장음표시 사용
61쪽
iiixta ea quae cap. c. diximus non est haereticus, donec de illis legitime admonitus sit. Idem est dicendum de eo, qui diibit: t de definitis ab Ecclesia. Pen. vers. De quo dubitationis genere vers. Item decimo. Farina d. g. .num.
11 Ex qualitate personarum, &status earum iudican da est maior, vel minor suspicio contra fidem. Pen. vers.
Iam ad haec. Farinat. d. num. I o F.
13 Dubitans in ijs , quae ab Ecclesia definita non sunt, dummodo sit paratus tenere quod Ecclesia determinauerit, haereticus non est. Pen. vers. Et in hoc sit. Farinati nu. 3 oa. 14 Si quis sentiens se tentari contra fidem , sus endit omnino iudicium suum, non est haereticus , nec dubius in
fide. Ban. ad a. a. q. 1 a. art. r. vers. Ex his sequitur. Farin. d. g. num. ενδ. e.
1s Qui perpensis rationibus contra fidem sibi occur rentibus , in neutram partem inclinat, sedpendulus est,non censetur haereticus, nisi reflectatur supra ruum adhim, iudicans rem illam fidei dubiam esse. Sancti. lib. a. mo I. cap.
is Vt dubius in fide sit haereticus , requiritur quod dubitet cum pertinacia,nec sit corrigi paratus ; alias haereticus
non est. Farin. d. g. . num. s'.
1 Dubius in fide si resipistat, & relicto dubio ad Ca
tholicam veritatem c nuertatur, recipiendus est, haeresi, aut suspicione illius abiurata. Pen. vers. Cum itaque. Farin.
De errante in fide per ignorantiam .i T Gnorantia priuationis scilicet,& mesa est priuatis
1 scientiaροψsibilis adipisci, quam quis habere tenetur. Sylvest. verbo ISnorantia, num. a. x Ignorantia ex parte rei ignoratae diuiditur in ignorantiam
62쪽
Yantiam iuris , & facti. Illa ell, qua ignoratur aliquod
rus; haec vero , qua ignoratur aliquod factum. Is norantia
iuris diuiditur sicut& itis ignoratum, quod est nulli iplex, videlicet naturale, diuinitim, si humanum. Ignorantia facti diuiditur etiam sicut & factum, quod similiter est mul tmlex , scilicet tactum necessarium ad salutem, necessaritim ad omcium, & proprium , ac alienum. Sylvest. d. num. a. 3 Ignorantia ex parte actus ignorantis diuiditur in antecedentem , concomitantem, & consequentem. S. Thom. I. a. q. c. rLu Sylvest. num. 3. Ignorantia antecedens, non est quidem volita , est tamen ca usa volendi illud,quod alias homo non vellet. Con- comitans tunc datur, quando ignoratur id , quod agitur , t men si sciretur nihilominus ageretur . ConsequenS i mo- , qua δε ipsa ignorantia est molita , Ut quia se
tur voluntas in ipsam volens ignorare, & dicitur a flectata: vel quia non vult scire quae potest, & debet: quae per varios gradus distribuitur. Sylvest. num. s. 3 Ignorantia non assectata diuiditur in inuincibilem, leu humano studio insuperabilem, & in vinci bilem. Qii erursum in crassam, & supinam diuiditur, nimirum , quacio
quis non scit publica , is manifecta, qua omnes sium , vi non lapinam ,quae similiter duplex est. Qgaedam enim est improbabilis, qua quis ignorat probabile, seu illud, quod omnes. aut maror pars ciuiam scit. dam vero est probabit sclua, scilicet, quis ignorat improbabile, seu in ud,quod
omnes, aut major pars ignorat. Sylv. num. F. 6 Ignorantia excusat in crimine haeresis. Pesi. Io.Dire Lq. . Fann. defἀref. q. r 'I. f. I. num. 23.
Ignorantia inuincibilis, siue iuris, siue facti, excissat ab haeresi, in m dc a picione illius, & a poena cotra limreticos determanata. λα & Farin. ritatis Iocis S Errans an fide ex ignorantia crassa , licet mortaliterleccet, haeretIct non est. Satro in Ham reg. lib. a. c. s. num
s . Sancti. in opera moraL rom. r. libr. a. c. 7. num. a o
s Errans ex ignorantiaaffectata, si eam assectat ex falsa opinione contra Ecclesiam, lita , quae ipsa proponit, parium cnu
63쪽
ui omenti esse credit, haereticus est, siciit etiam si ignorantiam asseelat, ut liberius erret in fide. Sanch.d.c. rinum.a3.i o Errans in fide ex ignorantia affectata, quam affectat extadio addiscendi, aut ad liberius peccandum, non vero' contra fidem, haereticus non est. Sanch.d. nun .ay. Farinat. d. g. Ξ o.
ii Errantes in fide, eo quod sic edocentur a viris,quos credunt doctos, Sr pios, ut discipuli a magistris, filij a parentibus, parochiani a suo parocho, Vel Episcopo, haere
lici non sunt. Pen. r. p. Diredi. ad. c. I. de haret. vers. De quo sit octaua concluso. AZOr.Ie ita tom. r. lib. I. c. c. q.
o. Faran. d. g. 3. num. a F. i
ii Edoctus a viro Theologo, Inquisitore, vel Episcopo circa res fidei, si illis non credit, existimans fidei, aut E clesiae non contrallenire, quamuis de facto defendat haer
sim, haeretic. is non est, erit tamen temerarius. Sancti. d. c.
i3 Ignorantia in ijs, qtiae sant per se nota, ac de ilire naturae prima io, non excusat in foro externo, nec etiam in sortilegijs, in quibus daemon expresie inuocatur. A Zor
Iesultatom. r. lib. r. cap. II. q. r. Farinat. d. g. 3. num. 3T.
14 Ignorantia iuris diuini circa ea , quae explicite cre- . denda sunt, & quae necessitate finis, & medij omnibus credenda proponuntur, non excusat ab haeresi in foro externo, nec etiam, nisi raro, si detur circa ea , quae ex necessitate pra cepti explicite credere necesse est. Pen. in Direst. I
is Ignorantia iuris diuini circa ea, quae solum implicite credenda sunt, regulariter ab haeresi excusat, etiam in
16 Error in fide ex ignorantia crassa,supina, aut improbabili, facit vehementer suspeetiim : error vero ex i, rantia probabili, solum facit leuiter suspecti .a 7 Ad praesumendam haeresim, aut subicionem illius,
64쪽
maiorem, vel minorem in soro externo , praeter qualitateire materiar, attendenda est qualitas personae, an sit docta,
18 Errans in fide per ignorantiam, dummodo intrincibilis non sit, abiurare debet pure simpliciter,& sine con ditione pro qualitate culpae, secundum arbitrium Inquisitorum . Simarich. dicit. tit. a Craum. δ. Fari. d. f. y. num. 3ς.
19 Erranti contra fidem per ignorantiam, poenitentia aliqua imponenda est,& aliquando examinandus est reus per torturam, respiciendo ad indicia, vitam, mores, qualitatem persqnae , an sit suspecta: qualitatem articuli, an sit facilis, an dissicilis indagationis, & similia. Farinat. d. g.
3. m. d. g. g. r. num. seqq.2o sinae circa errantem per ignorantiam diximus, suo etiam modo de errante per simplicitatem intelligenda sunt.
Vide Farin. d. q. V s. f. per eum citatos.
i Vi non serio, sed per iocum haeresim profert, non
haereticus,nec ut haereticus prinitur. Albertin. δε agnosc. q. 3ς. num. I r. Peri. I. pari. Dire t. com. 17. vers. Seu animo indeliberato, o seqq. Fabriin. de haeresq.
2 Non censetur etiam haereticus, qui ex iracundia, aut magna animi perturbatione , commotione , vel corporis dolore n. aeresim profert, nisi persistat. Albertin. d. q. 3ος. num. Iδ.Peri. Farin .num. a. 9 sqq. 9 num. s o. citato loco. 3 ini aliquo ex his praediolis modis haeresim protulit,sse statim corrigit, mitius punitur, & aliquando nulla ei poena imponitur. Pen. & Farin. num. ς. citatis locis. Qui aliorum haereses refert, nisi dolo malo id faciat, puniendus non est. Dolus autem ex qualitate Personarum,
65쪽
ex modo dicendi, &ex alijs circumstantiis rimatur. Pesi ters Seu dixerit recitative. Farinat. num.1 Qui aliquo modo ex supra positis haeresim profert, examinandus est circa intentionem,&Poena extraordinaria puniendus, pecuniaria scilicet: vel si scandalum fuit sequiuum, ponatur in Ecclesia, dum Missa celebratur, cum candela in manu, sine ulla abiuratione . Pen. d. com. r .
6 Qui haeresim profitetur, de pretdicat, quamuis dicat non credidisse haeresim, quam praedicabat, sed propter aliquem res ectum humanum sic pridicasse, non est crede dus. Farinat. d. f. et In dubio quando dicta sint ii reticalia, non est facile credendus reus dicens, per iocum, inaduertentiam, aut non mala intentione ea dixisse, vel fecisse, sed ut ii reticus puniri debet, si contra se habet malet intentionis pret sumpti
8 In dubio quando verba,vel facta sunt similiter dubia, quae & in bonam,& in malam partem accipi possimi, in bono sensu dicta, vel facta prisumantur. RHas de hoet.
num. aos sequentibus. Farinat. num sas Qui fatetur factum hereticale. quod excusationem non habet, si comprehenditur antequam se prisentet, ut hi
1 o Comprehensus absque eo quod se prssentet, si fatetur se dixisse hqreticalia verba, quae manifesta sunt, & plene
probata, prauam tamen intentionem negat, circa illam torquendus est. Qui si in negativa persiliat, adhuc de vehementi abiurare compellitur. Albertin. de agnosc. quaLI. 3 c. nu. ιδ. vers. Circa pr dicta. Pen. 3. pari. Direa quaa. r. comment. 6 o. in appenuice . vers. Si quis ergo.
11 Qui confitetur dictum hetreticale, vel factum, de quo alias conuictus non est, nec etiam adsunt indicia hε- reticalem animum ostendentia, si dicat non ea dixisse, aut fecisse prauatiuentione, credendus est. Si vero dentur alia qua
66쪽
qua indicia probata, quae mimum suspectum, seu hereticu. ostendant, quamuis sponte se praesentet, pro qualitate indiciorum abiurare debet. Faran. f.-num. s s.ct co. ex Ioanne de Rotas de haret. p. I. - num. 311 Quando faetium non eli prorsus timeticale', licet sit valde sulpeetum,super intentione torqueatur reus. Farin.
13 Intentio proferentis verba per iocum coniectiris probatur, attenta verborum & factorum qualitate, aliis etiam persona sit suspecti, an vero docta & pia, an etiam faceta. Attenditur similiter modus loquendi, & scandalum sequutum . Pen. 3. p . Dire f. comm. IX. Farin. d. g. .
i4 Inquisitor non debet esse facilis ad credendam excusationem ; nimirum, quod lubrico linguae,inaduertentia ara, vel ioco aliquid sit distina, vel factum contra fidem' Pen. dict. comm. In Farin. dict.f. - num. Vide infra east
Trotenatio in quibus casibus proteriantem ab haeres excuset. P Rotestario professio .siue confessio fidei exterius facta
adoctendendum quid protectans desissemiat. Albertin. de agnos. quaLLI a. m. a. Pen. I. part Direa. qua p.ra comment. a . vers Protestagio. Dirin. de hares quare ires
1 Protestatio , absolute loquendo , excusat ab heresi eum, alii protestatur, quod non intendit a fide recedere. sed quod corrigere se paratum exhibet, & iudicio sanetae matris Ecclesiae se submittit. Nauar. Iib. s. consil. cons. Iae.
3 Protestatio excusat componentem librum erroneum, . sicut
67쪽
sicut & errorem proferentem. Albertin. de agnosc. quem
Protestatio magis excusat, & prodest, si fiat ab eo , qui laborat in extremis, nec de haeresi fuit aliquando su
pectus. Albertin. in rubri de haeret. num. I' Farin. nu. 124 Decian. erim. lib. s. cap. 3 . num. aγ.ue Protestatio excusat in obscuris, & non definitis per Ecclesiam : non vero in manifestis , & quae definita iam sunt, praesertim si fiat a viro iam docto, qui definitioneni
Ecclesiae scire praesumitur. Vide. Pen. r. p. Directi. commers. Sit prima. Simanch. catML tiri num. s. Farinat. d. g. r. num. Is R. Θ Υp6 Protestatio excusat in ijs, quae quis explicite credere non tenetur, secus vero in illis, quae explicite credenda sunt, quantum ad iudicium externe serendum: in foro tamen ania mae, quaevis protestatio excuset. Emeric. ro.Dire t . quamaa. Ubi Pen. com 3 . Alberi. dict. quae Lia.num. A Farinat. g. r. Is . seqq. Protestatio non excusat, quando quis monitus ab I γquisitoribus fit certus, quod haeresim dicat. Eymer. & Pen. citatis locis. Farin. r. num. I co. 8 Protestatio contraria factis non iuuat, neque excusat protestantem. Pen. d. com. a 6. vers. Hactenus.
9 Protestation0n iuuat illum, qui fuit haereticus, ad
hoc ut perpetuo carceri non mancipetur a iuuat tamen ne haereticus iudicetur, & curiae seculari tradatur. Albertim det nesc. qua I. ra. num. 1 f. Farinat. d. g. r. num' rca.
ao inantum protestationi credendum sit, iudicis arabitrio relinquitur, qui attentis personariim, & rerum cir cunstantiis, protestantis animum indagare debet. Simanch.
at Qui protestatione excusatur, non est haereticorum poenis, aut infamia puniendus ; corripi tamen debet per reuocationem erroris, non quidem sub erroris nomine, sed sub alio nomine detractionis, scilicet, aut alio simili den tante , temere, Vel minus considerate dixisse, & quod propterea tale dictum non approbat, sed improbat. Albercia.
68쪽
De haereti is internis , O externis.
η T T AEreticus internus est ille, qui haresim, cui interia
II. assenstitur , exterius non manifestat. Extern reticus,qui haeresim,qua mente tenet,verbo,ve acto octendit. x Haereticus inre mentalis,seu qui haeresina quam meia te tenet , externe non manifestat, neque excommunicatur
in Iure , neque iudicio Inquisitorum subijcitur. Idem de apostata esto iudicium. Dixi in relectione de cens. Aulla
. 3 Haereticus pure externus, nimirum ille, qui verbo, vel facto haresim ostendit, cui tamen interno non ad hqret, licet excommunicationem contra haereticos latam non i currat , ab Inquisitoribus punitur. Dixi d. eap. a. di p. s.
Sanch. citato loco e. 7. Simanch. d. tit. a. num. s. AZOr. rom. i. in Zitui. morat. lib. δ. c. I o. q. -
Qui signum externum insuffciens ad internam haeresim ostendendam exhibet,nisi ex circunstantijs haeresis ipsa interna manifestetur , non excommunicatur: pro qualitate tamen signi puniendus est. Dixi d. cap. a. di p. c. Sanctae
s Proferens externe haeresim, quam mente non tenet, licet alteri diuersae adhaereat, non excommunicatur. Dirid. disp. 6. 6 Qui haeresim, quam mente tenet, per iocum de se narrat, est vere haereticus externus: *cus vero, si eam res rat , a qua discessit. Dixi d. e. a. ίθ. r. Ban. a. a. quaea. 1 1. art. -- concl. I. instat. ad 3.7 Qui haeresim, quam mente tenet, verbo, vel signo iussicienti externe declarat, quantumcumque occulte, e
communicationem incurrit, nisi han esim coram InquisitQC ribus,
69쪽
ribus, vel in confessione Sacramentali, aut ad consilium, vel auxilium ad eam relinquendam, petendum proferat.
Simmo. d. tit. num. m AZOr. d. cap. 1 o. s. Dixi d. a. d . r. m. r. Farinat. de haeresi quin. g r.num . .
3 Qui legendo, narrando , disputando aut alienos libros,aut tabellas transcribendo, haeresim suam,quam antea tenebat ,ore pronunciat non quidem voluntate illam do .cendi, aut declarandi, non incurrit censuram contra haereticos latam. Cordub. in qu . lib. o. quaa. 13. AZOr. d. cap.
s Si quis credens Christum non esse hominem, dicat eum non esse risibilem, sufficienter haeresim ςxterne profert , estque verus haereticus externuS. Santa. d. cap. R. io Qui ex interna hqresi in blasphemias no haereticales prorumpit, haereticus externus non est. Sancti. cap. R. 11 haeresim internam manifestat factis, ex quibus iure optimo haeresis praesumetio oritur, haereticus est ex-aemus : quo ad forum animae intelligo. Sancti. citato loco. . I i Idem est iudicium de eo, qui ea opera omittit,quae xx natura sua,vel ratione temporum,& hqresum tunc vi*ei lium, haeresis suspicionem inducunt. Sancit, ubi supra. 13 Negans Fidem exterius, non quia haereticus est, sed quia haereticis fauere intendit, quatenus haeretici sunt,sau-- est haereticorum, fautorum excommunicationem incumsit, & ut fautor puniri debet. Sancti. d. lib. a. cap. X. . I4 Haeretici pure externi, qui & manifesti dicuntur,s conuincantur, puniendi sunt ut haeretici, uili ostendantis narreticum animum non li buisse, aut dictum, vel factum , quo haeresis interna manifestari censetur,fomialem h resim non ostendat, de his tamen inferius.
De hareticis agmatiuis O negativis.
T T AEreticus affrinatiuus est ille, qui verbo, vel Diti . Id. θαμ havruiemn essendit, nec aer eo laterregatu
70쪽
de hares qua l. III. g. r. num. II.
α Faciuna hqresim ostendens illud est, in quo han esis continetur, eQe, primitur, aut quod attentis circunstantijs, violentam sulpicionein induciti Pen. citato loco vers. Si vero sponte , seqq.3 Haereticiis negativus dicitur, qui de hares conuiaus, firmiter in negativa persistit, is constanter fidem Couholicam
4 Haereticus etiam negatiuir st,m non plene confii turharesim, qui& diminutus dicitur. Viuod si diminutio probetur, contra illum procedunt Inquisitores , iuxta probationis qualitatem. Pen. com.ss. vers. Ex his possumus, s Diminutus circa aliquod faetium, etiam plene probatiun nod censetur, ut tota ei diminuti poena ii igatur , qua talis facti obliuisci praesumitur . QPndo autem o tui' praesumenda sit, iudicis arbitrio relinquitur , personarum ac causarum circunstant ijs inspectis. Pen. d. com.s o. 6 Obliuio non praesumiturin arduis, & horrendis cruminibus . Item in factis,quae comitantur delinquentem: ut si duis patiatur se circumcidi, item si deponat circa idem ratium de extraneis, non vero de consanῖuineis, propi quis . Sicut etiam non praesumitur in lacus, & delictis loliatis , & consuetis. Pen. Aidem. et Praesumi potest obliuio in factis antiquis, ae minimiS, in numero etiam eorum σiminum, quae delinquens habet in conluetudine : item si quis deponat de consangui- seis,non vero de aliquo,vel aliquibus extraneis,Pen.im π.8 Qui dictimi, vel factum haereticale confitetur, gans haereticssim intentionem, aliquando haereticus negativus , aliquando vero suspectus de fide iudicatur. Vidὸ dixi
9 Quando negans intentionem non plene conuincitur, nisi ex confestione propria etiam si contra se habeat aliquos testes, ncn iudic tur iba eucus, sed sui eatus, magi l. C a minus,