, haec di manant: I. Promulgationem legis rite esse factam, si eiusmodi sit, ut legis notitia dis undi ad omnes moraliter po Ssit. Quae
enim talis est, vero subpetens habenda est: praesertim cum eae parte legislatoris Vera sit impossibilitas eam physice singulis laciendi : eae parte autem subditorum vera in-
intelliges: M Primam legis propositionem authenticam quidem Psse debere, idest ita laetam, ut dubitari non possit, eam ab illo prodiisse, in quo societatis potestas residet; at eius propassa
b) Non immerito apud omnes gentes nut Semper, aut saltem ut plurimum servata haec fuisse: 1'. ut legi hus setate maiorum promulgatis oliam posteri obligentur; 2' ut litteris publice expositis promulgatio sal, licet lilicias plurimi nesciant, plurimi autem prodire in publicum ad legendum non possint, 5'. ut una tantum in urbe unoque in loco quod saltem de republica Romanorum constat; l 'ges n0n raro propositae sint '' .
25쪽
- 11 II. Repugnare notioni legis, ut acceptatio populi neces.saria habeatur, quo possit vim suam eX serere. Etenim pertinet ad formam legis, ut per modum obligationis sit proposita lo, id, et l6ὶ: non esset autem, si liceret illam reiicere. Ergo si quando requiritur accoplatio populi, id esse aliter nequit, inquit SuareZ L. I. C. XI. de test. n. 6, nisi aut propter imperfectam potestalem principis, quia ex peculiari suae societatis constitutione sub hac dependentia suscepit potestalem, aut ex eiusdem benignitate, qui absoluta sua potestatu uti nolit ').18. Ex iis vero, quae de materia legis dicta sunt, haec
I. Licei sit iniusta, adeoque irrationabilis, proindeque eae defectu materiae nulla ea lex, quae manifeste laedit ius Verum, eam tamen eiusmodi non esse, quae offendit ius ceteroqui verum, sed eo in casu vigere desinens ex concursu boni, iurisque superioris; quia eiusmodi in ea su esse ius desiit . II. Si qua lex initio rationabilis, deinde, circumstantia
aliqua aecedente, aut honesta esse, aut conducere ad sinem desiit, eam non modo p0sse, verum etiam debere abrogari,
aut mulari; quia rationabilis esse desiit, adeoque periit ex
III. Si qua lex sit per se et respectu societatis rationabilis, respectu autem alicuius minus rationabilis, recte posse illum eadem solvi seu dispensari, nisi tamen bonum publicum obstet ef heio I. . 19. Potestate legifera ita constituta ac declarata, firmissime simul constituta sunt celera omnia, quae in societatibus praecipi solent aut possunt, et de quibus iuris publici scriptores Seorsim agere eon Sueverunt; ex. gr. ius exigendi tributa, aut etiam publica quaedam praedia constituendi, unde societatis necessitatibus consulatur, et quidquid ad corumdem bonorum administrationem pertinet; ius constituendi minores magi- Stratus, eorumque iurisdictioni certum locum definiendi; ius interdicendi quidquid societati eiusque sini perniciosum esse exiSlimatur, ex. gr. lectionem pravorum librorum, aliaque
26쪽
- 12 sexcenta. Cum enim haec omnia nihil aliud sint, nisi loti. dem media sive positiva sive negativa ad sinem consequendum, hinc omnia continentur in potestate legifera, quam in hoc ipso consistere diximus, ut media ad sinem neeessaria proponat ac praecipiat li, et 15 . Iam igitur ad ipsam applicationem mediorum gradus est faciendus, idest ad potestatem, quae de illa iudicat, seu ad potestatem iudiciariam. g. II. De potestate iudiciaria. 20. Potestatis iudiciariae hoc proprium esse diximus, emcere, ut media proposita applicentur rite, idest iuxta eum modum ac Sensum, quo per potestatem legiferam sunt proposita l. : quod quidem duo involvit iudicia, alterum de
vero legum sensu, alterum de sociorum actionibus, utrum nimirum praedicto legum sensui consormes sint, necncte unde eiusmodi potestas recte iudiciaria appellatur. Quibus praemissis, sequitur. Propositio. Competit foeteiali perlectae potestas iud, claria. Prob. Compelit societati persectae ius exigendi a suis quidquid necessarium est ad finem consequendum 93. Atqui ad finem consequendum necessarium est, media per potestatem legiferam proposita rite applicari: id autem spectata rectae applicationis natura, humanique intellectus diversi tale, per-Versarumque cupiditatum aestu, quo non raro transversum agimur, fieri nequit, nisi in ipsa societate polestas Sit, cui parere omnes teneantur, de Vera iustaque mediorum applicatione tum in se, tum relate ad sociorum actiones iudicandi; qua in re potestas iudiciaria consistit. Ergo competit weietati persectae potestas iudiciaria. a) Confirmatur propositio quoad primam potestatis ii diei ariae partem, idest competere societati persectae ius cognoseendi de vera iustaque mediorum applicatione in se spectata, quatenus nimirum ad eum modum ac sensum sa-cienda sit, quo eadem media per potestatem legiferam suere proposita. Eius est c0gnoscere de Vero legum Sensu, cuius Diuitigod by Cooste
27쪽
- 13 est shrre Ieges, tum quia nemo melior interpres est, quam ipse sui, tum quia ius cognoscendi de legibus cohaeret necessario potestati legiferae, quae inutilis seret, si alteri independenter a legislatore arbitrium concederetur eas ad sensum suum detorquendi. Atqui societati competit in suos potestas ferendi leges; ergo etiam potestas cognoscendi de legibus. b) Confirmatur quoad alteram pariem, idest competere societati persectae ius cognoscendi de sociorum actionibus,
utrum vero legum sensui consormes sint. Eius est cognoscere de actionum conformitate vero legum sensui, cuius est
verum Iegum sensum determinare. Atqui eiusmodi potestas Dei elati perseetae ex dictis competit; ergo etiam altera. 2 l. Hinc habes duo haec corollaria: I. Potestatem mere arbitralem, idest sine facultate cogendi, cuiusmodi est illa, quam arbitri exercent, idest privati illi iudices, qui ab iis, qui iudicio contendunt, clecti sunt, haberi non posse in perlaeta societate sufficientem; quia
eiusmodi potestas, utpote tantum directiva, non autem coaetiva, nihil impedit, quominus unusquisque pro sua libidine
privataque utilitate se gerat, adeoque efficere non valet, ut omnes ad eum tantum modum ae sensum media applicent,
quo a potestate legifera proposita sunt: II. Neminem esse posse iudicem in causa propria; praesertim eum iudicia nostra, quando agitur de rebus nostris, cupiditati magis, quam aequitati facile faveant. Νihilominus societatis princeps in iis rebus, quae ad ipsum, qua talis est, pertinent, verus est iudex; tum quia repugnat eundem sub eo ipso respectu alii subit ei: tum quia pertinet ad conservationem societatis, ei ad sinis assequutionem, ut is, in quo societatis iura plene resident, habeat ius ea imperandi, quae sibimetipsi opportuniora videntur, suoque iudicio ceterorum
S. III. De potestate coactiva.
22. Propositio. Competit societati persectae potestas coa
28쪽
- 14 - a Prob. Ad foetetatis finem obtinendum non est sufficiens potestas mere directiva, idest potestas quaedam magisterii, quae media indicet, modumque ea adhibendi commonstret,
sed necessaria est poleSlas Vere coactiva, quae contumaces,
vi externa adhibita, coerceat, sive illi renuant applicare media, quae per potestatem legiferam proposita sunt, Sive nolint decretis polesialis iudiciariae eadem rite applicari iubentis parere, sive denique Societatis sinem, aut mediorum oeconomiam quoad alios impediant: siquidem homines non ignorantia tantum, Verum etiam malitia et contumacia societatem turbare solent; neque etiam desunt, qui naturalis vilii neeessitate id saciunt: malitia autem et contumacia moltoque magis naturalis necessitas nonnisi Vi externa o posita cohiberi potest. Ergo competit societati persectae polestas coactiVa.
a Confirm. Societati persectae competit potestas legifera ibin et iudiciaria 20 . Atqui utraque potestas exigit potestatem coactivam l6, 2l ; secus enim laret inefficax. Ergo etc. '). ν25. Hinc potestalis coactivae theoria lacile explicatur. Et primo quidem naturale sundamentum dignoscitur polestalis coactivae, quod est necessitas tutelae ordinis socialis, ne finis assecutio impediatur: quandoquidem haec est unica ratiosum ciens eiusmodi potestatis 22 collatis 7, IV, l2, et lo . 24. Perspicitur deinde quae sint personae, in qua S P0- testas coactiva e Xerceri potest; nimirum in omnes, a quibuSsoeialis ordo laeditur, aut in discrimen vocatur; proindeque I. In omnes, qui mali ita et conlumacia sua socialem ordinem opere, ac pravis exemplis turbant: II. In eos, qui vitio naturae id faciunt: unde ius segregandi morbo pestilenti in seclos, dementes recludendi elc. III. In eos, de quibus certitudine quadam morali iudicari potest, Socialem ordinem ab iis turbatum iri: unde leges de vagis, de Diiosis etc. 25. Denique lolum iuris criminalis systema inde expli-eatur; in quo quidem, ne praeter necessitulem mulli Si-I' De potestate coactiva Ecclesiae consuli potest dicaria Dissera. inscripis et Comandi eni puo ece. num. XXII usque ad finem; eι Bianelii cella relerior poliata villa C acia Lib. I. mp. U g. UL
29쪽
- 15 mus, pauta quaedam, quae opportuniora sunt, delibabimus. Itaque . Apparet notio criminis et poenae. IIinc enim palet, erimen esse actionem, vel iniustam omissionem auctori suo impulabilem, quae ordinem socialem turbat: imputabilem, inquam, quia erimen dissert a ceteris actionibus, quae potestati coactivae item subsunt, sed ex vitio naturae, ac necessitate oriuntur. Poenam autem manifestum est esse malum passionis, aut privationis delicti caussa etiam in invitos auctoritate publica inflictum, ut omnes a perturbando Societatis ordine deterreantur. Ex quibus sequitur: a Ad crimen non pertinere actionem, quae a libera voluntate non dimanat, neque actionem. quae ordinem Socialem, idest sinem et oeconomiam mediorum non turbat, lieet alio sub respectu prava sit: bὶ Peccatum tacita mentis eostitatione patratum non esse delictum, licet aliqua ratione in lucem veniat; dummodo deSOeietate non agatur, ad cuius finem pertineat etiam privata uniti Scuiusque institutio: eὶ Propagationem doctrinae, quae tendit ad laedendum ordinem socialem, esse verum delictum: dὶ Conatum externum ad delictum, cum tranquillitatem socialis ordinis turbet, esse verum delictum, licet consummato mullo levius: e) Poenam nihil aliud osse, nisi laedium ad conservationem ordinis oblinendam: Poenitentias, seu poenas, ad quas suscipiendas peceatorum rei per se accedunt, eatenus poenas appellari p0sse, quatenus ab auctoritate publica ita imponantur, ut recusari nequeant, cuiusmodi, ex. gr. suere poenitentiae publicae ee-clesia Sticae, quas excommunicationis metu suscipere ii, qui deliquerant, adigebantur. II. Apparet origo, fundamentum et sinis poenarum: origo scilicet et fundamentum est necessitas tutelae ordinis socialis; sinis conservatio eiusdem ordinis, ad quam lutela natura sua ordinatur. Etenim ius instigondi poenas praecipua pars Pst potestatis coactivae. At origo et fundamentum potestatis coactivae est tutela ordinis socialis 25χ proindeque eius sinis
eiusdem ordinis conservatio. Ergo etc.
30쪽
- 16 M ob. l. ad sinem poenarum perlinere debet l'. reparatio personae laesae; unde poenae reparatoriae; 2'. emendatio delinquentis; unde poenae medicinales; 5'. vindicta laesae honestatis, quam natura ipsa postulat, quae in improborum selicitate aegrescit et indignatur. Ergo non in soIaordinis socialis tutela sundamentum et sinis poenarum collocari poteSt. R. Ad l et 2' dist. quatenus ea postulet finis, ademque ordo ipse societatis, de qua agitur, conc. ant. , abSolute nego ant. Inde porro est, quod poenarum medicinalium usus adeo frequens est in Ecclesia, quia nimirum in eius sine privata etiam uniuscuiusque institutio continetur. Ad δ' Resp. 1'. nego, dummodo agatur de mera honestatis laesae vindicta citra ullam nece33itatem ordinis εὐ- eiulis. uera enim honestatis Iaesae vindicta pertinet ad ordinem supremum, et iudici Deo reservatur. Ad confirmati nem dist. Νaturalis hominum in scelestorum felicitate aegritudo et indignatio necessitatem indicat alicuius poenae saltem in lutura vita a iudice Deo instigendae cone. , SecuS nego. Resp. 2'. dist. quatenus vindicia laesae honestatis coniungitur eum necessitate sensus moralis, sine quo socialis ordo diu conservari nequit cone., Secus nego.
bὶ Ob. 2. Si sundamentum iuris poenalis in sola socialis ordinis tutela constituendum est, sequitur, puniri non posse 1'. delictum, quM iterari nequii: 2'. delicium, quod omnino praeterierit, idest cuius nullum extet vestigium:
eiusmodi enim delicta laedere socialem ordinem nequeunt. Hare autem admitti non debent. Ergo etc. R. Nego mai. quoad utramque partem. Etenim ratio omdinis socialis contrarium exigit. Nisi enim eiusmodi delicta puniantur, ansa, liberque aditus improbis datur 1'. perpetrandi in alia quadam specie delicta, quae nequeant iterari: 2'. celera etiam delicta ea scilicet spe, se deinceps curaturos, ut perpetrati criminis vestigium nullum supersit, et omnino obliteretur. Neque enim existimandum est, poenas ad resti. tuendum tantummodo ordinem turbatum institutas esse. verum etiam ei quidem maxime ad celeros deterrendos, ne in luturum turbetur.