장음표시 사용
371쪽
ticii lares, atque ex talibus partibus pulsantibus ab antiquissimis jam Medicis certissima desumta fuere praesagia. ' XIV. Iisdem pene perpensis persuadere mihi haud possum, ut
credam, contractionem omnium arteriarum dilatationem
earumdem, eodem tempore perfici, neque ullo modo id fieri potest; asserant licet ad sententiam suam probandam, sanguinem in vasis nostris contentum affectiones habere seriei globulorum eburneorum, quorum primo impulso ultimus migrat& movetur ; sed quis unquam in fluidis talem motum observavit 3 melius inde erit statuere sanguinem citius in aorta quam in arteriis capillaribus motus impressionem accipere, & revera diversitas quaedam observatur, licet exigua. Sed certissimum es, tempus requiri dum contractione facta in initio sortae per fibras musculares arteriarum, & subsecutive se per Iongitudinem illarum continuante, ad fines usque perveniat.
Non equidem ignoro plurimos esse qui statuant circulationem sanguinis per arterias unice deberi vi, qua ille corde expellitur, illamque minime adjuvari ab arteriarum motuo contractione. Imo vir Celeberri NICHEL ΟΤΤΙ de separatione idorum pag. 9a-96. inultis verbis doctissimeque demonstrat vim elasticam arteriarum velocitatem novam sanguini impri
Mediet Chinenses, qui ex ti; singuli enim hi pulsus diveripulsu solo morbos & dolores se- sorum visceruin statum indieant grotantium se cognoscere Morian- secundum ipsos. Sed quid certitur, illum explorant in manibus ex hisce praedici possit, alii in-
dextra & sinistra, & quidem qua- quirant. vid. Description de lalis sit in carpo, junctura carpi Chine Par P. I. B. DU HALDE, cum cubito, extremitate cubi
372쪽
mere haud posse, sed ininime inquirit, an arteriae gaudeant soluin modo vi elastica, an vero etiam possideant vim proprie sic dies ana muscularem, qua se possunt contrahere, licet non sint dilatatae. Gaudere vero illas vi contractili, plura sunt quae suadent. Adesst enim in illis tunica vera, muls/ιlofarubens, fibris apprime in aorta conspicuis. De circularesve , ut solent arcus circuli breues, quorum plures continuant imperfectum circulum. HALLER Comment. in BoERHAAU. In
sit. I. CXXXII. not. q. Quis hoc in loco talibus fibris proprietatem, quae illis ubique in toto corpore adscribitur, denegare poterit 3 ado. Certissime gaudent arteriae facultate se ultra elasticitatem suam contrahendi; idque evidentissime patet in vulneribus, ubi ob laesionem arteriolarum haemorrhagia sat magna Chirurgis incommoda plerumque incurrit, quae inspersione vitrioli, aliorumque adstringentium usu facile sistitur. Dein in homine subito terrore perculso, observantur pallor & contractio in toto corpore: quod fit ob arterias spa-1ino fibrarum muscularium contPactas, singuinemque rubrum repellentes; & simile quid in interioribus quoque corporis partibus fieri indicant suspiria, anxietates, dc respiratio anheloia, quae fiunt ob transitum sanguinis dissicilem per contractos spasmo arteriae pulmonalis fines. EXperimenta in vivis animalibus capta idem testari videntur, nam a orta filo ligata, ut
cor vim suam in arterias eXercere nequeat, illae nihilominus ope fibrarum muscularium se contrahentes, integre evacuantur; similiter hac vi arteriarum cessante cor solum minime sanis
guinem in ultimas usque arterias propellere potest, uti patet ex Viri Celeb. HALEs experimentis, qui in animali occiso, sed adhuc calente fluidum ejusdem cum sanguine caloris & consistentiae, vel adhuc tenuioris vi, cordis viribus aequali, in nortam
propellebat, illud vero fluidum ob deficientem arteriarum con
373쪽
tra filo iacira in minutissima ameriarum vascula niinime trans stati Vid. STEPHEN HALES moniolati T.
XVI. Tot tantisque argumentis arteriarum vim contra stile intestantibus, videamus quoque, quali innixi fundamento alii eandem negare sustineant. Ex praecipuis est observatio pulsuum in paralyticis & hemiplecticis, illorum enim pulsus exploratus tum in latere sano tum in latere paralytico, non hujus
quam illius minor reperitur: inde concludunt, nervorum in hasce partes paralysi affectas influxus cum sit sublatus, contractionein muscularem, quae unice liberae communicationi cum nervis debetur, minime adesse posse: quod utique verturi est restat solvi modo ut i Donstrent omnium plane nervorum cum arteriis communicationem esse sublatam; an non potius nervi qui arteriis ramos ad motum necessarios dispertiuntur originem suam in cerebello habent, ut illi reliquarum partium vitalium certe arteriae ipsarumque motus ad vitam servandam aeque - necessariae Lint, ac quaelibet alia corporis functio. Senten-2I tiam hancce aliqtio modo probare videtur mirabilis illa historia pueri Taurinensis, qui per septem annos sine ullo 1ensu motuque vixerat, cujus cerebrum plane difforme erat, & nervorum cerebri ne ullum quidem vestigit ma reperiebatilr. Totam historiam uti traditur in X. C. GIAMBA ΥΤ ISTA BI ANCHIStoria det mo stro di due cor , che nacque iid Pavefiu stagno 1748. p. IOO. ct seqq. Ob singularem plane casum hic appo
374쪽
inde concludi possiit, sequetis docebit experimentum in Monte Pessulano hunc in sinem in cane vivo captum; in arteria crurali denudata, & summa cum attentione considerata, ne- astque dilatationis neque contractionis distincta idea reperiri ibidem mastigἰo dei eoua ealloso ',, percio it cervesto ni di fura sent a, , i soliti emi feri, era unita in una , .sola mulsa; e sotio di questa aprivasi una sola, e ben vasta cavita senet a ii trameeteo det setto lucido, e coesi non Eiυisa in dua, , ventricoli. In questo gran an- ,, tro, non si vide neppurre l' appen. , , dice fimbriata, ne te sue radici. , , o pro uetioni, cloe i corni d' am 3, mone, nὸ in congequenta i loro
b iis bas, e disinii ripsisti , o
D proprii ventricoli. I corpi striatiis erano combinati in una sola s - , , aneta; co,is anco i taIami de ner. ,, vi ortici, congiunti pol at pedun. ,, culi cerebello. Erano natu- ,, rati te protuberanZe quadrigemio, ne, ma det tutio manca υano i,, plesti coro id ei, o la ghiandola pineale: si ritrovaυano bens, ι'a, ano, e In rima, a fra loro ι'ac- ω, quidotio det Silvio, e i due at ridi, ventricoli pochissimo eo Arυe,, uella midolia oblongata, in que - , , sto appena si vide qualche traecia ,, delia protuberanZa annulare, ma, , nulla deli' olivare, o piramidale :
a, cerebro. II cerebello pare a tui. 1 tavia naturale, albenαὲ eon due, , soli pedunculi, come sura agu
, , pochil a midosiosa Iosian ea, a
se soυerebiamante stella corticale. , , Le altri parti dei corpo erano tutis, , ii uaturali. Cuso sanetusio, , no suoi sette anui di vita, non ,,solamente mainon mossenὲ it corripo, ne qualunquo sua parte, ma non diede mai alcum minimo segn/ di sentimento interno, od eis,.sterno p nὸ mai s cibo, se non peν meteto di un lungo imbuto, eonis cui apertuli da domestici la borea,
, ne mal senti, o Hede segno disen- ,, tire, in quuiunque parte punio, o opercusso ch'eis sop e siccome Ianea Halcun fenso, o proprio moto sinu-
, , triva, cost anco li e frementiis haricava psoltanto da un ben eis, , vole, e tardissimo pol o, e da tinais avem sensibile respiratione san. da Ua ric noscendo, che era miυod , , Eppure crebbe in quelli seres anni, is piutiosio carnos che no, alia gran- , , dezza , per quesi' et a quasi natu
375쪽
dem poterat; observabatur soliumnodo motri quidam oscillatorii is & tremulus. Λdinisse motu musculari arteriarum ratio dari potest, cur sanguis ex vasis nostris exiens, sine interruptione de continuo fluore inde prorumpat, cum solummodo per repetitos pulsus, i c minime motu uniformi e corde propelletur 3 contractio enim muscillaris in aorta incipiens, &successive per totum arteriarum tractum sanguinem premens,
illum jugi fluore fuere facit, cum alias post singulos cordia ictus necessario subsidere deberet. Patet etiam cur in senibus, fibris imperviis re osseis factis sanguinis motus tunc multo tardior dc debilior sit; motus se. muscularis arteriarum ibidem cohibitus vel impeditus est; si vero sola vi elastica gauderent
arteriae nostrae, motus sanguinis hinc minime mutaretur: habent enim arteriae hoc in casu proprietates canalis rigidi, per quem fluida eadem velocitate moventur, qua ab embolo quem hic cordis machina imitatur propelluntur.
XVII. Si pulsuum speciebus hucusque explicatis, subjungantur, quae ex successii plurium pulsuum judicari solent, quales sunt
pulsus aequales & inaequales, intermittentes Sc. habentur praecipuae pulsuum differentiae; pulsus enim qui mollis dc durus dicuntur, pendent solummodo a constitutione tunicae arteriarum; reliqui vero, qui ab auctori biis traduntur, In omnes
percipi possint, summopere dubito , dc facile ex bene intellecta Verborum vi, quales per ipsos intelligi debeant, cognosci
poterit. Restat igitur solummodo ut tradam, quaenam ob-3 servetur constans ratio inter respirationem dc pulsus, dc quomodo ope hujus considerationis aestimari possit quantitas sanguinis per cor dc pulmones transeuntis, uti supra erat pro missum. Zet Σ
376쪽
XVIII. Quampri intim homo in lucem est editus, aer per patia
las oris & narium vias pulmones ingreditur, illasque sic ampliat, ut sanguis e ventriculo cordis dextro pulsus commodiorem per pulmonale S Venas dc arterias, quam Vero per arteri G- sum δuctum transitum inveniat; qua via semel aperta postea semper aeris inspiratione & exspiratione opus habet ad vitam servandam: quantitas vero aeris semper renovati sat magna
requiritur ad illam perficiendam, & quidem uti docuit in lectionibus suis Vir summus DANIEL BERNO ULLI tempore quatuor horae minutorum primorum tanta, quae aequet hominulla
vel Zc animalium perfectio im volumen totum. Sic homo qui unaquaque inspiratione haurit 48. digitos cubicos aeris, tempore 72. respirationum absumet 3436. dig. cub. vel duos pedes cubicos aeris, qui aequant corpus hominis 144. librarum; homo enim ejusdem observatur cum liqua esse ponderis specifici. de aquae pes cubicus ponderat 72. ib. Sic columba in vasa clauso ter corporis sui mole ampliore per Ia. minuta prima commode respirabat, postea vero male se habebat. Homo I 44. ib. obturatis naribus per soliun os respirans in vas quod pedem aeris cubicum continet, per a. min. prima commode respirabit, postea vero summas patietur anxietates, nec amoplius durare poterit, nisi aerem novum nondumque inspiratum hauserit. Quaenam hujus causa 3 an materia quaedam sit btilis, certa solummodo quantitate in aere extilens, ct ad vitam mahime necestaria per respirationem absumitur 3 Certe in aere animalium pulmones transgresso nec minimum vitium
deprehendere licet, Ac parum est quod de elasticitate sua perdit. An non hinc credi potest animalia in aere condensato diutius vivere, ob majorem aeris quantitatem, in qua inclusi suntlcerte videtur, nisi quod negari haud potest, plurima etiam pati naala a conpressione aeris,
377쪽
XIX. Qui quid jam huius rei causa sit, certum est dilatationem
pulmonum requiri, ut sanguis libere ipsos transire possit. Sive jam a collapsis post exspirationem pulmonibus cordis ventricuolus dexter se non commode in arteriam pulmonalem evacuare
possit, sive fiat congestio sanguinis in pulmonibus, qui ad auriculam cordis sinistram non libere transeat, sive utrumque fiat, idem plane evenire, scilicet nova respiratio seri debet, alias enim sanguis circa hasce partes sagnaret, summasque crearet anxietates. Casus talis fieri potest, si homo tardius nec tameia plenius respirat sanguine eadem quantitate cor transeunte; vel& si manente respiratione tum frequentia tum magnitudine eadem, singuis duplo copiosius assiuat. Sic in homine cui sano & quieto tempore unius respirationis cor sexies pulsat, fieriri potest, ut idem codem tempore duodecie S contrahatur, adideoque dupla quantitas sanguinis illud transeat; inde vel coningestio fiet in pulmonibus duplo quam antea major, & cordeaetrum commode se evacuare haud poterit, quoniam invenit obstaculum duplo majus, ad quod removendum aliud nil datur, nisi ut vel pt imo duplo magis infletur, sed tunc fieret reri spiratio violenta, nec naturalis & tranquilla, de qua maxime hic sermo; vel eodem tempore duae fient respirationes. EXperimenta certi stima haec demonstrant,& in homine cujus sanguinisas quantitas eadem manet, rhythmus inter pulsus & respirationes constans observatur: si quis enim corpore & animo tranquillo numeravit tempore S. respirationum 4 O. pulsus, qui fiant tempore 3O. min. sec. is post exercitium corporis eodem tempore1oo dc plures numerabit pulsus, sed similiter tunc aderunt 16, et o & plures respirationes. Si vero major sanguinis quantitas singulis cordis ictibus expellatur, fient inde respirationes vel majores laboriosae, vel saltem frequenti ores. Hoc accidit
378쪽
ee legibus constanter ita repertis, non dubito assirmare, si manente pulsiitim numero dato tempore eodem, respirationes frequentiores vel rariores fiant, sanguinis quantitatem corde expulsam aveham vel diminutam esse; dc quidem illam quam litatem esse in ratione reciproca numeri pulsuum, qui tempore unius respirationis sunt ; qui homo saniis uncias sanguinis duas corde expellit, ct sex pulsus unius respirationis stadio numerat: si in hoc homine nonnisi quatuor pulsus tempore unius respirationis observentur, affirmari poterit, tres uncias quovis eordis ictu expelli; haec tamen ita intelligi velim, ut sanguinis non sit vitiata. Si enim lentor & crassities ejusdem adfuerit, ad transitum illi per pulmones comparandi in , frequentior dc laboriosior fit respiratio. XX. Hinc accurate semper perspiciendum, in quonam statu sit aeger, reliquaque in morbis signa minime negligenda, alias ex hisce solis minime bonum judicium formari poterit. Sic
in plexu itide, dc aliis pectoris morbis inflammatoriis, ubi ob a S
injus consideratione in etiam ha-hent; en illorum hypothesin: ct uand D povis est nature . ct quelasante est pars alte, dans ι' ωρα- σε d'une respiration, qui contient ι' in iration-ι' exspiration, it Fa
de la Chine par P. I. B. D. HALDE.
379쪽
sinunos dolores exiguae valde de lentae sunt respirationes, cum aegri ob dolores sunmos suffocari quam celerius spirare malint, signum alias optimum hic pessimum evadit. Similiter in morbis acutis respiratio magna dc rara pro4delirii s gno traditur ab HIPPOCRAΤΕ, quae alias circulationem sanguinis liber rimam indicat; sed tunc adsunt signa alia snistri augurii, quae plane contrarium monstrant, & talis respiratio in hoc casu signiscat mentem minime attendere ad molestias, ut pro neces state celerius spiret. Eodem plane modo non statim pro pes smo fgno habendum, si frequentissima adsit respiratio, vel dc talis quae motis scapulis, & elevatis claviculis fit, qualis in gravidis saepenumero observatur. Notandum etiam diversia tem in respiratione in diversis hominibus aeque ac in pulsi vel forte majorem reperiri, dc distinctionem , quam supra ad cognoscendum pulsum sanum dedimus, hic quoque locum habere; tardiores majoresque seri in iis, qui amplo gaudent pectore, sic ut intra unius naturalis respirationis stadium ad 8. pullus numerentur dc quidem illoruiti, quorum 6 o. sunt tempore Ι. min. primi; in aliis vero nonnisi quattior, & quidem illorum quorum 86. fiunt tempore minuti primi. Dein viri praecipue abdomine moto respirant, ut pectus superius plane immotum maneat; in seminis vero motus costarum dc mammae assurgentes post singulas inspirationes observantur. Omnia igitur haecce qui probe attenderit, atque cum pulsuim frequentia dc magnitudine rite consideraverit, an secundum an vero contra naturam sanguis circulum suum absolvat, optime judi-εare poterit.
Loeo hic recensebo experimenta a me capta circa exspI- rationem violentam, seu oris flatum, & quidem, quanam vi
380쪽
sagittae flatiles ex tubis oblongis possint expelli. Ad vim illam
determinandam apprime idonea mihi videbatur machina illa, cujuS ope V. C. ROBINs Velocitatem globorum plumbeorum e tormentis bellicis emissorum mensurabat, cum sit simplicissi . nia, dc erroris multum intercedere haud possit. Constat autem haec machina ex tabula lignea penduli in modum libere suspensa, quae a globo vel sagitta flatili percus a arcum describere cogitur, cujus magnitudo innotescit ex longitudine fasciae, quae penduli hujus margini inferiori affixa sic comparata est, ut pendulo percusso libere cedat, chordamque arcuῖ quaesiti describat; pendulo vero in situm suum redeunte ipsius longitudo non mutata maneat. Ex hac chorda data , vel Ocitas, qua globus in pendulum Ia Occe incurrit, determinari po- tost ; calculo enim rite instituto invenitur altitudo, quae velo- , . I bbm in ad M a b . citati debetur, v v tal- - . intelligen
satilis ; a distantiam centri gravitatis a piincto suspensionis seu centro motus: d distantiam centri oscillationis a pultisto sit-spensionis: b distantiam puncti percussionis a centro motus ;ν vero est sinus versus arcus, qui describitur a puncto percussionis, & ex data chorda, longitudine penduli dc distantia puncti percussionis a centro motus facile determinatur; per repetitas itaque observationes edoctus pendulum 13O8. gr. M) a flatili sagitta 13. granorum sm percussum descripsiste arcum cujus chor-
da erat s dig. H liii. paris penduli tota longitudine existente