장음표시 사용
381쪽
utebar tempore IOO. min. sec. faciebat IOq. oscillationes, unde emitur longitudo penduli aequales cum hocce vibrationes facientis , seti distantia centri oscillationis a puncto suspensionis Ios, 7 lin ta distantiam vero centri gravitatis a centro mo-
tus, seu a reperiebam 7 dig. II lin.
itaque altitudo velocitati debita q82 ped. a. dig. 4 -lin. Quum
382쪽
dig. 2 - lin. delapsum, t anta in acquirat velocitate1D,ut tempore I 8 I. min. l. c. possi in via horizontali percurrere so ped. a. dig. 4 , lin. invenitur spatiunt, quod tempore unius min. sec. talis
sigitta flatilis in spatio libero percurrit π: ITO. ped. 8. poli. I. lin. a. Aliud experimentum cepi cum simili pendulo ponderis 63 I. granor. in cujus centrum gravitatis per tubulum angustioris orificii aerem non subita explosione in illud incurrentem , sed successive pendulum prementem efflavi, chordamque descriptam inveni I poll. 3. lin. sic ut arcus descriptus esset 7.
grad. 7- min. penduli longitudine existente Ii dig. hine 2 3sinus I 6, 86. cosinus 133, 873 lin. Potentia Vero quae requiritur ad dimovendum pendulum ex statu perpendiculari est aequalis ponderi totius penduli, ducto in sinum arcus deseripti, & diviso per cosinum; hinc potentia quae a flatu oris inpendulum exercebatur, erat Sa gr. Ope cylindri accurate tubuli cavitatem replentis inveni ipsius diametrum
3 2833I. lin. Notum vero aliunde cum sit, quod pressio, quam exercet vena aquae vel suidi cujuscunque ex vase infinitae amplitudinis per foramen quodcunque in planum stippositum effluens, sit aequalis ponderi cylindri duplae altitudinis aquae supra foramen, vel potius duplae altitudinis quae velocitati debetur; in nostro experimento ex data potentia, quam vena aerea exercet, facile erit inventu altitudo cylindri aerei huic potentiae aequalis; Cum enim pes c3 indricus aequeponderet
33. ib, dc aer ad aquam sit ut 1 ad 8OO; erit pondus pedis cy lindrici
383쪽
gr. tales vero pedes cylindrici requiruntur 44O4, ut aequens pondus et 8. granorum: hinc patet altitudinem velocitati debitam esse 22 Oa. ped. ex qua altitudine corpus delapsum tantam acquirit velocitatem, qua potest temp. I. min. see. percUTrere 363. pedes; quae velocitas longe major est velocitate quam habet ventus velocissimus qui arbores & domos evertit. 3. Ut ex hocce experimento determinare possem quantitatem aeris in exspiratione naturali ex pulmonibus pulsam, opependuli quod tempore IOO. min. sec. 222. vibrationes faciebat, mensurabam tempus, dum per huncce tubulum magna sed uniformi vi aerem emassem , sic tamen ut abdomen inde non magis ac in exspiratione naturali retrocederet, illudque observabam este dum pendulum meum sexies vibraret; hinc cum tem pore I. min. sec. egrediantur 363. ped. aeris cylindri, cujus 3OIbasis est circulus diametri - lin. patet tempore 6 vibrat.
duli, seu min. sec. egredi pedes aeris 98I, qui reducti dant
47. pollices cubicos, pro quantitate aeris unius exspirationis; hic numerus satis accurate convenit, cum illo quem supra us suinsimus pro determinanda quantitate aeris quae unica inspiratione hauritur. o domAa a 2
385쪽
Anno MDCCXVIII. die XX. Septembr.
JAURA IENSIS sILESIUs MEDICINAE CANDIDATUS.
387쪽
Ea nostrae salutaris artis indolest on, Ut, comparata morbo-i rum S medicamentorum experientia , rationis lumenimice sequatur. Illud, non uni, sed omni homini, concessum deprehendimus, modo cultura plane penitusque non defuerit. Quare Medicinae inter cultores longe plures conatus sese . liberandi a praejudicio a iustoritatis, quam alibi, hucusque eX- perti fuimus. Verum ratio, propter logices partim, partiinqhioquae sidae satis, ac copiosae experientiae defectum, multum impedita fuit. Et, cum his unus prae altero, vel propter genii, vel etiam seculi R. instriustionis felicitatem, magis praeditus fuerit, factum est, ut cognitio medicorum diversa esset. Quae diversitas tot hypotheses, hinc inde per certam temporis periodum a quibusdam acriter satis defensas, postmodum aliis assumtis derelis fas, peperit. Quod Omne a medicis, pro rationis cultura, & hinc orta convictione de hujus vel illius hvpotheseos veritate, commissum est. Cumque hac ipsa convictione illi rationis praecepto satisfictum fuerit, quo
eadem omnes eruditos, ct per consequens quoque medicos,
ad id admittendum adstringit, quod veritati ipsis videtur similius Illis etliun hoc omne in culpam imputari nequit. Nunc
388쪽
autem, cum nobis idem jus cum iisdem concedendum sit, &nos de principiis physicis & medicis Excell. Dia. Praesidis certiores redditi simus; nec id ipsum nobis a quoquam vitio
verti poterit, ilisi is contra aequitatem naturalem peccare VO-luerit. Fatemur equidem,quod haec principia nova stat, quodque saepius accidat, ut quaedam nova principia sint nullius momenti. Verum id negare impraesenti nobis licebit, quod omnia nova principia vana sint, quodque haec nostra ideo, quia nova sunt, rejicienda sint. Qioad prius, universalitati
huic circulationem sanguinis a Celeb. II A R V A E o inventam , seo aevo rem Omnino novam, & vi dictae propositionis pro falsa liabendam , ct centum alia, opponimus. Posterius autem quod con curiit, ad ipsam convenientiam principia haec inter atque phaenomena in tota hac opella obvia provocamus. Nec est, quod objicias, medicinae nihil negotii esse cum physica, sicque eo ipso assumtis hisce principiis frustra operam collocari. Nam, medicinae proprium esst, circa corpus animale OezUpatum esse. Iam clarum est, corpus animale ex tenuissimis principiis, id est, elementis, esse constatum, quae sola playsica tradit. Unde, cum horum notitia in medicina haud dubie necessaria sit, patet eo ipso, physicatricum medicina nexu necessario cohaerere. Praeterea illud futile est, physicalia vel ideo e medicina velle repudiare, quoniam eadem juxta hujus vel illius eruditi cognitionem minus feliciter tradita in medicis inesticax esse videtur. Illud si a firmo fatis clavo penderet, & hoc vituperio dignum haud judicandum, quod si quis ab opere serra unice uniceque conficiendo serram exulem cuperet, quoniam eadem diu satis reciprocata adeo aciem suam dimisit, ut operi absolvendo amplius non sit sufficiens. Remotis ii ac ratione removendis, nominatis
principiis physicis & medicis sui aulti, ad medicam pituitae disquisitionein Bono cum D EO propexamus, quam ut Velis aequi boni.
389쪽
. bonique consulere, est, quod abs te ea, qua decet, humanit,
Cuρ pituitae historiam adferre, animum induxerimur,aexponitur L Iuaenam hominum aetates piluua laborent, s. II. Ouod morborum corruptio ut plurimum pituitam com
rem habeat, III. suod calor es frigus pituitam gignant. IV' quaenam animi corZoris dispositio pituitam admit-ῖ rat, g. V quod pituita igni commissa Dissi r evadat, M. VI.suiuam liquores pulsitam absque igne fundant, β. VII. quod pituita, spiritu Iumigante correcta, o iterum destructa, tincta mari. emendetur, I. IX. suo spirit. volatilos pituitam haud disjungant, X. suod spirita acidi quandam pituitam δε-lum suidam via aut, XI. quod dicti spiritus acidi cach cticorum pituitam suori tantum resultant, XII. quod quaedam pituita, spiritibus acidis partim, partim quoque olea tartari per deliquium, cedat, XIII. 9uod admodum parca mixturae e spirit. Duriosi s oleo tartari per deliquium risis pituitam corrigat, s. XIV. suod pituitam sorbuti
corum OL tarn per deliquium unice cicurarc queat, minime v
ro spiritus quicunque acidus, β. XV. quod non ominie aianti pituitam reducat, XVI. suod festa enixa s volatilia pDτuitam haud sub gent, XVII. suod aromata, Dirit vim ejusque atholol, pituitam intactam relinquant, XVIII. Ouod aromata, Sytr. V. ejusque athohol, cachecticorum pituitam haud doment, β. XIX. quod gelatino m humorum substantiam, a parte formidum rosa tinctura martis Aptica segrcgatam, cum eadem spiritidphuris reduniat, g. XX. quod tincL mari. pituitam redueat,s XXL quia tinct. mari. cum spirit. vin. V aqua destia lata idem praestet, quo Abi relicta incit, modo largior mix-TMn. VII. B b b turae
390쪽
rurae Hsis fuerit adhibita S. XXII. quod eadem pituit is et scidam vitream spissiorem reddiderit, β. XXIII. quod dicti pituitam reducendi modi ad pituitam albam unice spectent , XXIV. quod pituita omnis percussione saepius iterata suori prisino reddi queat, β. XXV. suois emen coagulatum s irit. sulphuris suidum reddiderit , XXVI. stabd idem semen οἱ tartari per deliquium crassius fuerit redditum, M. XXVII. sui pituita ejusque Frae una excrctae per muro scopium con areant, I. XXVIII. dc g. XXIX.
Vera judicii operatio praeviam ejus re1 cognitIonem sensualom sequirit, circu quam illa iiixta tritum illud occupatur:
Nihil est in intellectu, quod non prius fuerit in sensu. Dogmati ei inde Medici est, ut historiam obje fi sui probe probeque habeat perspectam, antequam judiciosae objecti sui cognLtionis periculum faciat. Iudicio enim hic unice vagam emps-ricorum notitiam eluctatur. Visum nobis hinc est historiatii pituitae paucis praemittere, ne per filium ad pri illae judiciosam inqitistionein transi evidea inur. Qtiicquid igitur de objecto nositro sensibus iasurpare hucusque licuit, id in sequentibus offendes adumbratum. d. Pituita pusiones, pueri, nec non aetate confecti, magis consi stantur, quam quUs aetas tum juvenilis, tum virilis, non solum ab hoc malo, sed dc aliis , praestat incolumes. III. Pinitia ii naaxi1ne laborant, quorum morbos inepta medieamentorum applicatio corrupit. Imo, hos ipsos una cum pituita insignis humoris peregrini copia non raro sc-eedit. Φiod vel in febrinus quotidianae experientiae res est. Nam his ex morbis , Vel nimia humorum expansione , vel etiam eorundem contractione, multi alii morbi propullulanti