Petri Rami Veromandui Brutinae quaestiones in Oratorem Ciceronis, ..

61쪽

hensio numero e π apte cadat:Haec tripertita diuisio tibi placuit,cuius fecunda tu parte nihil est huius loci proprium cuti postea Auo loco planum faciam. Itaque eum vibi demisses,praestabat etiam nihil partiri,qua

tum vitiose partiri. Iu conseructione nitari iubes hiatus asteritatem literarum id laudo: Est autemprorsus d irabile dum de prima bac ivnflara coagme tutione praecipi unde , quorsum tam multas gramaticorum quaestiunculas unum in loci7 conduxeris de co-reaAione, de coiuvinone, de comutatione literarum, nota, accetuu pirituu. Neq; enim tam mola 'a, tamq; prolixa descriptio ullam coponendae orationis viam docet,quod erat hoc temporepropositu sed coparatione

quada demon ibat quemadmota tandem tu ipse coci dis . si iudocta cosuetudo Ande ,ta multa exula collegisti tu sit artifex suauitatis,idipsu multo magis ab artes Trina expeteri; esse:Itaq; ι quatapturbatione ι-cidisses coactus es autopost costerispropositae em partitionis memor antequa primum membruabsolueris de constructione,ω suauitate vocum,nouam dis ributionem iustituis:qua superiorem confundis: Duaesunt res ais)quaepermulcent fures,sionus,s numerus: quid inquam nonne tres in partitione superiore esse disia si construRione, concιnitate, numera Coctrunionemem saepe significas ad demulcendas aures tota plinere. Impetratum est ais a cosiuetudine ut suavitatis caussa peccare liceret .Ite voluptati aurium morigerari debet

g ij oratio:

62쪽

pETRI RAMI

oratio: Ac tamen infecunda partitione nulla babes rationem costructionis, O ta longae distulatiouis de hiulcis o allieris vocibus: quasi nihil ad demulcendas aures illaptineant: Rursis vero longe grauius ossendis, foedius . laberis tu fecundo prioris diuisionis membra.

Concinnitatem enim superiorepartitione, O numersi res diuersas esseceras: inposteriore nulla ratione facis easdem,an non intelligiς quam inconstanter haec praecipiantur es ConstruRio ad demulcendas aures pluriamum valet, eadem ad demulcendas aures nihil valet. Concinnitas diuersa est a numero.Concinnitas non es diuersa a numero. De cocinnitate deinde praecipis,quae ut assirmas orbem quenda numerosum nece state ipsi efficiat , et eum sine industria:Si numerosium dico,p ex numero quouis colle certe orbis ille ex militer desinetibus,cadentibusq; expibus'cotrariis no numerosius esse no poterit:Si legitimu et oratoriu numeru itelligis,

cogitare debebis in orbe illum o versus γ' influaue numerum S rude posse coprebendi.Quare desine in praeceptis ponere,quod ta fallere post ignorate, qua adiuuare. Sed tame duae sunt res ais quaepmulcet aures, onus, numerus. At boni ratione ta negligenter attigisli,vt potius rbetoris cui daptitione sin qua forte ι- cideris qua utilitate , neces tute motus es videar bis sonorum genera in literis , vires, σI prietates equi debui si ine hac enim foui uirtute, ors copositis

Oronis exquis et itermortua iacebit,ispostea clarius

63쪽

erit. Ad numerum accedis er quem in feci; partitione secundum membrum feceras,rertium nunc denuo facis: quos strecte collocationis, cum genus esset ne caussu

fecisti. Numerosa oratio sals p tes efficitur nonho

lum numero, sed etiam constructione er concinnitate. M igitur inquam constructio numerus,quoniam Ora tionem numerosamfacit: teipsium tuo resimonio coamguo b convinco. Memini secundδ de finibus in errore simili,quo pacto Epicurum reprehcndas: Diuisit ais ineleganteri duo enim genera quae erant,fecit tria,boces non diuideres rangere re tum verδ nonfolum ex duobus generibus construBione biconiuxinoue pedum quae erant duo tria facis adssita conclaritate: hederia numerum qui erat genus) instecis nurere finita praeclara ista diuidendi elegatia Epicursi visita. Sed adnumera accedis: quo priusquapraecipias,loga oratione egrederis ad bis respondendum,qui numeros in oratioue reprehederent.Tamessatis superque de toto collocandae orationis genere istis fictis repre hensoribuspaulo ante erat responsum: Ursiones tibi nimium placo teque sopbi licae ostentationis glorio- Iam uimio studio consectari demostrant. Si toties oleas in curriculo transilires, quoties lineas in hac disputationepositas transilicti, omnis me hercule sibilus id te

explodendum confiumeretur mirificam vero quandam dochrinae expeRatione initio concita sic enim aut risne igitur Brute totum hunc locum accuratim etia ex

t se plicemus,

64쪽

PETRI RAMI

plicemus, quam illi ipsi qui oe haec, o alia nobis tra

diderunt. Multos equide graecos memini bifice de rebus varia docuisse: quos utina non vana potius subtilitate, qua mortales oes vincul,quasiolida veraq; laudepsis incere. At enim nobolum tibi usitatu,seda peperpetuir ese: in hac oratoris explicatione leues oe ineptas nugas undique colligere,in explicando numero diale- Elica ratio postulabat, ut numeris definiretur, deinde genera describerentur,propositis exemplis usus ostenderetur generum singulorum. Cotempta autem , at Ia docendi longe ver ima, placuit Ciceroni , delicet noua quadam docendi ratione numeri originem, caussam,naturam,usum persequii In origine Gorgiam socratem, T reliquos inuentores numeri, in caussa modum inueniendiper animaduersione ortuito 'naturalium exemplorum,in natura definitionem quadam

numer in usu generactatuis.Quidsi M. Tulli de tota dicendi arte, o de omnibus eius partibus quatuor i laquaerantur scuti possunt, ridiculam opinor fuerit,inexplicata arte inuentore quasiparte artis numerare,

cum id si necesse sit os rem demitampsit uno verbo

notari, ridiculum vero multo magis etiam illud, quod duo inebrasatis,originem , cause, quasi vero Moustorigo,etia causa crinuctores ossiores numeri nosint eius effrientes caussae: O' no verius uno caussa nomine dicatur, o qui inuenit,b inueniendi ipsa facultus O' occasio, praesertim cum in origine finem numeri,qui

65쪽

ri,qui inter caussas principem locum tene constituas

cum enim de origine S Isocrate numeri inuentore loqueris sic ais. Cum videret oratores cumseveritate audiriloetas autem cum voluptate tum dicitur numeros sequutus,quibus etiam in oratione uteremur, cum iucunditatis caussa,tum ut varietas occurreret satietati.

inare in origine numeri declaranda caussam duplice probedione o efficientem.Quid autem duo primamcbra caussas esse dico' nonne tertiu,ubi natura desianitione rei quaeritur,veram propriamq; numeri caussum exquirit Quid enim aliud in legitima definitio, quam rei per proprias ver que caussas explicatio

Verutamen per Deum immortalem quam nugatoria

quam tota sine ullo sale ne ullo iudicio parsina ter- . tia de natura numeri nobis obiectu es Incidim in traecidi cuiusu s loquacis magistri argutias,plane sane pueriles , vel deliras potius S aniles: quas tamen cum avide magis quam considerate π attente legif-ses,suo te opinor, acumine perpulerunt: intima artis mcteria quaedam esse credidicti: tam sancte iamque religiose ad eas accedis:Sutporia de numero bae quaestiones quindecim,qui, si unde, qVomplex, quomodo, quorsium,quἄdo,quo loco, quomodosaciat voluptate, ausi qualis si quis aut qui,comunis avdistancurnon aeque apparet atque tu use,unde numerosium esβι- citur. O musae ὀ charites,o praefide. ingeniora liter rumque De quid istae 1Maesiones,quam nobis numeri

naturam

66쪽

PETRI RAMI

natura desiuiunt Noue primae in extremsi locum rei ciuntur: postremae siex primo loco perobs ra perque difficili oratione conturbantur At perturbatio b co- fustio tantum est, alta quaedam ω peracuta natura in in bac confusione forsan occultatur: imo vero mera somnia, nulla naturae explicatio,nulla definitio tradiatur. Quod ne tibi temere confirmare videar, singulas

quaectiones excutiamus ac per pedamus, an ulla omniano ad numeri naturam definiendam pertineat: decima

quaestioprima distulatur,quod numerus sit in oratione,idque sensus testimonio probatur. At quorsum baec, quaestio, quaestionis ratio quid ad numeri demniendam naturam 'duo primapartitionismembra origo ta' caussa inuentos esse numeros docuerunt, π Obseruatione naturae inuentos docuerunt. Quamobrem .

igitur quaeritur,an si quod inuetum esse iam confiit rit An ludificari place σconsequentibus antecedentia iam contexa retexeres Et quidem ne mea te potius, reprebensio accust quam tua ipsius oratio conuincat:

recognosce in bac quaestione, quae antea de caussa numeri dixisti. Neq; ais ipse versus ratione es cogniatus,sid natura atque sensiu, quae dimense ratio docuit, quid acciderit .Ita notatio naturae S animaduerso peperit artem Quid'nonne eade similitudine'ratione fecundum membrum partitionis de numeri caussa tractasti Vt igitur Acebas poetica,ο versius inuetus es terminatione aurium,si eruatione prudentium,sic in

67쪽

in oratiae animaduersum es mutu quide illudferius,

sed euia natura admouere esse quosdam certos cursus, conclusione Due verborum quare quoniam eadem rem

nobis explicat isti quaestis,quam secunda pars diuisii nis ostenderat,cur in tertia parte collocatur At pergis in buim quaestionis explicatione,π Io iusprogrederis. Omnino duinunt au) quae codiat orationem verborum numerorumque iucunditas: quo tandem tertia eiusdem reipartitio Antea enim tota copositionis ratio trifariam Uributa fuerat in coagmetationem,ω- cinnitatem,numeru,deinde insonum oenumerum: nficvero nullis nouis generibus propositis illa ipsa pro sus eadem materies in verborum numerorums iucunditatem distribuitur. An boc, est dialecticorum acumine, vel partes, elθecies diuidedo discernere an timperitorum coquorsi more frangere ac discerperem liqua porro huius quaestionis tractatio, qua demolibas, numeru tardius inuetse,clarius quam severiora manifestius probat quicquid bicol inculcatu, id totu ad primas illas partes de origine o caussa pertinere. Quare decima baec quaesto tam longa nihil nos docet ad numeri naturam explicandam accommodatum: sed ex antecedentibus partibus quiddams b bractum, quae tamen, ut dixi,in oratoris arre legitime descripta inutilam necessarium locum obtinerent.Vndecima quoio decimae succedit, qualessint numeri oratorii: bis pri- tuum quaero, cur ea quaenio quaesola erat butus loci b propria

68쪽

propria) quid set numerus,praetermittitur.solitis Gnim in quaestionum generibus de quibus antea a nobis dictum est) tria numerare, an est,quid est, quale en. qua porro de caussa a primo genere no potius per se cundum ad tertium ascensium param , quam fractis scalarum gradibus ruinam istum creamus ' quid de qualitate dici potest i quid res sit,ignoretur' Itas iame cum confidera,qua absurde, quamque nibιl ad rem accommodate restodeas.Nullus est ais oratorius numerus extra poeticos. Nobis igitur percontantibus

quales oratori, numeri simi, restondes esse poeticos:

quasi tota numerorum doctrina, o explicatio no propria sit rhetoricae,spoema ac versus si rhetorica legitime tradita fit,non eodem loco cum his numeris explicari debeat, ut utriusque qualitas et ex aequo nota sit vel ignota. Quaquam falsa videriposiit,non obscura duntaxat illa restonsio:in numero enim poetico certa quaedam S definita lex est, quam flequi sit necesse:

in oratorio aute numero nihil est eiusmodi propositu, sed tantum ne immoderata, aut dissoluta, aut est luens sit oratio. At numeros inquies) poetarsio oratorumno e de intelligi volased nullis esse pedem inpoem te, quo no sit oratoribus uti recesum:Video inquz numeri rationem ad pedes valde insoliter abiem, qua-obrem, no video istellaret eosde pedes orator*poeta,no idcirco numeri oratorii qualitate e pedibus poeticis agnosterem: alia siquidem pedusingulorum,alia

coniunctorum

69쪽

eoniunΠοHι,qui numeria faciunt qualitas esto ratio: Veru quatuorpedibus dissiliabis colentus es orator, ut cil ad usum peruenerimus, declarabo omnes autem persequitur poeta. Quare expedibus poeticis oratorij numeri qualitate nulla nobis explicas. Atque per ego te deos omnes oro, animaduerte quὀ qualitate ibi; δε- ducas.Nullus est at numerus oratorius extra poctia eos,quia omnis pes qui adhibetur ad numerumpartem babet aut aequale alteri part aut altera tota, aut sesquimaiorem. Etenim unde tam obsecura tamque disiip ta partitio' Arithmetici numerorum differentias sum

de bae sunt abreptae lue alia subtilitatepartiumr: pares aiunt esse, aut impares, impares,maiores aut mia res:tum maiorum cum minoribus collatorum qui

que ab iis co liti7tur disseretiae

bus tua ista partitio tantum duas amplectitur μον es ἐπιμιον. An e reliquis rationibus nihil in pedes poeticos cadit quid igitur a bibrachis ex breui, Ioga, breui costas, quale partin collatione habebit Frageesi quomodo volueris,uunqua pare,nunqua duplice aut pesquiplicem inuenies.Tria enim tepora uni coparata,triplice ratione facturi Atq; bis e tribilabis octo, unus est uotissimus.Quid dochimsi,que tu ipse adhibes, o probas,e breui,duabus Iogis,breui, longa, rationis item dissimilis vis proferam Quinque enim tempora

tribus comparata rationem habet,πιλυπλασιεπιμη.

70쪽

PETRI RAMI

Quare Kides hunc partitionem valde rudem π imperitam ese,in qua res partita plura coplectatur, quam subiectae partes explicent: Nec tamen,id est,maximum in bae confusione vitiu ed aliud Ioge magis es reprobedeia.QDd imperiti quida pro lanis huius doctores ac magi iri qui te in errore induxeru cum e remotioribus disciplinis aliquid tenuerunt, id in bis primis informandae iuuentutis studiis sse magnos'admiarabiles apud ignorantemissi licem discipulu reddant infarciunt:quo nibilpotest esse ineptius aut 'Ltius. At Aristotcles grauissimus author probatis.

mus ita sentit eamq; peta partitione tradit. Tradat, quid tum'an nobis probatius futurum exsimas,quod falsa bominis opinio temere conceperis,quam quod res ipsa veritasque manifeste docuerit Quaquam nephia Iosephi illius authoritates sicut aris abutare, poma videro. Ad duodecima quaesione venio: quibus poti F-m numeris sit utenta,qua tertio loco prosequerisscdea a tinus omissa ad proxima reuerteris, , rursus oratione toga disputas in solutis etia verbis inesse numeros,e deq; esse oratorios qui fiunt poetici: tu reuocas intermio quaeRionem. Ita in hac fusione non minor tibi rem,quam cu rebus ipsis videtur esse contetio.At duodecima ista quaesis de numeroru generibustota ad usum id est ad quartu mcbrumpartitionissummae,nihil ad naturam numeri attinet: illic enim modio seperire numerorum describi debent, generis ipsius natura imperite quaeritur in formi genus enim ipsium numerid finiendum