장음표시 사용
61쪽
eo loco constititiam, ne quid ex potu insueret in arteriam ,, nam pulmoni qUOque fis Vendo, rigandoque necessarios hu- mores videri) sed appositam quasi moderatricem quandam, arbitramque prohibendi admiscendive quod ex salutis usuis ret; uti edulia quidem omnia defenderet ab arteria, de-
sepelleretque in stomachum: potum autem partiretur inter sistomachum et pulmonem. Et quod eX eo admitti in pulsemonem per arteriam deberet, non rapidum id, neque uni versum , sed quadam quasi obice sustentatum ac repressum, sensim paullatimque transmitteret, atque omnem reliquum ia ,alteram stomachi fistulam derivaret, . Non possvim, quin etiam apponam elegantem Macrobii locum, quo coiia preheΠ-dit sensum eorum, quae ex Plutarcho attuli; quanquam non plene ad veritatem. Sic apud eum h) Eustathius respondet Disserto: si Accipe causas quas Platonica nasjestas secuta est ,,ς πιγλοττις quam memoras inventum naturae esst ad tegenis das detegendasque certa alternatione vias cibatus re potus ;-ut illum stomacho transmittat, hiuic pulmo suscipiat, propte rea tot meatibus distinctus est interpatet nimis, non ut spi--ritus egressiones habeat, cui e alatio occulta sussiceret; sed
ST ,,ut per eos, si quid cibatus in pulmonem deciderit, succus, . ejus mox migret in sedem digestionis. deinde ἀπηρία si quo calli scissa fuerit, potus non devoratur, sed qtia si sista meatu
sitio rejectatur foras incolumi stomacho, quod non conti segeret nisi ii τσηρία via esset humoris. Sed & hoc in propa--ttilo est; quia quibus aeger esst pulmo accenduntur in maxusim ain sitim, quod non eveniret nisi esset pulmo receptacuis selum potus. Hoc quoque intuere; quod animalia quibus pul-
mo non esst, potum nesciunt. natura enim nihil superfluum,
issed membra singula aliquod vivendi ministerium fecit ; quoci,.ciun deest; usus ejus non desideratur. Vel hoc cogita;
h sati unal. lib. VII. cflP. II.
62쪽
,, quia si stomachus cibum potumque susciperet, superfluus so-ret vesicae usus. poterat enim utriusque rei stomachus re-
, trimenta intestino tradere, cui nunc solius cibi tradit: nec , , opus esset diversis meatibus quibus singula traderentur, sed Munus utrique sus liceret ab eades in statione transmisso. modo,, autem seorsum vesica, ct intestinum seorsiim saluti seruit: , quia illi sto inaesius tradit, pulmo vesicae. Nec hoc prae tereundum est, quod in urina, quae est retrimentum potus, is nullum cibi vestigium reperitur, sed nec aliqua qualitate il- lorum retrimentorum vel coloris vel odoris inficitur. quod sis in ventre simul fuissent; aliqua illarum sordium qualitas inficeretur. nam postremo lapides, qui de potu in vesica na-
scuntur, cur nunquam in ventre coalescunt, cum non nisi exri potu fiant et nasci in ventre quoque debuerint, si venter esset se receptaculum potus 3 In pulmonem defluere potum nec se poetae nobiles ignorant. ait enim Eupolis in fabula, quae M inscribitur Culaces: π νειν γαρ o Προταγορας ἡ κύλευεν,
Euripides vero hujus rei manifestissimus astipulator est:
,, Cum igitur & ratio corporeae fabricae, oc testium nobilis,, auctoritad astipuletur Platoni: nonne quisquis contra sentit, insanit 3M Itane vero Eustathi 3 Itane concludis ex his Τ,, quae tantummodo mulio probabilioni esse illis, quae Erasi- ,, stratus attulerat, Florus tibi tradi ty Itane 3 cum Florus ille, postquam pro Platone eadem illa dixisset, rem obscuram esse fastis ess, multisque disputationibus expositam, in qua veritas ipsa fortasse comprehendi nequeat. Itane, se epigi Ottidem ci--batum stoinacho transmittere, potum pulmonem suscipere,,3 cum Plutarchi Florus, separtem etiam potus una cum sicco nu- ,,trimento non aestum eXcipere,,. Multo
63쪽
Multo sapientior Galenus, ec ipse Platonis defensor, jam
ante Macrobium dixit i): Si totum nos potum in pulmonem deglutire existimet Plato, merito accusandum esse manifestis Asimae rei inscitura. At ridiculum revera ferinonem, quod sinon in ventrem per stomachum potus deferatur, sed in pul--monem per arteriam totus, nusquam Platonem dixisse.,., Audiamus Platonem ipsum. Is dicit in Timaeo r-Quum vero cognoscerent cordis saltu in malorum ex spei ta-sitione & iracundiae aestu, quod ejusmodi omnis dispositioisirascentium per ignem futura sit, subsidium ipsi molientes
sepiilmonis speciem construxerunt; primum quidem mollem exanguem, deinde autem sistulas intus spongiae modo perforatas habentem, ut spirit una potumque excipiens, reIri--gerium respiratione & refocillationem in aestu exhibeat, . Haec sunt il)a Platonis verba, quae multa disputandi catilla fuerunt summis inter veteres viris: in quibus hoc unum aperte invenimus, Pisimo rem Diritti, stotumque excipere. In eodem tamen Timaeo non longe a fine l) invenio praeterea haec:,JOtUs meatum, quo per pili mones potus sub renes in vesi--cam defluens & spiritui mixtus elisusque depromitur , &C. Vnde fortasse de Platone Gellius m), quod potum dixit de- , fuere ad pulmonem: eoque satis humectato, dimanare peciseum, quia sit rimosior: ct confluere inde in vesicam Uideamus autem quomodo Platonicam majestatem Galenus tueatur Primum probat, seridiculum revera sermonem, siquod non in ventrem per stomachum potus tendat, sed iu pulmonem peT ZΓtern in totus, nusquam Platondira dixisse; ,.nam ,, inquit in ipso hoc libro , quo conrinemoratam de potu
64쪽
-potu orationem scripsit, potima quemadmodum cibos iii, ventrem deferri prontinctavit, idque non semel, sed admo- ,,dum frequenter, ut licet ex verbis ipsius tibi condiscere; , primis quidem his post qitatuor prinios versus memoratae .,ab eo sententiae conscriptis. Eam animae facultatem, quap, cibiιm s potum concupiscit, G reliqua, quibis propter cor--poris nati:ram Dadiget, medias inter phrenas I umbilici ter- ,minum Vsimie collocarunt. Non in corde re pulmone ci- ,,bus potusque appetitoria, sed infra septum transversum esse ,,tuetur. Phrenas enim non hic solus , sed etiam alii vete- ,,res septum transversum appellarunt. Caeterum infra has phrenas ix venter situs est, ct intestina, de jecur ipsum, de sequo nunc est mentio. Quin etiam paullo post mustis inquit.,,Cognsccbant pro cclo geucris 3roseri fabricatores, =ros ad ci- sebum potumque foro intemperatos, ac propter ingluviem plus- έ,quam modus et urcessitas postillaret, ex his fani Iuros. Via, tur 3Ic interitus propῖcr morbos acutos oboriretur, s innper-,fectum mox genitae de neret, haec pi aevidentes, inferiorem ,,ventrern appellatum fabricati sunt, qui potum cibumqt e fi - , cipiat. I Ursus autem paullo inserius eodem in libro scri--bit. Idem porro de nosero ventre considerandum es, quod
,,cibos s potus ingestos potes retinere ; spiriturn auteAil sMignem quae confitcntia ejus longe sunt tenuiora non potes. , Rursus igitur & hic manifeste dixit cibum potumque in ven- triculi1m nostruini Venire, ac humoris qui in ipso ex horum mixtione fidius est, in venas distributionem , irrigationem, io minavi propter laumidi Latem ; post superius coinprehen-6Isisa in eum modum scribens. His itaque u iss es Deus, ad irrigatioHem ex ventriculo in venas. Ac deinde iterum non, multo post commemorata hoc pacto inquit. suando enim intro s foras respiratione meante, ignis interior conjunctas, sequitur diviseus fer=ger per ventrem ingressis cibum potumisque capit; siquc ocii fine, ue minutisu dividens, tanquam
65쪽
fonte quodam educit ad rivos videlicet venarum , qua ,,cunque exhausit , atquc per corpus qIsas convallem venarum ,,quaedam suenta facit. Porro stlbsequentibus tueri videtur eandem opinionem, tum in sermonibus de respiratione deseconco flione universis; quare a stolida opinione recessit ; ac ,,Oportet eos potius qui putarunt ipsum tam esse imperitum ,,rudemque ut existimaverit potum omnem in pulmones de- ,ferri, criminari quod mentiantur ,,. Atque ita probat, Ρlatonem, cum dicit pulmonem spiritum potumque excipere, non velle , totum potum in pulmonem deferri : nam posterioris loci, quem ex Platone supra attuli , in quo dicit, per pulmo nes potum sub renes in vesicam defluere, Galenus non meriminit.
Si autem,, inquit Galenus ibidem se partem aliquam
,,potus per asperam arteriam adactam in pulmonem deferrificenseat; dicit aliquid eorum quae feri possitiat, simileque aliorum dogmatum, de quibus inter se N. Medici re Philoso- phi dissentiunt,,. Et mox, sicujusmodi se de quo dogmatice ambigitur hest et nonnilail potus in pulmonem conflu-
ere, et per laryngem, & per asperam arteriam, non coim fertim, neque per mediam spatii laXitatem instrumenti de-6:, sed circa tunicam roris modo defluens,,. Eaque fuit Galeni sententia, non modo Platonem ita eXplicandum esse; ut ex allatis apparet: sed etiam ita revera fieri. Itaque postea in libris de usu partium illud ipsum aperte docet ;& tum in his de Hippocratis & Platonis placitis, tum in illis
de usu partium, allatis argumentis probat. Docet in libris deusti partium o , se in libris de placitis Hippocratis & Platonis monstrasse, isquod potionis exiguum quiddam in asperamisarteriam deferatur in orbem chTu in ejus tunicas expres., sum, non per mediam capacitatem iter faciens; quodque -humoris istius ea est cSpia, quae repente a pulmone arripi-G a Matin . lib. VII. cap., I b
66쪽
atur, quaeque ipsum totum madefaciat,,. ae sententia ita congruit cum illa , quam ex Aues ore libri de corde supra attuli, ut inde acceptam, hic, & in libris de placitis Hippo- Cratis Platonis, explicare, jure meritoque videatur: cujus
rei aliud quoque indicium paullo post occurret. Quid jam dicam de ea 3 Refert quidem eam Galenus imeter illa, de quibus dogmatice ambigatur p); sed tamen ita, ut ipsi adstipuletur q). Quid dicam 3 quam non jam poeta
profert: non alienis non abstinens, quantumvis divinus, Philosophus: non incerti nominis Medicus, abstrusae obscuritatis libello: non Medi ei male fortasse confervato fragmento Philosophus: sed GALEMus Philosophus idemque Medicus, de quod hac re praecipuum est, Anatomicus summus; data Opera, 6sverbis di fertis, in libris praestantissimis, quos habemus 3 Enargumenta quibus utitur ad probandum, pondusque quod habent..-Si quis,, inquit in libris de Hippocratis & Platonis pla
citis r), sean potus aliquid in pulmonem secundum interio,,rem tunicam laryngis, & asperae arteriae feratur, ipse in se;,volet eXperiri, potest, accepta dum stat, copiosa aqua in os, deinde decumbens supinus, aperiensque modice laryngis Ori--ficium, penes nos enim est id tum aperire, thun claudere, siquidem cum aliquid ex ore in ipsum praeterfluit, statim sen- tietur, quod sane et strangulat, & excruciat amplius aste-- istum. Quin & ipsam tussim irritantem tolerando aliquis sepotest cohibere, ut statim exiguum quod strangulat, cesset; ,. non1uinquam,& tussicula oborta id quod angit, disse ullit, ne . a quidem spuitione faeta ; quo etiam confiat, cumulatam
potionem multam, tantamque, ut spiritus vias intercipiat, animal ad tussim irritare. At modicam adeo, ut circa in- reriorem tunicam laryngis ex asperae arteriae roris modo e sin-
ν de placit. Hipp. et Plat. VI l. cap. 17. lib. VIII. cap. 9. H lib. VIII, cap. 9.q Ibid. et de usu patet. lib.
67쪽
effundatur, neque irritare, neque omnino sensum sui; quum
per arteriam defertur, praebere,, . Sed quamvis demus, 'a quam semodicam adeo, ut Circa interiorem tunicam laryngis asperae arteriae roris modo effundatur, neque irritare, seneque omnino sensum sui, quum per arteriam defertur, sepraebereri; eX eo tamen non sequitUr, non irritaturam n
que sensium sui praebituram,, potionem acriorem: quae quia non irritat, si modo recte deglutiamus; satis apparet, nihil 46 illabi, perfeci issiliae lite claudi glottidem. Qii id vero dicam de experimento, quod Galenus eodem in loco subjicit: , si etiam animal quodcunque volueris,
sitire ficias, ut colorat in aquam bibere sustineat, ac dede- ,ris vel coeruleo colore insediam vel minio deinde statim jugul ,,tum dissecueris, pia nonem Coloratum ostendes, ,. Vides idem
illud esse, quod affert Auctor libri de corde, supra ex eo mem ratum ut cum Foeso s) mihi videatur ex illo hic trantempsisse Ga-Jenus. Et fortasse etiam idem illud detortum fuit in absonum iulud, quod ex Ρlutarchosii pra attuli, si quo casu scisa ,,suerit, potum non devorari, sed quasi sisto meatu suo rej ,,ctari foras, incolumi stomaclio, . Sed quid tamen de G leni experimento dicam i Ipse, se liquere igitur manifesto alb quid ex potu in ipsum, pulmonem P sedeserri A. Lice ne sit spectatra reddere Galeni fidem, ut ex libro Auictoris de corde assiimserit, quod sententiae suae saxet 3 Quod si autem dubitare de eXperimenti fide nolimus, potuerunt animalia illa non rei te deglutivisse : aut Iotuit post jugulationem aliquid
illius potionis coloratae ex 'ventriculo ei Xisse, atque pulmonem tofecisse; quemadmodiim in hominum mortuorum comporibus, fi equenter in stoinacho, si a cibus, ore, aspera arier a invenimus aliquid alii notiti, velane dicaanenti, non diuam te mortem ab iis capti.
68쪽
His postea in libris de usu partium ' addidit: glandu- ,,las ipsas, quae laryngi adjacent, idem ipsima indicare ; quas seinper quam alias glandulas, reperias Iaaei opes ac fungosio-6,,res. At inter omnea propemoduin anatomicos convenire , ,eas in eum usturi a natura fuisse se fias , ut partes omΠes ,
quae tum ad laryngem tum ad pharyngem attinent, hum sere perfunderent. Itaque mirum esse, si has quidem, ut par- tes illas lituue flent construxit: potionem autem ne prorsus in pulmonem ingrederetur exclusit, . Scilicet natura leni glandularum humore laryngem perfundit, potionem autem,
quae acris esse potest, omnino arcet: non poterat autem η- crem arcere, lenem admittere, quoniam uno eodemque m
do potio in deglutitione depellitur, sive potio illa acris sit, sive lenis. Quamobrem in ipsa larynge possitit ossicinas inuci, quo perfundatur. Neque esst credibile aliquid illabi, quia si acrem, vinosam, sortem, & quovis modo irritantem potionem recte deglutimus, nihil ex eo assicitur glossis aut larvnx. Itaque exavi e clauditur glottis ab epiglottide, ut in capite secundo eX- posui: neque audienda sunt haec Galent et , Aquae dicta sint omnia si de epiglotti de impediente ne quid cibi & potus in glottidem labatur) magno quidem esse testimonio cibos
in laryngis meatum labi non posse, ne vero humoris mini, mum influat, haudquaquam satis probare, , . Quamvis autem nillil illabatur, vis tamen eorum, quae deglutimus, plus mimis penetrare potest in laryngis fistulam, trachaeam , pulmones: Ut caloris, frigoris, alia praeterea.
Quod si voluit Nicias medicus apud Plinarchturi u , ubi Al-66caeum defendit, qui dixit,
69쪽
,,Pulmones inadefac, astrum etenim nunc Oritur,
bene de Andit. Defendit autem sic: si Alcaeus quidem de fendi utcumque potest, nam probabile est pulmonem sto-
, .macho vicinum liquore etiam frui, eoque rigari, , . Et primo quidem non est dubium, quin vis caloris, frigoris, aliaque multiplex eorum, quae deglutimus, penetret in partes vicinas, quo tempore depelluntur per stomachum, Jc postquam recepta ab eo sunt. Ita gelidae potio aestuante corpore, pleuri litem ossicit: becchica deglutita mox leniunt asperitatem tussis: potione recreatur larynx Cum aspera arteria & pulmonibus, postquam vest color aeris siccavit, vel loquenni aut canendi contentio exasperavit. Deinde a liquidioribus, dum deglutiuntur, madefiunt fauces & stomachus; exhalatque aliquid eorum specie vaporis, sive vi proprii caloris, sive faucium & stomachi; quod mox peracta deglutitione, una cum spiritu in pulmones rapitur. Ex qua caussa vinum calidum bibentibus, tussiculam peracta deglutitione oriri, supra indicavi. Ob eandem ab aliis eorum, quae deglutimus, mox vel eralperari tussim, vel leniri videmus. Ob eandem in multis affectibus laryngis, asperae arteriae, pulmonum, utile inprimis est potiones subinde exhibere idoneas, easque caloris temperati, dc aliquanto spissiores, aut molliores pulticulas, quo plus adhaereat. Quin etiam aliquid perglottidem defluere facile potest; non autem tempore nixus deglutitionis; sed vel ante eum, vel post: quod si acrius fuerit, irritat, tusemque excitat: si lene, non nocet, immo juvare potest. Sic enim in glottidis, fistulae laryngis, asperae arteriae, pulmonumque affectibus aliquibus animadvertunt Medici prodesse, si aut syrupi idonei, aut eclegmata sive looch, sensim frequenter lambant aegri: aut pulpas, saccharum,
tabellas, trochiscos, ore contineant, ut paullatim liquescant. Sic in raucedine, pulmonumque, quem dicunt catarrho, ΠΟ-T . VII. H
70쪽
ctu infestioribus, laridatissi1 naum est Dii sitim radicis glycyrrhi Zae optimae recentis decorticatae, ore acceptum, tot alienocte retentum. Atque idcirco etiam Medici praecipiunt , ut cum eclegma ore accepit aeger, vel caput reclinet, vel
supinus jaceat. Ita quoque GALEN Us docet w , is ad ulcus, quod in aspera sit arteria, ut supinus quam diutissime inoore teneat puta medicamen liquidum) , , ac omnes, qui ,,illic sunt, musculos relaxet, remittatque, praecipiendum: insuere enim sic sensim & paullatim de medicamento alioqui l sensibiliter, δc manifeste in ipsam arteriam Prudenter autem monet, si veluti in secunda valetudine, ita ni mirum in adversa cavstridiam sesse, ne largius influat, utpo- ,. te quod tussim excitabit. Nam, quoad humor undique ,,juxta tunicas arteriae, ceu juxta murum aqua, descen-
, , dit, tussim utique non ciere . si quid per mediam spiri- situs viam incidit, tusses statim excitare . Et narrat x , quomodo re ipsa exsecutus hoc sit in juvenci, ,,cui erat sensus manifestus ulceris in aspera, quae in collo,,esi, arteria prope jugulum nati. -- cubanti sit pino litami- ,,dum aliquod ex iis medicamentis, quae ad eiusmodi ulcusisfacerent, exhibuit: & jussit id in ore continere, paullatim- ,,que permittere in asperam arteriam defluere. Sic igitur fa . ocientem sentire se manifeste ajisse adstrigentis medicamenti,,circa ulcus vim, sive ea vis huc transmissa sit, sive medica. men ipsum roris specie in arteriam ad ulcus defluxerit, Sc tanquam percolatum sit. Fuisse autem nec aegrum ipsum
medicinae imperitum, sed ex iis quendam, qui ex usti &, ,eXercitatione empirice medicabantur. Ergo sentire se ajis. se tum medicamentum in arteriam defluere, tum tu sim quoque aliquando movere; obluctatum tamen plurimum,