장음표시 사용
321쪽
xu in priorem parallelam directionem restitui nequeant, sicque continuata colum nurum tumenti Cm serie. landisque gradarie crescentibus, ingurgitandas auriculas, gravandos thalamos, obturando emissaria, atque tarciandum per regionem
vitalem liquidorum emiaxum evidens est, qui brevi syncopesipabitur, cum non nisi fluido calente, fibrasque debita copia irrorante cordis motus vigeat, ct erigatur; hinc plures lautiori victui, & gulae liberalius indulgentes, vixque emineo exercitatos motu, syncoptica plethora correptos intueberis, praecipiti involvendos funere, nisi superflua pars hv. morum , ct crapulae larga venae sectione, aliisque evacuan tibias maturius detraheretur, quibus liberior futura sit liqui
a Q. Ρarem sane canalium parietibus, ac aucta fuidorum copia, nisum illaturus est intensior sanguinis impe-87 tus, atque fervor b) qualem observamus in exercitiis immodicis, ins iitu phrenitico, exacerbatione febrium putridarum& malignarum, tumultu majorum vini, Vel alterius ardentis liquoris poculorum, aliisque hujusce generis tantam mo- Iecularum sanguinearum divisionem & rarescentiam concitantibus, ut quasi in vasis bulliens cruor, ultra eorundem resissentiae fines spatiatur, sibi ipsi viam praecludat, variosque estiis, atque voragines in declivi viscerum tramite, aut in partibus debilioribus inordinato cursu determinet, quae licet in conceptaculis, vel emisiariis cordis non immediate subori-sntur, saltem in maioribus vass, brevi in ipsum cor redundaturae, eo quo par es modo, ad inhibendum auri culprum, ct thalamorum nisum, pulsus quo intermissionem inducendam constituuntur.3o I in.
322쪽
30. Imminuta fluidorum quantitate, &consequenter opposito causarum concursu, oblanguere, atque fatiscere debet cordis a. utpote cum vasis solito liquore destitutis, simul di eodem tempore perierint, tensito, robur, &rigiditas in villis motricibus, me in bran. das, dc parietes canalium compingentibus, quorum defeetu celiati ira est, alter nata eorundem coni rictio, qua liqui lorum reditus ad originem urgetur, liinc lipothyali i succedere debet magnis vulneribus, & 1auciationi notabiliorum val. ulorum, e quibus pleno alveo fluida erumpunt, proindeque implendis ventriculis, atque distendendis tubulorum cavitatibus, nullatenus suffecerint, vel haemorrhagiis le Vioribus. sed diutius continuatis, in Olem purpuream . cc lympluaticam, ita successive emungentibus, ut denegata dispendiis proportionata restauratione, parciusque suggestis generali massae particulis, vasa tandem exinaniantur, & velut otiosa, tardiusculas undas, conceptaculorum, Sc fibrarum actionem nunquam exsuscit turas dimittant, ut observatur in ruptione millimorum interinnorum canali dulorum, inedia ultra terminos protracta, languore diuturniori, tacita suppi iratione, partu dissicili, ab ortu, de reliquis affectibus sensim cruoris massam depraeda tibus, qui maximam ipsius portionem aufereΩdo, vitalem ad cava cordis fluidi commeatum supprimere valent , imo licet non exhausti, qualibet de caiisse, forent sanguinei rivuli,
si degener aliunde, ct veterana moles viliis arteriarum, fibris conceptaculorum cordis, & reliquarum partium subministraretur, sunt lem musculi oppressionem, subitaneamque virium imbecillitatem adventura evidens est, cum a depauperato cruore inclinentur, 3c collabantur vires impellentes, 89
fluidaque suspenso quasi gradu incedentia; nullas in itincrespirituosas diffundant particulas, quae organorum vitalium allionem renovent, proindeque Variis in partibus haereant, ct cumulentur, cujus stagna Aonis momentum ad emissaria usque
323쪽
3Ιiusque cordis dimissum, naturalem motum intercipiendo, syncoptico apparatu stipabitur. 4 φ . Tandem cor, ab Opere suo, & exercitio feriabitur, nimia tenacitate c), vel coagulatione liquidorum transeuntium, sive illa totam massam infestet, ut in assumptione veneni d) febribus pestilentialibus e) subitanea atomorum f) vel halituum alienorum mixtione, eorum compagem, Ve lut in gelatinae modtim densantibus, vel dimati0ne serosa rum partium, debitum fluorem servantium, ut in continuato nimis exercitio, insolatione, potus inedia, salivati Oile,& similibus, sive quaedam ipsius portio ita peculiariter con taminetur, ut non nullae moleculae a caeterarum disimilituris a contubernio praecipit eos, intiato implico fioni bras. α imis
mediatis contactibus varios grumos efformaturae implicentur,& solidescant, ut in cache sticis, byphi litica, vel scor butica lue affectis familiare est, imo quod interdum observatur, tempore congressus partium chylotarum cum ipso sanguine, ut clariori nuperrime expertu S ium argumento, in foemina triginta octo annos nata istntae virium imbecillitatis, & dilutioris temperamenti, ut leviora ct volatiliora adhuc alimenta, quinque inensium spatio, impun2 assumere, vel sine anxietatibus, &pulsus intermissione datum non fuerit; hisce semper memoratis obicibus, ex renitentia fluidorum oriundis,
actionein cordis e Iudentibus, dc ab ipse vix di sibivendis, po inde syncopes manifestabitur, quippe talis massae sanguineae concretio, vel peculiares grumi huc oc illuc per orbem circulatorium translati, vias sibi in vasis, dc corde obstruendo, fluu
324쪽
siti idorum motum retardare, atque supprimere valent; quod ulterius evincitur, injectione spiritas vini, vel lactis modi.ce calentis, in jugulares, aut crUralem Venam molossi, qui gravi flamis primo subortis contentione spiritus, & anxietate
praecordiorum mox continuato planetii, lyncope extingui solet, & in cujus sectione observabis venam cavam, Utrumque cordis ventriculum, vasa pulmonum, atque fortam, la cte cum sanguine penitus concreto impieta. Nec tamen memoratis cruoris erroribus, praefixus ma-s Inet , habito respectu ad fluida, causa ruin actionem cordis intercipientium concursus, siquidem tu numelosiores, dc fortasias crebriores prostant in 1pirituoso sonte, custis contenti,
tumultuosas magis procellas, systoles, dit diastoles subsidet tiam brevi illaturam excitaturus est, quas duplici, saltem prumario capite, auctiori nimirum lymphae nerveae rivulo, vel ejusdem penuria consulto cCmprehendimus. I 0 . Quidem immensa cupiditatum sylva, quibus
mens servit, ct a solio deturbatur, innumeras experimur vices, fluidum nerveum adeo vehementius commoventes, ut disruptis aggeribus, e promptuario inordinate discedens, uberius in partes ruat, villos impensius erigat, fibrasque omnes ad violentam contractionem incitet; hae autem semel arctius contractae, 8c veluti constrictae sanguinem intra partium substantiam, vitalia conceptacula diutius aggerunt, atque remorantur, quae novo columnarum allapsu magis ac magis praetumida, atque distenta , vero spasmo, alternatis motibus fluida urgentibus, obstante corripiuntur, hinc sane repetenda lipo thymia, quae interdum manifestatur, post conceptos iracundiae, indignationis, vel ultionis impetus ν) aut 92
quae RIVER. prax. Medie. lib. VIII. cap. I.
325쪽
quae succedere potest effisiori gaudio, profundiusque i in
pressae voluptati, fibras omnes, S consequenter cordis sinus ultra modum, adeo dilatantibus, ut e statu tonico amplius liberari non possint, quod autem de turbis, a copiosus influente lympha nervea oriundis affrmatur, idem sentiendum de praecipiti, atque inordinato ejubdem mCtu, qui nervosas partes huc dc illuc varie distrahendo non leviora in pectore, atque praecordiis commovet, quae dein veluti mare contrariis agitatum ventis, in varias fluctuationes compulsa, fluidorum impetu tandem abripiuntur, eorundemque Bagnantium mole ita superari debent, ut continuato, atque perseverante dilatationis nisu, in pristinam contractionem redire nequeant, cuius defectu, omnia a solitis motibus feriabuntur organa
2 p . Quemadmodum autem suido nerveo copiosius influente, vel tumultuosus agitato, cessat generali spasmo
organorum VI tallum motus, ita di contraria ratione, ejusdem nempe penuria, imbecillitate, aut tardigrado cursu languent, atque fatiscunt memoratae functiones, ut observatur in metu, h) sermidine, aliisque perculsae animae pas-93 sionibus i iir quibus, Occlusa subito emisiariorum nerveois rium origine, atque imperviis, praecipiti collapsu, partium omnium recessibus, generalem eclypsim patitur nervosa sy-Basis, qua nullatenus ad organa fluunt spiritus, vel quasi conterriti, fugam versus hospitium maturantes se intus recipere, de sensoria deserere videantur, quo denegato allapsu, concidit
dic. obf 96. BARTHOL. histor. 76. centur. IV. VALERius Mixi Mus in historia sua. FORT. FiDEL. de relat. medic. IV. cap. 3.
326쪽
conbidit liniversalis pressio, cruor ab excursu suo, tum in internis, thim in exterioribus partibus reprimitur, atque anima deficit, ut demonstratur solito formidinis praeludio, piloram nempe erectione, & horripilatione incipientibus, mox vero pallore faciei, frigiditate extremorum, artuum vacillatione, atque nervorum resolutione, etiam in visceri bus fa la, in voluntario excrementorum profluvio, subsidentiam, laxitatem villorum, inertiam fibrarum vix sese contrahentium, lentorem stagnantis, cumulati, ct impeditum progret luna concreti, & refrigerati cruoris apertius indicantibus. Ab linemus hic commemorare varia animi deliquia, ex objectorum quorim iam impresso horrore, passim occurrentia, live puerilis, & fortuita repugnantia sive inditum, &naturo ic odium, seu tandem materna consecuerint haeredi-94tas, qua P tam efficacitis machinam movent, & invertunt, ut plerique, UniuS , Vel alterius rei occursu, quae pro deliciis a quibusdam expeteretur , Obvertante velut me clusae capite,
. subito palleant, & contremiscant, imo licet ex organo Visus, vel olfactus procul abierint oblecta, si ex prae concepto genio, vel perseverante phantasia, abdita, de intus latentia suspicentiar, non minus vivide assiciuntur, & linquentem ani. main brev1 osserunt, quos sane effectus, licet systemati ner- volo, proindeque inordinato fluidi contenti motui adscribendos forte judicemus, verum tamen ex nobis, incerto, suspenso, quo nutus, ' imperium anima regat, moderetur ordine, perpetuo demirari silentio. quam humauum superantia captum subodorari satius duximus.
Inseres I . progressum uniformem fluidorum, aequalem distributionem proportionatum ad viscera appulium,
327쪽
& consequenter vitalem oeconomiam 'Vantitati, vasorum sue resistentias nequaquam superanti, mobilitati, suori molecularum, cum debito tamen nexu, ct consistentia fore tribuenda, quae si quocumque modo erna erint, struunt, & aedificant cunabula morbi acuti, vel chronici, levioris, vel funesti, promtius, vel tardius pro nativa cruoris constitutione, diversa stagnationis sede, vasculorum in arctorum nobilitate manife standi. II.
Inferes a0. lautiorem vi flum, torporem, inertiam, uberiorem succi copiam cumulatura, atque desectum pressionis, motus, actionis muscularis, alioruni que circulationem stimulantium, cane pejus S angue Vitanda, quippe incremento, crassitie, lentore, exsiccatione fluidi eχ tendantur, dilatentur vascula sanguifera, lymphatica, angustentur, & oh struantor enmissaria quaelibet, Riqviu rotardetur, ct impediatur concretae molis per O mes partes deriVatio, adeo ut qui ad beatam, diuturnioremque Vitam aspira erint, stachinam crapula expeditam, sollicitii sine, & pathematis immunem, exercitatione, motu te peratis, & frequenter redeuntibus exerceant, quibus Viscera, fbrae, Vascula, di fui da quaevis in debito tono, nisu, elasticitate, mollitie, Vel fluore, consistentia, attenuatione , 5 consumptione serventur, pioindeque corpora in dies, in vita fati senilis bruma recalescere possint. III. us Inseres 3 φ . summum & pene absolutum esse mentis
imperium in vitalem liquorem, S succum nerveum ipsis subjectum, totque Niolentas, ct innumeras ex subitait eis, di insperatis pathematis, ad anni' se solium propius accedentibus. contino vendas fore in n)achma tena pestatcs, ut certius pro-R r et nuntiari
328쪽
nuntiari possit; nuinerosiorem morborum, ex deturbata mentis sede, quam oppugnata primario corporis dispositione, futuram iliadem, lipo thyiniamque ii iter eos frequentiorem, cum ex praecipiti nervet fluidi turba, vel intercepto cursu, sanguis a naturali gyro , solidaque debitis feriantia vi blationibus vitalia organa derepente opprimant.
Diversa sane stuit in hominibus funiculorum nerveo rum compages, rigiditas, ct tensio, sicut de lymphae coeg- citae natura, indoles, motus, ct agitatio, quae easdem metiti imagines, ted dissimili adumbratas penicillo, parem,
sed vario repraesentatam colore speciem exhibendo, vividiores, vel remisiss, promptos vel tardiores, tragicos, Vel indifferentes senius ici QO1pus brevi transferendos eYcitarit, hinc fit ut non nulli supra stoicam patientiam, graviora tela, fortunae ruinam, torturas, membrorum abscissionem , veg-bo infortunia quaelibet, imperturbati, ac tranqui lii sustulerint, dum alii doloris, S malorum impatientes vel levitis adverso corruunt si tu, & cute vix vulnerata, aut stillante craoris guttula in lipo thymiam incidunt
Frequentius eheu nimisi imponere silet partium soli- 98darum status, quarum laxitas, inertia, torpor, plurimis in circumstantiis, acclisiantur, ut in colico dolore ventriculi, fistulae intestinatis, cardialgia, febre hectiea, languore, consumptione virium Sc c. adeoque sto inachicis, cardiacis, resolventibus, ct solidantibus oppugnantur, diam nimium incitatae & oppresiae sunt vasculorum vires, levioraque diluentia, refrigerantia propositum assequerentur, sicut&saepius deludimur
329쪽
dimur falsa, & apparenti specie vappidi, languentis, otiosi
sanguinis, flammulam tamen in sinu recondentis, eamque praescriptis stimulantibias, acrioribus, dividentibus, & spi tithiosis brevi exhalaturi, unde funesta pulmonis, hepatis, intestinomina suppuratio, variis in partibus liquidorum effusio, pertinaces claylopo eorum Viscerum obstructiones, imme dicabiles eorum scirrhi, & nulla arte Vincenda carcinomata.
In quo diversa, omnibusque fiet opes fimebus accom-
commoda ponuntu auxilia. Praecipiti nusquam standantur voce, causarum, & eventus syncopes oracula, vel altiori cothurno non praedicentur spoeisea, si icii devia tot intricatae sunt naiti ae aberrantis,& oblitae ossicii lemitae, quas probe nosse humanis conjecturis minime datum , atque tam diversa causarum motum cordis primario vel secundario alterantium series, ut certior methodi flum arripere, malumque essicacius oppugnare non sinat; hinc lipo thymia, cu syneopes levior, brevique discutienda saepius iudicata fuit, quae dein telo incognito in veram mortis transiit imaginem, dum eX adverso, alia pla. ne deplorata, & in lanabilis, e CU, US tamen periculo, fortu. nata conversione, aegrotantes feliciter emersere, quaprop. ter ea lege sumantur semper prognosis, & thera peiae argu . menta, ut actio vitalem laedens functionem , sive sola, seuioo alio complicata declaretur morbo, innotuerit, quae ad multiplex in propositione tertia reVOcRta principium, variam quoque iraedicamentorum provinciam sequenti pera orandam
330쪽
Quae autem in morbo administrari possimi remedia, non soluin e diverso prodeunt regno, vcrum adhuc duplici sunt processura ordine, tempore nimirum instilius syncoptici, in quo oeyus, & nulla interposita mora, cordis jam conquiescentis dis crimini providendum, adeoque aegrotantes humi resupinos, cui citius ad vitam restaurentur) flatilii sternendos imperamus, quippe ex horizontali, & parallelositu expeditam magis fore liquidorum derivationem, atque progressum nemo dissitetur, sed & phira in aliis, ct nostris regionibus feliciter succedentia tentari solent; sic memora' bile est submersos in aqua, sine motu jacentes, forti percussione pedum , aut vitilenta, & calenti in planta pedis frictione, ad vitam revocatos fui fle, sic legitur lo in meridionali praxi abreptos in diuturniorem lipothymiam provocato per
instrumentum aliquod vomitu restituere sis litos Arabes, neque nobismet ipsis ignotum est, aquis, laqueo, mole sanguinea, vel obice tracheae arteriae suffocatis, promptiori frictione, expedito cruoris rivulo, vel matura imiDissione in aquam calidam, non semel aufugientem redditum fuisse a- ro1 Diinum , ut ipse viderim in publico hujusce civitatis aenea ore, prope sacelhun dictum Anne commorarite, qui ex syphi litica uvulae rasione, in tantas respirationis angustias inciderat, ut non nisi sanguine e vena secta profluente spirit uia posset ducere, quam ad decimam sextam usque vicem, unius diei spatio, ob eam causam passus est, qUem cum eXanimem, & jam plane extinctum vicinorum murmur, Sprosapiae luctus nuntiarent, tamen deligata brachii fascia, ct cruore ad salium provocato, ita protinus liberavi, ut stupente adstantium turba, se novo exsuscitat i spiritu brevi conclamaret, ct in quatuor luminis horas jam reversiis fuerit;