Iuris ecclesiastici publici institutiones

51쪽

eone. si de oppositis per accidens iterum dist. si ut Io modo sint coordinati, transeat, si sint coordinati, nego. lam vero haec omnia manifesta sunt: l . Ecclesiam non eundem finem habere, ae Societas civilis, sed plane diversum; 2'. Earundem fines non esse inter se oppositos, sed mirifice semetipsos adiuvare. Cf. S. Augustinum Epistola I. alias 158. ad Mareeum. . et inter Protestantes Leonita Epist. censoria

contra Pulyendors g. 6; et inter Catholicos Non ite D etionnatre Philosophique fur la Religion verbo Christianis- me Artie. VII.: 5'. Eosdem utriusque fines inter se esse coordinatos, ita ut sinis societatis civilis Ecelesiae fini sub- ordinatus sit e . 47. Ob. 2. Plena iurisdictio, quantam oportet esse in sotietate persecta, complectitur iura, ut aiunt, Maiestatica, et exigit territorium, in quo exerceantur. Atqui Ecclesiat' non habet territorium; 2' non habet iura maiestaticatum quia est societas spiritualis, proindeque media tantum spiritualia adhibere debet, lamporalibus autem abstinere iuxta monitum 2. Tim. II. 4; tum quia ex praecepto Institutoris Divini ab omni dominatu debet abhorrere Lue XXII. 25. 26: tum quia libertas in sine spirituali persequendo ex dogmate ipso christiano servanda est; unde arma et putestas Magi, stratus reclesiastici nonnisi in exhortationibus, in lacrimis, in patientia esse debent 2. Tim. IV. 2, I: cui loco consonat Ambrosius Serm. eontra Auaeent. ubi ait: ε Dolere potero, potero flere... Talia enim munimenta gunt sacerdotis: aliter Nec debeo, nee possum resistere. ν Et Io. Chrys. Hom. IV.

in illud Isaiam Vidi Dominum, ubi haec habet: a Saeerdotis est tantum arguere et audacter et libere admonere: Non movere arma, non elypeos usurpare. non vibrare lanceam, neque arcum tendere, nec iacula mittere, sed arguere tantum, et eo tantiam ostendere γ, denique omnes Ε -

clesiastici Doctores, qui saltem ius gladii Ecclesiae abnuunt.

Ergo etc. l'ὶ cf. hae de re Melamationem Sedia Apostolieae ad Uaximilia.

52쪽

- 38 R. Praemi flens, ' voce Maiestas unde iura Maiestatiaca intelligi a nobis imperium, idest complexionem iurium, quae ad perlaetam potestatem pertinent; 2'. voce Territorium intelligi heic totum, ubi societas aliqua veluti activae servitutis ius habet exercendi iurisdictionem suam, etiamsi civile illius dominium ad alios pertineat es quae dicta Sunt

num. 55. I. e. verbo Resp. 2'): quibus rebus praemissis , conc. mai. quoad utramque partem: ad minorem autem ita

singillatim respondeo.αὶ Ad i , idest Ecclesiam non habere territorium, eo Milicet sensu, qui mox indicatus est, et de quo heic agitur,nesto. Ius enim exercendae iurisdictionis ineluctabile est corollarium legitimae imo necessariae existentiae Ecclesiae, quandoquidem obligatio eius sines assequendi Omnes Obstringit. Posita nutem legitima, multoque magis necessaria existentia huiusmodi societatis, quae, ut Supra probatum eSt, et natura sua, et voluntate Divini sui Institu loris independens est et persecta, carere amplius non potest iis omnibus, quae sint necessaria Suae conservationi. cuiusmodi praesertim est ius exercendae iurisdictionis res totum articulum i Seet. l γ. Ergo quemadmodum territorium pertinet ad magistratus civiles, ut temporalem curent suae societatis finem, ita quoque pertinet ad Ecclesiam, ut finem suum, qui eSt supremus, et cui temporalis subordinatus esse debet, persequatur. Cum autem eo Ecclesiae fine nemo hominum sit, qui non adstringatur, ideoque Ecclesia sit societas natura atque institutione sua eatholica, hinc lotus terrarum orbis est territorium Ecelesiae iuxta ipsam divinam voluntatem expressam Matth. XVI. 15. l6. confirmatam Iet. V. 29, et alibi. Unde merito S. Bernardus ad Eugenium III. Summum Pontificem de Consider. L. III. c. l. ait: et Orbe Meundum est ei, qui forte volet replorare, quae non ad tuam pertinent curam v. Atque hue pertinet decretum Congregationis S. Officii anno 1644, approbante Innocentio X, editum, quo decreto schismatica, et haeretica dicta est propositio, quanssirmatum fuerat, Summos Pontifices, cum suas constitutiones in ea loca mittunt, quae temporali aliorum Principum ditioni subiecta sunt, in territorio alieno legem serrezDuili od by Cooste

53쪽

- 39 quam propositionem iterum reprobavit et damnavit Clemens XI. Const. Aeemimus 11. Ian. 17l5 .b Ad 2', idest Ecclesiam non habere iura maiestatica eo sei licet sensu, qui supra explicatus est, nego: quia videlicet Ecclesia, ut mox probavimus, est societas perfecta, adeoque iurium complexio ad eam pertinet, quae propria est societatis persectae, quae ipsa sunt, ut monuimus, iura

maiestatica.

Ad probationes autem, quae adductae sunt, respondeo singillatim, e) Ad 1' probationem, nimirum Ecclesiam esse foetetatem spiritualem, adeoque mediis tantum spiritualibus uti debere, dist. avi. quoad utramque partem. Ecclesia est societas spiritualis quoad finem conc., quoad materiam, Seu quoad membra, quibus constat, nego, siquidem non meris spiritibus, sed hominibus constat. Uti autem debet mediis spiritualibus, idest eiusmodi, quae habeant proportionem ad finem spiritualem oblinendum, conc., quae in M, et natura sua sint tantum spiritualia, nego. Qui enim plane non desipiat, novit homines quorum quippe spiritus coniunctus est corpori moveri, et corrigi et coerceri, denique ad sinem, licet spiritualem, perduci mediis tantum spiritualibus non posse. Materiam autem, qualitatem, et proportionem medi rum a sinis necessitate determinandam esse, iam diximus supra v). d) Λd 2' probationem, nimirum Ecclesiam abstineren temporalibus debere iuxta illud 2. Tim. II. 4. Nemo m litans etc. dist. Λbstinere debet a temporali hus, quae eam removeant a proprio sine cone. quae sint media ad finem Nesso. Qua quidem distinctione ipse textus Apostoli explicandus esset, si esset ad rem. Quod autem non sit ad rem,

videri id potest apud Theologos ' .H Ad δ' probationem, nimirum ab omni dominatu Εcclesiae abhorrendum esse iuxta textum Luc. XXII, 25, 26. dist. Ecclesiae abhorrendum est ab omni dominu u, qua-

54쪽

- 40 lenus hae voce in felligitur spiritus ambitionis, qua quispiam alios sibi subiicit, ut privatae suae gloriae, privatisque

suis commodis inserviat, cone. ab Omni dominatu, qualmnus hac voce intelligitur ossicium regendi, mediaque ad finem consoquendum idonea apte administrandi, nego: id enim perinde esset ac dicere, Ecclesiam abhorrere debere ab ossicio suo. quod non modo impium, verum etiam stultum esset. Eadem autem sub distinctione intelligendum esse obie-elum textum Reges stentium olc. cum ex se patet, tum Perspicue etiam confirmatur, si allendas ad caussam historicam

illius sententiae et ad similitudinem petitam a Bogilius se- eularibus, et quod gravius est Gentium id est Infidelium, qui spiritu ambitionis ac superbiae maxime serebantur ' .n Ad 4'' probationem, nimirum in sine ecclesiastico

persequendo libertatem ex dogmate ipso christiano servandum esse, adeoque potestatem omnem coactivam ab Ecclesia exeludendam, respondeo haec antea praemonens: 1'. hanc obiection om ad duo christianae doctrinae capita roserri posse, tum ad illud, quo desinitur, liherialem necessariam esse ad veram meriti rationem habendam, adeoque ad finem Ecclesiae Oh tinendum, tum ad alterum, quo statuitur, libere nullaque vi coactos ad Ecclesiam Christi homines vocandos osse: 2'. neutrum ex illis potestate eoaetiva, de qua sermo est, ullo pacto oppugnari: non, inquam, primum, quia libertas noeessaria ad merendum intelligitur lihertas a n

eessitate intrinseca, non autem libertas a necessitate extrinseca, id est a coactione, quae sane neque rationem meriti,

nequc proinde ecclesiastici sinis assecutionem impedit: imo, ut ab Ecclesia adhibetur, adiuvat quam maxime, ut docet S. August. Dist. l85. alias 50. cap. 1 et seqq.: non alterum, quia illud refertur ad eos, qui Ecclesiae membra nondum per baptismum lacti sunt, eiusque potestati subiecti, potestas autem coactiva, de qua agitur, circa baptigalos Ver- Satur, quorum pascendi Onus eum ad Ecclesiam a Christodelatum init. ea prosecto, ne matris negligentioris reprehen

sto nona incurrat Prov. XIII, 21; XXIII, 15, 14 , et corri

55쪽

gore eos debet, ne pereant, et ne alios perimani, coedicere I. Quibus praemissis, dist. Ex dogmate Christiano si sermo sit de habilitate ad merendum vel demerendum, Iibe ins a necessitate in fine ecelesiastico persequendo salva esse debet eone. libertas simpliciter a eoactione nego. Sin autem sermo sit de hominibus ad sinem ecclesiasticum, hoc est iidaeternam salutem extrinsecus dirigendis, iterum distinguor Iibertas a coaelione salva esse debet quoad infideles ad Ee-elesiam vocandos cone. quoad baptigatos. qui Ecclesiae curae ac potestati traditi sunt, nego. g Ad 5' probationem ex 2. Tim. IV. 2. I., quo loco aiunt, uniVersa Ecclesiae arma restringi ad exhortationes et Iacrimas, nego. ' enim Apostoli verba nocent magis, quam lavent adversariis: sunt enim et generalia et acria 4 Argue, increpa, inδια opportune, importune γ; unde media omnia, quae necessitas postulet, complectuntur Cf. eundem Ap

stolum i Cor. IV, 2 l : proindeque 2' quatenus patientiam, et doctrinam, quae in exhortando sit, laudant, id eum distinctione accipiendum est, nimirum si necessitas aut iuxta ratio haud postulet severiora media adhiberi cone. exclusive nego. CL S. Augustinus Ep. ad Bonis quae est 185, alias 50, ubi sapienter de patientia Ecclesiae propria disserit, simulque docet, eam Christum Dominum imitari etiam in poenis physicis a delinquentibus repetendis. Adde δ' in hisce e pendendis tex libus rationem etiam temporis, quo scripti

Sunt, non esse negligendam; eum nimirum Ecclesia exerere

potestatis suae plenitudinem non poterat, quandoquidem sub insesto vivebat Ethnicorum imperio. hὶ Ad 6' probationem, quae est ex Patribus. Res p. l' ingenere iniuria doctrinam Patrum repeti ex pauculis quibusdam locis unius, alteriusve, iisque a suo contextu et a suis circumstantiis divulsis, eum communis, perpetua ae disertissima eorundem doctrina, eaque Begalistis penitus eontraria iam a nobis relata suerit. Resp. 2' Ad obieeta loca tum S. Ambrosii, tum S. Ioa

nis Chrysostomi, ea extra quaestionem nostram excurrere. φὶ cf. S. August. Epist. 185, alias 50: eι Episι. 93, alias 40: Pr

56쪽

chrysostomus enim agit de Sacerdote V. T. ΛZaria, contra quem ait ipse: ε Reae Ozias arma movebat, et clypeos, et haltas, suamque intentabat potentiam γοῦ Ambrosius autem de se ipso, quem imperator Valentinianus armis et golliis militibus oppugnabat. Uterque igitur agit non modo de casu extraordinario, verum etiam de bello et seditione cienda , quod longissime abest a quaestione nostra. Prometo etiam S. Τhomas Cantuariensis diserte affirmavit: Eeclesiam eastrorum more minime esse defendendam: at retale ad Ε elesiae ipsius independentiam, plenamque eiusdem potos talem ad sinem suum eonsequendum , quae sortissimi illius Martyris sententia suerit, nemo non novit. Sunt igitur duo haec penitus diversa, Ecclesiam esse societatem persectam, eandemque honeste posse seditionem adversus proprios Ileges ciere. Ratio discriminis est: l'. quia lege ecclesiastica etiam a caussa sanguinis Episcopi removentur; multo magis a bello gerendo: 2' quia, etiamsi ratiocinando velit quispiam concludere, etiam hanc potestatem in perseetae societatis iuribus conlineri, nihi Iominus manifestum est, eiusdem exercitium in Ecclesiit honestum haberi non posse; quandoquidem gravissimorum malorum caussa esset et lans. Atque haec quidem mea sententia est, quidquid eontra dicat Bian-ehi delia Podesta indiretia della chie3α T. l. pag. 44. et Seqq. et pag. 529 et 557 ).i Ad γ' probationem, nimirum saltem ius yladii ab

omnibus ecclesiasticis Doctori hus Ecclesiae abiudicari. B. 1'. Quoad auctoritatem omnium, ut Aiunt, ecclesiasticorum Doctorum, eam salso asseri, cum Doctores PecteSiastici non desint, qui gravissimam etiam censuram serant adversus eos, qui eiusmodi potestatem Summo Pontifici, et Concilio generali denegant. R. 2'. Quoad rem ipsam, de qua agitur, immediatum exercitium eiusmodi potestatis lege tantum ecclesiastica et quidem inferioribus Ecelesiae magistrati hus interdictum esse. Quod vero pertinet ad supremum Ecclesiae magistratum . idest Romanum Pontificem, et Concilium generale, quorum potestas nulla ecclesiastica lege restringi poteSt, haec animadvertenda sunt: ιη cf. Taparelli. Sagilio is eιko di Diriιto naturale. Noιa CXVI. Duiligod by Cooste

57쪽

n Hoc sine nilo dubio tenendum esse, saltem mediate eiusmodi ius penes eos esse; ita scilicet, ut a catholico Principe ius habeant exigendi, ut ea poena in delinquentes animadvertat, si Ecclesiae necessitas id postulet. Ecclesiae enim

non esset salis proVisum, nisi ad ea, quae necessaria sibi sunt, Verum ius eidem datum esset: b Quod vero immediate, cum necessitas postulat, a supremo Ecclesiae magistratu tale ius exerceri non possit, nulla ratione id probari: cum ex iure naturali, ex eo quod Ecclesia societas persecta est, contrarium imo demonstretur: ex

iure autem positivo divino nullus asserri possit locus, quo id vere interdictum suerit; quandoquidem ineptissima sunt, quae obiiciuntur sive ex Matth. XXVI. 52, , ubi Christus Petro, homini eo temporis privato, ait: Converte gladium

tuum in locum Suum ete. ἰ sive ex 2. Cor. X. 4. , ubi Paulus vim potestalis suae denuntians seribit: Imma militiae n strae non earnalia id est non fragilia, ac sutilia sunt, sed potentia Deo ad destructionem munitionum: parique ineptia vilescit argumentum ex mansuetudine Ecclesiae deductum, quasi vero mansuetudinis virtuti opponatur necessariae iustitiae administratio: unum vero illud, quod paullo solidius opponi potest eae perpetuo non usu, ad iustam probationis Vim non assurgit, cum desiniri nequeat, an ex potestatis, an potius ex opportunitalis deseelu id evenerit, sive quia eae usu graVius damnum timeretur, sive quia praesto esset ministerium societatis civilis e . ARTICULUS SECUNDUsDe gradu, quem habet MeIraia Christi, respectu

ceterarum societatum.

48. Ut haec cum ceteris foeteialibus Ecclesiae comparatio rite instituatur, animadvertendum in primis est, legitimas omnes societates duabus, quae maximae sunt, contineri, Ecclesia ipsa, ac Soeteiate civili. Prob. Cuiuslibet societatis ratio inde dimanat, ut homines, collatis viribus, quaedam, quae ad suum bonum perli-

φὶ cf. quae de hoe argumento, licet in alia materia. habet Pallas rini in hiιιoria conet Iii Tridenti Lib. 22. cap. s. num. 8.

58쪽

- 44 nent, acquirant, quae soli non possent 63. At quare umque

pertinent ad hominum lionum, ea vel aeterna, vel temporali felicitate continentur, quarum alteram Ecclesia complectitur, alteram societas civilis. Ergo quaelibet societas vel in Ecelesia ipsa, vel in Societate eivili continetur. Quapropter societates omnes, respectu habito ad Ecclesiam, bifariam dividi possunt, in omogenea3, et in heterost Neas. Porro Omogeneae dicendae sunt, quae ipsius Ecclesiae sunt partes, sive tolum Ecclesiae sinem sub eiusdem regimine complectantur, Sive partem: ex. gr. Ordo aliquis religiosus est. Heterogeneae Vero Sunt appellandae, quae partes sunt societatis civilis, quandoquidem sinem ab Ecclesiae sine diversum sequuntur: cuiusmodi ex. gr. sunt Collegia militum, negotiatorum, etc. 49. Hinc tria dimanant corollaria: I. Ecclesiam respectu societatum, quae siui sunt om ogmneae, sine ulla controversia ita habendam esse Superiorem, ut illae plene eidem subsint: quandoquidem partes eiusdem

sunt.

II. Respectu earum, quae sibi sint heterogeneae, controversiam omnem, quae de iisdem fieri possit, ad controversiam revocari, quae est de maioritate Ecclesiae prae s letale civili: quandoquidem eiusmodi societates ipsius societatis civilis sunt paries. III. Quod ex praedictis corollariis sequitur, totam quaestionem, quae in hoc articulo instituta est, de maioritate Ecclesiae respectu ceterarum omnium societatum, in hanc unam recidere, utrum Ecclesia prae societate civili societas maior, Seu superior habenda sit. Quod quidem ut distinctius definiatur triplex animadvertenda est maioritatis ratio, lumnatura societatis civilis penitus est cognoSeenda, eiusque, respectu Ecclesiae, Variae species distinguendae sunt.

50. Et primo quidem triplici modo concipi potest primalus alicuius societatis prae alia: l'. Ut seiunctus sit ab omni iurisdictione in societatem inferiorem; ita ut iniuriam haec laetat societati praestantiori . si eam utcumque laedat, sed coerceri ab eadem auctoritate propria non possit: atque haec quidem primatus ratio in suprema societate, quae aliam, ad quam confugiat, non habet, aut admitti non potest, aut si Diuitigod by Cooste

59쪽

- 45 admittenda esset, ad extraordinariam quandam Dei providentiam pertineret, qui positive id sorte iusserit. 2'. Ut, hypothesi plane contraria, tanta cum iurisdictione sit conium

eius, ut societas in serior absolute et directe ei subsit, quae dicitur foetetas maior ac superior; ita ut directe ad societatem maiorem pertineat in seriorem rebus in omnibus regere atque ordinare; atque hic modus in eas tantum in s riores societates convenire potest, quae sint omogeneae. 5'. Ut indirectae iurisdictioni sit coniunctus, ita ut societas maior nonnisi per aestidens in societatem inferiorem pol statem Suam exercere queat, cum scilicet proprii sinis, propriaeve conservationis necessitas id exigit. Hic autem modus societati maiori erga eas societates convenit, quae sintheterogeneae. Quae quidem omnia per se clara clariora etiam fient ex iis, quae dicentur.5 l. Iam vero ad genuinam quod pertinet foetetatis civilis naturam, quatenus ea talis est, et a societate ecclesiastica distinguitur, haec sunt animadverdenda: I. Non ita est definienda, ut munus proprium civilis societatis sit omnium civium iura moderari ac pro viribus tueri. In hac enim definitione non unum vitium est, nimirum :αὶ Verba omnium ostium iura ita indes nile expressa locum dare possunt maiori potestatis civilis amplificationi, quam eius ferat natura. Iura enim indesinite sumpta omnia complectuntur; adeoque extendi possunt ad tura religiosa: unde clandestina quaedam via flernitur pravae illi consuetudini, quam dicunt Appellationem ab abusu, cum scilicet in re ecclesiastica si quis se ab ecclesiastico magistratu Iaesum existimaverit, ad potestatem civilem coniugii, ut iura

sua adversus Ecclesiam tueatur. Id autem exaggerare eStpotestatem civilem ultra eius naturam, si tamen eam accipimus, quatenus talis est, et a societate Ecclesiastica distinguitur. Distinctio enim aut nulla est, aut in eo est . ut ea, quae ad religionem pertinent, ac proinde etiam iudicium de iuribus religiosis, societalis ecclesiasticae propria sint. σμArtis. Praecedentem, praesertim num. 45 et seq.9b Ε contrario verba iura moderari ac tueri sine alio additamento restringunt plus quam aequum est, potestatem Duiligod by Cooste

60쪽

civilem. Ut enim verba iura moderari benigne accipiamus, nihil aliud significari per ea potest, nisi potestas iudiciaria, eaque pars potestatis legiferae, qua vera civium iura dete minantur. Quod autem additur verbum tueri, ea pars ad ditur potestatis coactivae, quae est in civium iuribus d

lendendis: quod vero nihil aliud adiicitur, id indicat, totam

civilis societatis potestatem sitam esse in securitate semvanda, ut ius unicuique suum reddatur. Id autem salsum est. Homines enim per societatem civilem non securitatem

tantum et tranquillitalem quaerunt, sed temporalem, quanta obtineri potest, selieitatem. Seeus enim, l'. Societas civilis

non esset in genere suo suprema, adeoque non esset persecla, quia totum genus selicitatis temporalis non complecteretur, sed tantum partem: unde alia societas tolum genus complectens singi posset, cuius societas civilis esset merum eollegium: P. Societas europaea idem deberet suis membris quod Societas nomadum suis: id autem est absurdum. Cf. Supra num. 10. II. Νeque ita societatis civilis natura definienda est, ut ad eiusdem munus ita simpliciter pertineat selicitatem temporalem quaerere, ut passive, ut aiunt, se habere debeat ad ea omnia, quae ad religionem ac probitatem pertinent; quod quidem nonnulli formula asperiore quidem, sed simpliciore atque aperta exprimunt alentes: legem oportere es3e atheam. Etenim ad ipsam pertinet selicitatem temporalem religionis ac probitatis curam haberi, ita ut, hisee neglectis, illa quoque evertatur: quandoquidem, religione ac probitate exulante, ipsa quoque humana fides, qua societatis foedus colligatur, exulet necesse est I. Hanc vero probitatis ac religionis curam a societate civili iuxta ordinem a Deo constitutum habendam esse, id est dependenter ab Ecclesia, cui directe talis cura commissa suit, nemo non sentit: seeus enim potestas illa esset inordinata, adeoque illegitima, quaeque lacile a verae probitatis ac religionis notione, ac limitibus aberrare posset, atque ita Societatem confunderet potius ac

turbaret, quam lueretur.

III. Quod ex praedictis dimanat, ita Est de genuina so-

έηὶ cf. S. Thom. sita fluctor. De Regim. Pri . lib. I, eap. Wri olquae infra a nobis dicentur min. 61.