Petri Rami Veromandui Brutinae quaestiones in Oratorem Ciceronis, ..

91쪽

, primis o suum nibit inlucri, oculos in Remp. perpetuo coniectos babere,buc opes, acultates consilia te tem seipsum denique totum referre debeat: contendereque modis omnibus ut detractis malis, Resp. bonis

omnibus firma, bonesta, beata sit: quod Reip. obsit, nihil perferre: quod prosit,nihil omittere. At meipsum,

quod accusatur attingit: quid tum'nonne si tame paruista magna conferre liceat,Brutus vlior huius pra

clari imperii vel potius author liberosfuos morte mulHauit,ut Reipfalutem daret Nonne Decii corpora sua tanquam victimas Diis obtulerunt, vi sanguine suo ciuium fluorum libertatem repraesentarentes Quorsum igitur tam grauiso tam alte repetita oratio nepe ut idem tibi in tradenda domina, quod in regenda Rep. faciendum censeas: Est enim doctrina res ipsa publicamquide tanto maior his rebus publicis quas appellamus,quanto longioribus-Iatioribus finibus

extenditura nomae enim Rest. certorumsunt temporum,locorum,bominum: artes autem ac doTrinae diuturnitate temporum non consenescunt,altitudine montium aut latitudine fuminum nulla terminantur: omnibus omnium gentium linguis animi q; celebrantur. Quaobrem si te gloriosum in bac literarum Reperincipem π doctorem esse vis:Bruto nihil irasci conu

nit,si quid in libris tuis tanquam sane liberis obesse Reip.indignetur: sed amplectis gratias habere,sed

cobortariis Brutu b omnes bulus dominae studios sis.

92쪽

PETRI RAMI

sos, ut a tecum oratoris informationem=uscipiant, nee in ea solum ingenti tui virtutes impressas ament, sed etiam vitia reprehendunt, accusent, infectentur,emedio tollant: de tuu ista diligeria σ cubortatione,

si oratoris praestantia percepta fuerit, verissimas bamplifimis laudes consequere.Quare si hoc animo affeRus es,ut Ciceronis obliuificare,veritatem huius domnae S perfeRionem tantum meditare, subiice tibi ante oculos tam vastum tamque dens chaos,in quod descriptionem oratoris immermi: er quam te atticum, quamque philosopbum prae literis, Odera. E enim cum tibi definiendus esset orator qui peritus esset bene dicendi, tum duae virtutes eius elocutio σactio explicandae: bic M.Tulli quid agimus 'Aubducamus, O quidem ab initio quoniam quidem placet,quoniam quidem commodum est,capita rerum singula. Compa rati exordio ad inuectigandum oratorem ubi nullus futurus esset tribus continuis Ursionibus o exciatamur o dialecticis quibusdam perobscure instituimur, ex hoc ipsium varie er inconstanter defendimus

tum repetito noua digresoneprooemio in iam reuersi oratorem in tribus dicendi generibus ita reperimus, ut nescio quo re utinae obliuio niueodere percus velut amissum,iu Italia,in Graecia vnde in Atticos digredimur , ac nc tantis erroribus fatigatidormiamus, argumento prooemii noua digre one reuocato rem

rimur , inpubi larum s bolis in inuetione disto itionenis . Ubi

93쪽

tibi interim noua digresione eodeprcriiij argumento recreamuri in memoria, actione, elocutione philosophore, po tam, bistoricoru requiramus: tundem tu itilis triumgenern galericulis oratorem prius inuentu, fedforte Aapsium rursus inuenimus:qquidem tanta Letitia,ut decori; totum profundamus: Hic idem prooemium obtruditur, genera ipsa licet antea donira, iterum tamen verbosissime ex elocutionis ornamentis nondum expositis explicamus philosophia legibus/isoriis ,rbetoricis artibus ocis communibus, amplificucationibus,alfeciιbusoratorem, quavis elocutione Samone perse contentum, tame vel inuitum oneramus:

interimq; fabulosis,prob pudor,nostris laudib' omnia complemus': tum elocutionem in tropis figurissime definitionesne partitionesne exeplo ne luce plane extiVuimus:in compositionis initio digredimur: incoinustione omnes grammaticorum argutiolas cumula , nius: concinnitare,cui locus bis non erat, admiscemus: tum in numero poseremum egredimurriquem ipsiumfatuis plane O' inertibus sopbismatis obruimus . Haec Ciceroniani oratoris informatio est . O sapientiae I xes,opbilosopbis sanctiocis diuitiae Platonis ideae: siccine disciplinas informare, sic breuiter, sic proprie , sic intelligenter explicare iustituitis Monetis in artium tractatione, quoniasiuastonte attentus sit auditor , sermone potitu quam oratione uten.

di; esse. At nosquasi in Milonis caussa quaestinci dictar I ij nunquam

94쪽

pETRI RAMI

nunquam poRea repeti, nunquam audiri posset, iudices oscitaremus, aut plane dormiremus, quoties O quam multis exordiis propellimur' Non enim illud est sollet, viri; dissicilius aut maius elici negare tibi sepseus idem roganti,anefficere id quod rogares,diu mutitumque Brute dubitaui .scd idem argumentum quoties quam inepte iteratur Inuestigemus igitur Brute i possumus, que nuqua vidit Antonius. Magnuopus'arduum Brute, sed nihil dilffcile amanti puto . Rem di fficilem Dii immortales atq; omnludifι- tillimam. Magnus est bis locus Brute, quod te non fugit agnum opus π arduumvipe iam diximus. Tenemus igitur Brute quem quaerimus. Praecipitis in dostrinis squonia via o ratione Fgredi maxime debeat) explicaris,ut res succincte definiatur, o apte deinde diuidatur,rum insignibus exemplis ornetur illustreturribic ad falsam definitione conturbanda pars operis media cosumpta est, partes fractae Θ dissipatae, o vix ac ne vix quide uis nominibus appellatae. Iubetis tu una de re uno tali; loco G una duntaxast institutio. At dialeslica quoties o quidesne caussa ossus sunt.Nec vero siue philosophorum disciplina genus biteciem missis rei cernere.Nouerit argumetorum brationum Iocos. Magni igitur iudicii,sci Elpe igitur perfecte eloquentis puto dialecticorum scientiam assumere,oc. Cum tam pauca sint caussarum genera etiaregumentorum,oc. Quid Asianae eiusmodi redudau

95쪽

tiae reliqua exempla tam multa proferam De tuis illis ingeniosis cautionibus , de prooemiis, degendiribus caussarum e oratoris definitione σdiscrimine oratoris S sopbistae. Cavetis ne quid sepis vero asseueretur. At oratoris quod erat primum assummum δε-

mitio falsa est. Ciceronis desiuis laudibus praedicatioer gloriatio falsa ebi: compositiovis pedumque ut insignes tantu alpitates attinga partitio falsa est, crAri toteli author also attributa. Docetis denique sopbistarum essepropria a philosiopbis alienum omnes dicendi fores equcres alienas intexere,a quaestione sepe discedere, ententias magis concivno qua probabiles exquirere, easq; ita dii onere, ut pictores

varietatem colorum. At Ciceroniana oratoris informatio quam varia,quam picta,quam versicolor,quam alienis tota pene sit non intexta sed cotexta, nihil hic reperedum arbitror: verum quonammodo in oratoris explicatione Ciceronem tam immoderate exultantem tamq; extra cancellos inconsanter exilientem perferemus es Vix disputationem erat ingrcstus, en triplici coli a digresoneprofliisun orbem reieRus, bis r pente resilit:nec regressus diutius contineripotest, evestigio relabitur: deinceps varie nutans ac titubans in collocationis er numeri vestibulis praeceps agitur: Atq; bac egregia er numeros altatione carme oratorium peragitur. Quamobrem Marce Cicero si iacorationis vitia ab iis qui attice dicere cupiunt , obiici

I iii tibi

96쪽

tibi solitan a nobis boe tempore in hoc uno tuo ope

re sic illumata , patefacta, comprebense, eo animo quo debes audieris, unum modo abs te optabo, ut tantae utilitatis, tantaeque dignitatis quantam domina bene S reRe traditu continct) gratia nihil nou modo tibi ac mihi atque amicis vllis, ed nepraeceptoribus aut parentibus quidem ipsis innigedum aut ignoscendum putes, fit enim multis partibus Reip.cbaritas ampliora ardentior sit aeternae perpctμα Irofuturae veritatis amor.

FINIS

Erratu sic corrigito.

97쪽

CAROLO LOTH ARINGO RHE-

morum Archiepiscopo Meciaenalisuo Petrus Ramus S. A I Ur m iis Oflabris, μηημου η si Mis oti is essepotest Ἀκμ

- η π -ν εφον inire coepimus: utrum inquies,

-clarum mane fene Aras latrat dormitanti. ἐωβινόν ad Andomari Talai fratris mei matutino vigilias dimisi.Quod utrunque otium quanais ine minime facis populo tamen nomo conficiendum suasi, σsane visi quid improbe refractariolis 'uerit pes sit. Mitto ad te oratiuncatim,non ut eam legas quid enim habent hae nugae linione tua dignum sed ut si quis inertem aut nemo quid esse me apud te criminetur , quanuis ego sim,ne tamen fateare: quintamquam magnae defensionis instar,ad eum scilicet impediendum, tricas iris obtice. Nunquam mihi crede tantum iθι erit animi,ut res tam insiti as se legat,atque itasi molestus esse desimet, rifice liber ero. vale prae tam humumsime. L I

98쪽

DE STUDIIS PHILOSOPHIAE

ET ELOQUENTIAE CONIUNGENDIS, LY-

tetiae habita Anno 1 s 4 σ-jT si non ignoro AV D.me noui nihil hoc tepore vobis audientibus esse dicturu,proptem ea quὸd diuisescomunis mihi cum Audomaro Talaeo fratre meo prossionis partes eius oratione cognouistis,ut ille matutinis borisphilosopbia, nos pomeridianis eloquetiamprosteremur tamen in hac nouae auditionis noua forma proponeta mibi videtur esse ratio maioris S clarioris argumet quonia quae iustissima mibi caussa visu est ad cohortatam, eade vobis am plisiima videri debet ad agendi; . Nam me cum mediocris

literarum cognitio, tum meae vitae perpetua consuetudo

ad hanc causia fuscipiendum adhortata est. At vero ut id studiosissime facerent,publico studiorum amo doctoris officium, sae denis literae ina mihi vobiscum ad buvia

nitatem propositae coi erui. No enim id nunc agimus ut odiose barbaries,inunes argutiae, vanaeis inutiles nugae

in sibolas inducuntur: sed vi optima iuuentutis erudieti doctrina,in omnibus gymnasiis suscipiatur Quae cum ita sint,a vobis AU D.bunc venia peto,ut me de vectris studiis dicentem benigne atq; attente,sicutifacitis,audiatis. Repetam vero paulo altius infiituti nostri origine quo facilius omnes id quod bolumusVprobamus, intelligant. Fuit igitur ΑV D. apud veteres ea docendae iuuentutis

ratio,

99쪽

ORATIO. 6s

tatis,ut philosopbiae studiis eloquetia sudia coniungeretur,earumque disciplinarum praecepta disiuncte usus coniuncte redderetur. Siquidem vetus illa ait Crassus δε- Briua eadem fuit ex reRe faciendi π bene dicendi ni et ira: neque disiunta doctores ,sed idem erunt vivendi praeceptores atq; dicendi,ut ille apud Homerum Phoenix, qui fle a Peleo patre Achilli iuueni comitem esse datum dicit ad bellum,ut illum efficeret oratorem verborum,actoremq, rerum. Atque binc secutisopbistae Gorgias,Tbra οἱ macbus, Protagoras magna uniuersae Graeciaefama feo sapientiae er cloquentiae magistros ese profitcbantur. Quorum gloria motus Aristotclis intelligendiprudentia cum dicendi copia coniunxit: π clim antea matutinis ambulationibus philosophiasolam doceret , pomeridianis

etiam rhetoricam docere coepit, in eoque adolescctes non

ad reliquorum philosephorum morem, tenuiter er aride disserendi, sed ad rhetorum copiam in utraque parrem, ut ornatius er uberius dicipost, exercuit. Philosophos deinde graues oratores funt imitati,qui tametsist totos ad eloquentiae laudem compararen philosophia tame a AEGtoricis exercitationibus nunquam separabant. Hinc gloriatus est Cicero se oratorem non ex rhetorum ossicinis,

sed ex Academiae statiis extitisse,semque Periclem, quia Anaxagorae,er Demomenem, quod Platonis auditores fvissen tantum reliquis ait oratoribμs praestitiF.Neque vero pbilosophio oratores solum vererem illam disciplianam coluerunt, sed nostri quoque reges eam nobis colen-

in dam

100쪽

pETRI RAMI .

dam tradideruui. Quae enim Athenis Acadcmia primum fuerat,ea Romam deinde postremo Roma Lutetiam commigrauit ed gymnasiorum quα multis to ca temporibus aedificari coeptabunt moribus,nescio quo modo, clanguit,ac iam prorsus interiit Nostra vero aetate Francisci Vale j quem bonoris caussa libenter ut debeo, nomino)regis cum virtuti; omnium, tumsapientiae imprimis amatismi iberalitate recreari excitari coepit. Omnis enssapientiae omniumq; ingenuarum literarum dosiores,bonestissimis stipendiis ornatos in Academia Parisies costitui eo s nobis ei de dici di tinfiis boris ausculta soaudiedosproposuit. Haec est AV D. de qua dicereproposui) pbilosophiae-rbctoricae coniunctio a primis penebomiuibus instituta, a sopbistisqphilosophis acceptu,

reteta ab oratoribus,2 nostris regibus in hac urbefundo

ta:quamsi verisimis rationibus scipienda escintelligo

mus,mores vis ero vostros melioribus institutis modestier aequo ut par est animo vincipatiemur. Quapropter ut tota res facilius aestimetur,primu mibi videtur de Hialitate huius in litutionis,deinde de voluptate, tum de dignitate esse dicendum. Vtilitas autem eiusmodi esst,quae maxime nostros animos incendere atque inflammare de beat,in qua b discentin b docetium maxima a certissima bona Mutur.Nam ut de commodis audientium priamum dicam si philosophicistudii tempora tribus annis ac sex mensibus tot enim linibus no stris demita suunita diuiduntur,ut aliis boris philosophia,aliis eloquentia doc

atur,