장음표시 사용
781쪽
mam hoc sacere .similitet enim qubd homo est. di quod albus est, qui aduenit,videmur videre. Amplius praeter somnium aliquid aliud interuligimus. Quemadmodum enim in vigilando sentientes aliquid de eo, Quod sentimus, saepe , etiam cogitamus aliquid ,sic & in somnis, praeter phantasmata, alia aliquando intelligimus. Manifestum autem erit alicui hoc, si quis adhibeat mentem ,&tentet meminisse,cum surrexerit. Iam vem quidam & viderunt somnia huiusmodi,vMt qui videntur secundum memoratiuum praeceptum ponere quae praeponuntur.
accidit enim eis aliud quippiam praeter λmnia
ponere ante oculos in loco phantasima. Quare mani semina est, qubd neque somnium, omne,
quod in somnis phantasma,& quod quod intelligimu et opinione opinamur. Palam autem de his uniuersis intantum, quδd quo vigilantes in aegrItudinibus decipimur, hoc idem in somno facit passionem :& sanis qmbue & scientibus. tamen pedalis sol videtuet esse. Sed liue idem, ' siue diuersum imaginatiuum animae & sensiti. uum, nihilominus non sis absque videre dc senisti re aliquid perperam enim videre & obaudire
videntis verum aliquid dc audientis, nequaqua tamen id ,quod arbitratur. in somno autem positum est nihil videre,neque audire, neque omnino sentire. Ergo nihil quidem videre verum, nihil autem pati sensum non est .verum , sed
contingit ec visunt pati aliquid, dc alios sensium singulum enim horum ut vigilantis impetit - quidem quodammodo sensiam, non sic autem ut vigilantis.Et quandoque quidem opinio di- eliqubd falsum, quemadmodum invigilate,' quandoque vero Φ detiqetur, εe sequitur pha ... ΑΑΑ ,
782쪽
lasma. QDd igitur non est opinantis, neq; I telligentis passio haec, quam vocamus somniare, maniseuum. sed neque sentientis simpliciter. videre enim utique esset & audire limplici. ter. sed qualiter oportet,& secundum quem mo i&-- est dum , consyderandum. Ponatur et fio quod & ρσο μ' manifestum est, quod sensitivi passio:siquidem
με interis- di somnus .non enim alii quidem alicui anim 3 M. Bum inest somnus, alij vero alicui somniare, sed eidem. Moniam vero de imaginatione in iis,quae de Anima dictum est essiquide idem sensitivo imaginatiuum,elle autem sensitivo &imaginatiuo aliud:est autem imaginatio, quia sensu secundum actum fit motus, somnium vero phalasma quoddam videtur esse: nam quod in somno phantasma somnium dicimus, siue simpliciter,sive quodammodo factum:manife- stum est qubd sensiliui quidem es h somniare, huius autem quatenus imaginatiuum caput Seeundum.Pa vem, quasi a sensibitibin in ipsis seriis, etiam eis absoribin a m modis, manere. Senseria etiam tua agere quippiam. Et insmile M ve deceptiones contingere.
OVid autem est somnium, & quomodo sit.
ex iis,quae circa somnum accidunr, maxime utique cognoscemus. Sensibilia enim seis cundum singulum sensorium in nobis ericiunt sensum.& quae fidab eis passio non solum inest in sensoriis, dum sensus agunt,sed & dum abie-rxum.similis enim passio inihis,di in iis, quae sexuntur,videtur esse.etenimin his, quae ferutur, eo quod mouit no viserius contangente, mo--uentemoueturinam quod mouit, mouit aeremque
783쪽
quendam:&' rursus hic cdna mouetur,alium: Zc hoc utique modo, quousque quidem steterint. faciunt motum & in acre, & in humidis. Similiter autem oportet putare hoc & in alterarione. nam quod calefactum est a calido , proximum calefacit,& disti ibuit usque ad seincipium. Mare Sc in quo est iplam sentire , quoniam est alteratio q-dam, qui secundu assum sensus,necesse est hoc accidere.Ideo passio ipsa est non solum in sentientibus sensoriis, sed δcquiescentibus, bc in erosundo, dc superficie tenus .Palam autem, cum continue sentimus aliquid. Transserentibus etenim sensium sequitur passio,ut de sole ad tenebras .accidit enim nihil videre, propter adhuc subsistentem motum in oculis a lumine. Et si ad unum colorem multo tempore aspiciamus, ut album vel viridem, eiusmodi videtur ad quodcunque visum permutemus. Et, si ad Solem pr9spicientes, Vel aliquod aliud splendidum, conniverimus, obseris uantibus videtur secundum directionem, qua accidit visum videre primum quidem huiusmodi colorem , deinde permutatur in puniceum,deinde in purpureum, quousque in nigrum Venerit colorem, & evanuerit. Et illis quoque, alii ab iis, quae mouentur, permuta tur, velut a fluminibus, maxime autem ab iis,
quae citissime fluunt, videntur quiescentia moueri. Fiunt autem dc a magnis sonis surdastrii fiunt 8ca validis odoribus dissicile odorantes, Ec in sint ilibus. Haec itaque manifeste accidunt hoc modo. Quhd autem sensoria cito, 3c mois
dicas disserentiat sentiant,signum est, quod in speculis accidit. de quo utique per se insistens constderabit quis.& dubitabit. Simul autem ex
784쪽
ipso manifestum, quod quemadmodum visus
patitur,sic & facit aliquid. In speculis enim valde nitidis, clim menstruis aduenientibus mulieribus,inspiciunt in speculunt, fit superficies speculi ut nubes sanguinea.& si quidem nouum sit speculum,non lacile est abstergere huiusmodivo 'Iς . si vero vetus, facile. Causa vero, Vt ' νοῦ dies imus,quoniam non solum vi sus patitur aliquid ab aere,sed & facit ali quid,& mouet, que- F μμ admodum splendida . nam visus splendidorum,& habentium colotem est. Oculi igitur ratio-inabiliter,cum sunt menstrua,assiciuntur, sicut& alia pars quaelibet corporis. etenim natura existunt pleni venarum. Ideo cum fiunt menstrua propter turbationem dc sanguineam ebullitionem, nobis quidem quae in oculis differentia incerta est, inest aurem.nam eadem natura seminis, & menstruorum. Aer autem mouetur
ab ipsis:& eum, qui sepr a specula est,aerem continuum existentem, qualem quendam facit, &talem elut ipse patitur. hic vero speculi super ficiem. emadmodum enim uestium quae maxime mundae sunt, citissime inquinantur.nam Purum dili purum exacte monstrat quicquid exceperit, degenter mon praesertim minimos motus. aes vero, eo quod prat quic- planum sir,qualemcunque tactum maxime senquid excepe riti Oportet vero intelligere,tanquam attritior ι. nem esse aFris tactum,& tanquam extersionem& ablutionem.propter munditiam Vcro mani-
festus fit, qualiscunque sit. Non exeundi vero Mo speculis eeletiter ex nouis specu Iis causa est, quod pu- nducta mo sit& lene.serpit enim per huiusinodi, di in cuia dilf ς profundum ιec inbmnes partes. nam eo quia elusn- dem quδd purum est, in profundum , eo .utem
785쪽
non immanet,quoniam non similiter ingreditur macula , ted superficie tenus magis. Modigitur &a paruis disserentiis fit motus,& quoi lceler & ipse sensus,& quod non solum patitur,
sed & contra agit colorum sensorium, maniis stum ex his. Attestantur autem iis, quae dicta sunt,& quae circa vina, & quae circa unguentaeueniunt.' Nam quod praeparatum est oleum, ' modesto accipit proximorum odores. Et vina hoc praparatu ipsum patiuntur.non solum enim eorum, quae immittuntur vel cominiscentur, sed & eorum, Vivum, cito quae prope vasa ponuntur vel aduascuntur, re- accipit pro cipiunt odores. Ad eam vero, quae a principio xu ita odscosyderationem,ponatur unum quidem, quod Φ.
ex iis quae dicta sunt patet,qubd recedente senis sibili exutasecus,immanent simulacra, quae sensibilia sunt. Ad haec autem, quod facile decipi Ηοmines ismur circa sensus,cum in passionibus existimus; isti . aliis alij autem in aliis.veluti trepidus in timore, re itis,issili squi amat in amoreuta ut videatur a modica si
militudine ille quidem hostes videre, hic vero dilectum.Et lipa utique, quanxo passibilior quis
suerit, tanto a minori similitudine videntur. t Eodem vero modo & in ira,& in omnibus conis cupiscentiis facile decipiuntur omnes :& magis,quanto utique in passionibus magis fuerint. Ideo & febricitantibus interdum animalia. vi,. dentur in parietibus, a modica similitudine li- .nearum compositarum. Et haec quidem aliquando intenduntur cum passionitas sic, ut si vehementer non laborent,non lateat quod fal- .sum.si vero maior sit passio . & moueantur ad ipsa. Causa vero ut haec accidant, haec ist, quia 'non per eandem potentiam iudicat quae prin-
ps in qua phantasinata fiunt.Ηuius ve-
786쪽
ro signum est, quδd ridetur quidem sol ped
Iis,contradicit autem saepe aliquid aliud ima sinationi. Et permutatione digitorum, unum duo videtur, attamen non dicimus quod duo. certior enim tactu visus.Si vero esset tactus so-Propter lus, iudicaremus unum duo. Cur autem falli-. μιd te irruricaula,quoniam non solum , cum sensibile Nuistin σμ niouetur,apparent quaelibet,sed etiam tam seno migantibuή sus ipse mouetur, si eodem modo moueatur, - n. quemadmodum a sensibili. dico autem, velut terra videtur nauigantibus moueri, dum m uetur visus ab alio. . caput Tertium.Motin, τι sunt a sen ibin non tantummodo in Ugdia ;sed etiam in somno vis
pareremsultatamque rerum, qua circa somnia accidunt, redditu causa.
EX his itaque manifestum, quM non solum
in vigilando motus, qui a sensilibus fiunt. ει quae extrinsecus,& quae ex corpore sunt, sed etiam quando fit passio haec, quae vocatur somnus,& magis tunc apparent. Per diem enim repelluntur, dum operantur sensus & cogitatio,&evanescunt. quemadmodum iuxta magnum ignem minor,& dolores &voluptates, Paruae secus magnas.dum vero quiescunt, supernatant& parua. Nocte vero propter vacam tionem particularium sensuum & impotentiam agedi,eo quδd ab exterioribus ad ia,quod intrinsecus est, fiat caloris refluxus , ad principium sensu et deseruntur,& fiunt manitesti, tam sedatur turbatio. oportet autem existimare Ut modicas vertigi nes, quae in fluminibus feruntur , sic motum unumquenque fieri contio
787쪽
nuersaepe quidem similes, saepe vero dicitutas in alias figuras propter repulitonem. Ideo &post cibum,& omnino iuuenibus existentibus, veluti pueris, non fiunt somnia. mulitus enim motus est propter eam,quae a cibo est caliditatem. Quare,quemadmodum in humido, si vehementer moueat quis,quandoque nullum apparet simulacrum , quandoque vero appares quidem,distortum autem omnino, ita ut appareat alterius modi quam quale est. quod si quieuerit, pura & manifesta, sic & in dormiendophantasmata & reliqui motus, qui proueniunt a sensibus, interdum quidem cum vehementior Somnia sit,qui dictus .est motus, exterminantur omni- monstrausano,interdum vero conturbatae apparent visio- -de. nes & monstrosiae, & ' deteriora somnia, velut 'a.L 1- vix telancholicis,& febricitantibus,& temulentis. omnes enim huiusmodi passiones, cum spiri- tuose sint,multum faciunt motum,& perturbarionem. tam autem sedatur, & secernitur iam guis in habentibus sanguinem, conseruatus sensorum motus ab Vnoquoque sensuum, amata facit somnia,& apparere aliquid,& videri, pter ea quidem,quae a visu deseruntur , videre, Propter ea vero,quae ab auditu,audire:similiter autem & ab aliis sensoriis. ex eo enim, quod inde progreditur motus ad principium & vigilanter,putatur videre, & audire, & sentire: quia visus interdum moueri videtur, qui non mouetur,ut dicimus:& quia tactus duos motus annuntiat,id,quod unum est, duo videtur.omnino enim quod ab unoquoq; sensu dicit ipsum principium, nisi alius praestantior contradicat. Apparet igitur omnino, putatur autem non O .mnino, quod apparetritu quod diiudicat de-
788쪽
tineatur, vel non moueatur proprio motu.
Quemadmodum vero diximus quod alij propter aliam passionem facile decipiuntur, ita
dorm iens propter somnum , dc quia mouentur sensoria,& alia accidentia circa sensum. Quare modicam habens similitudinem,uidetur illud. cum enim dormit, descendente plurimo sanguine ad principium, condescendunt & mouensi qui insunt,motus,hi quidem potestate,illi vero actu.Sic autem se habe ut, ut in motu , hic quidem stipernatet ex ipsis motus. si vero hic coris rumpatur, hic. Ad inuicem itaque se habent, queadmodum fictae ranae, asce udentes in aqua liquefacto sale.ua insunt potestate. cedente vero quod prohibebat, agunt.& χlutae in exiguo reliquo sanguine, qui in sensoriis, mouentium habent similitudinem. quemadmodum quae in nubibus,quae similia lane hominibus & centauris , cito permutantur. Horum mutem unumquodq; est,sicut dictum est,reliquiae eius, quod est in actu,sentilis.Et abeunte etiam sensili, es di verum dicere,qubd tale, quale Coriscus, sed non es coriscus.cum autem sentiebat, non dicebat Coriscum quae princeps est, & quae diiudieat,sed per hoc illum Coriscum verum .QEoditaque &sentiendo dicit hoe, si non omnino detineatur a sanguine, quemadmodum senties, hoc mouetur a motibus,qui sunt in sensoriis,&videtur quidem simile ipsum esse, quod verum est.& tanta somni est potentia, quod facit hoe latere. Quemadmodum igitur, si quem lateat suppositus digitus oculomon solum apparebit,' sed&putabitur esse duo,quod est unum:si vero non lateat,apparebit quidem,non putabitur autem : sic & in somnis, si sentiat quidem quod
789쪽
dormit,& passionem,in qua est senstis sensitivi. apparet quidem,dicit autem in seipso,qtthd apparet quidem coristus,non est autem Coriscus. saepe enim dormiendo dicit aliquid, in anima. quod somnium est quod apvarer. ii vero lateat quδd dormit, nihil contradicit imaginationi. Quod autem vera dicimus, & quod sunt motus amaginarii in senχriis,manifestum, si quis alis tendens tenet meminisse quae patimur & obdormiscentes,& expergefacti. Interdum enim quae apparent simulacra dormienti , deprehendet expergefactus esse motus in sensoriis quibusdaenim puerorum,& omnino perspicientibus, etsi sint tenebrae, simulacra apparent multa, quae
mouentur,ita ut velentur frequenter timentes.
Ex his itaque uniuersis oportet colligere, quod . est somnium phantasima quidem aliquod,& in somno. nam quae modo dicta sunt simulacra, non sunt somnia, neque si quid aliud sentibus solutis videtur. Neque quod in somno apparet phantasma omne.Nam primum quidem in aliquibus accidit sentire aliquo modo & sonos, &Iumen,& saporem,& tactum, languide tamen,& veluti procul. iam enim in dormiendo respicientes,'mox excitati , qu bd debiliter videbant lumen lucernae dormientes ut arbitrabantur,expergefacti statim cognouerunt quod lucernae erat.& gallinaceorum & canum debiliter audientes vocem, expergefacti cognouerutinani seste. Quidam vero & respondent cum ininterrogantur. contingit enim ipso vigilare de ipso dormire simpliciter altero in existente , Malterum aliquo modo inesse:quorum neutrum
somnium dicendum. Neq; quaecunq; in somno quidem sunt verae notiones praeter phantase
790쪽
mata.sed phantastoa:quod est,a motu sensoriucdm in dormiendo fuerit quatenus dormit,hoc est somnium. Iam vero quibusdam accidit,ut nullum somnium viderint in vita, rarum quidem huiusmodi est,accidit tamen. Et his quisdem omnino perseuerauit, quibusdam vero &accedente aetate accidit, cum prius nullum so- aliqui vin mnium viderint.' Caulam aute, quare no fiat,
somniat per simile aliquid oportet arbitrari, quod neque
rotam vita iis, qui post cibum dormitauerint, neque pue .stiam ri s hi somnium. Quibuscunque enim hoc mo- Quibuscunque enim hoc mois 'DI. Gusa do constat natura,vt multa ascendat evapora. aute, quare tio insuperiorem locum: quae cum iterum deianis sar,' Ursum fertur cum facir multitudinem motus,mitu appa- Conuenienter istis,nullum apparet phantasma. Hi, qua in Procedente vero aetate,nihil inconueniens . pueris , O apparere somnia. permutatione post cibum. enim aliqua facta vel per aeta- tem vel per passionem, cessarium accidisse