장음표시 사용
751쪽
mel videntes magis meminimus, quam alia saepe. Cum situr reminiscimur, mouemilr secundum quedam primorum motuum, quousq; Vtique moueamur, post quem ille consueuit. Unde de quod consequenter est venamur.medi in tantes ab ipso nun aut alio aliquo, & a simili, aut cotrario,aut propinquo.Propter hoc fit reis miniscentia .motus enim horum, aliorum quidem sunt iidem,aliorum autem simul, aliorum autem partem habent.quare reliquum paritum
est, quod motum est post illum. D arrunt igitur
sic.Et non quaerentes autem sic reminiscuntur, cum post alterum motum ille fit, utplurimum autem alteris factis motibus, quales diximus, fiebat ille. Nihil autem oportet coni erare quae procul sunt quomodo meminimus,sed quς prope. Manifestum enim quod idem modus, quomodo dicit,quod consequenter non priuinquirens,neque reminiscens .consuetudine enim Consequuntur motus,hic post hunc.Et cum igitur reminisci voluerit hoc faciet, quaeret accipere principium motus, post quem ille erit.Vnde citissime,& optime fiunt a principio remini- scentiae. sicut enim se habent res adinvicem in eo quod consequεter,sic & motus.Et sunt facile reminiscibilia, quaecunque ordinationem habent aliquam,sicuti Mathemata,quae Rufe praue, & dissiculter. Et in hoc reminiscidissertaba remm- iterum addiscere,quia poterit quodamodo per
seipsum moueri in id,quod est post principiu: tMathecum vero non ,sed per alium,non adhuc memi- ην' canit.Saepe autem iam quidem non potest rem l- ρ erantianisti, quaerens autem potest.& inuenit.Hoc au- iister remι- tem fit multa mouenti, quousque moueat hu- mstiortiriusmodi motu,quemcosequitur res. Meminisse adiscera.
752쪽
enim est inesse potetiam mouentem .hoC aurem ita ut ex ipso, & quibus habet motibus moueatur,sicut dictum est. Oportet autem acceptum .esse principium.Quapropter Mocis videtur reminisci aliquando.Causa autem est, quia Velociter ab alio in aliud veniunt,ut a lacle in albu, ab albo autem in aerem,& ab hoc in humidum, a quo meminit autumni,hoc quaeres anni tempus.Videtur autem uniuersaliter & mediu pridicipium omnium.Si enim non prius,cum in hoc
venerit,reminiscetur,aut non iam,neque alium
do,ut si quis intellexerit,in quibus Α Β C D EF G H. si enim non in E reministitur, in Hmemoratus est, hinc enim ad ambo motum esse contingit , & in D & in F. Si vero non horum aliquod quaerit, in C veniens reminiscetur, si D aut C inquirit, quemadmodum in G veniens reminiscetur, si G aut F inquutitili autem non, in A.& sic semper. Eius autem, quod est ab eodem aliquando quidem numinisse.aliquando autem non,causa est, quia con tingit ad plura motum esse ab eodem principio, ut ab ipso E in F, aut in D.
Si igitur non per ansi quum mouetur, incon- su tuis suetius mouetur.tanqua enim natura iam conis
.st risquam suetudo est. Vndie quae saepe intelligimus, cito natara. Ide reminiscimur.sicut enim natura hoc post hoea. M.t tiae. est,sic & Operatione, ipsum autem saepe naturam facit. Quoniam autem sicut fiunt in iis,
quae sunt natura, extra naturam,& a fortuna, adhuc magis .in iis, quae per coniuetudine sunt, quibus natura non similiter inest, quare mouet
turaliquado,& illuc&aliter,praesertim &eum xetrahitur illinc is*c aliquo. Et propter hori
753쪽
. -m opus est nomen meminisse assimile quidε,
in illud autem soloecietamus. Reminisci igitur. hoc accidit modo. Maxime autem oportet cognoscere tempus,aut mensura,aut infinite. Est autem aliquid,quo iudicat maius & minus,ra- tionabile autem,scut& magnitudines. Intelligit autem magnas & procul,non extendendo illuc cogitationem,sicut visum dicunt quidam. etenim cum non sint.similiter intelliget,sed ratione quadam mouebit.sunt enim in ipsa similes figurae dc motus. Quo igitur differet, cum maiores intelligitZAn,quia illas intelligit, quae
minores omnia enim,quae iurus sunr, minora,
M proportionaliter' dc quae extra. Est aute fora flavis sicut & formis proportionale accipere, sed in ipso,sic & distantiis.Sicut igitur, si ipsam ΑΒ, B E mouetur, facit ipsam A D: proportionale enim est ipsa A C,S ipsa C D. Quid ergo magis C D,quam F G facitZAn sicut A C ad A B se habet,sic & H ad M se habet has igitor simul mouetur. Si vero F G velit intelligere, B E similiter intelligit,sed pro Κ M, Κ L in tellisei.hae enim se habent,sicut F Α ad B A.
Cum igitur simul rei fit motus εc temporis, tune memoria agit:si autem putet, non faciens putat meminisse.nihil enim prohibet falli alia quem, dc viderii non memorantem, agentem ' a. addit aurem memoria no putare,sed latere dum me- memmisse. minit,non est.hoc enim erat ipsum meminisse. Sed,si is,qui rei,fiat sine eo, qui temporis , aut hic sine illo, non meminit. Q i vero est temporis, duplex est. aliquando enim mensura non meminit ipsum,ut quod tertia die, qu bd tamen aliquando fecit, aliquando autem dc mensura. Sed meminit,quanuis non mensiira. consueu - . Aristrio Memo.& Remi. ZZ
754쪽
runt enim licero quod memineri ni quidelm quando tamen.nesciunr,cum hoc ipsum quado non cognoscunt quanta mensura. Quia igitur non iidem sunt memoratiui Ec reminiscitaui αprioribus dictum est: . eaput marium. Disseret O asia da eam
Dissere autem ipsum memorar I ab IpBreaminisci non solum secundum tempus, sed quod ipso quidem meminisse& aliorum animalium participant multa, ipso autem reminisci nullum,ut ita dicam,quae cognoscetur, ani malium, nisi homo. Causa a Gem, quia ipsum reminisci est viisllogismus quida. qubd enim prius aut vidit, aut audio it, aut aliquid huius. modi passus suit,'syllogizat reministens. Etest ut inquisitio quaedamihoc aute quibus 8c ipsum consultatiuu inest, natura solum accidit.etenim ipsumcosultare syllogismus quidam est. Quod autem corporeum quiddam ipsa passio,& reminiscentia inquisirio in tali mantasmate, si si est turbari quosdam,cum non possunt reministi.& valde cohibentes cogitationem, εc non amplius conantes reministi,nihil minus:& maxime melancholicos hos enim phantasmata mouent maxime.Causa autem eius, quod no in Ipsis est reminisci, quia sicut iacui intibus no a anulius in ipsis sistere est, sic reminisce ac ininuestigas corporeum aliquid mouet,in quo pas. so est axime aurem turba nurriquibus humiditas suerit existens circa locum sensitiuu . non crum
755쪽
enim facile cessat mota, quousq; accedat quod ν' quaeritur Sc recte procedat motus. Vnde & irae,& timoros cum commoti fuerint, contramouetibusaterum his, non sedatur,sed ad idem contramouentat similis est haec passio nominibus, dc cantibus,& orationibus, cum per Offitaliquod ipsorum vehementer.ccssantibus enim Mnolentibus subit iterum canere aut dicere. Sunt autem& superiora maiora habentes,& nanis risimiles minus memoratiui,qliam cotrarii: pro-
si tuo,&quia nequo a principio motus pol ni immanexe,sed dissoluuntur, neque in reminiscendo Dicile recte procedunt. Omnino gutem. iuuenes,&valde senes immemor zs.sent, pro pter motum.hi enim in decremento, illi vero iii augmento multo sunt,amplius autem pueri, de nanis similes sunt usque ad longam aetatem. De memoria igitur & ipso meminisse, quae fit natura ipsorum, & qua eam,quae sint . anime meminerint animalia,
de ipso reminisci quid strac ' qesomodo fiat, & pro-
756쪽
& utrumanimae an corporis propria sint,an communia: dcii communia,cuius particulae ala amae vel corporis: Mpropter quam causam insine animalibus, & utrum Communicent omnia ambobus ipsis,analia quidem λmno,alia vero altero solum, an, alia quidem neutro, alia vero utrisque. Ad haec autem, quid est mnuuum,& propter quam causam dormie-- tes interdum quidem somniant, interdum au- stem nonri et accidit quidem semper dormie cibus λniniare,sed non memine tulit:& si hoc. fiat'r.pter quamcausam fit.Et utriam stontin- futura praeuidere, an non contingit, & qu liter, si contingit, di virum agenda si homine suum,an e , quorum Daemonium habet causatus
757쪽
sam,&natura fiunt,aut a casu. Primum igitur hoc manifestunt,qubd circa idem animalis vigilia est& somnus. opponuntur enim, & videtur λmnus vigiliae quaedam priuatio, nam extrema semper& in aliis,& in naturalibus circa idem susceptibile videntur fieri,S eiusdem pansiones esse,dico autem, ut sanitas & aegritudo, pulchritudo & turpitudo,robur 3c imbecillitas, visus & caecitas, auditus & surditas. Amplius autem dc ex his manifestum.quo enim vigilantem cognoscimus,hoc & eum, qui somno prenaitur sentientem enim vigilare putamn S .Ecvl-
gilantem omnem,aut eb quod eorum, quae extrinsecus,ali quid sentit,aut eo quod eorum,qui in ipso, motuum aliquem. Si ergo vigilare in nullo alio est quam in eo,quod est sentire, ma- 'nifestum est quod quo quidem sentiunt, hoc &vigilant vigilantia,& dormiunt dormientia. Quoni*m autem non animae proprium est sentire, neque corporis cuius enim est potentia, cuivi H Dhuius est& actus: qui vero dicitur sensus, Via- tentia hώ-ctio,inotus quidam per corpus animae est ma- ime icta
nifestum est quδd neque animae passio propria, 7
neque inanimatum corpus possibile est sentire. Cum autem determinatum sit prius in aliis deris,quae dicuntur quasi particulae animae, de de nutritiua quidem, qtiae separatur ab aliis, aliarum vero nulla sine hac existente, manifestum est quaecunque quidem viventium augmento diminutioneque participant solum,qubdin his non est somnus, neque vigilia,Jesut plantis. no senim habent particulam sensitivam, neque si stiniis separabilis, neque si non separabilis. potestate enini,& ipsis este separabilis est. Similiter au- ,
rem,oc quod nihil ςst,quod temper vigilet. aut
758쪽
semper dormiat , sed eisdem insunt anImalIum
iraeque passiones hae. neque enim si est animai habens sensum, hoc contingit neque dormire, neque vigilare. Vtraque enim passio haec circaseusum primi sensitivi. lilon contingit autem at rerum horum semper inesse eidem, veluti ali quod genus animalium semper dormire, vel semper vigilare. Amplius quorumcunque est aliquod opus secundum naturam, quando ex-
α- ut ' cesserint tempus, ' in quanto possiint aliquidbq- τηρ facere,necesse est deficere:vt oculos videntes,& μεροέν φ quiescere iacientes hoc: similiter autem&ma re num,dc aliud omne,cuitas est opus aliquod. Sic πψλή - itaque alicuius est opus sentire, & hoc utiq; exsistr prim 1 eedat tempus,quanto erat potens sentire conti-int Ephes, nue,deficiet,& non amplius faciet hoc. Si igi- tur vigilate definitum est eo qudd solutus siesensus, contrariorum vero hoc quidem necesse est adesse , illud vero non, vigilare autem el quod est dormire contrarium est, & necessa-hium omni alterum inesse, ne eessarium utique erit dormire. Si igitur huiusmodi passio est Q. ' mnus,hoc autem est immoentia propter exces- dum vigilandi, vigilandi autem excessus quandoque ab aegritudine, quandoque absque aegri- tuaine striuare impotentia atquc disi blutio similiter ericinecesse est omne,quod vigilat comtingere dormire .impossibile enim sum per age-- π.similiter autem neque dormire semper quicomm- quam contingit. Somnus enim passio sensitiuae particulae est,ut vinculum & immobilitas quae-i dam. Quare necesse est omne dormiens habere sensitivam particulam. sensitiuum autem, quod potest sentire secundum actum. Agere
autem sensu proprie M simpliciter introssibil
759쪽
-'3ormientem simul. ic o necessarium es somnum omnem ex citabilem esse. AIta igitur Pene omnia somno communicant, & natabi- Iia,& volatilia,atque pedestria. Etenim omnia Piscium genera, Sc quae mollium visii sunt dormire,& alia omnia quaecunque habent oculos. etenim quae duros habent oculos, insccta. manifestum quod dormist. breuis autem somni sunt huiusmodi omnia. ideoque latcbucitvrique quaedam saepe, utrum participist somno, vel non. staceoium ausem, secundum sensum quidem nondum factuin est manifestum si dormiunt, si cui vero verisimilis dicta . ratio est, ea suadebitur. Quod igitur somno communicant omnia animalia, manifestum ex his .eis enim quod sensiim habeat, desinitum est animal. sensus aulcm modo quidem aliquo immobilitatem &velut vinculum somnum esse dicimus:sblutionem autem, remissionemq. vi giliam. Plantarum autem nullam possibile est communicare neutra harum passionum . nam sine sensu quidem non existit nequc λmnus, neq; vigilia.quibus vero inest sensus, & tristaridi gaudere.quibus vero haec,& concupiscentia. plantis autem nihil horum inest. signum aute. quoniam & opus suum facit nutritiua particu la in dormiedo,magis quam in Vigilando. nutriuntur autem & augentur tunc magis,tanquanihil egentia ad haec sensu. dormieria
Gare autem dormiunt & vigilant,& pro - pter qualism quenda sensum,vel quales,
760쪽
si propter vlures, consyderandum. Quonian vero quaedam animalium habent sentus om-' nes, quaedam Vero non habent, ut i visum, ta-itu,Mμm ctum autem & gustum omnia habent , nisi si quod animalium imperfectum dictum est a 3 de anima tem de his in iis,quae de Anima impossibile au- rex. σο. ct tem simpliciter qualicunq; sensu sentire quod ni M. dormit animal manifes tam est quod omnibus
necessarium inesse eandem passionem in voca- , . I sonino. nam, si hoc quidem, illo vero non, hoc dormiens sentiet. hoc autem impossibile est. QAoniam autem existit secundum unum.
'ueni sensum hoc quidem aliquid proprium, illud vero aliquid commune, proprium quidem ut visui videre . auditui autem audire, &- aliis secudum eundem modum,est autem quaedam ω cumrnunis potentia sequens omnes,
qua & quod videt, se vidit sentit. Non enim visu quidem videt quod videt, dc iudicat utiq;, S potest discernere quod alia quidem dulcia
. sunt ab albis, nec gustu, ne visu,nec ambobus, sed quadam communi tarticula Oninium sensorioru.nam est quidem sensus unus. & principale sensorium unum, esse autem sensui generis cuiuslibet aliud , ut soni, dc coloris . haec autem simul tactivo maxime inest. hoc enim separatur ab aliis sensoriis, alia vero ab hoc inseparabilia sunt. dictum est autem de ipsis in iis, quae de Anima , speculationibus. manifestum igitur est quod huius sensoria est passio vigilia, o somnus. Quapropter dc omnibus inest animalibus.etenim tactus solus omnibus. Nam si eis quod omnes patiuntur aliquid sensus, fieret ipsum dormire, metonueniens est et quibus neoque nccesse neque possibile est aliquo modo a-